Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Türkiye'de devalüasyon, Türkiye ekonomi tarihinde çok sayıda gerçekleştirilen ve cari dengeyi sağlayabilmek amacıyla yapılan ekonomik müdahalelerden biridir. Devalüasyon yoluyla ülkenin dış satın alma gücü düşürülerek diğer ülke dövizleri karşısında Türk lirasına değer kaybettirilmiştir.
Tarihçe
1946
1931 yılında Amerikan doları 211 kuruş olarak ayarlanmıştı. Bu ayarlamanın devalüasyon olup olmadığı ise ekonomi bilimi açısından tartışmalıdır. 1931'de yapılan döviz ayarlamasının ekonomide belirtilen devalüasyon teorilerine uygun olmaması nedeniyle Türkiye’de ilk devalüasyonun 7 Eylül 1946’da yapıldığı kabul edilir.
1946 yılında Recep Peker döneminde 15. Türkiye Hükûmeti tarafından II. Dünya Savaşı şartlarının getirdiği ekonomik zorluklar içinde devalüasyon yapılarak dış ticaret dengesi sağlanarak iç üretimin artırılması hedeflendi. Bu amaca yönelik 1943'te küçük bir devalüasyon yapılmıştı. "7 Eylül Kararları" olarak bilinen devalüasyon ile 1946 yılında Türk lirasına yüzde 40'a yakın değer kaybettirildi.
1946 devalüasyonu ağır ekonomik sonuçlara yol açtı. Hedeflerin gerçekleşmesi bir yana Türk lirasının aşırı değer kaybetmesi neticesinde kamunun bütçe açığı arttı, ihracat azaldı, ithal ürünlere olan talep arttı. Halkın satın alma gücünde ciddi anlamda düşüş yaşandı.
1946 devalüasyonunun asıl etkisini siyasi alanda gösterdiği kabul edilir. 1950 Türkiye genel seçimleri'nde Demokrat Parti iktidara geldi.
1958
1958 yılında Demokrat Parti iktidari döneminde yapıldı. 4 Ağustos 1958 tarihinde "İktisadi İstikrar Tedbirleri" uygulandı. Türk lirasına yüzde 220 değer kaybettirildi ve bir Amerikan doları 9 Türk lirası oldu.
1970 ve 70'li yıllar
10 Ağustos 1970 tarihinde Süleyman Demirel başbakanlığındaki 32. Türkiye Hükûmeti tarafından ağır bir devalüasyon yapıldı. Türk lirası yüzde 70'e yakın değer kaybetti. (bkz. 10 Ağustos 1970 kararları)
1970'li yılların sonlarında devalüasyonlar artık sıklıkla yapılır olmuştu. Yılda birkaç kez "ayarlama" adı altında döviz kuru yeniden belirliyordu. 1979 yılının Nisan ayında yüzde 30 ve aynı yılın temmuz ayında yüzde 88'e yakın oranda Türk lirası değer kaybetti.
1980
24 Ocak kararları kapsamında açıklanan paket yüzde 33'lük bir devalüasyon öngörmüştü. Bir Amerikan doları 1980'de 90TL, 1981'de 133TL, 1982'de 191TL'ye ulaştı. Döviz kurundaki belirsizlik faizlerin artmasına sebep oldu ve toplumda da bankerler krizi gibi yansılamaları oldu.
1994
1994 Ekonomik krizinde ağır bir devalüasyon gerçekleştirildi. Başbakan Tansu Çiller tarafından açıklanan 5 Nisan Kararları ile Türk lirası yüzde 38 devalüe edildi.
2001
2001 yılında Merkez Bankası sabit kur rejiminden vazgeçerek dalgalı kur rejimine geçti.
Kaynakça
- ^ Çelebi, Esat (1 Ocak 2001). "TÜRKİYE'DE DEVALÜASYON UYGULAMALARI 1923-2000". Doğuş Üniversitesi Dergisi. 2 (1): 55-66. ISSN 1308-6979. 6 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Şubat 2024.
- ^ Altinok, Serdar; Çetinkaya, Murat (2003). "DEVALÜASYON VE TÜRKİYE'DE DEVALÜASYON UYGULAMALARI VE SONUÇLARI". Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 0 (9): 47-64. 6 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Şubat 2024.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Turkiye de devaluasyon Turkiye ekonomi tarihinde cok sayida gerceklestirilen ve cari dengeyi saglayabilmek amaciyla yapilan ekonomik mudahalelerden biridir Devaluasyon yoluyla ulkenin dis satin alma gucu dusurulerek diger ulke dovizleri karsisinda Turk lirasina deger kaybettirilmistir Tarihce1946 1931 yilinda Amerikan dolari 211 kurus olarak ayarlanmisti Bu ayarlamanin devaluasyon olup olmadigi ise ekonomi bilimi acisindan tartismalidir 1931 de yapilan doviz ayarlamasinin ekonomide belirtilen devaluasyon teorilerine uygun olmamasi nedeniyle Turkiye de ilk devaluasyonun 7 Eylul 1946 da yapildigi kabul edilir 1946 yilinda Recep Peker doneminde 15 Turkiye Hukumeti tarafindan II Dunya Savasi sartlarinin getirdigi ekonomik zorluklar icinde devaluasyon yapilarak dis ticaret dengesi saglanarak ic uretimin artirilmasi hedeflendi Bu amaca yonelik 1943 te kucuk bir devaluasyon yapilmisti 7 Eylul Kararlari olarak bilinen devaluasyon ile 1946 yilinda Turk lirasina yuzde 40 a yakin deger kaybettirildi 1946 devaluasyonu agir ekonomik sonuclara yol acti Hedeflerin gerceklesmesi bir yana Turk lirasinin asiri deger kaybetmesi neticesinde kamunun butce acigi artti ihracat azaldi ithal urunlere olan talep artti Halkin satin alma gucunde ciddi anlamda dusus yasandi 1946 devaluasyonunun asil etkisini siyasi alanda gosterdigi kabul edilir 1950 Turkiye genel secimleri nde Demokrat Parti iktidara geldi 1958 1958 yilinda Demokrat Parti iktidari doneminde yapildi 4 Agustos 1958 tarihinde Iktisadi Istikrar Tedbirleri uygulandi Turk lirasina yuzde 220 deger kaybettirildi ve bir Amerikan dolari 9 Turk lirasi oldu 1970 ve 70 li yillar 10 Agustos 1970 tarihinde Suleyman Demirel basbakanligindaki 32 Turkiye Hukumeti tarafindan agir bir devaluasyon yapildi Turk lirasi yuzde 70 e yakin deger kaybetti bkz 10 Agustos 1970 kararlari 1970 li yillarin sonlarinda devaluasyonlar artik siklikla yapilir olmustu Yilda birkac kez ayarlama adi altinda doviz kuru yeniden belirliyordu 1979 yilinin Nisan ayinda yuzde 30 ve ayni yilin temmuz ayinda yuzde 88 e yakin oranda Turk lirasi deger kaybetti 1980 24 Ocak kararlari kapsaminda aciklanan paket yuzde 33 luk bir devaluasyon ongormustu Bir Amerikan dolari 1980 de 90TL 1981 de 133TL 1982 de 191TL ye ulasti Doviz kurundaki belirsizlik faizlerin artmasina sebep oldu ve toplumda da bankerler krizi gibi yansilamalari oldu 1994 1994 Ekonomik krizinde agir bir devaluasyon gerceklestirildi Basbakan Tansu Ciller tarafindan aciklanan 5 Nisan Kararlari ile Turk lirasi yuzde 38 devalue edildi 2001 2001 yilinda Merkez Bankasi sabit kur rejiminden vazgecerek dalgali kur rejimine gecti Kaynakca Celebi Esat 1 Ocak 2001 TURKIYE DE DEVALUASYON UYGULAMALARI 1923 2000 Dogus Universitesi Dergisi 2 1 55 66 ISSN 1308 6979 6 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Subat 2024 Altinok Serdar Cetinkaya Murat 2003 DEVALUASYON VE TURKIYE DE DEVALUASYON UYGULAMALARI VE SONUCLARI Selcuk Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi 0 9 47 64 6 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Subat 2024 Ayrica bakinizTurkiye de ekonomik krizler