Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Tusi çifti bir matematik terimidir. Küçük bir daire onun çapının iki katı çapa sahip daha büyük bir dairenin içinde döner. Dairelerin dönüşü, küçük daire üzerindeki bir noktanın büyük dairenin çapı boyunca ileri geri hareket etmesine yol açacaktır.
Ay'ın, yani küçük daire üzerindeki bir noktanın üzerinde dolandığı küçük merkezli taşıyıcı küre, çapı bu kürenin çapının iki katı olan bir küre ile çevrelenmiştir. İçte bulunan taşıyıcı kürenin hareketi, dışta bulunan kürenin hareketine eşit ve ters yöndedir; bu nedenle, düzenek devinime geçtiğinde, küçük daire üzerindeki noktanın, yani Ay, büyük daire içerisinde çap boyunca ileri ve geri gidecek ve sonuçta bir kapalı eğri oluşturacaktır. Böylece, "Tûsî Çifti" olarak adlandırılan bu matematiksel düzenek aracılığıyla, Nasîrüddin Tûsî, Batlamyus Dizgesi'nin aksine, Yer'i Evren'in merkezinden kaydırmadan, yani Aristoteles fiziğine karşı olan dış merkezli düzeneği kullanmadan gezegen hareketlerini açıklayabilmiştir.
Tarih
Tusi çifti ilk olarak 13. yüzyıl'da İslam alimi ve fizikçi Nasîrüddin Tûsî tarafından önerilmiştir,
Diğer Modeller
Tusi çifti nin geliştirilmesiyle pek çok yeni matematik terimide oluşmuştur. Örneğin büyük dairenin çapı 10, küçük dairenin çapı 6 ve küçük dairenin merkezinden 5 birim uzaklığında bir nokta dikkate alınırsa bu sefer bir doğru üzerinde hareket eden bir nokra yerine, bir yıldız şekli üzerinde hareket eden bir nokta elde edilir (hipotrokoid).
Notlar
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ekim 2015.
- ^ Vatican Library, Vat. ar. 319 fol. 28 verso math19 NS.15 24 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., fourteenth-century copy of a manuscript from Tusi
- ^ George Saliba (1995), 'A History of Arabic Astronomy: Planetary Theories During the Golden Age of Islam 26 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .', pp.152-155
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Tûsî çifti ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Dennis W. Duke, 2 dış bağlantı:
- An interactive Tusi couple 6 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Arabic models for replacing the equant 8 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- George Saliba, "Whose Science is Arabic Science in Renaissance Europe?" 22 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Nasir al-Din al-Tusi ve bazı astranomlar üzerini bir araştırma.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tusi cifti bir matematik terimidir Kucuk bir daire onun capinin iki kati capa sahip daha buyuk bir dairenin icinde doner Dairelerin donusu kucuk daire uzerindeki bir noktanin buyuk dairenin capi boyunca ileri geri hareket etmesine yol acacaktir Tusi ciftinin animasyon modeli Ay in yani kucuk daire uzerindeki bir noktanin uzerinde dolandigi kucuk merkezli tasiyici kure capi bu kurenin capinin iki kati olan bir kure ile cevrelenmistir Icte bulunan tasiyici kurenin hareketi dista bulunan kurenin hareketine esit ve ters yondedir bu nedenle duzenek devinime gectiginde kucuk daire uzerindeki noktanin yani Ay buyuk daire icerisinde cap boyunca ileri ve geri gidecek ve sonucta bir kapali egri olusturacaktir Boylece Tusi Cifti olarak adlandirilan bu matematiksel duzenek araciligiyla Nasiruddin Tusi Batlamyus Dizgesi nin aksine Yer i Evren in merkezinden kaydirmadan yani Aristoteles fizigine karsi olan dis merkezli duzenegi kullanmadan gezegen hareketlerini aciklayabilmistir Tusi nin tusi cifti diagramiTarihTusi cifti ilk olarak 13 yuzyil da Islam alimi ve fizikci Nasiruddin Tusi tarafindan onerilmistir Diger ModellerTusi cifti nin gelistirilmesiyle pek cok yeni matematik terimide olusmustur Ornegin buyuk dairenin capi 10 kucuk dairenin capi 6 ve kucuk dairenin merkezinden 5 birim uzakliginda bir nokta dikkate alinirsa bu sefer bir dogru uzerinde hareket eden bir nokra yerine bir yildiz sekli uzerinde hareket eden bir nokta elde edilir hipotrokoid Kirmizi yildiz sekli bir hipotrokoid cizimdir Buyuk mavi daire icinde kucuk siyah daire doner parametreler R 5 r 3 d 5 Spirograf set ile yapilmis bazi Spirograf dizaynlarSpirograf set ile yapilmis bazi cizimlerTusi nin onuruna Azerbaycanda basilan bir pulNotlar Arsivlenmis kopya 1 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Ekim 2015 Vatican Library Vat ar 319 fol 28 verso math19 NS 15 24 Aralik 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde fourteenth century copy of a manuscript from Tusi George Saliba 1995 A History of Arabic Astronomy Planetary Theories During the Golden Age of Islam 26 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde pp 152 155Ayrica bakinizDis baglantilarWikimedia Commons ta Tusi cifti ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Dennis W Duke 2 dis baglanti An interactive Tusi couple 6 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Arabic models for replacing the equant 8 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde George Saliba Whose Science is Arabic Science in Renaissance Europe 22 Kasim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nasir al Din al Tusi ve bazi astranomlar uzerini bir arastirma