fbpx
Vikipedi

Protestanlık

→Kilise sözcüğünün diğer anlamları için Kilise (anlam ayrımı) sayfasına bakınız

Protestanlık, Hristiyanlığın en büyük üç ana mezhebinden biridir. 16. yüzyılda Martin Luther ve Jean Calvin'in öncülüğünde Katolik Kilisesi'ne ve Papa'nın otoritesine karşı girişilen Reform hareketinin sonucunda doğmuştur (1529).

Papazlara ihtiyaç duymaksızın Kitab-ı Mukaddes'i okuyabildikleri için her vaftiz edilmiş inananın aracı bulunmadan rahiplik yetkisi olduğuna inanan Protestanlar, Kitab-ı Mukaddes'i Hristiyanlık için tek kaynak saymışlardır.

Reform sonrası ortaya çıkan dini akımlar öncelikle kendi içinde 3 ana kola ayrılmıştır. Bunlar:

Diğer Protestan mezhepleri: Baptizm, Anabaptizm, Metodizm (Wesleyanizm), Adventizm ve Pentakostalizm

Protestanlık diğer Hristiyan mezheplerinden bazı ayrımlar gösterir. Katolik ve Ortodokslar gibi ruhanî başkanları yoktur. Protestanlık; Katolik ve Ortodoks kiliselerinin merkeziyetçi anlayışının tersine, çeşitli kiliseler veya mezhepler arasındaki kurumsallaşmamış bir topluluktur. Katolik inanç sisteminin çoğunluğunu korusalar da Katolik Kilisesi'nin Papa'ya verdiği geniş yorum ve uygulama yetkisini tanımama, dinî inançları daha kişisel düzeyde yaşama ve Katolik Kilisesi'nin dünyasallaşan ayin ve uygulamalarından uzaklaşma gerekçeleriyle Katolik Kilisesi'nden ayrılmışlardır.

Özellikle John Calvin'in öncülük ettiği Kalvinist (Reformist) yani Presbiteryenizm ve Kongregasyonalizm yönetim şeklinde örgütlenen kiliseler Eski Ahit'te On Emir'de yer alan Kendin için oyma put; yukarıda göklerde olanın ya da aşağıda yerde olanın ya da yerin altında sularda olanın suretini hiç yapmayacaksın, onlara eğilmeyeceksin ve onlara ibadet etmeyeceksin yasasına uyma gerekçesiyle kiliselerinde resim, heykel ve tasvir bulundurmazlar.

Lutherci kiliseler ise bu açıdan Katolik mirasa bağlı kalmış ve kilise binalarındaki süsleme ve dekoru bir ölçüde muhafaza etmişlerdir.

Lutherci akım daha çok Kuzey Avrupa'da yerleşmiş, Almanya'nın büyük bölümünde Evangelische Kirche adı altında ve İsveç, Norveç, Finlandiya ve Danimarka gibi İskandinav ülkelerinde ise ulusal devlet kilisesi temelinde kabul görmüştür.

Katoliklerin tersine Protestan rahipler evlenebilmektedir. Bazı Protestan mezheplerinde ise kadınların da rahip olabilme hakları vardır. Kitab-ı Mukaddes'in ana dilde okunabilmesi de Protestanlığın bir başka özelliğidir. Katolikler ve Ortodokslar kilise ayinlerinde Kitab-ı Mukaddes'i Yunanca ve Latince okumak zorundaydılar ancak İkinci Vatikan Konsülünün toplanmasının ardından Katolik kiliselerinde de ana dilde ayin yapma özgürlüğü Novus Ordo adı verilen yeni bir kilise yasası uyarınca kabul edildi.

Protestanlıkta azizlere ve Meryem Ana'ya dua edilmez ve dilekte bulunulmaz. Protestanlar Kitab-ı Mukaddes'in Katolik Kilisesi tarafından kabul edilen ama milattan önce sabitlenen Yahudi kanonunda (kanon: Kitab-ı Mukaddes'in bölümler listesi) yer almayan bazı kitapları apokrif olarak tanımlar ve "Tanrı Sözü" olarak kabul etmezler.

Anglikanizm ve Protestanlık

Katoliklikten ayrılan Anglikanizm ise diğer Reform hareketi sonrası çıkan mezheplerden farklılık göstererek piskoposluk sistemini muhafaza etmekte ve kendini diğer Katolik ve Ortodoks mezhepleriyle beraber Apostolik, yani kökenini Havarilere dayandıran olarak tanımlamaktadır. Bu açılardan Anglikanizmi Protestanlığın dışında Reforme edilmiş otonom/bağımsız bir Batı Kilisesi olarak tanımlamak daha doğrudur.

Dağılım

Dini coğrafya açısından Protestanlığın kıtalar arası dağılımdaki yeri Katoliklikten hemen sonradır. Dünyada en fazla Protestan Kuzey Amerika'da bulunmakta; ikinci sırada Avrupa ülkeleri gelmektedir. Protestanlık Kuzey Amerika ile Okyanusya'da en büyük din durumundadır. Dünyanın en büyük, protestan cemaatleri sırası ile ABD, Çin, Hindistan, İngiltere, Almanya, Nijerya, Güney Kore, Kanada, Avustralya, Brezilya, Hollanda, İsveç, Danimarka, Finlandiya ve Endonezya'dır.[kaynak belirtilmeli]

Toplamda tüm dünya çapında 590 milyon Protestan yaşamaktadır. Bunların 170 milyonu Kuzey Amerika'da, 160 milyonu Afrika'da, 120 milyonu Avrupa'da, 70 milyonu Güney Amerika'da, 60 milyonu Asya'da ve 10 milyonu ise Okyanusya'da yaşamaktadır. Toplam Hristiyan nüfusun %27'sini Protestan nüfus oluşturmaktadır.[kaynak belirtilmeli]

Ayrıca bakınız

protestanlık, kilise, sözcüğünün, diğer, anlamları, için, kilise, anlam, ayrımı, sayfasına, bakınız, hristiyanlığın, büyük, üç, mezhebinden, biridir, yüzyılda, martin, luther, jean, calvin, öncülüğünde, katolik, kilisesi, papa, nın, otoritesine, karşı, girişil. Kilise sozcugunun diger anlamlari icin Kilise anlam ayrimi sayfasina bakinizProtestanlik Hristiyanligin en buyuk uc ana mezhebinden biridir 16 yuzyilda Martin Luther ve Jean Calvin in onculugunde Katolik Kilisesi ne ve Papa nin otoritesine karsi girisilen Reform hareketinin sonucunda dogmustur 1529 Papazlara ihtiyac duymaksizin Kitab i Mukaddes i okuyabildikleri icin her vaftiz edilmis inananin araci bulunmadan rahiplik yetkisi olduguna inanan Protestanlar Kitab i Mukaddes i Hristiyanlik icin tek kaynak saymislardir Reform sonrasi ortaya cikan dini akimlar oncelikle kendi icinde 3 ana kola ayrilmistir Bunlar Lutercilik Kalvinizm Presbiteryenizm ve Kongregasyonalizm yonetim seklinde orgutlenir Anglikanizm Genellikle Protestan mezhebi olarak sayilmamakta ve bagimsiz bir Bati Kilisesi olarak tanimlanmaktadir Diger Protestan mezhepleri Baptizm Anabaptizm Metodizm Wesleyanizm Adventizm ve PentakostalizmProtestanlik diger Hristiyan mezheplerinden bazi ayrimlar gosterir Katolik ve Ortodokslar gibi ruhani baskanlari yoktur Protestanlik Katolik ve Ortodoks kiliselerinin merkeziyetci anlayisinin tersine cesitli kiliseler veya mezhepler arasindaki kurumsallasmamis bir topluluktur Katolik inanc sisteminin cogunlugunu korusalar da Katolik Kilisesi nin Papa ya verdigi genis yorum ve uygulama yetkisini tanimama dini inanclari daha kisisel duzeyde yasama ve Katolik Kilisesi nin dunyasallasan ayin ve uygulamalarindan uzaklasma gerekceleriyle Katolik Kilisesi nden ayrilmislardir Ozellikle John Calvin in onculuk ettigi Kalvinist Reformist yani Presbiteryenizm ve Kongregasyonalizm yonetim seklinde orgutlenen kiliseler Eski Ahit te On Emir de yer alan Kendin icin oyma put yukarida goklerde olanin ya da asagida yerde olanin ya da yerin altinda sularda olanin suretini hic yapmayacaksin onlara egilmeyeceksin ve onlara ibadet etmeyeceksin yasasina uyma gerekcesiyle kiliselerinde resim heykel ve tasvir bulundurmazlar Lutherci kiliseler ise bu acidan Katolik mirasa bagli kalmis ve kilise binalarindaki susleme ve dekoru bir olcude muhafaza etmislerdir Lutherci akim daha cok Kuzey Avrupa da yerlesmis Almanya nin buyuk bolumunde Evangelische Kirche adi altinda ve Isvec Norvec Finlandiya ve Danimarka gibi Iskandinav ulkelerinde ise ulusal devlet kilisesi temelinde kabul gormustur Katoliklerin tersine Protestan rahipler evlenebilmektedir Bazi Protestan mezheplerinde ise kadinlarin da rahip olabilme haklari vardir Kitab i Mukaddes in ana dilde okunabilmesi de Protestanligin bir baska ozelligidir Katolikler ve Ortodokslar kilise ayinlerinde Kitab i Mukaddes i Yunanca ve Latince okumak zorundaydilar ancak Ikinci Vatikan Konsulunun toplanmasinin ardindan Katolik kiliselerinde de ana dilde ayin yapma ozgurlugu Novus Ordo adi verilen yeni bir kilise yasasi uyarinca kabul edildi Protestanlikta azizlere ve Meryem Ana ya dua edilmez ve dilekte bulunulmaz Protestanlar Kitab i Mukaddes in Katolik Kilisesi tarafindan kabul edilen ama milattan once sabitlenen Yahudi kanonunda kanon Kitab i Mukaddes in bolumler listesi yer almayan bazi kitaplari apokrif olarak tanimlar ve Tanri Sozu olarak kabul etmezler Anglikanizm ve Protestanlik DuzenleAna madde Anglikanizm Katoliklikten ayrilan Anglikanizm ise diger Reform hareketi sonrasi cikan mezheplerden farklilik gostererek piskoposluk sistemini muhafaza etmekte ve kendini diger Katolik ve Ortodoks mezhepleriyle beraber Apostolik yani kokenini Havarilere dayandiran olarak tanimlamaktadir Bu acilardan Anglikanizmi Protestanligin disinda Reforme edilmis otonom bagimsiz bir Bati Kilisesi olarak tanimlamak daha dogrudur Dagilim DuzenleDini cografya acisindan Protestanligin kitalar arasi dagilimdaki yeri Katoliklikten hemen sonradir Dunyada en fazla Protestan Kuzey Amerika da bulunmakta ikinci sirada Avrupa ulkeleri gelmektedir Protestanlik Kuzey Amerika ile Okyanusya da en buyuk din durumundadir Dunyanin en buyuk protestan cemaatleri sirasi ile ABD Cin Hindistan Ingiltere Almanya Nijerya Guney Kore Kanada Avustralya Brezilya Hollanda Isvec Danimarka Finlandiya ve Endonezya dir kaynak belirtilmeli Toplamda tum dunya capinda 590 milyon Protestan yasamaktadir Bunlarin 170 milyonu Kuzey Amerika da 160 milyonu Afrika da 120 milyonu Avrupa da 70 milyonu Guney Amerika da 60 milyonu Asya da ve 10 milyonu ise Okyanusya da yasamaktadir Toplam Hristiyan nufusun 27 sini Protestan nufus olusturmaktadir kaynak belirtilmeli Ayrica bakiniz DuzenleHristiyanlik https tr wikipedia org w index php title Protestanlik amp oldid 26103844 sayfasindan alinmistir, wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey,

ne arasanız burada

,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, seks, porno, indir, yukle, sex, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon için, chat, türk chat, turk, türk, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar.