Azərbaycanca AzərbaycancaDeutsch DeutschLietuvos Lietuvosසිංහල සිංහලTürkçe TürkçeУкраїнська Українська
Destek
www.wikipedia.tr-tr.nina.az
  • Vikipedi

Trablusgarp Savaşı veya diğer adıyla 1911 1912 Türk italyan Savaşı 1911 1912 yılları arasında Osmanlı imparatorluğu ve i

Trablusgarp Savaşı

Trablusgarp Savaşı
www.wikipedia.tr-tr.nina.azhttps://www.wikipedia.tr-tr.nina.az

Trablusgarp Savaşı veya diğer adıyla 1911-1912 Türk-İtalyan Savaşı, 1911-1912 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu ve İtalya Krallığı arasında geçen bir savaştır. Adı, "Trablusgarp Savaşı" olmasına rağmen çarpışmalar Trablusgarp dışında Adriyatik Denizi, Ege Adaları, Çanakkale Boğazı ve Kızıldeniz gibi farklı bölgelerde de sürmüştür. Diğer büyük devletlerin desteği ve Birinci Balkan Savaşı'nın patlak vermesi nedeniyle savaşı kazanan İtalya, Osmanlı Devleti'nin Trablusgarp Vilayeti'ne bağlı Trablusgarp, Fizan ve Sirenayka bölgelerini ele geçirmiştir. Bu bölgeler birleşip gelecekteki Libya devletini oluşturacaklardı.

Trablusgarp Savaşı
1911–12 Türk–İtalyan Savaşı
Afrika Talanı
image
Sol üstten saat yönüne doğru: İtalyanlara ait Cannone da 149/23 topçu bataryası. Kurmay Binbaşı Mustafa Kemal, bir Osmanlı subayı ve yerel Libyalı mücahitlerle birlikte. İtalyan birlikleri Trablus'a çıkıyor. Bir İtalyan savaş uçağı. Osmanlı gambotu Bafra, Konfide'de batıyor. Rodos'taki Osmanlı esirleri.
Tarih29 Eylül 1911 – 18 Ekim 1912
(1 yıl, 2 hafta ve 5 gün)
Bölge
Trablusgarp Vilayeti, Ege Denizi, Doğu Akdeniz
Sonuç

İtalyan zaferi

  • Libya ilhak edildi.
  • Uşi Antlaşması imzalandı.
  • I. Balkan Savaşı başladı.
  • Osmanlı, Afrika'daki son toprağını kaybetti.
  • Bingazi Komutanlığı: Kurmay Binbaşı Enver
  • Derne Komutanlığı: Kurmay Binbaşı Mustafa Kemal
  • Kasım 1911'de İtalyanlar Çanakkale Boğazı'na saldırmak için hazırlıklar yaptılar. Ancak Rusya ticari kaygılardan dolayı buna karşı çıktı. Kasım ayında İtalyanlar, Ekim ayında boşalttıkları bazı mevzileri tekrar ele geçirdiler. 19 Aralık'ta bir İtalyan kolu, imha olmaktan son anda kurtuldu. Ayrıca bu dönemlerde İtalyan basını Almanya, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ve Fransa'yı, İtalya'nın başarılarına engel oldukları iddiasıyla suçlamaya başlamıştı.[]

    8 Aralık'ta Trablusgarp'a gelen Mustafa Kemal Paşa, 22 Aralık'ta Tobruk Muharebesi'ni kazandı Derne'de 16-17 Ocak 1912 taarruzunda gözünden yaralandı. Bir ay hastanede tedavi gördükten sonra, 6 Mart 1912'de Derne komutanı oldu ve burada başarılı savunma muharebeleri yaptı.[]

    Ocak 1912'de İtalyanların 100 bin kişilik askerine karşılık Bingazi'de 15 bin, Trablus'ta da yaklaşık 10 bin Osmanlı askeri ve Arap gönüllüsü savaşmaktaydı.[] 25 Mart 1912'de Osmanlı Devleti'nin koruyucusu görevini üstlenen ve İtalya'nın müttefiki olan Almanya, ara buluculuk yapmak için İtalya Kralı'yla Venedik'te görüştü. Ancak bu görüşmeden bir sonuç çıkmadı.[]

    Tobruk

    Trablusgarp Savaşı'nın başında İtalyanların ana lojistik planları Trablusgarp ve Sirenayka'nın en doğusunda bulunan Tobruk limanlarını ele geçirmekti. Büyük gemiler için elverişli olan bu limanlar İtalyan kuvvetlerinin desteklenmesinde kullanılacak, lojistik destek sağlayacaktı. Diğer liman şehirleri zaman içerisinde kademeli olarak işgal edilecekti. 4 Ekim'de 400 denizciden oluşan İtalyan gücü kayıp vermeden karaya çıktı. Ekim sonunda İtalyan güçleri kasabada cephane, kömür ve malzeme ikmal depoları ve bir telsiz istasyonu kurmuş, iki deniz tümenini destekleyecek altyapıyı hazırlamıştı.

    Tobruk'un işgalinin ardından İtalyan güçleri neredeyse her gün taciz ve saldırılara maruz kaldı, karşılık olarak Osmanlı güçleri üzerine hem denizden hem de Tobruk'a çıkartılan topçu bataryasından bombardıman yapıldı. İlk önemli çarpışma 5 Kasım'da gerçekleşti. Ekim'deki ufak tefek çatışmalardan sonra Osmanlı ve Libya kuvvetleri, 9 Kasım'da bölgeye gelen Enver Bey (daha sonra Enver Paşa) tarafından organize edildi. Libya-Arab kuvvetleri kumandanı "Meryem" kabilesi tarafından desteklenen Şeyh Muberra'ydı.

    13 Kasım 1911'de İtalyanların ikinci önemli harekâtı gerçekleşti. 2.000 kişilik bir İtalyan birliği telgraf hatlarını imha etmek için saldırıya geçti. Şeyh Müberra'nın Meryem kabilesi mensupları ile beraber Osmanlı tarafındaki güç 200 kişiydi. Kayıp verme konusunda isteksiz olan İtalyanlar hücumdan vazgeçerek çekildiler. Bu günlerde aralarında Kurmay Kolağası Mustafa Kemal'in de olduğu Osmanlı subayları da Mısır üzerinden bölgeye gelip muharebelere katılmaya başlamıştı.

    Tobruk cephesinde en önemli muharebe, 21/22 Aralık gecesi gerçekleşen Nadura Tepesi muharebesi oldu. 12 Osmanlı askeri, yüzbaşı vekili Necip Efendi, Şeyh Müberra ve 120 Libyalı gönüllü, 200 İtalyan askerince korunan Nadura tepesini ele geçirmek üzere saldırı düzenledi. İki saat içinde İtalyan mevkileri ele geçirildi ve İtalyan kıtası arkalarında 3 makineli tüfek ve malzeme bırakarak Tobruk'a çekildi. Daha sonra gerçekleşen bir İtalyan karşı baskınında Şeyh Muberra ve on savaşçısı öldü, İtalyan güçleri yeniden geri çekildi. İtalyanlar daha sonra bu stratejik yeri 1912 yılında büyük bir güç ile yeniden ele geçirerek daha güçlü tahkimatlar inşa ettiler.

    İlerleyen dönemde İtalyan güçlerinin savunma pozisyonlarında kalması ve hakimiyetlerini iç kesimlere genişletmedeki isteksizlikleri sebebiyle küçük çaplı çatışmalar dışında önemli bir olay olmadı. 18 Ekim'deki barış anlaşmasına dek savaşın geri kalanı boyunca İtalyan güçleri tahkimat hazırlarken, Osmanlı güçleri de küçük çaplı saldırılar ile tacizlerde bulunmaya devam etti. İtalyan güçleri bu saldırılara uçaklardan bombardıman ve topçu atışlarıyla cevap verdi.

    Derne

    image
    Kurmay Binbaşı Mustafa Kemal ve silah arkadaşları, Derne'deki Kızılay çadırı önünde; 1912.

    İtalyanlar 16 Ekim'de şehre donanmaları ile gelerek, şehrin bir saate kadar teslim edilmesini ve tüm Osmanlı askerlerinin silahlarının toplanarak teslim olmalarını talep etti; Derne Komutanlığı ise bu talebi reddetti. İtalyanlar bombardımanın ardından yaptıkları ilk çıkartmada kıyıdan yoğun ateşle karşılaştılar ve geri çekildiler, ertesi gün şehir tahliye edilince 18 Ekim'de yapılan ikinci çıkartmada hiçbir direnişle karşılaşmadan şehri ele geçirdiler.. İtalyan gücünün başındaki Korgeneral Vittorio Trombi şehrin valisi ilan edildi.

    image
    Kurmay Binbaşı Mustafa Kemal (solda), Mücahit Bedevi Kuvvetleri önünde emirlerini yazdırırken, (Derne, Trablusgarp Vilayeti (Libya), 1912)

    Derne'deki muharebeler aralıksız olarak sürmüş olsa da, en yoğun çatışmalar savaşın ilk aylarında (Kasım 1911-Mart 1912) ve sonuna doğru (Eylül-Ekim 1912) gerçekleşmiştir. Bölgedeki İtalyan güçleri diğer kara birliklerinden izole, sadece donanma desteğiyle savaşıyordu; şehir hala Osmanlı kontrolünde olan bir platonun yakınındaydı ve gönüllü Osmanlı subaylarının birçoğu bu bölgedeydi. İtalyanlar Derne bölgesini üs olarak kullanarak iç bölgelere ulaşmayı hedefliyordu. Osmanlı kuvvetlerinin ilk amacı ise İtalyanları Derne'de durdurmak ve şehri geri almaktı. Kasım ayında Osmanlı güçleri çeşitli ufak çaplı saldırılar düzenlediler, İtalyanlar ise şehri tahkim ettiler.

    24 Kasım'da bir İtalyan birliği Türk mevzilerine ilerlerken Ayn Derne Şelâlesi bölgesinde pusuya düşürüldü. Kısa sürede süngü muharebesine dönüşen çatışmada İtalyanlar geri çekilmek zorunda kaldı. 24 Kasım çarpışmasının ardından İtalyan Genelkurmayı, bölgedeki kuvvetleri tümen seviyesine çıkartma kararı aldı. Aralık ortasında Derne'deki İtalyan gücü 13 tabur ve bir süvari grubu, bir 75 mm sahra bataryası, iki dağ bataryası, bir 149 mm obüs bataryası ve bir uçaktan oluşuyordu.

    Türkler ile yerel halktan direnişçiler Derne ve çevresinde İtalyan güçlerine sürekli olarak tacizlerde bulunuyordu. Telgraf ve telefon hatlarının kesilmesi, İtalyanlara ulaşan su hatlarının tahrip edilmesi, mevzilerin tahrip edilmesi gibi gerilla savaşı saldırıları gerçekleştiriliyordu. 27 Aralık'ta İtalyanlar topçu ateşi desteğiyle Türk mevzilerine saldırıya geçtiler, Osmanlı güçleri ise pusu düzeni almıştı. Yaklaşan İtalyanlar dört Türk topunun baskın ateşiyle karşılandı, piyadeler de hücuma kalktı. Bu baskın karşısında İtalyanlar geri çekildi. Ertesi gün yeniden saldırmayı deneyen İtalyanlar, bölgede bulunan Kurmay Yarbay Enver Bey komutasındaki kabilelerle çatışmaya girdi, daha sonra Derne'ye geri çekildi.

    18 Aralık'ta cepheye katılan Mustafa Kemal, 16-17 Ocak 1912 gecesi inşa halinde olan bir İtalyan tabyasına saldırı düzenlendi ancak kabile kuvvetlerinin isteksizliği sebebiyle 22 ölü ve 27 yaralı verilmesine rağmen bir sonuç alınamadı. Mustafa Kemal Şubat 1912'de Derne cephesinin başına geçti. İlerleyen günlerde İtalyan güçleri savunma tabyalarının inşaatına devam ettiler ve Derne'deki istihkamlarda kalarak saldırıya geçmediler. Osmanlı güçleri ise ufak keşif harekâtları ve tacizlere devam ederek İtalyanları yıldırmaya çalışıyordu. 11-12 Şubat gecesi Osmanlılar Lombardiya Tabyası'na baskın düzenledi. Mart 1912'de Derne'deki İtalyan kuvvetlerinin mevcudu 15-16 bin asker civarındaydı. Osmanlı gücü ise 8 subay, 274 er ve 7.742 Arap mücahitten oluşuyordu. Arap askerlerini Senusi zaviyeleri sağlıyordu ve başlarındaki şeyhleri Osmanlı subaylarına bağlıydı.

    Derne'de en büyük muharebe 3 Mart 1912'de gerçekleşti. Nizamiye askerleri ve milislerden oluşan 70 kişilik bir kuvvet bir pusuda İtalyanlara önemli zayiat verdirdi ve geri çekilmeye zorladı. Osmanlı kuvvetleri 63 ölü ve 168 yaralı verirken, İtalyanlar yaklaşık 8 subay ölü, 13 subay ve 52 er ölü, 13 subay ve 164 er yaralı verdiler, 60 tüfek ve çok miktarda malzeme kaybettiler. Bu çatışmanın ardından İtalyanlar uzun süre tekrar saldırıya geçemediler. İstihkam birlikleri Türk baskınlarını gördüklerinde hızlıca geri çekilmeye, ana güç ise Derne dışına çıkmamaya başladı.

    Ağustos ayının sonunda Derne'deki komutan General Vittorio Trombi emekliye sevk edilmiş, yerine Homs çarpışmalarına katılmış olan Tümgeneral Ezio Reisoli gönderilmişti. Bu değişikliğin ardından İtalyan birliklerinin mevcutları arttırıldı. 11 Eylül 1912'de İtalyanlar Derne'den çıkmak için güçlü bir hücum başlattılar. Bu hücumda kuvvetlerinin çoğunu kullanan General Rezoli, Kasr-el Leben'i ve Şeydi Abdülâziz yoluna hakim olan mevkileri önemli sayıda kayıp vermesine rağmen ele geçirdi. 17 Eylül'de tekrarlanan bir taarruzda ise Mustafa Kemal komutasındaki Türk ve Araplar tarafından tekrar durduruldular. 24 Eylül'de yeni bir büyük saldırıda ilk gün beş kilometre ilerleyen İtalyanlar, Türklerin karşı saldırıları sebebiyle ele geçirdikleri araziyi terk ederek Derne'ye döndüler. Ekim ayında İtalyanlar Derne'de hücumlarını sona erdirdiler ve savunma pozisyonları aldılar. İç kesimlere ilerleme yolundaki çabalara ara vermiş, Osmanlıları zora düşürecek diplomatik bir çözümü beklemeye odaklanmışlardı.

    Deniz cephesi

    Savaş boyunca deniz üstünlüğü İtalyanlarda kaldı. Karşısında Osmanlı donanması olmayan İtalyanlar, Türk Afrika kıyısı boyunca birçok bölgeyi sürekli olarak serbestçe bombardımana tuttular. 1 Ekim 1911'de bir İtalyan torpido botu, Trablus'a teçhizat taşıyan Sayyad-ı Derya gambotu ile Derne vapurunu yakalayarak teslim olmalarını istedi. Gambot kıyıya dönerek karaya oturdu, Derne ise teslim olmamak için kendi kendini batırdı.

    Şubat ve Martta İtalyanlar Bingazi'yi tamamen ele geçirdiler. Bunun yanında Beyrut limanındaki 2 küçük Osmanlı gemisini batırdılar. Yemen'de Ocak 1911'de başlayan isyan nedeniyle daha savaş başlamadan önce Trablus'taki kuvvetlerin bir kısmı bu bölgeye kaydırılmıştı. Ocak 1912'de İtalyan donanması Kızıldeniz'e girip, buradaki Osmanlı gemilerinden bazılarını batırarak El-Hudeyde limanını bombalamaya başladı. İtalyanların bölgedeki varlığı, deniz ulaşımını aksattığı için Yemen isyanının bastırılmasını zorlaştırıyordu.[]

    18 Nisan'da İtalya donanması Çanakkale Boğazı'nı bombalamaya başladı. Bunun üzerine Osmanlı İmparatorluğu, boğazları kapattı. Ancak bu hareketin uluslararası ticarete darbesi çok büyük oldu. Rusya'nın tahıl ihracatı milyonlarca dolarlık zarara uğrarken, Birleşik Krallık, Bulgaristan, Yunanistan ve Romanya gibi ülkelerin zararları da günlük 100 bin doları buluyordu. Karadeniz'e gidecek olan Birleşik Krallık gemileri, Süveyş Kanalı üzerinden Hindistan'a gitmek zorunda kaldılar. Ancak 10 Mayıs'ta Avrupa ülkelerinin baskılarından dolayı boğazlar tekrar ticarete açıldı.[]

    Beyrut Deniz Muharebesi

    Trablusgarp Savaşı devam ederken İtalyan kuvvetlerinin Libya sahillerine çakılıp kalmaları ve iç bölgelere bir türlü girememesi üzerine, İtalyan hükûmeti, On İki Ada ve diğer bazı Osmanlı şehirlerini baskı altına alarak ve tazyik ederek Osmanlı hükûmetine barış antlaşmasını zorla imzalatmaya karar verdi. İtalyanların saldırmayı düşündüğü şehirlerden biri de Beyrut'tu. Beyrut bir Osmanlı şehri olmasına karşın Fransız nüfuzunun yoğun olduğu bir bölgeydi; şehirde çok sayıda Avrupalı yaşıyordu. Aynı zamanda Beyrut bütün ilahi dinlerce kutsal sayılan Kudüs'ün bir kapısı durumundaydı. İtalya'nın Beyrut'a saldırısı, sadece Osmanlı Devleti'ni değil diğer Avrupa devletlerini de rahatsız edecek; bunun sonucunda büyük devletler barışa zorlamak için Bâb-ı Âli'ye baskı yapacaklardı. Bu gerekçelerle 24 Şubat 1912'de bir İtalyan filosu Beyrut'a saldırdı; limanda bulunan Osmanlılara ait Avnillah zırhlı korveti ve Ankara torpido botu batırıldı, şehir topa tutuldu. Şehrin bombardımanının kasten mi yapıldığı, yoksa başarısız topçu atışları sebebiyle mi olduğu konusu tartışmalıdır.

    Savaşın sonu

    image
    16 Mayıs 1912: Rodos'ta Osmanlı garnizonunun İtalyan general Ameglio'ya teslim oluşu

    Bunun üzerine 4 Mayıs'ta İtalya kuvvetleri, Rodos'a çıkarma yaptılar ve iki hafta içerisinde Rodos'u, daha sonraki 2 hafta süre içerisinde On İki Ada olarak bilinen adalar grubunu ele geçirdi. Böylece 389 yıldır Osmanlı yönetiminde kalmış, yönetim merkezi Rodos olan Cezair-i Bahr-i Sefid Eyaleti (On İki Ada) tamamen İtalya'nın eline geçti. 8 Haziran'da Trablus'taki Osmanlı kuvvetleri çöle püskürtüldü. Haziran'dan Ağustos'a kadar süren çarpışmalar sonunda bütün batı sahil şeridi İtalyanların hakimiyetine geçti. 12 Temmuz'da 5 İtalyan savaş gemisi, Osmanlı filosuna saldırmak için Çanakkale Boğazı'na girdi. Ancak boğazın girişine Kilitbahir civarında çelik kablolar çekildiği için 18 Temmuz'da İtalyanlar ilerleyemeden ağır ateş altında kaldılar ve geri çekildiler. Bu, ayrıca savaş içindeki son deniz savaşı olmuştur. Eylül'de Osmanlı İmparatorluğu ve İtalya Krallığı arasında barış görüşmeleri başladı. İki taraf da savaşın bitmesini istemesine rağmen çatışmalar devam ediyordu. 22 Eylül'de güçlü bir Osmanlı mevkii ele geçirildi. Binbaşı Enver Paşa komutasındaki Osmanlı kuvvetleri bazı saldırılar yapsalar da, ağır kayıplar vererek geri çekilmek zorunda kaldılar. Buna rağmen İtalyanlar dörde bir sayı ve büyük silah üstünlüğüne karşın Trablusgarp'ta sonuçsuz durumun ötesine geçemediler, aldıkları bölgelerde de kontrolü sağlayamamaktaydılar; zira bu bölgelerde Arap ve Türk düzensiz kuvvetlerinin gece baskınları, yeniden ele geçirme girişimleri ve gerilla saldırıları ile sürekli kuşatma altındaydı. İtalyanlar bu baskınlara karşı yerel halka sert tedbirler uyguluyordu bu baskınların intikamı ve gözdağı olarak yakalanan kişilerden pek çoğu halkın önünde asılıp idam edildi. Bu sebeple İtalyanlar ise sahilde belli bir kesim dışında bir hakimiyet alanı oluşturamadılar.[]

    8 Ekim'de Karadağ'ın Osmanlı İmparatorluğu'na savaş ilan etmesiyle Balkan Savaşları başlayınca, Osmanlı İmparatorluğu her ne pahasına olursa olsun İtalya'yla barışa razı oldu, çünkü Ege Denizi'ndeki İtalyan donanması, Makedonya'ya yardım gönderilmesini engelliyordu. Sonuçta İtalya'nın şartları kabul edildi ve 15 Ekim 1912'de İsviçre'nin Ouchy (Uşi) kentinde antlaşma imzalandı.

    Uşi Antlaşması ve savaşın sonucu

    İsviçre'de Lozan'in bir semti olan Uşi (Ouchy)'de imzalanan antlaşmaya göre;

    1. Osmanlı İmparatorluğu, Trablusgarp ve Bingazi'deki kuvvetlerini çekecek ve buraları İtalya'ya bırakacak,
    2. Osmanlı İmparatorluğu, Trablusgarp'taki Müslümanların haklarını koruyacak,
    3. İtalya Krallığı, On İki Ada'yı Osmanlı İmparatorluğu'na geri verecekti.

    Ancak Osmanlı İmparatorluğu, Balkan Savaşları'nda On İki Ada'yı Yunanistan'a kaptırma endişesi içinde kaldığı için adaları, savaştan sonra geri almak şartıyla İtalya'ya verdi. Ancak İtalya, Balkan Savaşları bitmesine rağmen adaları kendi topraklarına kattığını ilan etti.

    Savaş sonunda Osmanlı İmparatorluğu, Kuzey Afrika'daki son topraklarını da kaybetmiş oluyordu. Ayrıca ileriki yıllarda Türkiye ve Yunanistan arasında sıkça sürtüşmelere neden olacak olan adalar sorunu da başlamıştı. II. Dünya Savaşı sırasında Almanya tarafından işgal edilen On İki Ada, bir taktik ve hediye olarak Türkiye'ye hediye edilmek istenmiş, ancak ülkenin tarafsızlığını bozacağı için, bu öneri reddedilmiştir. On İki Ada, 1947 yılındaki Paris Antlaşması'yla Yunanistan'a bağlanmıştır.

    Osmanlılar, savaş sonucunda Avrupa’daki konumlarını ve statülerini yeniden değerlendirmek zorunda kaldılar. Avrupa diplomasisinin ve uluslararası hukukun kendilerine yardım etmediğini, tam tersine Avrupa’nın Osmanlı topraklarına göz diktiğini düşündüler. Bu yüzden, Osmanlılar, kendi güçlerine ve milli onurlarına dayanmaya karar verdiler.

    İtalya'da ise savaş, İtalyan Milliyetçiliği'nin gelişmesine katkıda bulunmuş ve 1922 yılında Benito Mussolini'nin iktidara gelişini kolaylaştırmıştır.

    Savaşta içine düşülen çıkmaz, Osmanlı siyasi hayatına 21 Kasım 1911'de Hürriyet ve İtilaf Fırkası'nın kurulması biçiminde yansıdı. Hürriyet ve İtilaf Fırkası'nı kuran ve bu fırkaya giren kişilerin tek ortak oldukları konu, İttihat ve Terakki düşmanlığıydı. Fırkanın birinci amacı da İttihat ve Terakki'yi iktidardan uzaklaştırmaktı. İttihat ve Terakki'nin itibarını büyük ölçüde kaybettiği bu günlerde, Hürriyet ve İtilaf'ın ortaya çıkması, çok taraftar toplamasına ve dağınık durumdaki muhalefeti birleştirmesine sebep oldu.

    Savaşta ilkler

    Trablusgarp Savaşı, dünya tarihinde ilk kez uçakların savaş aracı olarak kullanıldığı savaştır. Trablusgarp Savaşı'nda İtalyan uçakları savaş sırasında bombalama ve bildiri dağıtma gibi görevler üstlenmişlerdi. İtalyan pilot Giulio Gavotti 1 Kasım 1911'de dünya tarihinde ilk kez uçaktan Osmanlı askerlerinin üzerine bomba atarak bir hava saldırısı gerçekleştirdi. Bunun için İtalyanlar dünyada bir ilki gerçekleştirmişlerdir.

    Trablus'taki hava harekâtı yapılırken siyasi ve psikolojik sonuçlar elde etmek için Osmanlı hatlarının gerisine ve Arapların üzerine bildiriler atılmıştı. Tarihte uçak ile atılan ilk bildiri şöyleydi: "Trabluslu Araplar'a: Bizimle gelmek için ne bekliyorsunuz? Camilerinizde ibadet etmek arzusunu duymuyor musunuz? Ailelerinizle sakin yaşamak istemiyor musunuz? Bizim de kitabımız var, biz de namuslu ve dindarız. İtalya, babanızdır. Çünkü Memleketimiz, anneniz Trablus'la evlenmiştir." Ayrıca, Osmanlı tarafından ilk uçak bu savaşta düşürülmüştür.

    Galeri

    • image
      İtalyan donanması Trablus'u kuşatıyor. (Ekim 1911)
    • image
      İtalyan askerleri Trablus'a yapılan çıkartma sırasında. (Ekim 1911)
    • image
      İtalyan askerleri Trablus'a yapılan çıkartma sırasında. (Ekim 1911)
    • image
      İtalyan askerleri Trablus'a yapılan çıkartma sırasında. (Ekim 1911)
    • image
      İtalyan bataryaları Trablus yakınlarında
    • image
      İtalyan askerleri mevzilerinden ateş ederken. (Trablus 1911)
    • image
      İtalyan bataryaları Bingazi'yi bombalarken. (1911)

    Notlar

    1. ^ Osmanischer Lloyd, Alman büyükelçiliğinin Almanca ve Fransızca dillerinde çıkardığı gazetedir.
    2. ^ Su-i tesadüf, kötü bir rastlantı.
    3. ^ Su-i idare, kötü (güçlükler çıkaran) yönetim.
    4. ^ Türk kaynakları 200 kadar ölü ve yaralı belirtmektedir.

    Kaynakça

    Özel
    1. ^ a b c [1]The History of the Italian-Turkish War, William Henry Beehler, sayfa 14
    2. ^ a b c d e f g [2] 10 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . tayyareci.com, Türk-İtalyan Savaşı'nda Havacılık.
    3. ^ a b c [3]The History of the Italian-Turkish War, William Henry Beehler, sayfa 96
    4. ^ Lyall, Jason (2020). "Divided Armies": Inequality and Battlefield Performance in Modern War. Princeton University Press. ss. 278. 
    5. ^ Spencer Tucker, Priscilla Mary Roberts: World War I: A Student Encyclopedia, ABC-CLIO, 2005, , page 946.
    6. ^ a b World War I: A Student Encyclopedia, Spencer C. Tucker, Priscilla Mary Roberts, page 946
    7. ^ a b Emigrant nation: the making of Italy abroad, Mark I. Choate, Harvard University Press, 2008, , page 176.
    8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mart 2011. 
    9. ^ a b "Treaty of Ouchy (1912), also known as the First Treaty of Lausanne". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Temmuz 2013. 
    10. ^ . 12 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2013. 
    11. ^ U.S. Centennial of Flight Commission: Aviation at the Start of the First World War 9 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
    12. ^ a b James D. Crabtree: On air defense, , Greenwood Publishing Group, page 9 28 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
    13. ^ Uzunçarşılı, 2. Kısım
    14. ^ Armaoğlu, 20. Yüzyıl, s. 80
    15. ^ Armaoğlu, 20. Yüzyıl, s. 83
    16. ^ Tuğrul, s. 10
    17. ^ Bayur, s. 70.
    18. ^ Bozkurt, s. 80-83
    19. ^ David, s. 96
    20. ^ Herbert, s. 272.
    21. ^ Ion, s. 276-284
    22. ^ Armaoğlu, 19. Yüzyıl, s. 628-629
    23. ^ Armaoğlu, 19. Yüzyıl, s. 608
    24. ^ Cemaleddin, s. 49.
    25. ^ a b c d e Şıvgın, ss. 274-290.
    26. ^ Bayur, s. 35.
    27. ^ Savelli&Hayward, s. 400
    28. ^ "İtalyan Amelesi", Tanin, 27 Eylül 1911
    29. ^ "Umumi Grev Teşebbüsleri" Le Tems, Tanin, 2 Ekim 1911
    30. ^ "Milanoda", Tanin, 2 Ekim 1911
    31. ^ a b Bayur, s. 61.
    32. ^ Tanin, 25 Eylül 1911
    33. ^ Arar, s. 138-139
    34. ^ Bayar, s. 486
    35. ^ Campagna di Libia, 1. Cilt, s. 63
    36. ^ Bayur, s. 76.
    37. ^ Trablusgarp Mebusu Sadık, "Trablusgarp hakkında Bir Mütalaa", Tanin, 12 Eylül 1911
    38. ^ Babanzade İsmail Hakkı, "Fas ve Trablusgarp", Tanin, 25 Eylül 1911
    39. ^ Tuğrul, s. 71
    40. ^ a b Tanin, 27 Eylül 1911
    41. ^ Bayur, s. 91.
    42. ^ "İtalyan Sefaretinin 28 Eylül 1911 tarihli notası", Tanin, 30 Eylül 1911
    43. ^ "Bâb-ı Âli'nin 29 Eylül 1911 tarihli cevabi notası", Tanin, 30 Eylül 1911
    44. ^ "Vükela Mabeyninde", Tanin, 30 Eylül 1911
    45. ^ "İlan-ı harp notası", Tanin, 30 Eylül 1911
    46. ^ Campagna di Libia, 1. Cilt, s. 9
    47. ^ Tanin, 29 Eylül 1911
    48. ^ Bayur, s. 197.
    49. ^ Bayur, ss. 218-227.
    50. ^ Tanin, 1 Ekim 1911, Yunan gazetelerinden tercümeler.
    51. ^ Bayur, s. 222.
    52. ^ Cemaleddin, ss. 66-67.
    53. ^ Tanin, 29 Temmuz 1911
    54. ^ Tanin, 15 Eylül 1911
    55. ^ İnal, s. 1778, Cilt 4.
    56. ^ Campagna di Libia, 1. Cilt, s. 64
    57. ^ Ali Haydar Emir, s. 158
    58. ^ "Berlin'de bir Miting", "Bursa'da Miting", Tanin, 30 Eylül 1911
    59. ^ Tanin, 1 Ekim 1911
    60. ^ . 15 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2012. 
    61. ^ Ertuna, ss. 122, 125-126.
    62. ^ İnal, s. 1086, Cilt 2.
    63. ^ Cemaleddin, ss. 68-69.
    64. ^ Bayur, s. 100.
    65. ^ Ertuna, s. 137.
    66. ^ Ertuna, ss. 139-145.
    67. ^ Ertuna, s. 161.
    68. ^ Ertuna, ss. 159-163.
    69. ^ Ertuna, ss. 159-178.
    70. ^ a b Childs, s. 86.
    71. ^ Ertuna, ss. 185.
    72. ^ Ertuna, s. 202.
    73. ^ Ertuna, ss. 188-193.
    74. ^ Ertuna, ss. 196-200.
    75. ^ Ertuna, ss. 205-206.
    76. ^ Ertuna, ss. 207-212.
    77. ^ Ertuna, s. 99.
    78. ^ Esposito, ss. 10,13.
    79. ^ Ertuna, s. 227.
    80. ^ Esposito, s. 21.
    81. ^ a b c Ertuna, s. 228.
    82. ^ . 5 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2007. 
    83. ^ Ertuna, s. 231.
    84. ^ 1911-1912 Turco-Italian War and Captain Mustafa Kemal. Ministry of Culture of Turkey, edited by Turkish Armed Forces-Division of History and Strategical Studies, pages 62-65, Ankara, 1985
    85. ^ Ertuna, s. 266.
    86. ^ Ertuna, ss. 323-328.
    87. ^ . 5 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2012. 
    88. ^ a b Ertuna, ss. 233-236.
    89. ^ Esposito, ss. 10,14.
    90. ^ a b Stephenson, The Jaws of the Sahara.
    91. ^ a b Esposito, s. 22.
    92. ^ a b c Ertuna, s. 237.
    93. ^ Ertuna, ss. 238-240.
    94. ^ Ertuna, ss. 241-242.
    95. ^ a b Ertuna, ss. 328-335.
    96. ^ a b c Gawrych, s. 25.
    97. ^ Ertuna, s. 335.
    98. ^ Ertuna, s. 338.
    99. ^ Mango, s. 107.
    100. ^ Ertuna, ss. 340-342.
    101. ^ Ertuna, ss. 342-343.
    102. ^ Gawrych, s. 26.
    103. ^ Roux, s. 439.
    104. ^ a b Ertuna, ss. 344-345.
    105. ^ Ertuna, ss. 125-126.
    106. ^ Ertuna, s. 138.
    107. ^ Childs, ss. 120-125.
    108. ^ Langensiepen & Güleryüz, s. 16.
    109. ^ Earle, s. 1094.
    110. ^ Genelkurmay 1980, s. 102.
    111. ^ "Treaty of Peace Between Italy and Turkey - Supplement: Official Documents". The American Journal of International Law. Ocak 1913. ss. 58-62. doi:10.2307/2212446. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ekim 2020. 
    112. ^ "Treaty of Lausanne, October, 1912". Mount Holyoke College, Program in International Relations. 1 Mayıs 1997 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Temmuz 2013. 
    113. ^ Bu anlaşma İtalyan tarihinde Trattato di Losanna - Lozan Anlaşması olarak geçmektedir. "Ouchy" Lozan'ın bir semtidir. Türkiye tarihinde 23 Temmuz 1923 Lozan Anlaşması ile anlam karışmasını önlemek için Uşi (Ouchy) Anlaşması olarak anılmaktadır.
    114. ^ "Trablusgarp Savaşı: Kuzey Afrika'da Osmanlı'nın Unutulmuş Savaşı | Ansiklopedika". 4 Ocak 2024. 4 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ocak 2024. 
    115. ^ Rıza Nur, s. 11
    116. ^ Tunaya, s. 266
    117. ^ [4] 9 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . U.S. Centennial of Flight Commission
    Genel
    • Ali Haydar Emir (1923). 1327-1328 Türkiye - İtalya Harbi Tarih-i Bahrisî, Bahriye Matbaası, İstanbul.
    • Akgün, Seçil ve Uluğtekin, Murat, (1993), "Hilal-i Ahmer ve Trablusgarp Savaşı" 8 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., OTAM (Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi) Dergisi Sayı: 3
    • Arar, İsmail (1986). Osmanlı Mebusan Meclisi Reisi Halil Menteşe'nin Anıları, Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul.
    • Armaoğlu, Fahir (2006). 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914), Alkım Yayınevi, Ankara. .
    • Armaoğlu, Fahir (2004). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi (Cilt 1-2: 1914-1995), 1. Cilt, Alkım Yayınevi, Ankara. .
    • Bayar, Celal (1967). Ben de Yazdım: Milli Mücadeleye Giriş, Cilt: 1, Baha Matbaası, İstanbul.
    • Bayur, Yusuf Hikmet (1991). Türk İnkılabı Tarihi Cilt: 2 Kısım: 1. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. 
    • Bozkurt, Gülnihal (1996). Batı Hukukunun Türkiye'de Benimsenmesi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara. .
    • Campagna di Libia (1938). Ministera Della Guerra Rome. Çev: Afif Tuğrul
    • Cemaleddin Efendi (2005). Siyasi Hatıralarım 1909-1913. İstanbul: Nehir Yayınları. ISBN . 
    • Childs, Timothy W. (1990). Italo-Turkish Diplomacy and the War Over Libya, 1911-1912 (İngilizce). Netherlands: Brill Academic Publishers. ISBN . 1 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ekim 2020. 
    • David, Wade Dewood (1940). European Diplomacy in the Near Eastern Question 1906-1909, The University of Ilions press, Champaign, Illinois.
    • Earle, Ralph (1912). Naval Institute proceedings, Volume 38. United States Naval Institute. 
    • Enver Paşa (2015). Enver Paşa'nın Trablusgarp Günlüğü. Nurten Kutsal tarafından çevrildi. İstanbul: Tarih & Kuram Yayınları. 
    • Ertuna, Hamdi (1981). Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi - Osmanlı Devri - Osmanlı-İtalyan Harbi - 1911-1912 (PDF). Ankara: Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları. 27 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 10 Ekim 2020. 
    • Genelkurmay ATASE (1980). 1911-1912 Osmanlı-İtalyan Harbi - Deniz Harekatı (PDF). 3. Ankara: Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları. 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 10 Ekim 2020. 
    • Hanioğlu, M. Şükrü, ed. (1989). Kendi Mektuplarında Enver Paşa, Der Yayınları, İstanbul.
    • Herbert, Aubrey (1924). Desmond MacCarthy (Ed.). Ben Kendim: A Record of Eastern Travel. Londra: Hutchinson&Co. 
    • Ion, Theodore P. (1910). "The Cretan Question", The American Journal of International Law.
    • İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (1965). Osmanlı Devrinde Son Sadrazamlar. İstanbul: MEB Yayınları. 
    • Kurtcephe, İsrafil (1990) "Trablusgarb'ın İtalyanlarca İşgali, Mustafa Kemal Ve Arkadaşlarının Direnişe Katılmaları" 15 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Cilt: 2 Sayı: 6
    • Kurtcephe, İsrafil, (1994), "Osmanlı Parlamentosu ve Türk-İtalyan Savaşı (1911-1912)" 8 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi (OTAM) Dergisi, Sayı: 5 Sayfa: 235-258
    • Kurtcephe, İsrafil (1995). Türk-İtalyan İlişkileri (1911-1916), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
    • Langensiepen, Bernd; Güleryüz, Ahmet (1995). The Ottoman Steam Navy 1828–1923 (İngilizce). Londra: Conway Maritime Press. ISBN . 
    • Savelli, Asterio & Hayward, Fernand (1940). İtalya Tarihi, 2. Cilt, Kanaat Kitabevi, İstanbul. Çev: Galip Kemali Söylemezoğlu.
    • Şıvgın, Hale (2006). Trablusgarp Savaşı ve 1911-1912 Türk-İtalyan İlişkileri: Trablusgarp Savaşı'nda Mustafa Kemal Atatürk'le ilgili bazı belgeler, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara.
    • Şıvgın, Hale (2002). Trablusgarp Savaşı. Türkler Ansiklopedisi. 13. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. 
    • Rıza Nur (1996). Hürriyet ve İtilaf nasıl doğdu nasıl öldü?, Kitabevi Yayınları, İstanbul.
    • Tuğrul, Afif (1944). Türk-İtalyan Harp Tarihi, 1. Cilt, Askeri Deniz Matbaası, İstanbul.
    • Tunaya, Tarık Zafer (2007). Türkiye'de Siyasal Partiler - Cilt 1 (İkinci Meşrutiyet Dönemi 1908-1918), İletişim Yayıncılık, İstanbul.
    • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1982). Osmanlı Tarihi, 3. Cilt, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.

    Dış bağlantılar

    Wikimedia Commons'ta Trablusgarp Savaşı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
    • Kurtcephe, İsrafil (1990). İtalyan Donanmasının Çanakkale Boğazını Geçme Teşebbüsleri
    • İTALYAN DONANMASıNIN ÇANAKKALE BOGAZıNı GEÇME TEŞEBBÜSLERİ 8 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
    • Tarih III: Kemalist Eğitimin Tarih Dersleri (1931-1941). Kaynak Yayınları (2001). s.301
    • "Turco-Italian War 1911-12", (1954), The Encyclopedia Americana Cilt 27, say.175-177 (İngilizce)
    • 1911'de İtalyanlar tarafından asılan 14 Libyalı veya Osmanlının görüntüleri.[5] 21 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar

Trablusgarp Savasi veya diger adiyla 1911 1912 Turk Italyan Savasi 1911 1912 yillari arasinda Osmanli Imparatorlugu ve Italya Kralligi arasinda gecen bir savastir Adi Trablusgarp Savasi olmasina ragmen carpismalar Trablusgarp disinda Adriyatik Denizi Ege Adalari Canakkale Bogazi ve Kizildeniz gibi farkli bolgelerde de surmustur Diger buyuk devletlerin destegi ve Birinci Balkan Savasi nin patlak vermesi nedeniyle savasi kazanan Italya Osmanli Devleti nin Trablusgarp Vilayeti ne bagli Trablusgarp Fizan ve Sirenayka bolgelerini ele gecirmistir Bu bolgeler birlesip gelecekteki Libya devletini olusturacaklardi Trablusgarp Savasi 1911 12 Turk Italyan SavasiAfrika TalaniSol ustten saat yonune dogru Italyanlara ait Cannone da 149 23 topcu bataryasi Kurmay Binbasi Mustafa Kemal bir Osmanli subayi ve yerel Libyali mucahitlerle birlikte Italyan birlikleri Trablus a cikiyor Bir Italyan savas ucagi Osmanli gambotu Bafra Konfide de batiyor Rodos taki Osmanli esirleri Tarih29 Eylul 1911 18 Ekim 1912 1 yil 2 hafta ve 5 gun BolgeTrablusgarp Vilayeti Ege Denizi Dogu AkdenizSonucItalyan zaferi Libya ilhak edildi Usi Antlasmasi imzalandi I Balkan Savasi basladi Osmanli Afrika daki son topragini kaybetti Bingazi Komutanligi Kurmay Binbasi Enver Derne Komutanligi Kurmay Binbasi Mustafa Kemal ol Kasim 1911 de Italyanlar Canakkale Bogazi na saldirmak icin hazirliklar yaptilar Ancak Rusya ticari kaygilardan dolayi buna karsi cikti Kasim ayinda Italyanlar Ekim ayinda bosalttiklari bazi mevzileri tekrar ele gecirdiler 19 Aralik ta bir Italyan kolu imha olmaktan son anda kurtuldu Ayrica bu donemlerde Italyan basini Almanya Avusturya Macaristan Imparatorlugu ve Fransa yi Italya nin basarilarina engel olduklari iddiasiyla suclamaya baslamisti kaynak belirtilmeli 8 Aralik ta Trablusgarp a gelen Mustafa Kemal Pasa 22 Aralik ta Tobruk Muharebesi ni kazandi Derne de 16 17 Ocak 1912 taarruzunda gozunden yaralandi Bir ay hastanede tedavi gordukten sonra 6 Mart 1912 de Derne komutani oldu ve burada basarili savunma muharebeleri yapti kaynak belirtilmeli Ocak 1912 de Italyanlarin 100 bin kisilik askerine karsilik Bingazi de 15 bin Trablus ta da yaklasik 10 bin Osmanli askeri ve Arap gonullusu savasmaktaydi kaynak belirtilmeli 25 Mart 1912 de Osmanli Devleti nin koruyucusu gorevini ustlenen ve Italya nin muttefiki olan Almanya ara buluculuk yapmak icin Italya Krali yla Venedik te gorustu Ancak bu gorusmeden bir sonuc cikmadi kaynak belirtilmeli Tobruk Trablusgarp Savasi nin basinda Italyanlarin ana lojistik planlari Trablusgarp ve Sirenayka nin en dogusunda bulunan Tobruk limanlarini ele gecirmekti Buyuk gemiler icin elverisli olan bu limanlar Italyan kuvvetlerinin desteklenmesinde kullanilacak lojistik destek saglayacakti Diger liman sehirleri zaman icerisinde kademeli olarak isgal edilecekti 4 Ekim de 400 denizciden olusan Italyan gucu kayip vermeden karaya cikti Ekim sonunda Italyan gucleri kasabada cephane komur ve malzeme ikmal depolari ve bir telsiz istasyonu kurmus iki deniz tumenini destekleyecek altyapiyi hazirlamisti Tobruk un isgalinin ardindan Italyan gucleri neredeyse her gun taciz ve saldirilara maruz kaldi karsilik olarak Osmanli gucleri uzerine hem denizden hem de Tobruk a cikartilan topcu bataryasindan bombardiman yapildi Ilk onemli carpisma 5 Kasim da gerceklesti Ekim deki ufak tefek catismalardan sonra Osmanli ve Libya kuvvetleri 9 Kasim da bolgeye gelen Enver Bey daha sonra Enver Pasa tarafindan organize edildi Libya Arab kuvvetleri kumandani Meryem kabilesi tarafindan desteklenen Seyh Muberra ydi 13 Kasim 1911 de Italyanlarin ikinci onemli harekati gerceklesti 2 000 kisilik bir Italyan birligi telgraf hatlarini imha etmek icin saldiriya gecti Seyh Muberra nin Meryem kabilesi mensuplari ile beraber Osmanli tarafindaki guc 200 kisiydi Kayip verme konusunda isteksiz olan Italyanlar hucumdan vazgecerek cekildiler Bu gunlerde aralarinda Kurmay Kolagasi Mustafa Kemal in de oldugu Osmanli subaylari da Misir uzerinden bolgeye gelip muharebelere katilmaya baslamisti Tobruk cephesinde en onemli muharebe 21 22 Aralik gecesi gerceklesen Nadura Tepesi muharebesi oldu 12 Osmanli askeri yuzbasi vekili Necip Efendi Seyh Muberra ve 120 Libyali gonullu 200 Italyan askerince korunan Nadura tepesini ele gecirmek uzere saldiri duzenledi Iki saat icinde Italyan mevkileri ele gecirildi ve Italyan kitasi arkalarinda 3 makineli tufek ve malzeme birakarak Tobruk a cekildi Daha sonra gerceklesen bir Italyan karsi baskininda Seyh Muberra ve on savascisi oldu Italyan gucleri yeniden geri cekildi Italyanlar daha sonra bu stratejik yeri 1912 yilinda buyuk bir guc ile yeniden ele gecirerek daha guclu tahkimatlar insa ettiler Ilerleyen donemde Italyan guclerinin savunma pozisyonlarinda kalmasi ve hakimiyetlerini ic kesimlere genisletmedeki isteksizlikleri sebebiyle kucuk capli catismalar disinda onemli bir olay olmadi 18 Ekim deki baris anlasmasina dek savasin geri kalani boyunca Italyan gucleri tahkimat hazirlarken Osmanli gucleri de kucuk capli saldirilar ile tacizlerde bulunmaya devam etti Italyan gucleri bu saldirilara ucaklardan bombardiman ve topcu atislariyla cevap verdi Derne Kurmay Binbasi Mustafa Kemal ve silah arkadaslari Derne deki Kizilay cadiri onunde 1912 Italyanlar 16 Ekim de sehre donanmalari ile gelerek sehrin bir saate kadar teslim edilmesini ve tum Osmanli askerlerinin silahlarinin toplanarak teslim olmalarini talep etti Derne Komutanligi ise bu talebi reddetti Italyanlar bombardimanin ardindan yaptiklari ilk cikartmada kiyidan yogun atesle karsilastilar ve geri cekildiler ertesi gun sehir tahliye edilince 18 Ekim de yapilan ikinci cikartmada hicbir direnisle karsilasmadan sehri ele gecirdiler Italyan gucunun basindaki Korgeneral Vittorio Trombi sehrin valisi ilan edildi Kurmay Binbasi Mustafa Kemal solda Mucahit Bedevi Kuvvetleri onunde emirlerini yazdirirken Derne Trablusgarp Vilayeti Libya 1912 Derne deki muharebeler araliksiz olarak surmus olsa da en yogun catismalar savasin ilk aylarinda Kasim 1911 Mart 1912 ve sonuna dogru Eylul Ekim 1912 gerceklesmistir Bolgedeki Italyan gucleri diger kara birliklerinden izole sadece donanma destegiyle savasiyordu sehir hala Osmanli kontrolunde olan bir platonun yakinindaydi ve gonullu Osmanli subaylarinin bircogu bu bolgedeydi Italyanlar Derne bolgesini us olarak kullanarak ic bolgelere ulasmayi hedefliyordu Osmanli kuvvetlerinin ilk amaci ise Italyanlari Derne de durdurmak ve sehri geri almakti Kasim ayinda Osmanli gucleri cesitli ufak capli saldirilar duzenlediler Italyanlar ise sehri tahkim ettiler 24 Kasim da bir Italyan birligi Turk mevzilerine ilerlerken Ayn Derne Selalesi bolgesinde pusuya dusuruldu Kisa surede sungu muharebesine donusen catismada Italyanlar geri cekilmek zorunda kaldi 24 Kasim carpismasinin ardindan Italyan Genelkurmayi bolgedeki kuvvetleri tumen seviyesine cikartma karari aldi Aralik ortasinda Derne deki Italyan gucu 13 tabur ve bir suvari grubu bir 75 mm sahra bataryasi iki dag bataryasi bir 149 mm obus bataryasi ve bir ucaktan olusuyordu Turkler ile yerel halktan direnisciler Derne ve cevresinde Italyan guclerine surekli olarak tacizlerde bulunuyordu Telgraf ve telefon hatlarinin kesilmesi Italyanlara ulasan su hatlarinin tahrip edilmesi mevzilerin tahrip edilmesi gibi gerilla savasi saldirilari gerceklestiriliyordu 27 Aralik ta Italyanlar topcu atesi destegiyle Turk mevzilerine saldiriya gectiler Osmanli gucleri ise pusu duzeni almisti Yaklasan Italyanlar dort Turk topunun baskin atesiyle karsilandi piyadeler de hucuma kalkti Bu baskin karsisinda Italyanlar geri cekildi Ertesi gun yeniden saldirmayi deneyen Italyanlar bolgede bulunan Kurmay Yarbay Enver Bey komutasindaki kabilelerle catismaya girdi daha sonra Derne ye geri cekildi 18 Aralik ta cepheye katilan Mustafa Kemal 16 17 Ocak 1912 gecesi insa halinde olan bir Italyan tabyasina saldiri duzenlendi ancak kabile kuvvetlerinin isteksizligi sebebiyle 22 olu ve 27 yarali verilmesine ragmen bir sonuc alinamadi Mustafa Kemal Subat 1912 de Derne cephesinin basina gecti Ilerleyen gunlerde Italyan gucleri savunma tabyalarinin insaatina devam ettiler ve Derne deki istihkamlarda kalarak saldiriya gecmediler Osmanli gucleri ise ufak kesif harekatlari ve tacizlere devam ederek Italyanlari yildirmaya calisiyordu 11 12 Subat gecesi Osmanlilar Lombardiya Tabyasi na baskin duzenledi Mart 1912 de Derne deki Italyan kuvvetlerinin mevcudu 15 16 bin asker civarindaydi Osmanli gucu ise 8 subay 274 er ve 7 742 Arap mucahitten olusuyordu Arap askerlerini Senusi zaviyeleri sagliyordu ve baslarindaki seyhleri Osmanli subaylarina bagliydi Derne de en buyuk muharebe 3 Mart 1912 de gerceklesti Nizamiye askerleri ve milislerden olusan 70 kisilik bir kuvvet bir pusuda Italyanlara onemli zayiat verdirdi ve geri cekilmeye zorladi Osmanli kuvvetleri 63 olu ve 168 yarali verirken Italyanlar yaklasik 8 subay olu 13 subay ve 52 er olu 13 subay ve 164 er yarali verdiler 60 tufek ve cok miktarda malzeme kaybettiler Bu catismanin ardindan Italyanlar uzun sure tekrar saldiriya gecemediler Istihkam birlikleri Turk baskinlarini gorduklerinde hizlica geri cekilmeye ana guc ise Derne disina cikmamaya basladi Agustos ayinin sonunda Derne deki komutan General Vittorio Trombi emekliye sevk edilmis yerine Homs carpismalarina katilmis olan Tumgeneral Ezio Reisoli gonderilmisti Bu degisikligin ardindan Italyan birliklerinin mevcutlari arttirildi 11 Eylul 1912 de Italyanlar Derne den cikmak icin guclu bir hucum baslattilar Bu hucumda kuvvetlerinin cogunu kullanan General Rezoli Kasr el Leben i ve Seydi Abdulaziz yoluna hakim olan mevkileri onemli sayida kayip vermesine ragmen ele gecirdi 17 Eylul de tekrarlanan bir taarruzda ise Mustafa Kemal komutasindaki Turk ve Araplar tarafindan tekrar durduruldular 24 Eylul de yeni bir buyuk saldirida ilk gun bes kilometre ilerleyen Italyanlar Turklerin karsi saldirilari sebebiyle ele gecirdikleri araziyi terk ederek Derne ye donduler Ekim ayinda Italyanlar Derne de hucumlarini sona erdirdiler ve savunma pozisyonlari aldilar Ic kesimlere ilerleme yolundaki cabalara ara vermis Osmanlilari zora dusurecek diplomatik bir cozumu beklemeye odaklanmislardi Deniz cephesi Savas boyunca deniz ustunlugu Italyanlarda kaldi Karsisinda Osmanli donanmasi olmayan Italyanlar Turk Afrika kiyisi boyunca bircok bolgeyi surekli olarak serbestce bombardimana tuttular 1 Ekim 1911 de bir Italyan torpido botu Trablus a techizat tasiyan Sayyad i Derya gambotu ile Derne vapurunu yakalayarak teslim olmalarini istedi Gambot kiyiya donerek karaya oturdu Derne ise teslim olmamak icin kendi kendini batirdi Subat ve Martta Italyanlar Bingazi yi tamamen ele gecirdiler Bunun yaninda Beyrut limanindaki 2 kucuk Osmanli gemisini batirdilar Yemen de Ocak 1911 de baslayan isyan nedeniyle daha savas baslamadan once Trablus taki kuvvetlerin bir kismi bu bolgeye kaydirilmisti Ocak 1912 de Italyan donanmasi Kizildeniz e girip buradaki Osmanli gemilerinden bazilarini batirarak El Hudeyde limanini bombalamaya basladi Italyanlarin bolgedeki varligi deniz ulasimini aksattigi icin Yemen isyaninin bastirilmasini zorlastiriyordu kaynak belirtilmeli 18 Nisan da Italya donanmasi Canakkale Bogazi ni bombalamaya basladi Bunun uzerine Osmanli Imparatorlugu bogazlari kapatti Ancak bu hareketin uluslararasi ticarete darbesi cok buyuk oldu Rusya nin tahil ihracati milyonlarca dolarlik zarara ugrarken Birlesik Krallik Bulgaristan Yunanistan ve Romanya gibi ulkelerin zararlari da gunluk 100 bin dolari buluyordu Karadeniz e gidecek olan Birlesik Krallik gemileri Suveys Kanali uzerinden Hindistan a gitmek zorunda kaldilar Ancak 10 Mayis ta Avrupa ulkelerinin baskilarindan dolayi bogazlar tekrar ticarete acildi kaynak belirtilmeli Beyrut Deniz Muharebesi Trablusgarp Savasi devam ederken Italyan kuvvetlerinin Libya sahillerine cakilip kalmalari ve ic bolgelere bir turlu girememesi uzerine Italyan hukumeti On Iki Ada ve diger bazi Osmanli sehirlerini baski altina alarak ve tazyik ederek Osmanli hukumetine baris antlasmasini zorla imzalatmaya karar verdi Italyanlarin saldirmayi dusundugu sehirlerden biri de Beyrut tu Beyrut bir Osmanli sehri olmasina karsin Fransiz nufuzunun yogun oldugu bir bolgeydi sehirde cok sayida Avrupali yasiyordu Ayni zamanda Beyrut butun ilahi dinlerce kutsal sayilan Kudus un bir kapisi durumundaydi Italya nin Beyrut a saldirisi sadece Osmanli Devleti ni degil diger Avrupa devletlerini de rahatsiz edecek bunun sonucunda buyuk devletler barisa zorlamak icin Bab i Ali ye baski yapacaklardi Bu gerekcelerle 24 Subat 1912 de bir Italyan filosu Beyrut a saldirdi limanda bulunan Osmanlilara ait Avnillah zirhli korveti ve Ankara torpido botu batirildi sehir topa tutuldu Sehrin bombardimaninin kasten mi yapildigi yoksa basarisiz topcu atislari sebebiyle mi oldugu konusu tartismalidir Savasin sonu 16 Mayis 1912 Rodos ta Osmanli garnizonunun Italyan general Ameglio ya teslim olusu Bunun uzerine 4 Mayis ta Italya kuvvetleri Rodos a cikarma yaptilar ve iki hafta icerisinde Rodos u daha sonraki 2 hafta sure icerisinde On Iki Ada olarak bilinen adalar grubunu ele gecirdi Boylece 389 yildir Osmanli yonetiminde kalmis yonetim merkezi Rodos olan Cezair i Bahr i Sefid Eyaleti On Iki Ada tamamen Italya nin eline gecti 8 Haziran da Trablus taki Osmanli kuvvetleri cole puskurtuldu Haziran dan Agustos a kadar suren carpismalar sonunda butun bati sahil seridi Italyanlarin hakimiyetine gecti 12 Temmuz da 5 Italyan savas gemisi Osmanli filosuna saldirmak icin Canakkale Bogazi na girdi Ancak bogazin girisine Kilitbahir civarinda celik kablolar cekildigi icin 18 Temmuz da Italyanlar ilerleyemeden agir ates altinda kaldilar ve geri cekildiler Bu ayrica savas icindeki son deniz savasi olmustur Eylul de Osmanli Imparatorlugu ve Italya Kralligi arasinda baris gorusmeleri basladi Iki taraf da savasin bitmesini istemesine ragmen catismalar devam ediyordu 22 Eylul de guclu bir Osmanli mevkii ele gecirildi Binbasi Enver Pasa komutasindaki Osmanli kuvvetleri bazi saldirilar yapsalar da agir kayiplar vererek geri cekilmek zorunda kaldilar Buna ragmen Italyanlar dorde bir sayi ve buyuk silah ustunlugune karsin Trablusgarp ta sonucsuz durumun otesine gecemediler aldiklari bolgelerde de kontrolu saglayamamaktaydilar zira bu bolgelerde Arap ve Turk duzensiz kuvvetlerinin gece baskinlari yeniden ele gecirme girisimleri ve gerilla saldirilari ile surekli kusatma altindaydi Italyanlar bu baskinlara karsi yerel halka sert tedbirler uyguluyordu bu baskinlarin intikami ve gozdagi olarak yakalanan kisilerden pek cogu halkin onunde asilip idam edildi Bu sebeple Italyanlar ise sahilde belli bir kesim disinda bir hakimiyet alani olusturamadilar kaynak belirtilmeli 8 Ekim de Karadag in Osmanli Imparatorlugu na savas ilan etmesiyle Balkan Savaslari baslayinca Osmanli Imparatorlugu her ne pahasina olursa olsun Italya yla barisa razi oldu cunku Ege Denizi ndeki Italyan donanmasi Makedonya ya yardim gonderilmesini engelliyordu Sonucta Italya nin sartlari kabul edildi ve 15 Ekim 1912 de Isvicre nin Ouchy Usi kentinde antlasma imzalandi section Usi Antlasmasi ve savasin sonucuIsvicre de Lozan in bir semti olan Usi Ouchy de imzalanan antlasmaya gore Osmanli Imparatorlugu Trablusgarp ve Bingazi deki kuvvetlerini cekecek ve buralari Italya ya birakacak Osmanli Imparatorlugu Trablusgarp taki Muslumanlarin haklarini koruyacak Italya Kralligi On Iki Ada yi Osmanli Imparatorlugu na geri verecekti Ancak Osmanli Imparatorlugu Balkan Savaslari nda On Iki Ada yi Yunanistan a kaptirma endisesi icinde kaldigi icin adalari savastan sonra geri almak sartiyla Italya ya verdi Ancak Italya Balkan Savaslari bitmesine ragmen adalari kendi topraklarina kattigini ilan etti Savas sonunda Osmanli Imparatorlugu Kuzey Afrika daki son topraklarini da kaybetmis oluyordu Ayrica ileriki yillarda Turkiye ve Yunanistan arasinda sikca surtusmelere neden olacak olan adalar sorunu da baslamisti II Dunya Savasi sirasinda Almanya tarafindan isgal edilen On Iki Ada bir taktik ve hediye olarak Turkiye ye hediye edilmek istenmis ancak ulkenin tarafsizligini bozacagi icin bu oneri reddedilmistir On Iki Ada 1947 yilindaki Paris Antlasmasi yla Yunanistan a baglanmistir Osmanlilar savas sonucunda Avrupa daki konumlarini ve statulerini yeniden degerlendirmek zorunda kaldilar Avrupa diplomasisinin ve uluslararasi hukukun kendilerine yardim etmedigini tam tersine Avrupa nin Osmanli topraklarina goz diktigini dusunduler Bu yuzden Osmanlilar kendi guclerine ve milli onurlarina dayanmaya karar verdiler Italya da ise savas Italyan Milliyetciligi nin gelismesine katkida bulunmus ve 1922 yilinda Benito Mussolini nin iktidara gelisini kolaylastirmistir Savasta icine dusulen cikmaz Osmanli siyasi hayatina 21 Kasim 1911 de Hurriyet ve Itilaf Firkasi nin kurulmasi biciminde yansidi Hurriyet ve Itilaf Firkasi ni kuran ve bu firkaya giren kisilerin tek ortak olduklari konu Ittihat ve Terakki dusmanligiydi Firkanin birinci amaci da Ittihat ve Terakki yi iktidardan uzaklastirmakti Ittihat ve Terakki nin itibarini buyuk olcude kaybettigi bu gunlerde Hurriyet ve Itilaf in ortaya cikmasi cok taraftar toplamasina ve daginik durumdaki muhalefeti birlestirmesine sebep oldu Savasta ilklerTrablusgarp Savasi dunya tarihinde ilk kez ucaklarin savas araci olarak kullanildigi savastir Trablusgarp Savasi nda Italyan ucaklari savas sirasinda bombalama ve bildiri dagitma gibi gorevler ustlenmislerdi Italyan pilot Giulio Gavotti 1 Kasim 1911 de dunya tarihinde ilk kez ucaktan Osmanli askerlerinin uzerine bomba atarak bir hava saldirisi gerceklestirdi Bunun icin Italyanlar dunyada bir ilki gerceklestirmislerdir Trablus taki hava harekati yapilirken siyasi ve psikolojik sonuclar elde etmek icin Osmanli hatlarinin gerisine ve Araplarin uzerine bildiriler atilmisti Tarihte ucak ile atilan ilk bildiri soyleydi Trabluslu Araplar a Bizimle gelmek icin ne bekliyorsunuz Camilerinizde ibadet etmek arzusunu duymuyor musunuz Ailelerinizle sakin yasamak istemiyor musunuz Bizim de kitabimiz var biz de namuslu ve dindariz Italya babanizdir Cunku Memleketimiz anneniz Trablus la evlenmistir Ayrica Osmanli tarafindan ilk ucak bu savasta dusurulmustur GaleriItalyan donanmasi Trablus u kusatiyor Ekim 1911 Italyan askerleri Trablus a yapilan cikartma sirasinda Ekim 1911 Italyan askerleri Trablus a yapilan cikartma sirasinda Ekim 1911 Italyan askerleri Trablus a yapilan cikartma sirasinda Ekim 1911 Italyan bataryalari Trablus yakinlarinda Italyan askerleri mevzilerinden ates ederken Trablus 1911 Italyan bataryalari Bingazi yi bombalarken 1911 Notlar Osmanischer Lloyd Alman buyukelciliginin Almanca ve Fransizca dillerinde cikardigi gazetedir Su i tesaduf kotu bir rastlanti Su i idare kotu guclukler cikaran yonetim Turk kaynaklari 200 kadar olu ve yarali belirtmektedir KaynakcaOzel a b c 1 The History of the Italian Turkish War William Henry Beehler sayfa 14 a b c d e f g 2 10 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde tayyareci com Turk Italyan Savasi nda Havacilik a b c 3 The History of the Italian Turkish War William Henry Beehler sayfa 96 Lyall Jason 2020 Divided Armies Inequality and Battlefield Performance in Modern War Princeton University Press ss 278 Spencer Tucker Priscilla Mary Roberts World War I A Student Encyclopedia ABC CLIO 2005 1 85109 879 8 page 946 a b World War I A Student Encyclopedia Spencer C Tucker Priscilla Mary Roberts page 946 a b Emigrant nation the making of Italy abroad Mark I Choate Harvard University Press 2008 0 674 02784 1 page 176 Arsivlenmis kopya 22 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mart 2011 a b Treaty of Ouchy 1912 also known as the First Treaty of Lausanne 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Temmuz 2013 12 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Temmuz 2013 U S Centennial of Flight Commission Aviation at the Start of the First World War 9 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b James D Crabtree On air defense ISBN 0275947920 Greenwood Publishing Group page 9 28 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Uzuncarsili 2 Kisim Armaoglu 20 Yuzyil s 80 Armaoglu 20 Yuzyil s 83 Tugrul s 10 Bayur s 70 Bozkurt s 80 83 David s 96 Herbert s 272 Ion s 276 284 Armaoglu 19 Yuzyil s 628 629 Armaoglu 19 Yuzyil s 608 Cemaleddin s 49 a b c d e Sivgin ss 274 290 Bayur s 35 Savelli amp Hayward s 400 Italyan Amelesi Tanin 27 Eylul 1911 Umumi Grev Tesebbusleri Le Tems Tanin 2 Ekim 1911 Milanoda Tanin 2 Ekim 1911 a b Bayur s 61 Tanin 25 Eylul 1911 Arar s 138 139 Bayar s 486 Campagna di Libia 1 Cilt s 63 Bayur s 76 Trablusgarp Mebusu Sadik Trablusgarp hakkinda Bir Mutalaa Tanin 12 Eylul 1911 Babanzade Ismail Hakki Fas ve Trablusgarp Tanin 25 Eylul 1911 Tugrul s 71 a b Tanin 27 Eylul 1911 Bayur s 91 Italyan Sefaretinin 28 Eylul 1911 tarihli notasi Tanin 30 Eylul 1911 Bab i Ali nin 29 Eylul 1911 tarihli cevabi notasi Tanin 30 Eylul 1911 Vukela Mabeyninde Tanin 30 Eylul 1911 Ilan i harp notasi Tanin 30 Eylul 1911 Campagna di Libia 1 Cilt s 9 Tanin 29 Eylul 1911 Bayur s 197 Bayur ss 218 227 Tanin 1 Ekim 1911 Yunan gazetelerinden tercumeler Bayur s 222 Cemaleddin ss 66 67 Tanin 29 Temmuz 1911 Tanin 15 Eylul 1911 Inal s 1778 Cilt 4 Campagna di Libia 1 Cilt s 64 Ali Haydar Emir s 158 Berlin de bir Miting Bursa da Miting Tanin 30 Eylul 1911 Tanin 1 Ekim 1911 15 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Eylul 2012 Ertuna ss 122 125 126 Inal s 1086 Cilt 2 Cemaleddin ss 68 69 Bayur s 100 Ertuna s 137 Ertuna ss 139 145 Ertuna s 161 Ertuna ss 159 163 Ertuna ss 159 178 a b Childs s 86 Ertuna ss 185 Ertuna s 202 Ertuna ss 188 193 Ertuna ss 196 200 Ertuna ss 205 206 Ertuna ss 207 212 Ertuna s 99 Esposito ss 10 13 Ertuna s 227 Esposito s 21 a b c Ertuna s 228 5 Mayis 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Aralik 2007 Ertuna s 231 1911 1912 Turco Italian War and Captain Mustafa Kemal Ministry of Culture of Turkey edited by Turkish Armed Forces Division of History and Strategical Studies pages 62 65 Ankara 1985 Ertuna s 266 Ertuna ss 323 328 5 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Kasim 2012 a b Ertuna ss 233 236 Esposito ss 10 14 a b Stephenson The Jaws of the Sahara a b Esposito s 22 a b c Ertuna s 237 Ertuna ss 238 240 Ertuna ss 241 242 a b Ertuna ss 328 335 a b c Gawrych s 25 Ertuna s 335 Ertuna s 338 Mango s 107 Ertuna ss 340 342 Ertuna ss 342 343 Gawrych s 26 Roux s 439 a b Ertuna ss 344 345 Ertuna ss 125 126 Ertuna s 138 Childs ss 120 125 Langensiepen amp Guleryuz s 16 Earle s 1094 Genelkurmay 1980 s 102 Treaty of Peace Between Italy and Turkey Supplement Official Documents The American Journal of International Law Ocak 1913 ss 58 62 doi 10 2307 2212446 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ekim 2020 Treaty of Lausanne October 1912 Mount Holyoke College Program in International Relations 1 Mayis 1997 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Temmuz 2013 Bu anlasma Italyan tarihinde Trattato di Losanna Lozan Anlasmasi olarak gecmektedir Ouchy Lozan in bir semtidir Turkiye tarihinde 23 Temmuz 1923 Lozan Anlasmasi ile anlam karismasini onlemek icin Usi Ouchy Anlasmasi olarak anilmaktadir Trablusgarp Savasi Kuzey Afrika da Osmanli nin Unutulmus Savasi Ansiklopedika 4 Ocak 2024 4 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Ocak 2024 Riza Nur s 11 Tunaya s 266 4 9 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde U S Centennial of Flight Commission GenelAli Haydar Emir 1923 1327 1328 Turkiye Italya Harbi Tarih i Bahrisi Bahriye Matbaasi Istanbul Akgun Secil ve Ulugtekin Murat 1993 Hilal i Ahmer ve Trablusgarp Savasi 8 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde OTAM Ankara Universitesi Osmanli Tarihi Arastirma ve Uygulama Merkezi DergisiSayi 3 Arar Ismail 1986 Osmanli Mebusan Meclisi Reisi Halil Mentese nin Anilari Hurriyet Vakfi Yayinlari Istanbul Armaoglu Fahir 2006 19 Yuzyil Siyasi Tarihi 1789 1914 Alkim Yayinevi Ankara ISBN 9789759920951 Armaoglu Fahir 2004 20 Yuzyil Siyasi Tarihi Cilt 1 2 1914 1995 1 Cilt Alkim Yayinevi Ankara ISBN 9753370091 Bayar Celal 1967 Ben de Yazdim Milli Mucadeleye Giris Cilt 1 Baha Matbaasi Istanbul Bayur Yusuf Hikmet 1991 Turk Inkilabi Tarihi Cilt 2 Kisim 1 Ankara Turk Tarih Kurumu Yayinlari Bozkurt Gulnihal 1996 Bati Hukukunun Turkiye de Benimsenmesi Turk Tarih Kurumu Yayinlari Ankara ISBN 9751607027 Campagna di Libia 1938 Ministera Della Guerra Rome Cev Afif Tugrul Cemaleddin Efendi 2005 Siyasi Hatiralarim 1909 1913 Istanbul Nehir Yayinlari ISBN 9789756711729 Childs Timothy W 1990 Italo Turkish Diplomacy and the War Over Libya 1911 1912 Ingilizce Netherlands Brill Academic Publishers ISBN 9789004090255 1 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ekim 2020 David Wade Dewood 1940 European Diplomacy in the Near Eastern Question 1906 1909 The University of Ilions press Champaign Illinois Earle Ralph 1912 Naval Institute proceedings Volume 38 United States Naval Institute Enver Pasa 2015 Enver Pasa nin Trablusgarp Gunlugu Nurten Kutsal tarafindan cevrildi Istanbul Tarih amp Kuram Yayinlari Ertuna Hamdi 1981 Turk Silahli Kuvvetleri Tarihi Osmanli Devri Osmanli Italyan Harbi 1911 1912 PDF Ankara Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etut Baskanligi Yayinlari 27 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Ekim 2020 Genelkurmay ATASE 1980 1911 1912 Osmanli Italyan Harbi Deniz Harekati PDF 3 Ankara Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etut Baskanligi Yayinlari 9 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 10 Ekim 2020 Hanioglu M Sukru ed 1989 Kendi Mektuplarinda Enver Pasa Der Yayinlari Istanbul Herbert Aubrey 1924 Desmond MacCarthy Ed Ben Kendim A Record of Eastern Travel Londra Hutchinson amp Co Ion Theodore P 1910 The Cretan Question The American Journal of International Law Inal Ibnulemin Mahmut Kemal 1965 Osmanli Devrinde Son Sadrazamlar Istanbul MEB Yayinlari Kurtcephe Israfil 1990 Trablusgarb in Italyanlarca Isgali Mustafa Kemal Ve Arkadaslarinin Direnise Katilmalari 15 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ankara Universitesi Turk Inkilap Tarihi Enstitusu Ataturk Yolu Dergisi Cilt 2 Sayi 6 Kurtcephe Israfil 1994 Osmanli Parlamentosu ve Turk Italyan Savasi 1911 1912 8 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ankara Universitesi Osmanli Tarihi Arastirma ve Uygulama Merkezi OTAM Dergisi Sayi 5 Sayfa 235 258 Kurtcephe Israfil 1995 Turk Italyan Iliskileri 1911 1916 Turk Tarih Kurumu Yayinlari Ankara ISBN 975 16 0701 9 Langensiepen Bernd Guleryuz Ahmet 1995 The Ottoman Steam Navy 1828 1923 Ingilizce Londra Conway Maritime Press ISBN 978 0 85177 610 1 Savelli Asterio amp Hayward Fernand 1940 Italya Tarihi 2 Cilt Kanaat Kitabevi Istanbul Cev Galip Kemali Soylemezoglu Sivgin Hale 2006 Trablusgarp Savasi ve 1911 1912 Turk Italyan Iliskileri Trablusgarp Savasi nda Mustafa Kemal Ataturk le ilgili bazi belgeler Ataturk Kultur Dil ve Tarih Yuksek Kurumu Ataturk Arastirma Merkezi Ankara ISBN 9789751601605 Sivgin Hale 2002 Trablusgarp Savasi Turkler Ansiklopedisi 13 Ankara Yeni Turkiye Yayinlari Riza Nur 1996 Hurriyet ve Itilaf nasil dogdu nasil oldu Kitabevi Yayinlari Istanbul Tugrul Afif 1944 Turk Italyan Harp Tarihi 1 Cilt Askeri Deniz Matbaasi Istanbul Tunaya Tarik Zafer 2007 Turkiye de Siyasal Partiler Cilt 1 Ikinci Mesrutiyet Donemi 1908 1918 Iletisim Yayincilik Istanbul ISBN 9789754706451 Uzuncarsili Ismail Hakki 1982 Osmanli Tarihi 3 Cilt Turk Tarih Kurumu Yayinlari Ankara Dis baglantilarWikimedia Commons ta Trablusgarp Savasi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Kurtcephe Israfil 1990 Italyan Donanmasinin Canakkale Bogazini Gecme Tesebbusleri ITALYAN DONANMASiNIN CANAKKALE BOGAZiNi GECME TESEBBUSLERI 8 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tarih III Kemalist Egitimin Tarih Dersleri 1931 1941 Kaynak Yayinlari 2001 s 301 Turco Italian War 1911 12 1954 The Encyclopedia Americana Cilt 27 say 175 177 Ingilizce 1911 de Italyanlar tarafindan asilan 14 Libyali veya Osmanlinin goruntuleri 5 21 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde

Yayın tarihi: Haziran 13, 2024, 11:44 am
En çok okunan
  • Haziran 28, 2025

    Renzo Saravia

  • Haziran 26, 2025

    Renswoude

  • Temmuz 16, 2025

    Renault Voiturette

  • Temmuz 20, 2025

    Renault Symbioz (konsept otomobil)

  • Temmuz 16, 2025

    Renault Rafale

Günlük
  • Özgür içerik

  • Ahır Köşkü

  • Türkiye Büyük Millet Meclisi

  • Samanlık

  • Hititler

  • Aplahanda

  • Montrö Boğazlar Sözleşmesi

  • 19 Temmuz

  • Nobel Ödülü

  • Zombi

NiNa.Az - Stüdyo

  • Vikipedi

Bültene üye ol

Mail listemize abone olarak bizden her zaman en son haberleri alacaksınız.
Temasta ol
Bize Ulaşın
DMCA Sitemap Feeds
© 2019 nina.az - Her hakkı saklıdır.
Telif hakkı: Dadaş Mammedov
Üst