Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Edebiyatta tezat, birbirinin zıddı olan duygu, düşünce ve durumları; aralarında bir ilgi kurarak aynı cümlede, mısrada veya beyitte dile getirme sanatıdır. Hem nazımda hem de nesir de görülebilir. Ayrıca tıbak, mutâbakat, tatbîk ve tekâfu isimleriyle de bilinir.
Tezat sanatının gerçekleşmesi için mutlaka birebir karşıt anlamlı sözcüklerin kullanılması gerekmez. Benzer şekilde, içinde karşıtanlamlı sözcükler olan her satırda da tezat sanatı yoktur. Tezat, şair veya yazarın bilinçli olarak kullandığı bir sanattır ve genellikle eserin bütününe yayılır.
Aşağıdaki örneklerde tezat sanatını meydana getiren sözcükler kalın yazılmıştır:
- Aşk derdiyle hoşem elçek ilacımdan tabib
- Kılma derman ki helâkim zehri dermanındadır -Fuzulî
- Ben şairim o kamet-i mevzunu doğrusu
- Sevmem desem de bil ki yalan söylerim sana -Nedim
- Kani ol gül gülerek geldiği demler şimdi?
- Ağlarım yadıma geldikçe gülüştüklerimiz -
- Bu harabatta Sâbit olamam sultanım
- Dil-i viranımı yapsan da yıkılsam gitsem -
- Yağsın nesi varsa kâinatın
- Yalnız şu derin sükût dinsin -Abdülhak Hâmid
- Ne sabahı göreyim, ne sabah görüneyim
- Gündüzler size kalsın, verin karanlıkları
- Islak bir yorgan gibi, sımsıkı bürüneyim
- Örtün, üstüme örtün, serin karanlıkları -Necip Fazıl Kısakürek
Tezat sanatına düzyazıda da rastlanır:
En büyük yalan hakikat-i dünyadır.
Makber’le Ölü sükût ile feryâddır. (...) Makber -ki âsâr-ı mevcûdemin en âhiridir- fenâ bulmuş bir vücûdun bekâsı için yapıldı. (...) Makber, umumiyyeti itibarıyla pek çok nazarlar için soğuk bir eserdir. Bu soğukluk, yalnız benim kalbimi ihrak eder.
Kaynakça
- ^ a b "tezat." 26 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Turan Karataş. Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü. Sütun Yayınları. İzmir. 2011
Ayrıca bakınız
| Vikisözlük'te tezat ile ilgili tanım bulabilirsiniz. |
 | Edebiyat ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Edebiyatta tezat birbirinin ziddi olan duygu dusunce ve durumlari aralarinda bir ilgi kurarak ayni cumlede misrada veya beyitte dile getirme sanatidir Hem nazimda hem de nesir de gorulebilir Ayrica tibak mutabakat tatbik ve tekafu isimleriyle de bilinir Tezat sanatinin gerceklesmesi icin mutlaka birebir karsit anlamli sozcuklerin kullanilmasi gerekmez Benzer sekilde icinde karsitanlamli sozcukler olan her satirda da tezat sanati yoktur Tezat sair veya yazarin bilincli olarak kullandigi bir sanattir ve genellikle eserin butunune yayilir Asagidaki orneklerde tezat sanatini meydana getiren sozcukler kalin yazilmistir Ask derdiyle hosem elcek ilacimdan tabib Kilma derman ki helakim zehri dermanindadir FuzuliBen sairim o kamet i mevzunu dogrusu Sevmem desem de bil ki yalan soylerim sana NedimKani ol gul gulerek geldigi demler simdi Aglarim yadima geldikce gulustuklerimiz Bu harabatta Sabit olamam sultanim Dil i viranimi yapsan da yikilsam gitsem Yagsin nesi varsa kainatin Yalniz su derin sukut dinsin Abdulhak HamidNe sabahi goreyim ne sabah goruneyim Gunduzler size kalsin verin karanliklari Islak bir yorgan gibi simsiki buruneyim Ortun ustume ortun serin karanliklari Necip Fazil Kisakurek Tezat sanatina duzyazida da rastlanir En buyuk yalan hakikat i dunyadir Cenab Sahabettin Makber le Olu sukut ile feryaddir Makber ki asar i mevcudemin en ahiridir fena bulmus bir vucudun bekasi icin yapildi Makber umumiyyeti itibariyla pek cok nazarlar icin soguk bir eserdir Bu sogukluk yalniz benim kalbimi ihrak eder Abdulhak HamidKaynakca a b tezat 26 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turan Karatas Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sozlugu Sutun Yayinlari Izmir 2011Ayrica bakinizKarsitanlamliVikisozluk te tezat ile ilgili tanim bulabilirsiniz Edebiyat ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz