Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Volkanik patlayıcılık indeksi (VPİ), volkanik patlamaların patlayıcı özelliğinin göreli bir ölçüsüdür. 1982'de Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumu'ndan ve Hawaii Üniversitesinden tarafından tasarlandı.
Patlayıcılık değerini belirlemek için patlamanın ortaya çıkardığı maddenin hacmi, bulut yüksekliği ve "yumuşak"tan "mega-devasa"ya kadar değişen terimlerle nitel gözlemler kullanılır. Ölçek, 8 büyüklüğüne kadar yani tarihin en büyük volkanik patlamalara kadardır. Patlamadan kaynaklanmayan patlamalar için 0 değeri kullanılır ve 10.000m³'den daha az tefranın açığa çıkması olarak tanımlanır. olarak tanımlanır. 1,0×1012 m3 tefra çıkarıp 20 km'den yüksek bulut sütun yüksekliğine sahip olan patlamalar, mega-devasa patlamayı temsil etmektedir. Ölçekte VPİ 2 ve üstü logaritmiktir ve 1 endeksin artması 10 kat daha güçlü bir patlamayı temsil eder.
Sınıflandırma
İndeksler 0 ila 8 arasında değişirken, patlama ile ilişkili VPİ, volkanik maddenin ne kadar yüksekliğe, ne kadar uzun süre patlamasına bağlıdır. VPİ 2 ve üstü logaritmiktir; 1 endeksin artması 10 kat daha güçlü bir patlamaya işaret etmektedir. 1 ve 2 arasındaki VPİ tanımında bir süreksizlik vardır. Ejekta hacminin alt sınırı 10.000'den 1.000.000 m³'e 100 kat yükselirken, diğer tüm yüksek indeksler arasındaki faktör 10'dur. Aşağıdaki tabloda, her bir VPİ'nin sıklığı, o VPİ veya daha yüksek yeni patlamaların yaklaşık sıklığını göstermektedir.
| VPİ | Ejekta hacmi | Sınıflandırma | Açıklama | Bulut | Sıklık | Troposferik enjeksiyon | Stratosferik enjeksiyon |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Örnekler | |||||||
| 0 | < 104 m3 | Coşkulu | < 100 m | sürekli | önemsiz | yok | |
| Kīlauea (aktif), (aktif), (2011), (), (2021-2023), Piton de la Fournaise (2022), Mauna Loa (, , ) | |||||||
| > 104 m3 | Hawaii / | Yumuşak | 100 m – 1 km | günlük | küçük | yok | |
| (1995), Raoul Adası (2006), (), (1964, 1979, 2017), (1977, 2002, ) | |||||||
| > 106 m3 | Stromboliyen / Vulkaniyen | Patlayıcı | 1–5 km | 2 hafta | ılımlı | yok | |
| Stromboli (1934'ten beri), Etna (aktif), Unzen (), Ruang (), (), (), El Hierro (), () | |||||||
| > 107 m3 | Stromboliyen / Vulkaniyen / / Alt-Plinien | Sert | 3–15 km | 3 ay | büyük | olası | |
| Surtsey (1963-1967), (), Redoubt Dağı (), (1997), Ontake (), (), Cumbre Vieja () | |||||||
| > 0.1 km3 | Pelé / Plinien / Alt-Plinien | Felaket | > 10 km | 18 ay | büyük | kesin | |
| (), Bandai Dağı (), Pelée Dağı (), (), Eyjafjallajökull (2010), (), Taal (), Semeru (2021) | |||||||
| > 1 km3 | Pelé / Plinien | Felaket | > 10 km | 12 yıl | büyük | büyük | |
| Vezüv (), Fuji Dağı (), (), (1963), St. Helens (), (), (), (2022) | |||||||
| > 10 km3 | Plinien / Ultra-Plinien | Devasa | > 20 km | 50–100 yıl | büyük | büyük | |
| Santorini (MÖ 1620), Ilopango Gölü (), (1600), Krakatoa (), (1902), Novarupta (1912), Pinatubo Yanardağı () | |||||||
| > 100 km3 | Ultra-Plinien | Süper devasa | > 20 km | 500–1,000 yıl | büyük | büyük | |
| (), (), (22 kyr), Mazama (), (), (), Tambora (1815) | |||||||
| > 1,000 km3 | Ultra-Plinien | Mega devasa | > 20 km | > 50,000 yıl | çok büyük | çok büyük | |
| (Ordovician), (30 Mya), (), Yellowstone (, ), (74 kyr), Taupō () | |||||||
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . Global Volcanism Program. Smithsonian National Museum of Natural History. 10 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2014.
- ^ Dosseto, A. (2011). Turner, S. P.; Van-Orman, J. A. (Ed.). Timescales of Magmatic Processes: From Core to Atmosphere. Wiley-Blackwell. ISBN .
- ^ Rothery, David A. (2010), Volcanoes, Earthquakes and Tsunamis, Teach Yourself
Dış bağlantılar
- VEI glossary entry 27 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . from a USGS website
- , from The Guardian
- The size and frequency of the largest explosive eruptions on Earth[], a 2004 article from the Bulletin of Volcanology
- List of Large Holocene Eruptions (VEI > 4) from the Smithsonian Global Volcanism Program17 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Volkanik patlayicilik indeksi VPI volkanik patlamalarin patlayici ozelliginin goreli bir olcusudur 1982 de Amerika Birlesik Devletleri Jeoloji Arastirmalari Kurumu ndan ve Hawaii Universitesinden tarafindan tasarlandi VPI ve ejekte hacim korelasyonu Patlayicilik degerini belirlemek icin patlamanin ortaya cikardigi maddenin hacmi bulut yuksekligi ve yumusak tan mega devasa ya kadar degisen terimlerle nitel gozlemler kullanilir Olcek 8 buyuklugune kadar yani tarihin en buyuk volkanik patlamalara kadardir Patlamadan kaynaklanmayan patlamalar icin 0 degeri kullanilir ve 10 000m den daha az tefranin aciga cikmasi olarak tanimlanir olarak tanimlanir 1 0 1012 m3 tefra cikarip 20 km den yuksek bulut sutun yuksekligine sahip olan patlamalar mega devasa patlamayi temsil etmektedir Olcekte VPI 2 ve ustu logaritmiktir ve 1 endeksin artmasi 10 kat daha guclu bir patlamayi temsil eder SiniflandirmaIndeksler 0 ila 8 arasinda degisirken patlama ile iliskili VPI volkanik maddenin ne kadar yukseklige ne kadar uzun sure patlamasina baglidir VPI 2 ve ustu logaritmiktir 1 endeksin artmasi 10 kat daha guclu bir patlamaya isaret etmektedir 1 ve 2 arasindaki VPI taniminda bir sureksizlik vardir Ejekta hacminin alt siniri 10 000 den 1 000 000 m e 100 kat yukselirken diger tum yuksek indeksler arasindaki faktor 10 dur Asagidaki tabloda her bir VPI nin sikligi o VPI veya daha yuksek yeni patlamalarin yaklasik sikligini gostermektedir VPI Ejekta hacmi Siniflandirma Aciklama Bulut Siklik Troposferik enjeksiyon Stratosferik enjeksiyonOrnekler0 lt 104 m3 Coskulu lt 100 m surekli onemsiz yokKilauea aktif aktif 2011 2021 2023 Piton de la Fournaise 2022 Mauna Loa gt 104 m3 Hawaii Yumusak 100 m 1 km gunluk kucuk yok 1995 Raoul Adasi 2006 1964 1979 2017 1977 2002 gt 106 m3 Stromboliyen Vulkaniyen Patlayici 1 5 km 2 hafta ilimli yokStromboli 1934 ten beri Etna aktif Unzen Ruang El Hierro gt 107 m3 Stromboliyen Vulkaniyen Alt Plinien Sert 3 15 km 3 ay buyuk olasiSurtsey 1963 1967 Redoubt Dagi 1997 Ontake Cumbre Vieja gt 0 1 km3 Pele Plinien Alt Plinien Felaket gt 10 km 18 ay buyuk kesin Bandai Dagi Pelee Dagi Eyjafjallajokull 2010 Taal Semeru 2021 gt 1 km3 Pele Plinien Felaket gt 10 km 12 yil buyuk buyukVezuv Fuji Dagi 1963 St Helens 2022 gt 10 km3 Plinien Ultra Plinien Devasa gt 20 km 50 100 yil buyuk buyukSantorini MO 1620 Ilopango Golu 1600 Krakatoa 1902 Novarupta 1912 Pinatubo Yanardagi gt 100 km3 Ultra Plinien Super devasa gt 20 km 500 1 000 yil buyuk buyuk 22 kyr Mazama Tambora 1815 gt 1 000 km3 Ultra Plinien Mega devasa gt 20 km gt 50 000 yil cok buyuk cok buyuk Ordovician 30 Mya Yellowstone 74 kyr Taupō Ayrica bakinizSupervolkan Olu sayisina gore dogal afetler listesiKaynakca Global Volcanism Program Smithsonian National Museum of Natural History 10 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Agustos 2014 Dosseto A 2011 Turner S P Van Orman J A Ed Timescales of Magmatic Processes From Core to Atmosphere Wiley Blackwell ISBN 978 1 4443 3260 5 Rothery David A 2010 Volcanoes Earthquakes and Tsunamis Teach Yourself Dis baglantilarVEI glossary entry 27 Mayis 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde from a USGS website from The Guardian The size and frequency of the largest explosive eruptions on Earth olu kirik baglanti a 2004 article from the Bulletin of Volcanology List of Large Holocene Eruptions VEI gt 4 from the Smithsonian Global Volcanism Program17 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde