Aseton peroksit trisikloasetonperoksit TATP TCAP veya şeytanın Anası gibi birçok isimle anılan patlayıcı madde Patlama h

Aseton peroksit (trisikloasetonperoksit), TATP, TCAP veya Şeytanın Anası gibi birçok isimle anılan patlayıcı madde. Patlama hızının 5300 m/s olması sebebiyle oldukça kuvvetli bir primer patlayıcıdır. Darbelere, sürtünmeye ve bilhassa ısıya karşı hassastır. Aseton ve hidrojen peroksit tepkimesi ile elde edilir. Yapımının kolaylığı sebebiyle bombalı saldırılarda sıklıkla tercih edilmektedir çünkü temel bileşenleri, çoğu yerden rahatlıkla temin edilebilir ve azot içermediğinden çoğu patlayıcı dedektörüne yakalanmaz. Londra'da 55 kişinin ölümüne ve 784'ünün de yaralanmasına yol açan metro ve otobüs eylemlerinde bu kimyasaldan (10 kilogram) kullanılmıştır. Beyaz renkli kristalize yapıdadır. Nötr ortamda monomer; asidik ortamda dimer, trimer ve tetramer molekül oluşturur.

Aseton peroksit

Adlandırmalar

IUPAC adı

(monomer)
3,3,6,6-Tetrametil-1,2,4,5-tetraoksan
(dimer)
3,3,6,6,9,9-Hekzametil-1,2,4,
5,7,8-hekzaoksasiklononan
(trimer)
3,3,6,6,9,9,12,12-Oktametil-1,2,4,
5,7,8,10,11-oktaoksasiklododekan
(tetramer)

Diğer adlar

Triaseton Triperoksit
Peroksiaseton
Şeytanın Anası

Tanımlayıcılar

CAS numarası

17088-37-8

3D model (JSmol)

dimer: Etkileşimli görüntü
trimer: Etkileşimli görüntü

ChemSpider

3582942

E numaraları

E929 ((parlatıcılar, ...))

PubChem CID

536100

CompTox Bilgi Panosu (EPA)

DTXSID80158194

InChI

InChI=1S/C9H18O6/c1-7(2)10-12-8(3,4)14-15-9(5,6)13-11-7/h1-6H3
Key: ZTLXICJMNFREPA-UHFFFAOYSA-N
InChI=1/C9H18O6/c1-7(2)10-12-8(3,4)14-15-9(5,6)13-11-7/h1-6H3
Key: ZTLXICJMNFREPA-UHFFFAOYAS

SMILES

dimer: CC1(C)OOC(C)(C)OO1
trimer: CC1(C)OOC(C)(C)OOC(C)(C)OO1

Özellikler

Molekül formülü

C₆H₁₂O₄ (dimer)
C₉H₁₈O₆ (trimer)
C₁₂H₂₄O₈ (tetramer)

Molekül kütlesi

148.157 gr/mol (dimer)
222.24 gr/mol (trimer)

Görünüm

Beyaz kristal katı

Erime noktası

91 °C

Kaynama noktası

97 – 160 °C

Çözünürlük (su içinde)

çözünmez

Tehlikeler

İş sağlığı ve güvenliği (OHS/OSH):

Ana tehlikeler

Patlayıcı

Patlayıcı verileri

Yüksek / ıslakken de yüksek

Yüksek / ıslakken orta

Patlama hızı

5300 m/s

REFaktörü

0.83

Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).

Aseton peroksitler metilen klorür, kloroform, toluen, aseton ve metanol gibi yaygın çözücülerde çözünür. "Aseton peroksit" ismi çoğu zaman siklik trimeri ifade eder.

Siklik aseton peroksit trimerinin sentezi.

Ayrıca bakınız

Patlayıcıların patlama hızlarının listesi

Kaynakça

^ Lazarowski, Lucia; Simon, Alison; Krichbaum, Sarah; Angle, Craig; Singletary, Melissa; Waggoner, Paul; Van Arsdale, Kelly; Barrow, Jason A. (2021). "Generalization Across Acetone Peroxide Homemade Explosives by Detection Dogs". Frontiers in Analytical Science. 1. doi:10.3389/frans.2021.797520/full. ISSN 2673-9283.
^ "Why is it so easy to buy bomb ingredients?". BBC News (İngilizce). 17 Mart 2018. 23 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Mart 2022.
^ . TimesOnline. 15 Temmuz 2005. 10 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2016.
^ Kende, Anikó; Lebics, Ferenc; Eke, Zsuzsanna; Torkos, Kornél (2008). "Trace level triacetone-triperoxide identification with SPME–GC-MS in model systems". Microchimica Acta. 163 (3–4): 335–338. doi:10.1007/s00604-008-0001-x. S2CID 97978057.

Dış bağlantılar

ChemSub Online: Acetone peroxide – Triacetone triperoxide.20 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

[1] Lazarowski, Lucia; Simon, Alison; Krichbaum, Sarah; Angle, Craig; Singletary, Melissa; Waggoner, Paul; Van Arsdale, Kelly; Barrow, Jason A. (2021). "Generalization Across Acetone Peroxide Homemade Explosives by Detection Dogs". Frontiers in Analytical Science. 1. doi:10.3389/frans.2021.797520/full. ISSN 2673-9283.

[2] "Why is it so easy to buy bomb ingredients?". BBC News (İngilizce). 17 Mart 2018. 23 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Mart 2022.

[3] . TimesOnline. 15 Temmuz 2005. 10 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2016.

[4] Kende, Anikó; Lebics, Ferenc; Eke, Zsuzsanna; Torkos, Kornél (2008). "Trace level triacetone-triperoxide identification with SPME–GC-MS in model systems". Microchimica Acta. 163 (3–4): 335–338. doi:10.1007/s00604-008-0001-x. S2CID 97978057.