Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tuna, Almanya'nın güneyinde Kara Orman bölgesinde Donaueschingen kasabasında ve nehirlerinin birleşmesiyle meydana gelen nehir.
| Tuna | |
|---|---|
 | |
| Konum | |
| Ülke(ler) |  Almanya Avusturya Slovakya Macaristan Hırvatistan Sırbistan |
| Genel bilgiler | |
| Kaynak | Kara Orman, Almanya |
| Kaynak rakımı | 1078 m |
| Ağız | Karadeniz |
| Uzunluk | 2857 km |
| Havza alanı | 801.463 km² |
| Debi | 6.460 m³/s |
Tuna nehri havzası, 801.463 km2 toplam alanıyla Volga Nehri'nden sonra Avrupa'nın en büyük ikinci nehir havzasıdır. Nehir 11 ülkeyi katederek Karadeniz'e dökülmektedir. Tuna nehri havzası, 19 ülkeden 80 milyondan fazla insan tarafından paylaşılmakta olup, bu özelliği onu dünyanın en uluslararası nehir havzası yapmaktadır.
Eğim durumuna göre Tuna nehri havzası; üst, orta ve aşağı havzalar olmak üzere üç alt bölgeye ayrılmaktadır. Üst havzası Almanya'daki kaynağından, Slovakya'dan Bratislava'ya kadar uzanır. Orta havza üç alt bölgeden en büyüğü olup, Bratislava’ dan Sırbistan ve Romanya sınırındaki Demirkapı barajına kadar uzanmaktadır. Romanya ve Bulgaristan arasındaki ovalar, platolar ve dağlar Tuna nehrinin Alt havzasını oluşturmaktadır. Karadeniz'e ulaşmadan önce nehir 3 ana kola ayrılmakta ve 6.750 km² lik Tuna Deltası'nı şekillendirmektedir.
Tuna deltasından nehrin yukarısına doğru 2.411 km boyunca gemilerle nehirde yol almak mümkün olup, bu da toplam nehir uzunluğunun % 87’ sine tekabül etmektedir. Tuna nehri üzerinde, Kelheim ve Karadeniz arasında gemiler için 78 adet liman bulunmaktadır.
Tuna nehrine doğuş yeri Kara Orman’dan Karadeniz arasında 27 büyük, 300 den fazla küçük dere mansaplanmaktadır. Bunlar arasında Tisa 966 km ile en uzun kolu oluşturmakta ve en büyük havza alanına sahiptir. Ayrıca 500 km den uzun kolları; Prut (950 km), Drava (893 km), Sava (861 km), Olt (615 km), Siret (559 km) ve (515 km) nehirleri oluşturmaktadır.
Tuna nehri havzasını oluşturan ülkelere göre alan dağılımı şöyledir: Romanya (%29), Macaristan (%11,6), Sırbistan (%10,2), Avusturya (%10), Almanya (%7), Bulgaristan (%5,9), Slovakya (%5,9), Bosna-Hersek (%4,6), Hırvatistan (%4,4), Ukrayna (%3,8), Çekya, (%2,9), Slovenya (%2), Moldova (%1,6), Karadağ (0,9), İsviçre (%0,2), ve diğer (<%0,1 Arnavutluk, Makedonya, İtalya ve Polonya)
Ekonomi
İçme suyu
Tuna Nehri, seyri boyunca yaklaşık 20 milyon insanın içme suyu kaynağıdır. Almanya'nın Baden-Württemberg, Stuttgart, Bad Mergentheim, Aalen ve Alb-Donau kentleri arasındaki bölgenin suyunun neredeyse yüzde 30'u (2004 itibarıyla) Tuna Nehri'nin arıtılmış suyundan geliyor. Ulm ve Passau gibi diğer şehirler de Tuna Nehri'nden gelen suyun bir kısmını kullanıyor.
Avusturya ve Macaristan'da suyun çoğu toprak ve kaynak kaynaklarından çekilmektedir ve yalnızca nadir durumlarda Tuna Nehri'nden gelen su kullanılmaktadır. Çoğu eyalet, yoğun kirlilik nedeniyle suyu temizlemenin de çok zor olduğunu düşünüyor; Romanya'nın yalnızca suyun daha temiz olduğu kısımları hâlâ Tuna Nehri'nden düzenli olarak içme suyu alıyor.
Navigasyon ve ulaşım
19. yüzyılda Tuna önemli bir su yoluydu ama The Times of London'ın belirttiği gibi "her yıl büyük bir gemiyi sudan kaldıracak veya onu bir havuçmuş gibi ikiye bölecek buzla sürükleniyordu."
Bugün Avrupa Birliği'nin "Koridor VII" si olan Tuna, önemli bir ulaşım güzergahıdır. Ren-Ana-Tuna Kanalı'nın açılmasından bu yana nehir, Rotterdam Limanı'nı ve Batı Avrupa'nın sanayi merkezlerini Karadeniz'e ve ayrıca Tuna-Karadeniz Kanalı üzerinden Köstence Limanı'na bağlamaktadır.
Su yolu, büyük ölçekli iç gemiler (110 × 11,45 m ) için tasarlanmıştır ancak rotasının çoğunda çok daha büyük gemileri taşıyabilir. Tuna Nehri kısmen Almanya'da (5 kilit) ve Avusturya'da (10 kilit) kanalize edilmiştir. Navigasyonu iyileştirmek için bir dizi yeni kilit inşa etme teklifleri, kısmen çevresel kaygılar nedeniyle ilerleme kaydetmedi.
Viyana'daki Freudenau kanallarının aşağısında, Tuna Nehri'nin kanalize edilmesi Gabčíkovo barajı ve Bratislava yakınındaki kanallar ve Tuna Nehri'nin Sırbistan ile Romanya arasındaki sınır bölgesindeki iki çift Demir Kapı kanalıyla sınırlıydı . Bu kilitlerin boyutları daha büyüktür. Demir Kapı'nın aşağısında nehir, 860 kilometreden (530 mil) fazla bir mesafe olan Karadeniz'e kadar serbestçe akıyor.
Tuna, Kelheim'daki Ren-Main-Tuna Kanalı'na, Viyana'daki Donaukanal'a ve Cernavodă'daki Tuna-Karadeniz Kanalı'na bağlanır .
Gemi taşımacılığına elverişli birkaç ikincil kol dışında, Tuna Nehri'ne bağlanan gemi taşımacılığına elverişli tek büyük nehirler Drava, Sava ve Tisa'dır . Sırbistan'da bir kanal ağı da nehre bağlanıyor; Tuna-Tisa-Tuna Kanalları olarak bilinen ağ, akış aşağısındaki bölümleri birbirine bağlar.
Tuna Nehri'nin Avusturya ve Almanya kesimlerinde, nehir boyunca kullanılmak üzere Zille adı verilen düz tabanlı bir tekne türü geliştirildi. Zillen bugün hala bu bölgede balıkçılık, feribot ve diğer mal ve insan taşımacılığı için kullanılıyor.
Tuna Nehri'nin isimleri
-
![image]()
Tuna üzerinde Osmanlı-Rus Savaşını temsil eden bir resim -
![image]()
Tuna kıyısındaki Estergon Şehri, 19. yüzyıl sonu -
![image]()
Alman İmparatorluğu tarafından nehir üzerinde planlanan kanal ve baraj projeleri, 1903
Kısımları
Tuna Nehri üç bölüm olarak incelenir. Bunlar;
Adalar
Tuna Nehrindeki bazı önemli adalar;
- Adakale, geçmişte Türk nüfusun yaşadığı ama şimdi baraj suları altında kalan ada
- Csepel Adası, Tuna'nın en büyük adası.
- Siga Island, Liberland’ın başkenti.
Kanallar
Nehir birçok kanal vasıtası ile su yolu taşımacılığı için daha uygun hale getirilmiştir. Başlıca kanallar;
Kültür
Sultanlar Yolu trekking parkuru Tuna nehri boyunca oluşturulan uzun menzilli kültür rotasıdır. Sultanlar Yolu Tuna nehri kıyılarında Viyanadan başlayarak Sırbistanda şehrine kadar Tuna boyunu takip eder. Smederevoda Tuna nehrinden ayrılarak İstanbulda sonuçlanır.
Resimler
Ayrıca bakınız
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Tuna ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ a b c d e . 1 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ . 4 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2013.
- ^ "About Us | ICPDR - International Commission for the Protection of the Danube River". www.icpdr.org. 9 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Kasım 2023.
- ^ "Blue River". wwf.panda.org (İngilizce). 9 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Kasım 2023.
- ^ . web.archive.org. 19 Mayıs 2012. 19 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tuna Almanya nin guneyinde Kara Orman bolgesinde Donaueschingen kasabasinda ve nehirlerinin birlesmesiyle meydana gelen nehir TunaKonumUlke ler Almanya Avusturya Slovakya Macaristan Hirvatistan Sirbistan Liberland Bulgaristan Romanya Moldova UkraynaGenel bilgilerKaynak Kara Orman AlmanyaKaynak rakimi 1078 mAgiz KaradenizUzunluk 2857 kmHavza alani 801 463 km Debi 6 460 m sTuna nehrinin gectigi yerlerTuna havzasinda olan ve Uluslararasi Tuna Nehri Koruma Komisyonu uyesi devletler Tuna nehri havzasi 801 463 km2 toplam alaniyla Volga Nehri nden sonra Avrupa nin en buyuk ikinci nehir havzasidir Nehir 11 ulkeyi katederek Karadeniz e dokulmektedir Tuna nehri havzasi 19 ulkeden 80 milyondan fazla insan tarafindan paylasilmakta olup bu ozelligi onu dunyanin en uluslararasi nehir havzasi yapmaktadir Egim durumuna gore Tuna nehri havzasi ust orta ve asagi havzalar olmak uzere uc alt bolgeye ayrilmaktadir Ust havzasi Almanya daki kaynagindan Slovakya dan Bratislava ya kadar uzanir Orta havza uc alt bolgeden en buyugu olup Bratislava dan Sirbistan ve Romanya sinirindaki Demirkapi barajina kadar uzanmaktadir Romanya ve Bulgaristan arasindaki ovalar platolar ve daglar Tuna nehrinin Alt havzasini olusturmaktadir Karadeniz e ulasmadan once nehir 3 ana kola ayrilmakta ve 6 750 km lik Tuna Deltasi ni sekillendirmektedir Tuna deltasindan nehrin yukarisina dogru 2 411 km boyunca gemilerle nehirde yol almak mumkun olup bu da toplam nehir uzunlugunun 87 sine tekabul etmektedir Tuna nehri uzerinde Kelheim ve Karadeniz arasinda gemiler icin 78 adet liman bulunmaktadir Tuna nehrine dogus yeri Kara Orman dan Karadeniz arasinda 27 buyuk 300 den fazla kucuk dere mansaplanmaktadir Bunlar arasinda Tisa 966 km ile en uzun kolu olusturmakta ve en buyuk havza alanina sahiptir Ayrica 500 km den uzun kollari Prut 950 km Drava 893 km Sava 861 km Olt 615 km Siret 559 km ve 515 km nehirleri olusturmaktadir Tuna nehri havzasini olusturan ulkelere gore alan dagilimi soyledir Romanya 29 Macaristan 11 6 Sirbistan 10 2 Avusturya 10 Almanya 7 Bulgaristan 5 9 Slovakya 5 9 Bosna Hersek 4 6 Hirvatistan 4 4 Ukrayna 3 8 Cekya 2 9 Slovenya 2 Moldova 1 6 Karadag 0 9 Isvicre 0 2 ve diger lt 0 1 Arnavutluk Makedonya Italya ve Polonya EkonomiIcme suyu Tuna Nehri seyri boyunca yaklasik 20 milyon insanin icme suyu kaynagidir Almanya nin Baden Wurttemberg Stuttgart Bad Mergentheim Aalen ve Alb Donau kentleri arasindaki bolgenin suyunun neredeyse yuzde 30 u 2004 itibariyla Tuna Nehri nin aritilmis suyundan geliyor Ulm ve Passau gibi diger sehirler de Tuna Nehri nden gelen suyun bir kismini kullaniyor Avusturya ve Macaristan da suyun cogu toprak ve kaynak kaynaklarindan cekilmektedir ve yalnizca nadir durumlarda Tuna Nehri nden gelen su kullanilmaktadir Cogu eyalet yogun kirlilik nedeniyle suyu temizlemenin de cok zor oldugunu dusunuyor Romanya nin yalnizca suyun daha temiz oldugu kisimlari hala Tuna Nehri nden duzenli olarak icme suyu aliyor Navigasyon ve ulasim 19 yuzyilda Tuna onemli bir su yoluydu ama The Times of London in belirttigi gibi her yil buyuk bir gemiyi sudan kaldiracak veya onu bir havucmus gibi ikiye bolecek buzla surukleniyordu Bugun Avrupa Birligi nin Koridor VII si olan Tuna onemli bir ulasim guzergahidir Ren Ana Tuna Kanali nin acilmasindan bu yana nehir Rotterdam Limani ni ve Bati Avrupa nin sanayi merkezlerini Karadeniz e ve ayrica Tuna Karadeniz Kanali uzerinden Kostence Limani na baglamaktadir Su yolu buyuk olcekli ic gemiler 110 11 45 m icin tasarlanmistir ancak rotasinin cogunda cok daha buyuk gemileri tasiyabilir Tuna Nehri kismen Almanya da 5 kilit ve Avusturya da 10 kilit kanalize edilmistir Navigasyonu iyilestirmek icin bir dizi yeni kilit insa etme teklifleri kismen cevresel kaygilar nedeniyle ilerleme kaydetmedi Viyana daki Freudenau kanallarinin asagisinda Tuna Nehri nin kanalize edilmesi Gabcikovo baraji ve Bratislava yakinindaki kanallar ve Tuna Nehri nin Sirbistan ile Romanya arasindaki sinir bolgesindeki iki cift Demir Kapi kanaliyla sinirliydi Bu kilitlerin boyutlari daha buyuktur Demir Kapi nin asagisinda nehir 860 kilometreden 530 mil fazla bir mesafe olan Karadeniz e kadar serbestce akiyor Tuna Kelheim daki Ren Main Tuna Kanali na Viyana daki Donaukanal a ve Cernavodă daki Tuna Karadeniz Kanali na baglanir Gemi tasimaciligina elverisli birkac ikincil kol disinda Tuna Nehri ne baglanan gemi tasimaciligina elverisli tek buyuk nehirler Drava Sava ve Tisa dir Sirbistan da bir kanal agi da nehre baglaniyor Tuna Tisa Tuna Kanallari olarak bilinen ag akis asagisindaki bolumleri birbirine baglar Tuna Nehri nin Avusturya ve Almanya kesimlerinde nehir boyunca kullanilmak uzere Zille adi verilen duz tabanli bir tekne turu gelistirildi Zillen bugun hala bu bolgede balikcilik feribot ve diger mal ve insan tasimaciligi icin kullaniliyor Tuna Nehri nin isimleriCekce Lehce dil ve Slovakca Dunaj Almanca Donau Macarca Duna Slovence Donava Slovakca Dunay Hirvatca Dunav Sirpca ve Bulgarca Dunav Dunav Dunaiiro Rumence Dunăre Dunărea Rusca ve Ukraynaca Dunaj Dunay Latince Danubius Danuvius Ister Eski Yunanca Istros Turkce Tuna Ibranice Duner דונער veya Tin e טינע Italyanca Danubio Ingilizce DanubeTuna uzerinde Osmanli Rus Savasini temsil eden bir resim Tuna kiyisindaki Estergon Sehri 19 yuzyil sonu Alman Imparatorlugu tarafindan nehir uzerinde planlanan kanal ve baraj projeleri 1903KisimlariDemir Gecit Tuna Nehri uc bolum olarak incelenir Bunlar Yukari Tuna nehrin kaynagindan Devin Geciti ne kadar olan kisimdir Orta Tuna Yukari Tuna Bolumunun sonundan baslayarak Sirbistan Romanya sinirindaki Demir Gecit e son bulur Asagi Tuna bu kisim Demir Gecit ten Karadeniz kiyisindaki Rumen sehri Sulina ya kadardir AdalarAdakale Tuna Nehrindeki bazi onemli adalar Adakale gecmiste Turk nufusun yasadigi ama simdi baraj sulari altinda kalan ada Csepel Adasi Tuna nin en buyuk adasi Siga Island Liberland in baskenti KanallarNehir bircok kanal vasitasi ile su yolu tasimaciligi icin daha uygun hale getirilmistir Baslica kanallar Ren ana Tuna Kanali Almanca Rhein Main Donau Kanal Tuna Karadeniz Kanali Rumence Canalul Dunăre Marea Neagră Tuna Tisza Tuna Kanali Sirpca Kanal Dunav Tisa Dunav Kanal Dunav Tisa Dunav KulturSultanlar Yolu trekking parkuru Tuna nehri boyunca olusturulan uzun menzilli kultur rotasidir Sultanlar Yolu Tuna nehri kiyilarinda Viyanadan baslayarak Sirbistanda sehrine kadar Tuna boyunu takip eder Smederevoda Tuna nehrinden ayrilarak Istanbulda sonuclanir Panoramik olarak Wachau Vadisi AvusturyaResimlerSubat ayinda donan Tuna Almanya Viyana yakinlari Tuna ile birlesen Morava Nehri Slovakya Budapeste den gece sirasinda cekilmis Tuna nin goruntusu Tasan Tuna Novi Sad Sirbistan 2006 Bulgaristan Tuna uzerine yapilan ilk kopru olan Roma Donemi Trajan Koprusu Karadeniz kiyisindaki Tuna Deltasi Tuna Karadeniz Kanali RomanyaAyrica bakinizDunyanin en uzun nehirleriKaynakcaWikimedia Commons ta Tuna ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir a b c d e 1 Subat 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Ocak 2013 4 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Ocak 2013 About Us ICPDR International Commission for the Protection of the Danube River www icpdr org 9 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Kasim 2023 Blue River wwf panda org Ingilizce 9 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Kasim 2023 web archive org 19 Mayis 2012 19 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Kasim 2023