Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Kilitçe, Tatça ve Talışça ile yakından ilişkili bir ölü dil. Bir Batı İran dili olan Tatçanın bir lehçesi olduğu düşünülmektedir. Kilitçe, Nahçıvan'nın güneyinde, Ordubad şehrinin bölgesindeki köylerde konuşulmuştur. 1950'li yıllara kadar ikinci dil olarak kullanılıyordu.
| Kilitçe | |
|---|---|
| kilit | |
| Telaffuz | Kilit |
| Bölge | İran |
| Dönem | 1950'lere kadar, 20. yüzyılda öldü |
| Dil ailesi | |
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | kili1273 |
| Glottolog | kili1273 Kilit |
Tarihçe
Dil, on dokuzuncu yüzyılın ortalarından yirminci yüzyılın ortalarına kadar Rus tarihçiler ve gezginler tarafından bildirilmiştir. Tarihçi Chopin, Kilit köyünden ilk kez 1852 yılında bahsetmiştir. Köyün sakinlerinin sayısının 104 olduğunu belirtmiştir. Daha sonra, 1880 yılında Zelinsky bu dil üzerinde araştırma yapmıştır. 1950'lerde dili muhtemelen yalnızca ticari bir dil veya gizli dil olarak kullanan birkaç konuşmacının olduğu düşünülüyordu. 1966'da A. G. Gasanov, dile ait birkaç kelime ve deyimi derlemiştir. Göç etmiş olma alternatifinin yanı sıra, Tat diller ve proto-Tat dili hakkındaki veriler göz önüne alındığında, Kilitçenin Tatça dili ve lehçerinin bugün konuşulduğu bölgelere kadar uzanan bir alanda konuşulduğu düşünülmüştür.
Dil bilgisi
Zelinsky tarafından derlenen kelime gruplarının bazıları:
| Rakam | Kilitçe | Talışça | Zazaca | Farsça |
|---|---|---|---|---|
| 1 | ivi | i | yew | yek |
| 2 | dèv | dı | dı | do |
| 3 | he | se | hirê | se |
| 4 | çoy | çar, ço, çu | çar/çahar | çahar |
| 5 | pinc | penc, penç | panc | penc |
| 6 | şeş | şeş | şeş | şeş/şiş |
| 7 | heft | heft | hewt | heft |
| 8 | heşt | heşt | heşt | heşt |
| 9 | nev | nev, nav | new | noh |
| 10 | deh | de | des | deh |
| 11 | dehey yonza | devu-i, yenza | yazdeh | |
| 20 | vist | vist | vist | bist |
Kaynakça
- ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Kilit". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ^ Stilo, D. L. 1994. Phonological systems in contact in Iran and Transcaucasia. In Persian studies in North America: Studies in Honor of Mohammad Ali Jazayery By Muhammed Ali Jaza'iri, Mehdi Marashi, Mohammad Ali: Festschrift Jazayery, Published by Ibex Publishers, Inc., p. 90. ,
- ^ UNESCO Interactive Atlas of the World’s Languages in Danger 22 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Stilo, D. L. 1994. Phonological systems in contact in Iran and Transcaucasia. In Persian studies in North America: Studies in Honor of Mohammad Ali Jazayery By Muhammed Ali Jaza'iri, Mehdi Marashi, Mohammad Ali: Festschrift Jazayery, Published by Ibex Publishers, Inc., p. 90. ,
- ^ Zelinsky, S. P. 1880. Three Magali: Nakhichevan, Ordubadsky and Daralagezsky. Geografo-statistical and agricultural description. "Collected information about the Caucasus," t. VII, Tiflis. (Зелинский С. П. 1880. Три магала: Нахичеванский, Ордубадский и Даралагезский. Географо-статистическое и сельскохозяйственное описание. "Сборник сведений о Кавказе", т. VII, Тифлис.) (Rusça)
- ^ The text reported by Zelinsky:
Kiliti in Cyrillic: «Вахти князь аслнда еранали эмиабиа, манэ эшташа: бишемазун касака ман винэм ки, шемазун каланг зуна. Хачи ки, эшман хаба эшката, мандже вотма. Эшман хаба эшката ки, ки каланг ашмардиа, мандже ашмар дема деста са. О еранал манэ эшташа кюсэш эшман хаба эшката кэинг манданиш? мандже вотма ки, ману мурахаст каи манэм каим. Вотма на, писта на хаингу муни. Мандже вотма: ихтио хеста, вотим манем, шав мандже. Хачи ой эшчаман хаба эшката, мандже вотма…»
The translation in Russian: Во время князя генерал приехал, меня потребовал: «иди на вашем наречии говори, я посмотрю, ваш язык какого сорта». Что не спросил меня, я ответил. Меня спросил, как считаете. Я сосчитал до ста. Тот генерал меня потребовал к себе, спросил меня: «Где останешься?» (где будешь ночевать?) Я сказал, что меня отпустите, я пойду домой. Сказал нет, должен остаться здесь». Я сказал, «Воля ваша, скажешь, останусь» Ночью остался. Что не спросил меня, я сказал (ответил)». - ^ Gasanov, A. G. 1966. "O 'tainom' iazyke zhitelei sela Kilit Nakhichevankoi ASSR." In Voprosy Dialektologii Tiurkskix lazykov, Vol. 4, edited by R. I. Avanesov, N. A. Baskakov, et al. Baku: Akademii Nauk Azerbaidzhanskoi SSR. (Rusça)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kilitce Tatca ve Talisca ile yakindan iliskili bir olu dil Bir Bati Iran dili olan Tatcanin bir lehcesi oldugu dusunulmektedir Kilitce Nahcivan nin guneyinde Ordubad sehrinin bolgesindeki koylerde konusulmustur 1950 li yillara kadar ikinci dil olarak kullaniliyordu KilitcekilitTelaffuzKilitBolgeIranDonem1950 lere kadar 20 yuzyilda olduDil ailesiHint Avrupa IranBati Iran dilleriKuzey Bati Iran dilleriTatcaKilitceDil kodlariISO 639 3kili1273Glottolog a rel nofollow class external text href http glottolog org resource languoid id kili1273 kili1273 a KilitTarihceDil on dokuzuncu yuzyilin ortalarindan yirminci yuzyilin ortalarina kadar Rus tarihciler ve gezginler tarafindan bildirilmistir Tarihci Chopin Kilit koyunden ilk kez 1852 yilinda bahsetmistir Koyun sakinlerinin sayisinin 104 oldugunu belirtmistir Daha sonra 1880 yilinda Zelinsky bu dil uzerinde arastirma yapmistir 1950 lerde dili muhtemelen yalnizca ticari bir dil veya gizli dil olarak kullanan birkac konusmacinin oldugu dusunuluyordu 1966 da A G Gasanov dile ait birkac kelime ve deyimi derlemistir Goc etmis olma alternatifinin yani sira Tat diller ve proto Tat dili hakkindaki veriler goz onune alindiginda Kilitcenin Tatca dili ve lehcerinin bugun konusuldugu bolgelere kadar uzanan bir alanda konusuldugu dusunulmustur Dil bilgisiZelinsky tarafindan derlenen kelime gruplarinin bazilari Rakam Kilitce Talisca Zazaca Farsca1 ivi i yew yek2 dev di di do3 he se hire se4 coy car co cu car cahar cahar5 pinc penc penc panc penc6 ses ses ses ses sis7 heft heft hewt heft8 hest hest hest hest9 nev nev nav new noh10 deh de des deh11 dehey yonza devu i yenza yazdeh20 vist vist vist bistKaynakca Hammarstrom Harald Forkel Robert Haspelmath Martin Ed 2017 Kilit Glottolog 3 0 Jena Germany Max Planck Institute for the Science of Human History Stilo D L 1994 Phonological systems in contact in Iran and Transcaucasia In Persian studies in North America Studies in Honor of Mohammad Ali Jazayery By Muhammed Ali Jaza iri Mehdi Marashi Mohammad Ali Festschrift Jazayery Published by Ibex Publishers Inc p 90 0 936347 35 X 978 0 936347 35 6 UNESCO Interactive Atlas of the World s Languages in Danger 22 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Stilo D L 1994 Phonological systems in contact in Iran and Transcaucasia In Persian studies in North America Studies in Honor of Mohammad Ali Jazayery By Muhammed Ali Jaza iri Mehdi Marashi Mohammad Ali Festschrift Jazayery Published by Ibex Publishers Inc p 90 ISBN 0 936347 35 X ISBN 978 0 936347 35 6 Zelinsky S P 1880 Three Magali Nakhichevan Ordubadsky and Daralagezsky Geografo statistical and agricultural description Collected information about the Caucasus t VII Tiflis Zelinskij S P 1880 Tri magala Nahichevanskij Ordubadskij i Daralagezskij Geografo statisticheskoe i selskohozyajstvennoe opisanie Sbornik svedenij o Kavkaze t VII Tiflis Rusca The text reported by Zelinsky Kiliti in Cyrillic Vahti knyaz aslnda eranali emiabia mane eshtasha bishemazun kasaka man vinem ki shemazun kalang zuna Hachi ki eshman haba eshkata mandzhe votma Eshman haba eshkata ki ki kalang ashmardia mandzhe ashmar dema desta sa O eranal mane eshtasha kyusesh eshman haba eshkata keing mandanish mandzhe votma ki manu murahast kai manem kaim Votma na pista na haingu muni Mandzhe votma ihtio hesta votim manem shav mandzhe Hachi oj eshchaman haba eshkata mandzhe votma The translation in Russian Vo vremya knyazya general priehal menya potreboval idi na vashem narechii govori ya posmotryu vash yazyk kakogo sorta Chto ne sprosil menya ya otvetil Menya sprosil kak schitaete Ya soschital do sta Tot general menya potreboval k sebe sprosil menya Gde ostaneshsya gde budesh nochevat Ya skazal chto menya otpustite ya pojdu domoj Skazal net dolzhen ostatsya zdes Ya skazal Volya vasha skazhesh ostanus Nochyu ostalsya Chto ne sprosil menya ya skazal otvetil Gasanov A G 1966 O tainom iazyke zhitelei sela Kilit Nakhichevankoi ASSR In Voprosy Dialektologii Tiurkskix lazykov Vol 4 edited by R I Avanesov N A Baskakov et al Baku Akademii Nauk Azerbaidzhanskoi SSR Rusca