Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Tarih boyunca tüm kültürlerde olduğu gibi insan yaşamını ve yerleşimini belirleyici öğelerinden birisi tuz ise diğeri de su olmuştur.
Günümüzden 2500 yıl kadar önce Uygur Türkleri Doğu Türkistan'ın Turfan bölgesinde 'kariz' denen yer altı su kanalları yapmıştır. Bu yer altı su kanalarının uzunluğu 5000 km'yi bulmaktadır. Bu karizlerin bir kısmı günümüzde de kullanılabilmektedir. Yatay yer altı kanalı olan karizler ile binlerce yıldır çöl ortasında oluşturulan tarım alanları sızıntı ve buharlaşma olmadan yer çekimi gücü ile çalışan bir sistemle sulanmıştır. Orta Asya'da kariz olarak adlandırılan yapıya Anadolu'da da rastlanmaktadır. Anadolu'da bilinen kariz yapılara Gaziantep, Şanlıurfa, Van ve İskilip kentlerinde raslanılmıştır ve bunlarda günümüzde hala kullanılmaktadırlar. Anadolu'da kariz yerine kehriz ve benzeri yöresel isimler kullanılmıştır.
Türkiye'de su hizmetleri, Selçuklu Hanedanından cumhuriyet dönemine kadar vakıflar eliyle yürütülmüştür. 1926 yılı 10 Mayıs tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan 831 sayılı 'Sular Kanunu' yasası ile bütün su vakıfları mal varlıkları ile birlikte belediyelere devredilmiştir.
Anadolu Türk Şehirciliğinde Su Yapıları
Hamamlar
Anadolu'da hamam olarak nitelenebilecek en eski yapı kalıntısı Boğazköy'de Tapınak V'de kazılar sırasında bulunan yapı sisteme göre yıkanma odası olarak nitelenmiştir.
Şadırvanlar
Çeşmeler
Sebiller
(Ar.: سبيل) Su dağıtım yerleri. Kutsal günlerde karşılık beklemeden hayır için dağıtılan içme suyu veya Genellikle camilere bitişik özel bir biçimde yapılmış, karşılık beklemeden hayır için içme suyu dağıtılan taş yapı, sebilhane.
Kuyular
Genellikle kırsal çorak yerlerde, yeraltı suyundan yararlanmak üzere su katmanına varıncaya kadar derinliğine insan eliyle kazılan, genellikle silindir biçiminde, çevresine duvar örülen, suyundan yararlanılan çukurlar.
Yunaklar
Yörelere göre değişen; halk dilinde hamam, çamaşır yıkanan yer, çamaşır evi ve akarsuların az derin bir yerinde, buğday ya da arpa yıkamak amacıyla, iri taşları yan yana sıralamak yöntemiyle oluşturulan havuzcuk anlamındadır.
Musluklar
Sarnıçlar
Divânu Lügati't-Türk'te deve derisinden yapılan su tulumu; ağaçtan oyulmuş kap ve şimdi Yağmur suyu biriktirmeye yarayan yer altı su deposu anlamındadır.Bizanslılar döneminde üstü açık ve kapalı olmak üzere çok sayıda sarnıç yapıldığı bilinmektedir. Forchheimer 1893 tarihinde yazdığı kitapta, bu sarnıçlar hakkında ayrıntılı bilgiler vermektedir. Açık sarnıçlar genellikle şehrin yüksek yerlerinde bulunmaktadır.
Köprüler
Osmanlı Devri Su Ölçüleri ve Su Tesisi Terimleri
Osmanlı devrinden bu yana kaynak sularının (tatlı su : mâai leziz) çeşmelere dağıtımında geleneksel olarak kullanılan ölçü sistemi vardır:
| Ölçü Birimi | Açıklama |
| 1 Lüle | 2 yarım lüle, saniyede 600 cm³ su ölçümünde ana birimdir. 26 mm çapındaki bir borudan akan su oranı 36lt/dk. |
| 1 Yarım lüle | 2 Kamış saniyede 300 cm³ |
| 1 Kamış | 2 Masura saniyede 150 cm³ |
| 1 Masura | 2 Çuvaldız saniyede 75 cm³, 1 masura 4.5lt/dk |
| 1 Çuvaldız | 2 Hilal saniyede 18.75 cm³ |
| Sistem | Açıklama |
| Künk | |
| Galeri | |
| Baca | |
| Hazne | |
| Kehriz | yer altı (Osm. taht-ez-zemin) su kanalı |
| Kubbe | |
| Maksem | |
| Maslak |
Notlar
Ayrıca bakınız
- İçme suyu şebekesi
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tarih boyunca tum kulturlerde oldugu gibi insan yasamini ve yerlesimini belirleyici ogelerinden birisi tuz ise digeri de su olmustur Gunumuzden 2500 yil kadar once Uygur Turkleri Dogu Turkistan in Turfan bolgesinde kariz denen yer alti su kanallari yapmistir Bu yer alti su kanalarinin uzunlugu 5000 km yi bulmaktadir Bu karizlerin bir kismi gunumuzde de kullanilabilmektedir Yatay yer alti kanali olan karizler ile binlerce yildir col ortasinda olusturulan tarim alanlari sizinti ve buharlasma olmadan yer cekimi gucu ile calisan bir sistemle sulanmistir Orta Asya da kariz olarak adlandirilan yapiya Anadolu da da rastlanmaktadir Anadolu da bilinen kariz yapilara Gaziantep Sanliurfa Van ve Iskilip kentlerinde raslanilmistir ve bunlarda gunumuzde hala kullanilmaktadirlar Anadolu da kariz yerine kehriz ve benzeri yoresel isimler kullanilmistir Turkiye de su hizmetleri Selcuklu Hanedanindan cumhuriyet donemine kadar vakiflar eliyle yurutulmustur 1926 yili 10 Mayis tarihli Resmi Gazete de yayinlanan 831 sayili Sular Kanunu yasasi ile butun su vakiflari mal varliklari ile birlikte belediyelere devredilmistir Anadolu Turk Sehirciliginde Su Yapilari Hamamlar Anadolu da hamam olarak nitelenebilecek en eski yapi kalintisi Bogazkoy de Tapinak V de kazilar sirasinda bulunan yapi sisteme gore yikanma odasi olarak nitelenmistir Sadirvanlar Cesmeler Sebiller Ar سبيل Su dagitim yerleri Kutsal gunlerde karsilik beklemeden hayir icin dagitilan icme suyu veya Genellikle camilere bitisik ozel bir bicimde yapilmis karsilik beklemeden hayir icin icme suyu dagitilan tas yapi sebilhane Kuyular Genellikle kirsal corak yerlerde yeralti suyundan yararlanmak uzere su katmanina varincaya kadar derinligine insan eliyle kazilan genellikle silindir biciminde cevresine duvar orulen suyundan yararlanilan cukurlar Yunaklar Yorelere gore degisen halk dilinde hamam camasir yikanan yer camasir evi ve akarsularin az derin bir yerinde bugday ya da arpa yikamak amaciyla iri taslari yan yana siralamak yontemiyle olusturulan havuzcuk anlamindadir Musluklar Sarniclar Divanu Lugati t Turk te deve derisinden yapilan su tulumu agactan oyulmus kap ve simdi Yagmur suyu biriktirmeye yarayan yer alti su deposu anlamindadir Bizanslilar doneminde ustu acik ve kapali olmak uzere cok sayida sarnic yapildigi bilinmektedir Forchheimer 1893 tarihinde yazdigi kitapta bu sarniclar hakkinda ayrintili bilgiler vermektedir Acik sarniclar genellikle sehrin yuksek yerlerinde bulunmaktadir Kopruler Osmanli Devri Su Olculeri ve Su Tesisi Terimleri Osmanli devrinden bu yana kaynak sularinin tatli su maai leziz cesmelere dagitiminda geleneksel olarak kullanilan olcu sistemi vardir Olcu Birimi Aciklama1 Lule 2 yarim lule saniyede 600 cm su olcumunde ana birimdir 26 mm capindaki bir borudan akan su orani 36lt dk 1 Yarim lule 2 Kamis saniyede 300 cm 1 Kamis 2 Masura saniyede 150 cm 1 Masura 2 Cuvaldiz saniyede 75 cm 1 masura 4 5lt dk1 Cuvaldiz 2 Hilal saniyede 18 75 cm Sistem AciklamaKunkGaleriBacaHazneKehriz yer alti Osm taht ez zemin su kanaliKubbeMaksemMaslakNotlar TDK Buyuk Turkce Sozluk olu kirik baglanti TDK Buyuk Turkce Sozluk olu kirik baglanti TDK Buyuk Turkce Sozluk olu kirik baglanti Ayrica bakinizIcme suyu sebekesi