Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Yaşamı
Tyrtaios, MÖ 7. yüzyılda Sparta'da doğmuştur.
MÖ 8. yüzyılın sonunda, I. Messene Savaşı ile birlikte yaşam koşulları ağırlaşan Messeneliler'in Sparta'ya karşı ayaklanıp Sparta'nın varlığını tehlikeye düşürdükleri II. Messene Savaşı sırasında (7. yüzyıl ortaları) Sparta'da yaşamıştır. Hatta Tyrtaios'un II. Messene Savaşı için Atina tarafından general olarak Sparta'ya gönderilen bir öğretmen oldugu söylenir. Bazı kaynaklarda Miletoslu olduğu ifade edilmektedir. lehçeyi kullanmış olması da bu düşünceyi desteklemektedir.
Şiirleri
Tyrtaios, Messene Savaşı sırasında elegeia vezniyle Ionik lehçede yazdığı savaş elegeialarıyla Spartalıları yüreklendirmiştir:
- Güzeldir ön saflarda düşerek ölmek
- vatan uğruna dövüşen asil adam için!
- Ama şehrini ve zengin tarlalarını bırakıp
- sevgili anasiyle, ihtiyar babasiyle,
- küçük çocukları ve kız olarak aldığı karısiyle sürünerek
- dilenmek her şeyden acıdır.
- Başvurduğu insanlar ona düşman olur,
- mahrumiyete, iğrenç yoksulluğa başeğer,
- soyunun yüzkarası olur, bozulur gözalıcı güzelliği.
- Yoldaş olur ona hakaretler ve sefalet.
- Böyle başıboş dolaşan birinin hiçbir itibarı olmaz:
- ne saygı görür, ne değer, ona kimse acımaz.
- Bu topraklar için cesaretle dövüşelim, çocuklarımız için
- ölelim, esirgemiyerek canımızı.
- Gençler, haydi dirsek dirseğe verin,savaşın!
- Ne yüz kızartıcı kaçmağa başvurun, ne korkuya kapılın.
- Gayretli olun ve pekleştirin yüreğinizi,
- hayata düşkün olmayın er meydanında.
- İhtiyarın dizleri dermansızdır,
- bırakıp kaçmayın onları.
- Bir ihtiyarın ak saçları, kır düşmüş sakalıyla
- ön saflarda düşerek,
- gençlerin önünde yatması yüz kızartıcıdır.
- Kan içindeki mahrem uzuvlarını tutarak, çırçıplak
- toz toprak içinde cesaretle can verdiğini görmek
- çirkin ve utanç vericidir.
- Fakat gençlere her şey yakışır,
- sevimli gençliğin parlak çiçeğine sahip oldukça;
- Hayattayken erkeklerce seyredilmeğe, kadınlarca sevilmeğe değer.
- Ön saflarda düşünce de güzeldir.
- Haydi, herkes ilerleyerek, iki ayağıyla
- dimdik dursun toprağın üstünde, dişleriyle dudağını ısırarak.
Ayrıca Tyrtaios vezniyle (iki kısa, bir uzun heceden oluşan vezin) lehçede 'lar yazmıştır. Düşmana karşı yürürken söylenilen marşlardan biri günümüze kadar gelmiştir:
- 'Haydi, mert Sparta'nın
- Hür babaların çocukları,
- Sol elle kalkanınızı uzatın ileriye,
- Korkmadan fırlatın mızrağınızı
- Sakın ha, hayatınızı esirgeyim demeyin;
- Çünkü bu Sparta'da adet değildir.'
Tyrtaios'un şiirleri Sparta'nın aristokrat ve savaşçı düzenini kutlayan şiirlerdir. Hatta bu noktada en anlamlı belgelerden biridir.
Şiirlerinde ele aldığı konular bir başka Yunan elegeia şairi olan Kallinos'un işlediği konulardır: ölü de olsa diri de olsa, kahraman savaşçının herkes tarafından onurlandırılan şanı; kendi onurunu ve ailesinin onurunu yerle bir eden karısı ve çocuklarıyla sürgüne gitmek zorunda kalan korkağın utancı gibi. Ozanın kişiliğini ortaya koyan bir grup fragmentin konusu budur. Tyrtaios kapalı dünyasının dar sınırları içinde yüksek şiir yaratmayı başarmıştır.
Kaynakça
- Ana Britannica
- Büyük Larousse
- Tercüme Dergisi, sayı 27, 19 Eylül 1944, cilt 5
- Z. TAŞLIKLIOĞLU, Arkaik Çağ Yunan şiiri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 1171, İstanbul, 1966
- Güler ÇELGİN, Eski Yunan Edebiyatı, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1990
Dış bağlantılar
- Tyrtaeus: Greek texts 28 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Noctes Gallicanae: Tyrtée de Sparte 27 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tyrtaios Yunanca Tyrtaῖos Yunan sairidir YasamiTyrtaios MO 7 yuzyilda Sparta da dogmustur MO 8 yuzyilin sonunda I Messene Savasi ile birlikte yasam kosullari agirlasan Messeneliler in Sparta ya karsi ayaklanip Sparta nin varligini tehlikeye dusurdukleri II Messene Savasi sirasinda 7 yuzyil ortalari Sparta da yasamistir Hatta Tyrtaios un II Messene Savasi icin Atina tarafindan general olarak Sparta ya gonderilen bir ogretmen oldugu soylenir Bazi kaynaklarda Miletoslu oldugu ifade edilmektedir lehceyi kullanmis olmasi da bu dusunceyi desteklemektedir SiirleriTyrtaios Messene Savasi sirasinda elegeia vezniyle Ionik lehcede yazdigi savas elegeialariyla Spartalilari yureklendirmistir Guzeldir on saflarda duserek olmekvatan ugruna dovusen asil adam icin Ama sehrini ve zengin tarlalarini birakipsevgili anasiyle ihtiyar babasiyle kucuk cocuklari ve kiz olarak aldigi karisiyle surunerekdilenmek her seyden acidir Basvurdugu insanlar ona dusman olur mahrumiyete igrenc yoksulluga baseger soyunun yuzkarasi olur bozulur gozalici guzelligi Yoldas olur ona hakaretler ve sefalet Boyle basibos dolasan birinin hicbir itibari olmaz ne saygi gorur ne deger ona kimse acimaz Bu topraklar icin cesaretle dovuselim cocuklarimiz icinolelim esirgemiyerek canimizi Gencler haydi dirsek dirsege verin savasin Ne yuz kizartici kacmaga basvurun ne korkuya kapilin Gayretli olun ve peklestirin yureginizi hayata duskun olmayin er meydaninda Ihtiyarin dizleri dermansizdir birakip kacmayin onlari Bir ihtiyarin ak saclari kir dusmus sakaliylaon saflarda duserek genclerin onunde yatmasi yuz kizarticidir Kan icindeki mahrem uzuvlarini tutarak circiplaktoz toprak icinde cesaretle can verdigini gormekcirkin ve utanc vericidir Fakat genclere her sey yakisir sevimli gencligin parlak cicegine sahip oldukca Hayattayken erkeklerce seyredilmege kadinlarca sevilmege deger On saflarda dusunce de guzeldir Haydi herkes ilerleyerek iki ayagiyladimdik dursun topragin ustunde disleriyle dudagini isirarak Ayrica Tyrtaios vezniyle iki kisa bir uzun heceden olusan vezin lehcede lar yazmistir Dusmana karsi yururken soylenilen marslardan biri gunumuze kadar gelmistir Haydi mert Sparta ninHur babalarin cocuklari Sol elle kalkaninizi uzatin ileriye Korkmadan firlatin mizraginiziSakin ha hayatinizi esirgeyim demeyin Cunku bu Sparta da adet degildir Tyrtaios un siirleri Sparta nin aristokrat ve savasci duzenini kutlayan siirlerdir Hatta bu noktada en anlamli belgelerden biridir Siirlerinde ele aldigi konular bir baska Yunan elegeia sairi olan Kallinos un isledigi konulardir olu de olsa diri de olsa kahraman savascinin herkes tarafindan onurlandirilan sani kendi onurunu ve ailesinin onurunu yerle bir eden karisi ve cocuklariyla surgune gitmek zorunda kalan korkagin utanci gibi Ozanin kisiligini ortaya koyan bir grup fragmentin konusu budur Tyrtaios kapali dunyasinin dar sinirlari icinde yuksek siir yaratmayi basarmistir KaynakcaAna Britannica Buyuk Larousse Tercume Dergisi sayi 27 19 Eylul 1944 cilt 5 Z TASLIKLIOGLU Arkaik Cag Yunan siiri Istanbul Universitesi Edebiyat Fakultesi Yayinlari No 1171 Istanbul 1966 Guler CELGIN Eski Yunan Edebiyati Remzi Kitabevi Istanbul 1990Dis baglantilarTyrtaeus Greek texts 28 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Noctes Gallicanae Tyrtee de Sparte 27 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde