Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Bu madde, uygun değildir. (Mart 2024) |
X inaktivasyonu, dişi memeli hücrelerinde iki adet bulunan X kromozomlarından birinin inaktive edilmesi işlemi. İnaktive edilecek X kromozomu, baskılayıcı heterokromatin ile paketlenerek, bu kromozomun üzerinde bulunan genlerin ifade edilmesi önlenir. Böylece, sadece bir X kromozomuna sahip erkeklerle, iki X kromozomuna sahip dişiler arasındaki X kromozomu dengesi sağlanmış olur. İnsan ve fare gibi gelişmiş memelilerde, inaktive edilecek kromozomun seçimi rastgele yapılır ve inaktive edilmiş X kromozomu, içinde bulunduğu hücrenin yaşamı boyunca inaktif olarak kalır
Detaylı açıklama
İnsanda dişi bireyler 2 tane X kromozomu taşırlar. Bu durumda her genin iki kopyasını bulundururlar. Erkekte ise bu kromozom 1 adet olduğundan, her genin tek kopyası olacaktır. Bu durumun Y için istisnası mevcuttur:
- a) 9 adet psödootozomal gen
- b) 9 adet house-keeping genleri
X üzerindeki diğer yüzlerce gen düşünüldüğünde, erkek bireyler dezavantajlı mıdır? Hayır. Çünkü dişiler bulundurdukları X'lerden birisini her hücrede inaktif hale getirirler. Bu kromozomlar interfaz evresinde ya da adı verilen yapılar halinde görülürler. Barr cisimciğinin koyu renkli hali, bu yapının inaktif olduğunun işaretidir. İnaktivasyon, erken embriyonik evrede gerçekleşir. Bir hücrede hangi kromozomun inaktif hale geçeceği birçok organizmada tamamen şansa bağlıdır (Kangurularda bu durum istisnaidir ve daima babadan gelen X inaktive olur). Bir hücrede, X kromozomlarından biri inaktive olduğunda, artık bu hücrenin tüm oğul hücrelerinde de aynı X kromozomu inaktive olur. Bu durumda, farklı etkilere sahip gen içeriği taşıyan klonlar oluşacaktır. Bu da mozaik durumuna imkân verecektir. Kedilerde X inaktivasyonuna katılacak kromozom, dokularda farklılık gösterebilir. Bu durumda bireyin kürk renginde mozaik görünüm ortaya çıkabilir. Çünkü kürk rengi, X'e bağlı olarak kalıtılır. Tekir kedilerin tümü bu durumu sergiler. İnsanda embriyonik evrede; hangi hücrede, hangi X'in (babadan ya da anneden gelen) inaktive olacağı tamamen şansa bağlıdır
X inaktivasyonu mekanizması
- İnaktivasyondan önce; hücre öncelikle X kromozomlarını sayar.
- 2'den fazla X saydığında bir tanesi hariç diğerlerinin üzerine moleküler bir işaret koyar ().
- Daha sonra, X'in merkezindeki tarafından yapılan yapılır. Bu RNA, DNA'ya bağlanan bir RNA'dır ve XIC'nin bulunduğu merkezden itibaren başlayarak tüm kromozom üzerine bağlanır.
- Ardından DNA histonlarında metilasyon, gibi heterokromatinleştirme işlemleri yapıır ve kromozom inaktifleştirilir.
 | Genetik ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Mart 2024 X inaktivasyonu disi memeli hucrelerinde iki adet bulunan X kromozomlarindan birinin inaktive edilmesi islemi Inaktive edilecek X kromozomu baskilayici heterokromatin ile paketlenerek bu kromozomun uzerinde bulunan genlerin ifade edilmesi onlenir Boylece sadece bir X kromozomuna sahip erkeklerle iki X kromozomuna sahip disiler arasindaki X kromozomu dengesi saglanmis olur Insan ve fare gibi gelismis memelilerde inaktive edilecek kromozomun secimi rastgele yapilir ve inaktive edilmis X kromozomu icinde bulundugu hucrenin yasami boyunca inaktif olarak kalirDetayli aciklamaInsanda disi bireyler 2 tane X kromozomu tasirlar Bu durumda her genin iki kopyasini bulundururlar Erkekte ise bu kromozom 1 adet oldugundan her genin tek kopyasi olacaktir Bu durumun Y icin istisnasi mevcuttur a 9 adet psodootozomal gen b 9 adet house keeping genleri X uzerindeki diger yuzlerce gen dusunuldugunde erkek bireyler dezavantajli midir Hayir Cunku disiler bulundurduklari X lerden birisini her hucrede inaktif hale getirirler Bu kromozomlar interfaz evresinde ya da adi verilen yapilar halinde gorulurler Barr cisimciginin koyu renkli hali bu yapinin inaktif oldugunun isaretidir Inaktivasyon erken embriyonik evrede gerceklesir Bir hucrede hangi kromozomun inaktif hale gececegi bircok organizmada tamamen sansa baglidir Kangurularda bu durum istisnaidir ve daima babadan gelen X inaktive olur Bir hucrede X kromozomlarindan biri inaktive oldugunda artik bu hucrenin tum ogul hucrelerinde de ayni X kromozomu inaktive olur Bu durumda farkli etkilere sahip gen icerigi tasiyan klonlar olusacaktir Bu da mozaik durumuna imkan verecektir Kedilerde X inaktivasyonuna katilacak kromozom dokularda farklilik gosterebilir Bu durumda bireyin kurk renginde mozaik gorunum ortaya cikabilir Cunku kurk rengi X e bagli olarak kalitilir Tekir kedilerin tumu bu durumu sergiler Insanda embriyonik evrede hangi hucrede hangi X in babadan ya da anneden gelen inaktive olacagi tamamen sansa baglidirX inaktivasyonu mekanizmasiInaktivasyondan once hucre oncelikle X kromozomlarini sayar 2 den fazla X saydiginda bir tanesi haric digerlerinin uzerine molekuler bir isaret koyar Daha sonra X in merkezindeki tarafindan yapilan yapilir Bu RNA DNA ya baglanan bir RNA dir ve XIC nin bulundugu merkezden itibaren baslayarak tum kromozom uzerine baglanir Ardindan DNA histonlarinda metilasyon gibi heterokromatinlestirme islemleri yapiir ve kromozom inaktiflestirilir Genetik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz