Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Bu madde konu hakkında evrensel bir bakış açısı yansıtmamaktadır. (Mart 2022) |
Yapım eki, isim ya da fiil kök veya gövdelerine eklenerek onlardan yeni isimler ya da fiiller türeten ektir. Ayrıca yapım ekleri tema dışına çıkmadan yeni bir kelime oluşturur. Onu çekim ekinden ayıran özelliği budur. Yapım ekleri eklendiği sözcüğün anlamını ya da türünü de değiştirir ve -bazı istisnalar dışında- her zaman çekim eklerinden önce gelir. Yapım eki almış bir sözcüğe türemiş sözcük denir. Yalın hâldeki türemiş sözcükler gövde olarak da bilinir.
| Örnekler |
|---|
|
İsimden isim yapan ekler
İsim soylu sözcüklerden yeni bir isim soylu sözcük yapan eklerdir. Yeni oluşturulan sözcük genellikle eskisi ile yakın anlam ilişkisine sahiptir.
|
|
İsimden fiil yapan ekler
İsim soylu sözcüklerden fiil yapan eklerdir.
|
|
Fiilden isim yapan ekler
Fiil kök veya gövdelerine gelerek isim, sıfat gibi isim soylu sözcükler veya fiilimsiler oluşturan eklerdir:
|
|
Fiilden fiil yapan ekler
Bir fiilden yeni bir fiil yapan eklerdir.
|
|
Bu şekilde üretilen yeni fiiller genellikle ilk fiille anlam bakımından yakından ilişkilidir:
- görmek > görünmek, kovmak > kovalamak
Ancak bazı durumlarda orijinal fiilden oldukça farklı anlamlarda olabilirler:
- sevmek > sevinmek
Kaynakça
- ^ Türkçedeki Eklerin Kökeni 29 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Prof. Dr. Vecihe Hatiboğlu. Çukurova Üniversitesi
- ^ Yapım Eki Gibi Kullanılan Bulunma Durumu Eki Prof. Dr. Hamza Zülfikar
- ^ Günay Karaağaç, Türkçenin Dil Bilgisi
- ^ Yapım ekleri 18 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Türkçeciler.com.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde konu hakkinda evrensel bir bakis acisi yansitmamaktadir Maddeyi gelistirerek ve sorunu tartisma sayfasinda tartisarak maddenin evrensellesmesini saglayabilirsiniz Mart 2022 Yapim eki isim ya da fiil kok veya govdelerine eklenerek onlardan yeni isimler ya da fiiller tureten ektir Ayrica yapim ekleri tema disina cikmadan yeni bir kelime olusturur Onu cekim ekinden ayiran ozelligi budur Yapim ekleri eklendigi sozcugun anlamini ya da turunu de degistirir ve bazi istisnalar disinda her zaman cekim eklerinden once gelir Yapim eki almis bir sozcuge turemis sozcuk denir Yalin haldeki turemis sozcukler govde olarak da bilinir Orneklergez in ti don dur ma goz luk cuIsimden isim yapan eklerIsim soylu sozcuklerden yeni bir isim soylu sozcuk yapan eklerdir Yeni olusturulan sozcuk genellikle eskisi ile yakin anlam iliskisine sahiptir el soz el guz el goz kokunden siz su suz para siz ev siz ci goz cu sanat ci yol cu simit ci si cocuk su ipek si ce Turk ce Ingiliz ce Alman ca Esitlik hal eki ce ile karistirilmamalidir das karin das gt kardes cag das arka das yol das meslek tas inci uc uncu bes inci lik seker lik komur luk goz luk kulak lik dost luk li koy lu para li agac li Ankara li ev li da de goz de soz de er uc er bes er ki yarin ki dun ku msi eksi msi aci msi meyve msi cil ev cil et cil ben cil insan cil sin cin sari sin yal cin yalt sert hir cin hir kavga sal kum sal it yas it cegiz kiz cagiz cocuk cagiz cik tepe cik azi cik kucu cuk ti esin ti hiril ti civil ti z yalin z iki zIsimden fiil yapan eklerIsim soylu sozcuklerden fiil yapan eklerdir la le su la ugur la rahat la dis le is le ozet le al el cog al az al dar al kor el duz el l dogru l sivri l eksi l ince l a e kan a yas a bos a tur e ben i z e i i u u Bu ek eski Turk yazi dillerinde kullanilan ve bugun bazi sozcuklerde donuklasmis olarak bulunan bir ektir uz u n sak i n sak i ar er yas ar mor ar kara ar sar i ar yes il er da de fisil da horul da gurul de hisil da hopur de t yon e t goz e t k gec ik bir ik goz uk msa mse az i msa ben i mse kucu k mse oz u mse kir kir kur kur fis kir hay kir cem kir tu kur sum kur lan len yas lan ev len ses len las les guzel les iyi les yogun las kati las sivi las sa se si si su su su sa garip se onem se yad si Fiilden isim yapan eklerFiil kok veya govdelerine gelerek isim sifat gibi isim soylu sozcukler veya fiilimsiler olusturan eklerdir ce dusun ce eglen ce ecek giy ecek yak acak ac acak ic ecek ak yat ak kac ak dur ak ac kaldir ac say ac ayir ac ge bol ge bil ge supur ge gi sev gi cal gi as ki sil gi ic ki gic bil gic dal gic baslan gic gin kin yor gun bil gin bez gin bit kin bas kin yay gin i yaz i ol u yap i cat i kok u dog u ici yap ici gor ucu al ici sat ici ik kes ik ac ik goc uk im say im sec im ol um olc um in yig in ak in tut un ek in inc gul unc sev inc gec yuz gec utan gac inti kes inti cik inti dok untu ir gel ir ok ur er gid er yaz ar is otur us yuru y us it gec it yak it olc ut kan calis kan uret ken unut kan kay gan ma konus ma dondur ma olumsuzluk eki ma ile karistirilmamalidir mek ye mek cak mak git mek duy mak bkz mastar mac bula mac yirt mac mbac dola mbac sakla mbac ti belir ti kizar tiFiilden fiil yapan eklerBir fiilden yeni bir fiil yapan eklerdir dir bil dir gul dur yap tir kos tur ele kov ala silk ele er gid er cik ar imse duy umsa gul umse an imsa in gez in gor un sev in tasi n r kac ir bat ir ic ir sas ir s gor us uc us gul us Mastarlarla karistirilmamalidir t uza t sap it kork ut usu t il sev il kir il sat il Bu sekilde uretilen yeni fiiller genellikle ilk fiille anlam bakimindan yakindan iliskilidir gormek gt gorunmek kovmak gt kovalamak Ancak bazi durumlarda orijinal fiilden oldukca farkli anlamlarda olabilirler sevmek gt sevinmekKaynakca Turkcedeki Eklerin Kokeni 29 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Prof Dr Vecihe Hatiboglu Cukurova Universitesi Yapim Eki Gibi Kullanilan Bulunma Durumu Eki Prof Dr Hamza Zulfikar Gunay Karaagac Turkcenin Dil Bilgisi Yapim ekleri 18 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkceciler com