Mîkâlî ailesi (Farsça: آل میکال), Mîkâlîler olarak da bilinir, 9. yüzyıldan 11. yüzyıla kadar Horasan'ın önde gelen İranlı aristokrat ailesidir. Semerkant'ın İslam öncesi soylularından geliyorlardı.
Tarih
| ]
Aile, Sasani kralı V. Behrâm'ın (h. 420-438) soyundan geliyordu. V. Behrâm'ın soyundan biri Şûr unvanını taşıyordu ve muhtemelen altıncı yüzyılda Soğdya'yı yönetiyordu. Ailenin Şûr unvanını taşıyan beş üyesi vardı, ailenin beşinci üyesi, 1933'te bulunan Soğdya ve Arap belgelerine göre "Soğdya kralı", " Semerkant hükümdarı" ve "Pencikent hükümdarı" unvanlarını taşıyan Divaştiç adında birisidir. 722'de Divaştiç, Zarafshan'da Araplar tarafından yenildi ve öldürüldü; oğlu Tarhun, ailesinin üç nesil boyunca yaşadığı Irak'a savaş esiri olarak götürüldü.
Dördüncü kuşakta, Mikal bin Abdülvahid adlı aile üyesi, dokuzuncu yüzyılın başlarında Horasan'a yerleşmiş ve onun soyundan gelenler, Mikal soyadını kullanarak burada yaşamaya devam etmişlerdir.
Mîkâl bin Abdülvâhid'in oğulları Muhammed bin Mîkâl ve Şâh bin Mîkâl, Muhammed'in ikamet ettiği Bağdat, Rey ve Nişabur'da Tâhirîler için askeri komutanlar olarak hizmet ettiler ve Abdullah Mîkâlî adında bir oğulları oldu. İkincisi, Sistan'da Saffârî Amr bin Leys'in ve sonra onun asi generali Sebük-eri'nin ve son olarak da halife Muktedir'in (h. 908-932) yönetiminde Ahvaz valisi olarak hizmet etmiştir. Oğlu Ebü'l-Abbas İsmâil, Sâmânîler'in saray nazırı ve Nişabur reisi olarak görev yapmıştır. 973'te öldü. Üç oğlu vardı; biri babasının makamlarını alacak olan , diğeri ve sonuncusu da Bizanslılar ve bozkırlarında putperest Türklerle savaşan bir askeri subay olan . Sâmânîler'in yıkılmasından sonra Mîkâlîler, Horasan'ın yeni efendileri olan Gaznelilere hizmet etmeye başladılar. Hasanak Mîkâlî adında bir Mîkâlî soylusu yüksek mevkilere yükseldi ve 1024'te Gazneli hükümdarı Mahmud Gaznevî'nin veziri oldu.
Mahmud daha sonra 1030'da öldü ve kısa süre sonra en küçüğü Muhammed ve en büyüğü Mesud olan iki oğlu arasında bir iç savaş çıktı. Hasanak, Ali bin İl-Arslan adlı bir Türk zenginiyle birlikte Muhammed'i destekledi ve her ikisi de Gazneli devleti üzerinde mutlak güce sahip olacaklarını, Muhammed'in ise sembolik bir lider olarak kalacağını umuyorlardı. Ancak Ali, diğer Gazneli devlet adamları da dahil olmak üzere Hasanak'tan uzaklaşmaya başladı ve Mesud'a bağlılıklarını değiştirdiler.
Hasanak ise Muhammed'i desteklemeye devam etti, ancak sonunda yenildi ve Muhammed tarafından hapsedildi. Hasanak'ın rakibi Ebu Sehl Zawzani'nin çabalarıyla Mesud, Hasanak'ı küfürle suçladı ve 14 Şubat 1032'de idam ettirdi. Sahib Hüseyin Mîkâlî adlı bir diğer Mîkâlî, Gazneliler döneminde idari ve askeri subay olarak görev yaptı, ancak bir savaş sırasında Selçuklu Türkleri tarafından esir alındı. Ancak daha sonra Selçuklu hükümdarı Tuğrul'un veziri oldu.
Mîkâlî ailesinden de önemli âlimler, şairler ve sanatseverler çıkmıştır. Ailenin adı 11. yüzyılın sonuna kadar anılmaya devam etmiş, ancak daha sonra kaynaklarda yer almamıştır.
Mîkâlîlerin listesi
| ]- Muhammed ibn Mikal, Tâhir generali
- Şah ibn Mikal, Tâhir generali
- , Abbâsî generali
- , Saffârî komutanı ve Abbâsî eyaleti Ahvaz valisi
- Ebu'l-Abbas İsmail, Sâmânî yetkilisi ve reis
- , Abbâsî ve Sâmânî askeri subayı
- , Sâmânî yetkilisi ve reis
- , Sâmânî yetkilisi ve reis
- Hasanak Mîkâlî, Mahmud Gaznevînin veziri ve Nişaburlu reis
- , 11. yüzyılın ilk yarısında Gazneli reis
- , Gazneli reis ve Hâce'nin oğlu, 1055 yılında ölmüştür.
- , Gazneli subayı ve daha sonra Selçuklu subayı (kısa bir süre Tuğrul'un ikinci veziri oldu)
Kaynakça
| ]- Özel
- ^ a b c Bulliet 1984, s. 764.
- ^ Jalilov 1996, s. 460.
- ^ Nashat & Beck 2003, ss. 87–88.
- ^ Bosworth 1968, s. 45.
- Genel
- Bosworth, C. E. (1968). "The Political and Dynastic History of the Iranian World (A.D. 1000–1217)". Frye, R. N. (Ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 5: The Saljuq and Mongol periods. Cambridge: Cambridge University Press. ss. 1-202. ISBN .
- Bosworth, C. Edmund (1985). "ʿALĪ B. IL-ARSLAN QARĪB". Encyclopaedia Iranica, Vol. I, Fasc. 8. London: C. Edmund Bosworth.
- Bulliet, R. W. (1984). "ĀL-E MĪKĀL". Encyclopaedia Iranica, Vol. I, Fasc. 7.
- Hansen, Valerie (2012). The Silk Road
. Oxford University Press. ss. 1–304. ISBN . Diwashini.
- Jalilov, A. H. (1996). "The Arab Conquest of Transoxania". Litvinsky, Boris Anatolevich; Dani, Ahmad Hasan; Samghabadi, R. Shabani (Ed.). History of Civilizations of Central Asia: The crossroads of civilizations, A.D. 250 to 750. UNESCO. ISBN .
- Marshak, Boris (2002). "PANJIKANT". Encyclopedia Iranica, Online Edition.
- Marshak, Boris (1994). "DĒWĀŠTĪČ". Encyclopaedia Iranica, Vol. II, Fasc. 3. ss. 334-335.
- Nashat, Guity; Beck, Lois (2003). Women in Iran from the Rise of Islam to 1800. University of Illinois Press. ss. 1-253. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Vikipedi ozgur ansiklopedi Mikali ailesi Farsca آل میکال Mikaliler olarak da bilinir 9 yuzyildan 11 yuzyila kadar Horasan in onde gelen Iranli aristokrat ailesidir Semerkant in Islam oncesi soylularindan geliyorlardi Tarih span Horasan Maveraunnehir ve Toharistan Haritasi Aile Sasani krali V Behram in h 420 438 soyundan geliyordu V Behram in soyundan biri Sur unvanini tasiyordu ve muhtemelen altinci yuzyilda Sogdya yi yonetiyordu Ailenin Sur unvanini tasiyan bes uyesi vardi ailenin besinci uyesi 1933 te bulunan Sogdya ve Arap belgelerine gore Sogdya krali Semerkant hukumdari ve Pencikent hukumdari unvanlarini tasiyan Divastic adinda birisidir 722 de Divastic Zarafshan da Araplar tarafindan yenildi ve olduruldu oglu Tarhun ailesinin uc nesil boyunca yasadigi Irak a savas esiri olarak goturuldu Dorduncu kusakta Mikal bin Abdulvahid adli aile uyesi dokuzuncu yuzyilin baslarinda Horasan a yerlesmis ve onun soyundan gelenler Mikal soyadini kullanarak burada yasamaya devam etmislerdir Mikal bin Abdulvahid in ogullari Muhammed bin Mikal ve Sah bin Mikal Muhammed in ikamet ettigi Bagdat Rey ve Nisabur da Tahiriler icin askeri komutanlar olarak hizmet ettiler ve Abdullah Mikali adinda bir ogullari oldu Ikincisi Sistan da Saffari Amr bin Leys in ve sonra onun asi generali Sebuk eri nin ve son olarak da halife Muktedir in h 908 932 yonetiminde Ahvaz valisi olarak hizmet etmistir Oglu Ebu l Abbas Ismail Samaniler in saray naziri ve Nisabur reisi olarak gorev yapmistir 973 te oldu Uc oglu vardi biri babasinin makamlarini alacak olan digeri ve sonuncusu da Bizanslilar ve bozkirlarinda putperest Turklerle savasan bir askeri subay olan Samaniler in yikilmasindan sonra Mikaliler Horasan in yeni efendileri olan Gaznelilere hizmet etmeye basladilar Hasanak Mikali adinda bir Mikali soylusu yuksek mevkilere yukseldi ve 1024 te Gazneli hukumdari Mahmud Gaznevi nin veziri oldu Mahmud daha sonra 1030 da oldu ve kisa sure sonra en kucugu Muhammed ve en buyugu Mesud olan iki oglu arasinda bir ic savas cikti Hasanak Ali bin Il Arslan adli bir Turk zenginiyle birlikte Muhammed i destekledi ve her ikisi de Gazneli devleti uzerinde mutlak guce sahip olacaklarini Muhammed in ise sembolik bir lider olarak kalacagini umuyorlardi Ancak Ali diger Gazneli devlet adamlari da dahil olmak uzere Hasanak tan uzaklasmaya basladi ve Mesud a bagliliklarini degistirdiler Hasanak ise Muhammed i desteklemeye devam etti ancak sonunda yenildi ve Muhammed tarafindan hapsedildi Hasanak in rakibi Ebu Sehl Zawzani nin cabalariyla Mesud Hasanak i kufurle sucladi ve 14 Subat 1032 de idam ettirdi Sahib Huseyin Mikali adli bir diger Mikali Gazneliler doneminde idari ve askeri subay olarak gorev yapti ancak bir savas sirasinda Selcuklu Turkleri tarafindan esir alindi Ancak daha sonra Selcuklu hukumdari Tugrul un veziri oldu Mikali ailesinden de onemli alimler sairler ve sanatseverler cikmistir Ailenin adi 11 yuzyilin sonuna kadar anilmaya devam etmis ancak daha sonra kaynaklarda yer almamistir Mikalilerin listesi span Muhammed ibn Mikal Tahir generali Sah ibn Mikal Tahir generali Abbasi generali Saffari komutani ve Abbasi eyaleti Ahvaz valisi Ebu l Abbas Ismail Samani yetkilisi ve reis Abbasi ve Samani askeri subayi Samani yetkilisi ve reis Samani yetkilisi ve reis Hasanak Mikali Mahmud Gaznevinin veziri ve Nisaburlu reis 11 yuzyilin ilk yarisinda Gazneli reis Gazneli reis ve Hace nin oglu 1055 yilinda olmustur Gazneli subayi ve daha sonra Selcuklu subayi kisa bir sure Tugrul un ikinci veziri oldu Kaynakca span Ozel a b c Bulliet 1984 s 764 Jalilov 1996 s 460 Nashat amp Beck 2003 ss 87 88 Bosworth 1968 s 45 GenelBosworth C E 1968 The Political and Dynastic History of the Iranian World A D 1000 1217 Frye R N Ed The Cambridge History of Iran Volume 5 The Saljuq and Mongol periods Cambridge Cambridge University Press ss 1 202 ISBN 0 521 06936 X Bosworth C Edmund 1985 ʿALi B IL ARSLAN QARiB Encyclopaedia Iranica Vol I Fasc 8 London C Edmund Bosworth Bulliet R W 1984 AL E MiKAL Encyclopaedia Iranica Vol I Fasc 7 Hansen Valerie 2012 The Silk Road Oxford University Press ss 1 304 ISBN 9780195159318 Diwashini Jalilov A H 1996 The Arab Conquest of Transoxania Litvinsky Boris Anatolevich Dani Ahmad Hasan Samghabadi R Shabani Ed History of Civilizations of Central Asia The crossroads of civilizations A D 250 to 750 UNESCO ISBN 9789231032110 Marshak Boris 2002 PANJIKANT Encyclopedia Iranica Online Edition Marshak Boris 1994 DEWASTiC Encyclopaedia Iranica Vol II Fasc 3 ss 334 335 Nashat Guity Beck Lois 2003 Women in Iran from the Rise of Islam to 1800 University of Illinois Press ss 1 253 ISBN 978 0 252 07121 8 gtdSasani ImparatorluguHanedanSasani Hanedani Sehinsahlar Sasani Hanedani soyagaciZaman cizelgesiSasani Imparatorlugu nun zaman cizelgesiKulturSanat EgitimAskeriye ve savaslarSasani Imparatorlugu askeriyesi Donanma Pers Roma savaslari Ak Hunlar Pers savaslari Gokturk Sasani savaslari Isyan ve ic savaslar Muslumanlarin Iran i fethiArdillariDabuyiler Bavendiler Baduspaniler MikalilerDiger ilgili basliklarKusan Sasani Kralligi eran ve Otorite kontroluTDVIA mikaliler Kategoriler Iranli ailelerSelcuklu generalleriAbbasi generallerTahirilerAbbasi valileriGazne Devleti nde kisilerGizli kategori TDVIA tanimlayicisi olan Vikipedi maddeleri