Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Theodore "Teddy" Roosevelt (d. 27 Ekim 1858 - ö. 6 Ocak 1919), ABD'nin 26. Başkanı. 14 Eylül 1901 yılında henüz 42 yaşında iken başkanlığa geldi ve Amerikan tarihinin o döneme kadarki en genç devlet başkanı oldu. 1906'da Nobel Barış Ödülü'nü aldı. Cumhuriyetçi Parti'nin üyesi idi ve ikinci kez seçildiği bu görevden 1908 yılının sonunda kendi isteği ile ayrıldı. Sonrasında ise William H. Taft göreve geldi.
| Theodore Roosevelt | |
|---|---|
 | |
| 26. Amerika Birleşik Devletleri başkanı | |
| Görev süresi 14 Eylül 1901 - 4 Mart 1909 | |
| Başkan Yardımcısı | Charles W. Fairbanks |
| Yerine geldiği | William McKinley |
| Yerine gelen | William Howard Taft |
| 25. Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı | |
| Görev süresi 4 Mart 1901 - 14 Eylül 1901 | |
| Başkan | William McKinley |
| Yerine geldiği | Garret Hobart |
| Yerine gelen | Charles W. Fairbanks |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 27 Ekim 1858 New York, ABD |
| Ölüm | 6 Ocak 1919 (60 yaşında) Oyster Bay, New York, ABD |
| Partisi | Cumhuriyetçi |
| Evlilik(ler) | (1880-1884) (1886-1919) |
| Çocuk(lar) | Alice Lee Roosevelt Archibald Bulloch Roosevelt |
| Bitirdiği okul | Harvard Üniversitesi Columbia Üniversitesi |
| Mesleği | Tarihçi, Yazar |
| İmzası |  |
Yaşamı
İlk yılları
Theodore Roosevelt, 27 Ekim 1858 günü New York'un kozmopolit mahallelerinden birinde dünyaya geldi. Babası Hollanda göçmeni, annesi İngiliz asıllıydı. Genç yaşlarda spora, tarihe ve askeri konulara meraklıydı. Harvard College'ini 1880 yılında bitirdi. Hemen ardından hukuk öğrenimi görmek üzere Columbia Üniversitesi'ne girdi. Ama konu ilgisini çekmediği için bir süre sonra okulu bıraktı. 1881'de, 23 yaşındayken, New York Eyalet Meclisine Cumhuriyetçi Üye olarak girdi. Yasama döneminin sona ermesinden sonra Dakota'daki çiftliğine çekilerek iki yıl orada yaşadı. Yeniden siyasete döndükten sonra, önce ABD Kamu Hizmetleri Komisyonu üyeliğinde bulundu (1889-1895), daha sonra da New York Kenti Polis Memurları Kurulunun başkanlığını yaptı (1895-1897). 1897 senesinde Başkan William McKinley, Roosevelt’i Deniz Kuvvetleri Bakan Yardımcılığı'na getirdi. Küba'nın bağımsızlığını kazanmasında İspanya'ya karşı savaşta rol aldı. Avrupa devletlerinin, ABD'nin yanı başındaki küçük devletlerin iç işlerine karışmasına tahammül edemiyordu. 1898 senesindeyse Gönüllü Süvari Birliğinde albay rütbesiyle Porto Rico’ya gitti. Orada Kettle Hill denilen yerde San Juan Savaşını kazanınca ismi bütün Amerika'da duyuldu. O yaz New York valisi oldu.
Başkanlığı
Bu görevi yaparken arkadaşı olan Senatör Henry Cabot Lodge tarafından zorla seçimlere iştirak ettirildi ve Başkan Yardımcılığına seçildi. Böylece başkan William McKinley'in yardımcısı oldu. 14 Eylül 1901’de McKinley, Buffalo, New York’ta suikast sonucu öldürülünce 42 yaşında Başkanlık koltuğuna oturdu. 1902'de eyaletlerarası ticaretle uğraşan şirketlerin defterlerini denetleyecek bir Şirketler Dairesi'nin kurulmasını öngören yasa tasarısını Kongre'den geçirmeyi başardı. Aynı yıl 18 Şubat'ta Sherman Antitröst Yasası'nı yeniden uygulamaya koyarak Northern Securities Company aleyhine bir dava açılmasını sağladı.
Kendisini işçi köylü olarak kabul ederek, bu sahaya hizmet götürmeye çalıştı. Büyük iş sahaları kurarak buraları sağlam kâidelerle idare edilmek üzere organize ettirdi. 1903 senesinde tren yolu taşımacılığı ve uzun süren kömür işletmelerindeki grevlerin kaldırılması konularında sert tedbirler aldı.
Donanmaya özel ilgi gösterip, zamanında ABD donanmasını dünyanın en güçlü donanması hâline getirdi. 1903 senesinde Panama Kanalı'nı açtırarak Amerika'nın iki sahilini kısa yoldan birbirine bağlamaya muvaffak oldu. Panama hükûmetini devirip Yeni Panama Devleti'ni kurdurarak, Amerika'nın gelecekte kanal üzerinde denetim kurmasını sağladı.
1904 senesinde başkanlığa bu kez seçilerek geldi. Bu dönemde mücadele ettiği konulardan biri de ırk ayrımı oldu. Zencilere de medeni haklar verilmesi için gayret sarf etti ve yanına aldığı zenci idarecilerle birlikte çalıştı. 1906 senesinde çıkan büyük zenci isyanı ile bu düşünceleri yarıda kaldı.
1905 senesinde Rus-Japon Savaşı'na arabuluculuk yaparak son verdirdiği için Nobel Barış Ödülü ile taltif edildi. 1912’de tekrar seçimlere katıldı. Bu arada Milwaukee'de suikastla ölümden son anda kurtuldu. Bu seçimi Demokratlar kazandı.
Başkanlık Sonrası
Mart 1909'da başkanlıktan ayrıldıktan sonra 10 ay süren bir Afrika gezisine çıktı. Ardından da çeşitli Avrupa ülkelerini dolaştı. Ülkesine döndükten sonra, partinin ilerici kanadının öteki üyeleriyle birlikte, kendisinden sonra başkan seçilmiş olan William Howard Taft'ı destekleme kararı aldı. Ama çok geçmeden Taft ile partinin ilerici kanadı arasında anlaşmazlıklar baş gösterdi ve parti içindeki bölünme daha da derinleşti. Cumhuriyetçi Parti'den ayrılarak ile birlikte 'yi kuran Roosevelt, 1912 başkanlık seçimlerine bu partinin adayı olarak katılarak Taft'a rakip oldu. Ama, Cumhuriyetçi Parti'nin bölünmesi nedeniyle seçimleri Demokrat Parti'nin adayı Woodrow Wilson kazandı.
Zaten muhalif bir siyasetçi olarak, Tomáš Garrigue Masaryk'in bağımsız bir Çekoslovakya yaratma çabalarını destekledi. Ağustos 1918'de Nobel Barış Ödülü'nü dağıttığında Çekoslovak Lejyonerleri'ne Rusya'ya sembolik olarak 1.000 dolar gönderdi ve New York'ta düzenlenen bir törenle şöyle dedi: "Kahraman Çekoslovaklar bağımsız bir topluluk oluşturmalıdır".
I. Dünya Savaşı çıktığında ABD'nin de savaşa İngiltere ve Fransa yanında katılması için konuşmalar yapıyordu. Bu politikayla girdiği 1916 seçimlerini de büyük bir yenilgiyle kaybetti. 6 Ocak 1919 senesinde çeşitli hastalıklar sebebiyle hastaneye kaldırılan Roosevelt, daha sonra evinde öldü.
Tarihsel değerlendirmelere göre Roosevelt en iyi ilk 5 ABD başkanları arasına girmektedir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ (cs) PRECLÍK, Vratislav. Masaryk a legie (Masaryk and legions), váz. kniha, 219 pages., first issue Paris Karviná, Žižkova 2379 (734 01 Karviná CZ) ve spolupráci s Masarykovým demokratickým hnutím (in association of Masaryk Democratic Movement, Prague), 2019, (), pp. 102, 177
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen | New York Valisi 1899-1900 | Sonra gelen |
| Önce gelen Garret Hobart | Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı 1901 | Sonra gelen Charles W. Fairbanks |
| Önce gelen William McKinley | Amerika Birleşik Devletleri başkanı 1901-1909 | Sonra gelen William Howard Taft |
| Parti siyasi görevi | ||
| Önce gelen Garret Hobart | Amerika Birleşik Devletleri Başkan Yardımcısı Adayı Cumhuriyetçi | Sonra gelen Charles W. Fairbanks |
| Önce gelen William McKinley | Amerika Birleşik Devletleri Başkan Adayı Cumhuriyetçi 1904 | Sonra gelen William Howard Taft |
| Yeni siyasi parti | Amerika Birleşik Devletleri Başkan Adayı 1912 | Parti dağıldı |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Theodore Teddy Roosevelt d 27 Ekim 1858 o 6 Ocak 1919 ABD nin 26 Baskani 14 Eylul 1901 yilinda henuz 42 yasinda iken baskanliga geldi ve Amerikan tarihinin o doneme kadarki en genc devlet baskani oldu 1906 da Nobel Baris Odulu nu aldi Cumhuriyetci Parti nin uyesi idi ve ikinci kez secildigi bu gorevden 1908 yilinin sonunda kendi istegi ile ayrildi Sonrasinda ise William H Taft goreve geldi Theodore Roosevelt26 Amerika Birlesik Devletleri baskaniGorev suresi 14 Eylul 1901 4 Mart 1909Baskan Yardimcisi Charles W FairbanksYerine geldigi William McKinleyYerine gelen William Howard Taft25 Amerika Birlesik Devletleri Baskan YardimcisiGorev suresi 4 Mart 1901 14 Eylul 1901Baskan William McKinleyYerine geldigi Garret HobartYerine gelen Charles W FairbanksKisisel bilgilerDogum 27 Ekim 1858 1858 10 27 New York ABDOlum 6 Ocak 1919 60 yasinda Oyster Bay New York ABDPartisi CumhuriyetciEvlilik ler 1880 1884 1886 1919 Cocuk lar Alice Lee Roosevelt Archibald Bulloch RooseveltBitirdigi okul Harvard Universitesi Columbia UniversitesiMeslegi Tarihci YazarImzasiYasamiIlk yillari Theodore Roosevelt 27 Ekim 1858 gunu New York un kozmopolit mahallelerinden birinde dunyaya geldi Babasi Hollanda gocmeni annesi Ingiliz asilliydi Genc yaslarda spora tarihe ve askeri konulara merakliydi Harvard College ini 1880 yilinda bitirdi Hemen ardindan hukuk ogrenimi gormek uzere Columbia Universitesi ne girdi Ama konu ilgisini cekmedigi icin bir sure sonra okulu birakti 1881 de 23 yasindayken New York Eyalet Meclisine Cumhuriyetci Uye olarak girdi Yasama doneminin sona ermesinden sonra Dakota daki ciftligine cekilerek iki yil orada yasadi Yeniden siyasete dondukten sonra once ABD Kamu Hizmetleri Komisyonu uyeliginde bulundu 1889 1895 daha sonra da New York Kenti Polis Memurlari Kurulunun baskanligini yapti 1895 1897 1897 senesinde Baskan William McKinley Roosevelt i Deniz Kuvvetleri Bakan Yardimciligi na getirdi Kuba nin bagimsizligini kazanmasinda Ispanya ya karsi savasta rol aldi Avrupa devletlerinin ABD nin yani basindaki kucuk devletlerin ic islerine karismasina tahammul edemiyordu 1898 senesindeyse Gonullu Suvari Birliginde albay rutbesiyle Porto Rico ya gitti Orada Kettle Hill denilen yerde San Juan Savasini kazaninca ismi butun Amerika da duyuldu O yaz New York valisi oldu Baskanligi Bu gorevi yaparken arkadasi olan Senator Henry Cabot Lodge tarafindan zorla secimlere istirak ettirildi ve Baskan Yardimciligina secildi Boylece baskan William McKinley in yardimcisi oldu 14 Eylul 1901 de McKinley Buffalo New York ta suikast sonucu oldurulunce 42 yasinda Baskanlik koltuguna oturdu 1902 de eyaletlerarasi ticaretle ugrasan sirketlerin defterlerini denetleyecek bir Sirketler Dairesi nin kurulmasini ongoren yasa tasarisini Kongre den gecirmeyi basardi Ayni yil 18 Subat ta Sherman Antitrost Yasasi ni yeniden uygulamaya koyarak Northern Securities Company aleyhine bir dava acilmasini sagladi Theodore Roosevelt in Rushmore Dagindaki aniti Kendisini isci koylu olarak kabul ederek bu sahaya hizmet goturmeye calisti Buyuk is sahalari kurarak buralari saglam kaidelerle idare edilmek uzere organize ettirdi 1903 senesinde tren yolu tasimaciligi ve uzun suren komur isletmelerindeki grevlerin kaldirilmasi konularinda sert tedbirler aldi Donanmaya ozel ilgi gosterip zamaninda ABD donanmasini dunyanin en guclu donanmasi haline getirdi 1903 senesinde Panama Kanali ni actirarak Amerika nin iki sahilini kisa yoldan birbirine baglamaya muvaffak oldu Panama hukumetini devirip Yeni Panama Devleti ni kurdurarak Amerika nin gelecekte kanal uzerinde denetim kurmasini sagladi 1904 senesinde baskanliga bu kez secilerek geldi Bu donemde mucadele ettigi konulardan biri de irk ayrimi oldu Zencilere de medeni haklar verilmesi icin gayret sarf etti ve yanina aldigi zenci idarecilerle birlikte calisti 1906 senesinde cikan buyuk zenci isyani ile bu dusunceleri yarida kaldi 1905 senesinde Rus Japon Savasi na arabuluculuk yaparak son verdirdigi icin Nobel Baris Odulu ile taltif edildi 1912 de tekrar secimlere katildi Bu arada Milwaukee de suikastla olumden son anda kurtuldu Bu secimi Demokratlar kazandi Baskanlik Sonrasi Mart 1909 da baskanliktan ayrildiktan sonra 10 ay suren bir Afrika gezisine cikti Ardindan da cesitli Avrupa ulkelerini dolasti Ulkesine dondukten sonra partinin ilerici kanadinin oteki uyeleriyle birlikte kendisinden sonra baskan secilmis olan William Howard Taft i destekleme karari aldi Ama cok gecmeden Taft ile partinin ilerici kanadi arasinda anlasmazliklar bas gosterdi ve parti icindeki bolunme daha da derinlesti Cumhuriyetci Parti den ayrilarak ile birlikte yi kuran Roosevelt 1912 baskanlik secimlerine bu partinin adayi olarak katilarak Taft a rakip oldu Ama Cumhuriyetci Parti nin bolunmesi nedeniyle secimleri Demokrat Parti nin adayi Woodrow Wilson kazandi Zaten muhalif bir siyasetci olarak Tomas Garrigue Masaryk in bagimsiz bir Cekoslovakya yaratma cabalarini destekledi Agustos 1918 de Nobel Baris Odulu nu dagittiginda Cekoslovak Lejyonerleri ne Rusya ya sembolik olarak 1 000 dolar gonderdi ve New York ta duzenlenen bir torenle soyle dedi Kahraman Cekoslovaklar bagimsiz bir topluluk olusturmalidir I Dunya Savasi ciktiginda ABD nin de savasa Ingiltere ve Fransa yaninda katilmasi icin konusmalar yapiyordu Bu politikayla girdigi 1916 secimlerini de buyuk bir yenilgiyle kaybetti 6 Ocak 1919 senesinde cesitli hastaliklar sebebiyle hastaneye kaldirilan Roosevelt daha sonra evinde oldu Tarihsel degerlendirmelere gore Roosevelt en iyi ilk 5 ABD baskanlari arasina girmektedir Ayrica bakinizBuyuk Beyaz Filo Kellogg Brown amp RootKaynakca cs PRECLIK Vratislav Masaryk a legie Masaryk and legions vaz kniha 219 pages first issue Paris Karvina Zizkova 2379 734 01 Karvina CZ ve spolupraci s Masarykovym demokratickym hnutim in association of Masaryk Democratic Movement Prague 2019 ISBN 978 80 87173 47 3 pp 102 177 Siyasi goreviOnce gelen New York Valisi 1899 1900 Sonra gelenOnce gelen Garret Hobart Amerika Birlesik Devletleri Baskan Yardimcisi 1901 Sonra gelen Charles W FairbanksOnce gelen William McKinley Amerika Birlesik Devletleri baskani 1901 1909 Sonra gelen William Howard TaftParti siyasi goreviOnce gelen Garret Hobart Amerika Birlesik Devletleri Baskan Yardimcisi Adayi Cumhuriyetci Sonra gelen Charles W FairbanksOnce gelen William McKinley Amerika Birlesik Devletleri Baskan Adayi Cumhuriyetci 1904 Sonra gelen William Howard TaftYeni siyasi parti Amerika Birlesik Devletleri Baskan Adayi 1912 Parti dagildi