Vikipedi özgür ansiklopedi Plevne Muharabeleri sayfasından yönlendirildi Plevne Savunması Plevne Müdafaası1877 1878 Osma

Vikipedi ozgur ansiklopedi Plevne Muharabeleri sayfasindan yonlendirildi Plevne Savunmasi Plevne Mudafaasi1877 1878 Osmanli Rus SavasiMuharebenin onemli catismalarindan bazilarinin gectigi Kanli Tabya nin Ruslar tarafindan ele gecirilmesi Tabya birkac saat sonra Osmanli kuvvetleri tarafindan geri alinacak ve nihayetinde 30 Agustos 1877 de Rumenlerin eline gececektir Tarih19 Temmuz 10 Aralik 1877 145 gun BolgePlevne Balkanlar Osmanli Imparatorlugu BulgaristanSonucRus ve Rumen ordularinin Pirus zaferi Osman Pasa nin ilk uc muharebedeki ustun basarisina ragmen dorduncu muharebede durumun caresizligini gormesi sonucu ordusuyla beraber teslim olmasi Rus ve Rumen Ordularinin ugradiklari yuksek asker kayiplari nedeniyle Balkanlarda girisecekleri harekatlarin yavaslamasi ve sekteye ugramasi TaraflarOsmanli Imparatorlugu Cerkes gonulluler 91 1 93 91 2 93 91 3 93 Rus Imparatorlugu Romanya KralligiKomutanlar ve liderlerOsman Pasa Ethem Pasa Kazim Pasa Emin Pasa Tahir PasaII Aleksandr Mihail Skobelev Nikolay Nikolayevic General Totleben Nikolay Krudener I CarolGuclerIlk muharebe 12 000 Ikinci muharebe 20 000 Ucuncu muharebe 40 000 91 4 93 Dorduncu muharebe 20 000Ilk muharebe 25 000 Rus Ikinci muharebe 60 000 Rus Ucuncu muharebe 130 000 Rus ve 43 000 Rumen Dorduncu muharebe 200 000 den fazla Rus ve RumenKayiplar4 000 olu ve 15 000 yarali 40 000 esir Siviller dahil Rus Ordusu 80 000 olu ve yarali Rumen Ordusu 10 000 olu ve yaraliRus ve Rumen kuvvetlerinin kente girmesinin ardindan yerel Turk nufusu katledildi gtd93 HarbiBalkan Cephesi Zistovi Nigbolu Sipka Gecidi I Sipka Gecidi II Sipka Gecidi III Sipka Gecidi IV Sipka Gecidi Elena Eski Zagra Kara Lom Karahasankoy Popkoy Kacelova Ablanova Plevne 1 Plevne 2 Plevne Lofca Pelisat Buyuk Taarruz 3 Plevne Gorni Dubnik 4 Plevne Yovan Ciftligi Macka Taskesen Sofya Filibe Harmanli katliam Kafkasya Cephesi Sohum Kiziltepe Halyaz Zivin Gedikler Yahniler Alacadag Deveboynu Erzurum Kars Plevne Savunmasi Rusca 160 Osada Plevny x20 romanize 160 Osada Plevni veya Osada Plevena x20 romanize 160 Osada Plevena lit Plevne Kusatmasi 93 Harbi sirasinda Plevne kentinin Rus Imparatorluk Ordusu tarafindan kusatilmasinin ardindan kentin Gazi Osman Pasa komutasi altindaki Osmanli Ordusu tarafindan Rus ve daha sonra Rumen taarruzlarina karsi 19 Temmuz ve 10 Aralik 1877 arasinda 145 gun boyunca savunmasiyla gerceklesen 93 Harbi nin en onemli muharebelerinden biridir Osmanli Ordusu 145 gun boyunca sayica kendisinden kalabalik olan Rus ve Rumen ordularinin gerceklestirdigi uc buyuk taarruzu puskurtmus ve Plevne yi basarili bir sekilde savunmustur Ancak tum bu taarruzlardan sonra Osmanli kuvvetlerinin yiyecek ve cephaneleri tukenmis ve buna ek olarak kis mevsiminin gelmesiyle siddetli sogukla karsi karsiya kalip bitap dusmuslerdir Kusatmayi yarmak icin duzenledikleri son bir huruc harekatinin da basarisizlikla sonuclanmasi ile Osman Pasa kenti Rus ve Rumen ordularina teslim etmistir Osmanli birliklerinin Plevne de mevzilenmesi degistir kaynagi degistir 93 Harbinde Balkan Cephesi ve iki tarafin saldiri ve savunmalarini gosteren resim Plevne deki mevzileri gosteren harita 28 Nisan 1877 de Osmanli Imparatorluguna Rus Imparatorlugu tarafindan gonderilen savas ilanini iceren nota ile 1877 1878 Osmanli Rus Muharebesi baslamis oldu Ruslarin Balkanlarda ordularini gonderip saldiriya gecebilecegi tek bir yer bulunmaktaydi o da Osmanli himayesi altindaki Romanya topraklariydi ve Ruslar bu topraklar ustunde Siret Sava nehri uzerinde Barbosi koprusunun oldugu yerden ordularini gecirmek zorundaydi Bu kopru kritik bir oneme sahip olmakla beraber koprunun havaya ucurulmasi Osmanlilara en az 2 veya 3 ay vakit kazandiracakti Nitekim Osmanli kuvvetlerine askeri danismanlik veren Ingiliz danismanlarda bu durumun farkindaydi Koprunun hemen yakinindaki Osmanli Tuna donanmasinin komutanina Ingiliz askeri danismani Hobart Pasa Barbosi nin tahrip edilmesi emrini vermis fakat Tuna daki 4 gemilik Osmanli filo komutani bunun bir aldatmaca veya casusluk oyunu olduguna dair supheleri yuzunden emri uygulamakta 4 5 gun kadar gecikmis ve tam emri uygulayacak iken de bu defa is isten coktan gecmistir zira Ruslar ordulari ile Sava Nehri kiyisina gelip filoyu donanmalari ve karadaki toplari ile atese alip batirmis ve yok etmistir Sonucta Osmanlilar icin buyuk bir firsat daha muharebenin basinda kaybedilmistir A Zira Osmanli ordusu Sirp ve Karadagli isyancilari yenmis ve ordu balkanlara hakim olmak uzereydi 91 5 93 Buna ragmen Osmanli hakimiyeti altindaki Romanya da kral I Carol Osmanlilarin yanindadir Osmanlilardan belli bazi tavizler ve ayrica kuvvet gondermesini ve buna karsilik kendisine bagli kalacagini belirtir Osmanli ordusu ne Romanya nin isteklerini kabul eder ne de destek amacli kuvvet yollar Sonunda kral taraf degistirip halkindan da destek gorerek Ruslarin safina gecer ve Ruslara destek icin ordusunu toplamaya baslar 91 5 93 Vidin deki Osmanli kuvvetlerinin komutani olan Osman Nuri Pasa Kirim Savasi nda Omer Lutfi Pasa nin yaptigi gibi B 25 000 askerle Romanya ya girme ve henuz daha yerlesmemis Rus birliklerinin uzerine saldirarak onlari geriletme ve muharebeyi buraya tasima planlarini aciklayarak Osmanli Seraskerliginden bu konuda izin ister Ancak baskomutan Cirpanli Abdulkerim Nadir Pasa ve heyeti bu oneriyi kabul etmez Bunun yerine Romanya yi bosaltip Tuna nehri boyunca savunma yapmayi secerler Oysaki bolgede Osmanli askerlerinin sayisi Ruslardan fazla olmasi yaninda Sultan Abdulaziz doneminde dis borclanmaya karsin harcanan paralarin onemli bir kismi orduya harcanmis ve Osmanli ordusu en modern techizatlara iyi bir donanmaya sahip bir ordu haline gelmisti Yine redif askerleri dahil pek cok askeri birligi iyi sekilde egitimliydi Ancak Osmanli ordusunun komuta kademesi icin ayni durum gecerli degildi Komutanlar arasinda cekisme bulunmasi yaninda ordudaki bir kisim subaylar siyasete katilmisti Bunun yaninda komuta kademesinde tecrubeli kumandanlara karsin tecrubesiz veya yeteneksiz yetersiz kumandan ve subaylarda bulunmaktaydi Yine komuta kademesinde cekismeler yaninda bir de kurmaylik ve askeri planlama sevk ve idare yonunden de buyuk zafiyetler mevcuttu 91 6 93 Ruslar Osmanlinin bu hareketsiz durumundan istifade ederek Romanya daki yiginaklarini iyice arttirdilar Sonrasinda teknelerle karsiya gecip Osmanli mevzilerine hattin zayif noktalardan saldiriya gectiler Oysaki Ruscuk ve Nigbolu yu topa tutan Ruslar ilerleyecekleri noktalari belli etmisler ve durum Osman Pasa nin dahi dikkatini cekmistir Bu agir stratejik hatalar ve komuta kademesindeki sorunlar neticesi iyi donanimina karsin Osmanli ordusu yenilgi ustune yenilgiye ugramaya basladi 91 7 93 Romanya da ilerlemede dahil pek cok onerisi kabul edilmeyen Osman Nuri Pasa C son olarak bu defa Osmanli Seraskerligini atlayip bizzat padisah II Abdulhamid e bir oneri sundu Planina gore Rahova ve Vidin den 20 tabur askerle kendisi yola cikacak ve Nigbolu kalesine ulasip buradaki birlikleri yanina alarak bir kolordu olusturup Teteven ve Turyan gecitlerini ele gecirip Ruslara ani bir hucumda bulunmak oldugunu belirtti Oneri Padisah tarafindan kabul edildi Ancak buna ragmen padisahin bu karari bilinmeyen bir nedenle Osman Pasa nin kendisine 2 gun gec iletildi Bu 2 gunluk gec bildirme sonrasinda agir neticelere sebep olmustur Zira emrin gelmesinin hemen akabinde kuvvetlerin eksiklerini hizla tamamlayip 13 Temmuzda Osman Pasa Vidin deki birlikleri ile yola cikti ve Nigbolu uzerine ilerlemeye basladi Ancak yoldayken buranin Ruslarin eline gectigini ogrenmesi uzerine ordusunu savunma ve karsi saldiri icin diger uygun bir mevzi olarak ongordugu Plevne ye yonlendirmek zorunda kaldi D 20 Temmuzda da buraya ulasti 91 7 93 Bu arada Suleyman Pasa komutasinda bolgede bulunan Osmanli ordusunun Sipka gecidini neredeyse bos bir sekilde bulundurmasindan ve tedbirsizliginden yararlanan Ruslar bu tarihten bir gun once 19 Temmuz 1877 de stratejik oneme sahip Sipka gecidini ele gecirdi ve Osman Pasa nin geri hatlarina sarkti Boylece Osman Pasa nin plani daha ilk uygulamada kendi emri altinda olmayan Suleyman Pasa komutasindaki diger Osmanli kuvvetlerinin bu gafleti neticesi zora dusmeye basladi Bununla birlikte Osman Pasa en azindan Rus kuvvetlerinin cogunun dikkatini buraya yonlendirip Sipka nin bu sayede diger Osmanli ordularinin taarruzlari neticesinde geri alinmasi umudundaydi 91 5 93 Plevne haritasi Rusya Imparatorluk Ordusu nun basarisizliga ugrayan taarruzlari degistir kaynagi degistir Birinci Plevne Muharebesi degistir kaynagi degistir Plevne ye Rus ordusu Osman Pasa nin hareketinden once 8 Temmuzda saldiriya gecilen Nigbolu ile birlikte buraya oncu kuvvet gondermisler ve buradaki Osmanli askerlerinin bir kisim boluklerini bozguna ugratmislardi Ancak sayilari yetersiz oldugundan oncu kuvvetler Nigbolu ve cevreden gelen takviye Osmanli birliklerinin gelmesi ile geri cekilmek zorunda kaldilar 91 7 93 Buna karsin Rus birlikleri bu defa takviye birlikler alarak 8 500 kadar askerle 19 Temmuzda tekrar Plevne onlerine geldiler Kent top atesi altina alindi Ilerleyen Rus 5 Tumen komutani General Suldner Osman Pasa nin ilerleyen kuvvetlerinden haberdardi Bununla birlikte Osmanli askerlerinin yorgun ve moralsiz oldugunu hicbir tahkimat kurmaya vakitlerinin olmadigini elini hizli tutarsa kenti alabilecegini dusunmekteydi Bu sebeple birliklerinin tam olarak toplanmasini beklemeden 20 Temmuz gunu sabaha karsi saat beste top atesi ile sehrin kuzeyindeki ve guneyindeki iki noktadan genel saldiriya gecti 91 7 93 Rus 18 Piyade 1 3 ve 5 Nisanci taburlari ile Turk savunma hatlarini yararak ilerleyip Osmanlilarin bolgedeki redif taburlari ve nizamiye taburunu zora dusurduler 91 7 93 Tufek top atesi ve verilen agir zayiata karsin bu Rus taburlari ilerlemeye devam ederek Plevne eteklerine kadar ilerlediler Ancak Osman Pasa kuvvetleri ile gelir gelmez birliklerinin yorgunluguna aldirmadan askerlerine saldiri ve Plevne nin ele gecirilen dis tahkimatlarindan Ruslari atma emri verdi 13 000 kadar Osmanli askerinin bir seri karsi taarruzu ile pek cok asker ve en onemlisi subay kaybina ugrayan Suldner in ilerleyen 3 taburu basta olmak uzere butun taburlari once saldiriya basladiklari noktaya ardindan Plevne gerisine dogru cekilmeye basladi Suldner yakindaki Rus 9 Kolordu komutanligindan yardim istese de bu kolordu Ruslara hemen yardim gonderemeyecek kadar uzaktaydi Ruslar birliklerini Plevne ye uc saat uzakliktaki Broslinice sehrine kadar geri cekti 91 7 93 Boylece muharebe Osmanli ustunlugu ile sona erdi 91 5 93 91 7 93 Muharebede Ruslar 4 000 kayip verirken Osmanlilarin kaybi 1 000 di Ikinci Plevne Muharebesi degistir kaynagi degistir General Mihail Skobelev Plevne saldirilarini yonetirken Dimitriev Orenburgsky Plevne yi Ruslarin eline gecmekten kurtaran Osman Pasa Ruslarin takviye alip tekrar saldiracagini bildiginden hizla sehir cevresinde daha fazla tahkimat yaptirmaya baslar Osmanli muhendisi Tevfik Pasa tarafindan oncesinde sonrasinda Osman Pasa tarafindan Plevne de kazdirilan tahkimatlar bir nal seklini andirsa da birbirleri ile tunellerle baglantili siperler avci cukurlari seklinde duzenlenmistir Uzunlugu 36 kilometre ve hat derinligi 5 kilometreyi bulabilmekteydi 91 5 93 91 7 93 Bu da Osmanli ordusuna ayni anda takviyelerini hattin degisik yerlerine hizla gonderme imkani saglamaktaydi Dahasi her tabya bu siperleri ihtiyaca gore genisletme imkanina sahipti E Bu arada kendi birliklerine Sofya ve cevre bolgelerden gelen takviye guclerle Osman Pasa nin birliklerinin sayisi 20 000 23 000 kisiye kadar ulasir Top sayisi ise 58 dir Bunun yaninda Osman Pasa muharebeden hemen once Plevne yakininda 17 Temmuzda Ruslarin eline gecen stratejik oneme sahip Lofca sehrini Ruslardan 27 Temmuzda geri almayi basararak ikmal hatlarinin daha duzenli hale gelmesini saglar Ruslar Lofca icin karsi saldirida bulunsalar da yerlesim birimini tekrar ele geciremezler 91 7 93 Lofca nin yaninda Osmanli ikmal hatlarini kesmek icin Tristinik yerlesimindeki Osmanli mevzilerine saldirida bulunan Ruslar bunda da basarisiz olurlar 91 7 93 Buna karsin Ruslarin Nikolay Krudener yonetimindeki 9 Kolordusu ise ozellikle savasa katilan Romanya krali I Carol dan ve cevre birliklerden gelen takviye kuvvetlerle 36 176 asker ve 176 topa ulasirlar F 31 Temmuzda Rus genelkurmayi asker yonunden ustunluk yaninda buyuk topcu ustunlugunu de goz onunde tutarak Rus Rumen birlesik ordusunun zafer kazanacagi umidiyle Krudener e saldiri emri verir 9 Kolordu kenti kusatip uc koldan saldiriya gecer General Schakofsky nin suvarileri dogudan Mihail Skobelev in piyadeleri ise Gravitsa mevzilerinin oldugu kuzeyden saldirir General Schakofsky Sahovski nin kuvvetleri iki tahkimati ele gecirip ilerler ancak Rus birlikleri topcu birliklerine ve sayi fazlaligina karsin tepede iyi sekilde mevzilenmis ve iyi sekilde topculari konumlanmis Osmanli birliklerinin etkili saldirilari ile karsilasirlar ve direnisi bir turlu kiramazlar Birliklerinin dortte birinden fazlasi ya yaralanmis ya da olmus olan Sahovski geri cekilmek zorunda kalir Grevica da mevzilere butun gucleri ile yuklenmeye calisan ve hatta suvarilerini bile ates hattina suren Ruslar buna ragmen fazla bir kazanc elde edemeyip yine agir kayiplarla geri cekilirler 91 7 93 Gunun sonunda Osmanli birlikleri geriledikleri mevzileri de geri alip Ruslari geri puskurturler Ruslarin 7 300 kaybina karsilik Osmanlilarin sadece 2 000 kaybi bulunmaktaydi Ucuncu Plevne Muharebesi degistir kaynagi degistir 3 Plevne Muharebesi nde kuvvetlerin 11 12 Eylul 1877 de yerlesimleri 3 Plevne Muharebesi 3 Plevne Muharebesi Romanya birlikleri Grivitsa mevzisini alirken gri renkli askerler Rumen mavi renkli askerler ise Osmanlilari temsil etmektedir Dimitriev Orenbourgsky resmi 3 Plevne Muharebesi 11 Eylul 1877 E T 30 Agustos 1877 tarihinde Rus taarruzu ile Plevne nin on saflari ele gecirildi Az sonra Osman Pasa nin emriyle yeni taburlar geldi ve Rus askerleri bu tabyalardan cikmak zorunda kaldi 3 Plevne muharebesi Romanya Krali I Carol Tuna Nehri ni gecen ordusunu selamlarken Ucuncu Plevne Muharebesini temsilen Nikolai Dmitriev Orenburgsky tarafindan yapilan resim 2 Plevne Muharebesinden sonra Osman Pasa bir taarruza gecerek kusatma yapan Rus birliklerini yok etme imkanini kullanamadi Osman Pasa nin Ruslarin kendi ordusunu tamamen kusatma yonunde bir harekata girisecegini fark edip kuvvetlerini Plevne den geri cekerek Ruslara karsi baska bir yerde savunma ve muharebe harekatina girismesi yonundeki plani ise II Abdulhamit tarafindan kabul edilmedi Zira uluslararasi kamuoyunda bu savunma dikkat cekmisti ve padisah bu direnisin surmesi ile hem diplomatik olarak Ruslari uluslararasi kamuoyunda baski altina alarak savasin Osmanli lehine sonuclanmasini saglayacak diplomatik bir basari kazanmayi hem de Sipka gecidini ordusunun ele gecirerek cekilmeye gerek kalmadan Ruslarin askeri acidan zorlanabilecegini dusunuyordu 91 7 93 91 8 93 Bu arada Osman Pasa Suleyman Pasa ve Mehmet Ali Pasa ile yazismalar yapar ve bunun akabinde bu pasalar Osman Pasa nin bir aldatma amacli saldiri duzenleyip dusmani oyalarken es zamanli Rus ordusuna saldirip Ruslari Bulgaristan daki mevzilerinden atilabilecegini belirtirler Osman Pasa bu plana ve iki pasanin sozune uyarak 31 Agustos 1877 tarihinde Pelisat yonune 1 300 Rus askerinin hayatina mal olan Osmanlilarin ise 1 000 asker kaybettigi kucuk bir atli taarruz yapti Ancak Sipka ordusu komutani Suleyman Pasa ve Mehmet Ali Pasa Osman Pasa ya soz verdikleri sekilde Ruslara ayni anda es zamanli bir saldiri yapamadilar 91 7 93 Neticede harekat yarida kesilmek zorunda kalindi Bu esnada Ruslar askerlerini takviye etmeye devam ettiler Granduk Nikolay Nikolayevic bizzat kumandaya gectigi Rus ordusunun sayisi 100 000 askere ulasmisti 91 9 93 Bunun yaninda bir de general Alexandru Cernat komutasinda 43 414 kisilik Rumen askeri birligi de ruslara yardima geldi 91 10 93 Osmanli ordusunun Lofca Muharebesi ni kaybetmesi neticesi Plevne 4 koldan Rus Ordusu tarafindan sarildi Osman Pasa nin kaybedilen Lofca kalesinden katilan Osmanli askerleriyle takviye ettigi savunma birliklerinin sayisi ancak 30 000 i zor buluyordu Osman Pasa savunmanin geri kalan suresinde onemli bir asker takviyesi alamadi Plevne yi savunmaya devam etti 11 Eylul de kusatan birlikler kapsamli bir taarruza gectiler Rus birlikleri Plevne nin guneyindeki mevzileri ele gecirirken Rumen askerler Grivitza mevzilerini ele gecirdiler Ancak kayiplari agirdi zira Osmanli ordusunun sahip oldugu ancak Rus ve Rumen birliklerinde olmayan o donemin en modern silahlarindan olan Krupp toplari hizli ve seri ates edebilen Henri Martin ve Winchester tufekleri 91 11 93 kusatmada Osmanlilara sayica az olmalarina karsin buyuk ustunluk sagliyordu 91 12 93 Ertesi gun Osmanlilar Ruslarin ele gecirdigi mevzileri tekrar geri almayi basardilar ama Romanyalilara karsi ayni basariyi gosteremediler Bu tarihe kadar Ruslar 20 000 asker kaybetmisti Osmanlilarin kayiplari ise 5 000 civarindaydi Yine de bu muharebe de Osmanli ordusunun basarisi ile sonuclandi Plevne nin dusmesi Dorduncu Plevne Muharebesi degistir kaynagi degistir 4 Plevne Muharebesi Plevne onundeki son muharebeyi resmeden tablo Plevne yi savunan generallerden Ethem Pasa nin yenilgiden sonra teslim ettigi kilici Ruslar verdikleri bu yuksek kayiplardan sonra on cepheden yaptiklari taarruzlara son verdiler Musir Osman Pasa nin hatlari yararak sehirden cikma ve Orhaniye ye cekilip burada savunmaya devam etme talebi ise Musir Mehmet Ali Pasa nin desteklemesine karsin Osmanli Genelkurmayi tarafindan kabul edilmedi 91 13 93 Bunun uzerine Osman Pasa bir sure daha Plevne yi savunmaya devam etti Osmanli baskumandanligi ve ozellikle Sevket Pasa II Abdulhamit i Plevne ye yardim goturebilecekleri bu sebeple sehrin savunmaya devam edilmesi hususunda ikna etmislerdi Ancak eski kumandan Mehmet Ali Pasa ve Musir Rauf Pasa ise verilen emre ragmen Plevne ye yardim goturecek yolu acamadilar 91 14 93 dahasi Osmanli baskumandanligindan Sevket Pasa Radomirce yenilgileri gibi belli basarisizlik ve yenilgileri Padisah tan ortbas ederek durumu daha da kotulestirdiler 91 13 93 91 13 93 G Plevne nin bu kadar uzun sure dayanmasindan sabirsizlik duyan Car Rus ordusunun basina bizzet Baskumandani Eduard Ivanovic Todleben in gecmesini rica etti Bu arada 19 Ekim de Rumenler Grivica daki mevzilerinden Bas Tabya ya kismi saldiriya gecti ancak 1 000 den fazla olu birakarak geri cekilmek zorunda kaldilar 91 7 93 Bununla birlikte daha once Kirim Savasi nda kusatma tarzi savas konusunda buyuk bir tecrube kazanmis olan Todleben 24 Ekim de Plevne yi kusatmaya karar verdi Yapilan kismi taarruzlarla Plevne yakinindaki cesitli istihkam ve tepeler Yesiltepeler ve Telis Mevzileri 91 7 93 ayrica Radomirce 91 13 93 zaptedilip Plevne kusatmasi daraltildi Sipka dan gelerekGorni Dubnik Muharebesi ni kazanip ilerleyen General Iosif Gurko 28 Ekim de 35 000 askerle Plevne Sofya yolunu tamamen kapatti ve Plevne dort bir yandan tamamen kusatilmis oldu 91 15 93 2 Kasim da Granduk Nikolay Plevne deki kuvvetlere teslim olma cagrisi yapti 12 Kasim da Osman Pasa bu cagriyi reddetti 91 14 93 Ruslar Aralik ayina kadar kusatma altindaki birlikleri her turlu olumsuz propaganda yontemlerini kullanip teslim olmaya zorlasalar da basarili olamadilar Bu arada General Skobelev 13 ve 14 Kasim da birlikleriyle Baskomutan Tobleben den habersiz Plevne deki Osmanli mevzilerine bir saldiri duzenlese de bu hareketi basarisizlikla ve 400 Rus askerinin olumu ile sonuclandi 91 7 93 Bunun yaninda Osmanli tarafindan 4 Aralikta Musir Deli Fuat Pasa Elena Muharebesi nde Ruslari yenip cesitli agirliklarini zapt etti Fakat bu zafer Plevne uzerindeki kusatmayi kaldirmaya yetmedi ve etkisiz kaldi 91 14 93 Isin daha da kotu yani Seraskerlige getirilen ve sozlerini tutamayip gorevden alinan Musir Mehmet Ali Pasa nin kendisinden yasca kucuk Suleyman Pasa ile cekismesi neticesi 91 14 93 Sipka daki birliklerinin tekrar taarruzunu ve Plevne ye yardim gonderme amacli planini sura vasitasiyla reddedip birliklerini savunmaya zorlamasi oldu H Osman Pasa nin Plevne deki birliklerin cekilmesi yonundeki talebi baskomutanlikca sonunda kabul ettiginde Ruslar kusatmayi tamamlamis ve hatta telgraf tellerini kestikleri icin cekilme emri Osman Pasa ya ulastirilamamistir 91 7 93 91 13 93 Yiyecek ve muhimmatlarin tukenmek uzere oldugunu goren Osman Pasa ordusuyla birlikte kusatmayi yararak Sofya ya dogru cekilme yonunde bir plan yapti 91 14 93 9 Aralik i 10 Aralik a baglayan gece sabaha yakin bir saatte kusatmayi yarmak icin Plevne den cikti Rus hatlarina taarruza basladi Ilk Rus hatlari ani baskin sebebiyle dagildi ancak Ruslarin bes kat fazla asker avantajina sahip oldugu bir muharebe sonucu Osmanlilar tekrar Plevne ye geri cekilmek zorunda kaldilar Kimi kaynaklar bu muharebede Osman Pasa nin ayagindan vurulmasi ve atinin olmesi neticesi kuvvetlerinde Osman Pasa oldu diye yayilan soylenti uzerine askerin moralinin bozulmasi ve ilerlemeyi surdurememesinden dolayi ordunun geri cekilmek zorunda kaldigindan soz eder 91 5 93 Buna karsin bir kisim kaynaklarda zaten bu huruc harekatini Ruslarin Plevne ye soktuklari Bulgar casuslar vasitasiyla bildiklerini iddia etmektedir 91 13 93 Bu catismada Ruslar 2 000 asker Osmanlilar ise 4 000 asker kaybetmisti Durumun caresizligini goren Osman Pasa ertesi gun 10 Aralik 1877 40 000 e yakin asker ve sivil bir kuvvetle birlikte teslim oldu Teslim olan bu askerlerden sadece 10 000 i vatana sag olarak donebildi Zaten o sirada Suleyman Pasa nin sonunda yaptigi Tirnova yi Ruslardan geri alma ve Plevne ye yardim goturme amaci da tasiyan Macka Muharebesi ni kaybetmesi ile Plevne nin durumu tamamen umutsuz bir haldeydi 91 13 93 91 14 93 Sonuclari degistir kaynagi degistir Bu kusatmada olen Rus ve Rumen askerleri icin dikilen anit 2008 Plevne Savunmasi tarihin akisini degistiren birkac olaydan biridir 91 16 93 Burada Osman Pasa 5 ay sure ile Ruslari durdurarak ilerlemelerini geciktirmistir Rus devlet adami Nikolay Pavlovic Ignatyev sorulan bir soruya karsi basarisizligin sebebini Her zaman soyledim Savunmada Avrupa nin en iyileri Turk piyadeleridir seklinde yorumlamistir 91 17 93 Ancak bu sehrin dusmesi Osmanlilar acisindan 93 harbinin kaybedilmesinin onunu acmistir Zira Osmanlilar stratejik hata ve basarisiz bir savunma ile stratejik oneme sahip ve Bulgaristan ile Trakya topraklarinin yolunu acan Sipka gecidini Ruslara kaptirmislardi Yine de gecidin cevresini askerlerle sarmislardi Plevne nin Osmanlilarca tutulmasi neticesi ele gecirilen bu gecide Ruslar takviye kuvvet gonderemediklerinden savunma konumunda kaldilar Buna ragmen Osmanlilar gecidi geri almak icin yaptiklari 2 ve 3 Sipka gecidi muharebelerini kaybettiler Plevne nin dusmesi ile Ruslar takviye kuvvetleri bu gecide gondererek 4 Sipka Muharebesini yapip gecit cevresindeki Osmanli kuvvetlerini buyuk bir yenilgiye ugratip Istanbul a kadar ilerlediler Eger Sipka gecidini Osmanlilar tutabilip 2 veya 3 Plevne Muharebelerinden birinde kacan dusmani takip etselerdi Balkan cephesinde her sey Osmanli lehine degisebilirdi 91 18 93 Bununla birlikte bu buyuk savunma Avrupa nin hasta adami olarak bilinen Osmanli Imparatorlugu na Batida bir nebze hayranlik kazandirdi Ruslara Berlin Konferansinda pek de sempatik olmayan muamele yapilmasinin sebeplerinden biri oldu ve Osmanlilarin bu konferansta diplomatik basari kazanmasinin anahtarlarindan biri oldu Teslim olan Osman Pasa ise Rus Cari ve ordusu tarafindan iyi bir sekilde karsilanip basarili savunmasi nedeniyle Ruslarca da saygin bir muamele gordu sehri teslim ederken Rus komutanlara teslim ettigi kilici askerlik kurallari geregi basarili muharebe cikaran generallere gosterilen sayginin bir ifadesi olarak kendisine geri verildi Savas sonunda Osmanli topraklarina geri donen Osman Pasa II Abdulhamit tarafindan basarisi nedeniyle saray maresalligine yukseltildi Vikikaynak ta Osman Pasa Marsi ile ilgili metin bulabilirsiniz Bununla birlikte esaret kosullarinin kotulugunden esir dusen Osmanli askerlerinin az bir kismi savas sonunda sag olarak ulkelerine donebilmistir Ilgili marslar degistir kaynagi degistir Plevne Marsi Ilgili filmler degistir kaynagi degistir Turk Hamlesi film Baskaca Ilgili Hususlar degistir kaynagi degistir 1877 de Rusya hakimiyetindeki Finlandiya da kurulan Finlayson amp Co adli buyuk bir pamuklu tekstil firmasinin yeni fabrika binasinda kusatmaya katilan Fin muhafiz alayini temsilen Plevne adi verilmistir 91 19 93 ABD de Montana da Plevne adli bir sehir demiryolu calismalari sirasinda buradaki Bulgar gocmenlerce Plevne zaferi anisina kurulmustur Diger ulkelerde tam 5 sehir Plevne adi tasimakla ayrica Ingiltere de Plevne adli tam 18 cadde bulunmaktadir Notlar degistir kaynagi degistir A 160 Barbosi Koprusunun stratejik konumunu Ingilizler disinda Avusturya Macaristan Imparatorlugu atasesi bile bilmekteydi Savasta Ruslarin genisleme taleplerine karsi Ingiltere ve Avusturya Macaristan imparatorlugu Osmanli Imparatorlugu nu desteklemekteydi Nitekim savas ilani akabinde Istanbul dan ayrilan Avusturya elcisi Osmanli ordularinin komutani Abdulkadir Nadir Pasa ya Pasam Barbosi Koprusunu unutmayin diyerek bu koprunun Ruslarin eline gecmeden evvel havaya uculmasi gerektigini defa kez ustune basa basa soylemistir 91 5 93 Bu uyarilara karsin koprunun imhasinda ne yazik ki gec kalinmistir Abdulkadir Nadir Pasa nin savas sonrasi divani harpte yargilanma nedenlerinden biri de bu koprunun imha edilememesidir Abdulkadir Nadir Pasa divani harpteki savunmasinda Hobart Pasa nin emri oncesi koprunun ilk basta Romanya ile Osmanli Imparatorlugu arasinda suren gorusmelerden bir antlasma saglanabilecegi umidiyle bir sure yikiminin geciktigini savas ilani sirasinda Seretteki donanma komutani Ferik Huseyin Pasa nin kopruyu yikmak icin harekete gectigi fakat ansizin Istanbul a cagrilmasi uzerine bu eylemini gerceklestiremedigini kendisinin bu konuda bir sucunun olmadigini belirtmektedir B 160 Kirim Savasinin basinda baskomutan Omer Lutfi Pasa bizzat kendi yonetimindeki kuvvetleriyle Romanya yi Eflak ve Bogdan i ele gecirip Bulgaristan a kadar gelen Rus ordularina Oltenitsa da ani baskin tarzinda bir saldiri yapar Eflak Bogdan a henuz tam yerlesemeyen Rus kuvvetleri bu baskin neticesi agir kayba ugrayip guney Romanya daki belli mevzilerden gecici sureligine de olsa cekilmislerdir Savasin basindaki bu zafer neticesi Osmanlilar Bukres i geri alamasalar da psikolojik olarak ordunun morali yukselmis ve Rus ordusunda bir moral bozuklugu olmustur Balkanlarda Rus ilerlemesini bu zafer 4 ay kadar geciktirmistir Bu zaferin ardindan Silistre de kazanilan Osmanli zaferi ve diger olaylar akabinde Ruslar Romanya yi bosaltmak zorunda kalmislardir Osman Pasa da bu sekilde savasi Romanya topraklarina tasiyip Ruslara agir kayip verdirmeyi ve Osmanli birliklerine zaman kazandirmayi hedeflemisti 91 7 93 C 160 Osman Pasa nin Plevne Muharebesi oncesi Vidin deki taburlari herhangi bir Sirp ve Rumen saldirisi ile Ruslarin bu yonden harekat yapacaklari ihtimaline binaen burada tutulmustu Dolayisiyla savasin basinda bu birlikte burada cakili durumda kaldiklarindan kullanilamadi Ancak Ruslarin Nigbolu vs yerlere Tuna nehri boyunca yaptiklari yiginak ve saldirilar karsisinda Vidin yonunde bir saldiriya girismeyecegi ortaya cikinca Osman Pasa Romanya ya yerlesmemis Rus birlikleri uzerine saldiriya gecmeyi teklif etmis bu teklifi Sirplarin aniden saldirabilecegi ve Rumen ordusunun Vidin e yoklugunda saldirabileceginden bahisle reddedilmistir Osman Pasa bu teklifinin yaninda ayrica Orhaniye Teteven Turyan gibi gecitleri kuvvetleri ile tutarak Ruslarin ilerlemesinin durdurulmasini ongoren alternatif bir teklif sunmus bu teklifte reddedilmistir Osman Pasa Rus bombardimanlari Nigbolu yonune yiginaklari surerken bu defa Kalafat sehrine saldirip Ruslari zora dusurmeyi teklif etmis buna da izin verilmemistir Ruslarin saldirilari baslayinca Osman Pasa bu tekliflerini tekrarlamakla birlikte yaninda bir teklif daha sundu Bu teklifine gore Vidin de 12 taburluk bir kuvveti geride birakip 19 taburu yanina alip yolda Rahova garizonundan birkac taburla Plevne istikametine devam edilecek ve Nigbolu dan gelen Hayri Pasa nin tumeninin katilmasiyla Lofca uzerinden Tirnova ya varilacak ve Mehmet Ali Pasanin Sumnu dan gelen ordusu ile birlesilecekti Birlesme engellenirse de Plevne ye nazaran savunmaya elverisli Lofca yi kuvvetleri tutup tahkim edecekti Bu teklifin de Abdulkadir Nadir Pasa ve heyeti tarafindan reddedilmesi uzerine bu sefer Osman Pasa ustunu atlayip Nigbolu ile ilgili teklifini bizzat padisaha sunmustur 91 7 93 D 160 Padisah tarafindan 8 temmuzda teklif kabul edilip derhal Osman Pasa ya bu durumun bildirilmesi icin Abdulkadir Nadir Pasa ya emir verilmistir Ancak nedense bu emir Abdulkadir Nadir Pasa tarafindan 2 gun gec iletilmistir Emir akabinde 2 gunde levazim nedeniyle beklenmek zorunda kalinmis ve 13 temmuzda kuvvetler ancak hareket edebilmistir 91 7 93 Bunun neticesi Rus saldirilarina artik dayanamayan Nigbolu kalesi Osman Pasa yoldayken dusmus ve Osman Pasa zaruri olarak diger bir uygun mevzi olan Plevne ye kuvvetlerini yonlendirip Ruslari durdurmak icin tahkimat yapmak zorunda kalmistir Bu 2 gunluk gecikme olmasaydi Osman Pasa nin Nigbolu kalesine zamaninda ulasacak birlikleri kalenin Ruslarin eline gecmesini engelleyip belki de tarihin akisini degistirebilecekti E 160 Plevne de yapilan tahkimatlarla ilgili detayli ve daha fazla bilgi icin bakiniz Plevne savunmasi yuksek lisans tezi F 160 Rus kuvvetlerinin sayilari ile ilgili bilgiler celiskilidir Fransizca Vikipedi de 27 000 piyade 2 200 suvari ve 140 top olarak bu sayidan az olarak gosterilmekle birlikte bunun tam aksine bir diger kaynaga gore 50 000 asker 150 top 37 piyade taburu 34 suvari bolugu 91 7 93 bir baska kaynaga gore 60 000 asker 40 in uzerinde top 91 20 93 Mahmut Celalettin Pasa Mirati Hakikat Istanbul 1983 Hazirlayan Ismet Miroglu diger bir kaynaga gore 32 000 asker 176 top 91 21 93 G 160 Bu konuda daha genis ve detayli bilgi icin bakiniz atif yapilan Osmanli Arastirmalari internet sitesi8 Aralik 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi H 160 Bu konuda ve 2 Abdulhamit donemindeki olaylar ve daha genis bilgi icin bakiniz atif yapilan Yilmaz Oztuna II Abdulhamit Zamani ve Sahsiyeti Kitabi Kubbealti yayinlari 1 Baski 2008 Kaynakca degistir kaynagi degistir Rus arsiv kaynaklariyla desteklenen bir arastirmada Bati ve Dogu Bulgaristan da bulunan Cerkes asakir i muavine sayisinin 15 000 civarina ciktigi Osman Pasa nin Plevne deki ordusundaki Cerkes atli asakir i muavine sayisinin 8 000 civarinda oldugu ve hatta genel olarak Rumeli deki Cerkes asakir i muavine suvarisi sayisinin nizamiye suvarilerinden fazla oldugu not edilmistir Samir Hotko 2007 s 224 Savastaki bir yabanci gozlemcinin notuna gore ise harbin basinda Tuna Cephesi ndeki Cerkes basibozuklarin sayisi 20 000 civarinda idi Schem 1878 s 231 Schem 1878 s 231 Samir Hotko 2007 s 224 Sandler S Ground Warfare An International Encyclopedia V 1 ABC CLIO 2002 s 690 a b c d e f g Plevne de 145 gun belgeseli TRT yayinlari 23 Mayis 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Kasim 2012 160 Alan Palmer Bir Cokusun Yeni Tarihi Osmanli Imparatorlugu nun Son 300 Yili Turkuaz Kitap Tarih Dizisi a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Plevne Savunmasi Master Tezi Hakan Seyfettin Yukselen Gazi Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu 2006 6 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Aralik 2011 160 Mahmut Cemalettin Pasa Mirat i Hakikat Hazirlayan ve gunumuz Turkcesine uyarlayan Ismet Miroglu Ankara 1983 Page 107 and 108 Virginia Cowles The Russian Dagger Cold War in the Days of the Czars Harper amp Row 1969 hardcover 352 pages George Marcu Enciclopedia bătăliilor din istoria romanilor Editura Meronia Bucuresti 2011 Keith W Doyon M1866 Turkish Contract Winchester 44 Henry Rimfire Militaryrifles com 8 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Eylul 2012 160 The Plevna Delay 13 Kasim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Winchesters and Peabody Martinis in the Russo Turkish War A small Turkish army is trapped but with the help of surprising firepower they hold up the entire Russian Campaign for over five months by Richard T Trenk Sr originally published in Man At Arms Magazine Volume 19 Number Four August 1997 a b c d e f g Osmanli Arastirmalari internet sitesi 8 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Kasim 2012 160 a b c d e f Yilmaz Oztuna II Abdulhamit Zamani ve Sahsiyeti Kubbealti yayinlari 1 Baski 2008 Tarihte bu hafta Avrasya Bir internet sitesi 91 olu kirik baglanti 93 A J P Taylor The Struggle for Mastery in Europe 1848 1918 Ingilizce Oxford 1954 s 160 245 160 Akdes Nimet Kurat Turkiye ve Rusya s 160 22 160 xenophon mil org internet sitesi 27 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 160 Finlayson history see year 1877 Finlayson fi 17 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2012 160 Mahmut Celalettin Pasa Mirati Hakikat Istanbul 1983 Baron Von der Goltz Pasa nin Plevne adli eseri ceviren Miralay Mehmet Tahir Bey Dersaadet 1316 Bibliyografya degistir kaynagi degistir 160 Bu madde 160 artik kamu mali olan bir yayindan alinan metni iceriyor 160 Chisholm Hugh Ed 1911 Plevna Encyclopaedia Britannica 11 bas Cambridge University Press 160 vol 21 pp 160 838 840 article by John Henry Verrinder Crowe Compton s Home Library Battles of the World CD ROM George Marcu coord Enciclopedia bătăliilor din istoria romanilor Editura Meronia Bucuresti 2011 Galeri degistir kaynagi degistir Wikimedia Commons ta Plevne Savunmasi ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Gazi Osman Pasa Romanya Domnitoru I Carol Moskova da Plevne kusatmasi sirasinda olen rus askerleri anisina 1882 yilinda St Elijah meydaninda yapilan Plevne Sapeli Kusatnayi temsilen duzenlenen Scobelev Parki Plevne Fatih St George Sapel Anit Mezari Plevne Eduard Totleben Bulgar sanatci Vassia Atanassova tarafindan plevne kusatmasini resmeden tablo Bukres Romanya daki askeri muzede Plevne Kusatmasini resmeden panoramik resimler 1 1880 de rus ressam Dimitriev tarafindan resmedilen Plevne onunde topcu duellosu Plevne onunde kusatmayi yarma harekatini resmeden The Illustrated London News gazetesinde 1878 de yayinlanan resim Bukres Romanya daki askeri muzede Plevne Kusatmasini resmeden panoramik resimler 2 Saldiri oncesi Rus askerlerini resmeden tablo Gravitsa daki mevzilerin alinmasini gosteren bir baska resim gtdYuzyillara gore Osmanli Imparatorlugu nun taraf oldugu onemli kusatmalar13 14 1285 160 Kulacahisar 1326 160 Bursa 1328 1331 160 Nikea 1333 1337 160 Izmit 1361 160 Edirne 1383 1387 160 Selanik 1383 160 Sofya 1385 160 Nis 1393 160 Tirnova 1394 1396 160 Konstantinopolis 1397 1402 160 Konstantinopolis15 1411 160 Konstantinopolis 1422 160 Konstantinopolis 1422 1430 160 Selanik 1428 160 Guvercinlik 1439 160 Semendire 1440 160 Belgrad 1440 41 160 Nobirda 1448 160 Kocacik 1450 160 Akcahisar 1453 160 Istanbul 1455 160 Berat 1456 160 Belgrad 1459 160 Semendire 1461 160 Trabzon 1462 160 Midilli 1463 160 Yayce 1464 160 Yayce 1467 160 Akcahisar 1470 160 Egriboz 1474 160 Iskodra 1475 160 Kefe 1477 78 160 Akcahisar 1478 79 160 Iskodra 1480 160 Rodos 1481 160 Otranto 1484 160 Kili 1484 160 Akkerman 1499 160 Inebahti16 1500 160 Modon 1500 160 Kefalonya 1501 160 Dirac 1514 5 160 Diyarbakir 1516 7 160 Mardin 1517 160 Kahire 1521 160 Belgrad 1522 160 Knin 1522 160 Rodos 1529 160 Cezayir Adasi 1529 160 Viyana 1532 160 Guns Koszeg 1532 160 Maribor 1533 34 160 Koron 1534 160 Tunus 1534 160 Bagdat 1537 160 Klis 1537 160 Korfu 1538 160 Diu 1539 160 Kastelnovo 1541 160 Budin 1541 160 Cezayir 1542 160 Peste 1543 160 Nice 1543 160 Estergon 1548 160 Aden 1548 160 Van 1551 160 Trablus 1552 160 Maskat 1552 160 Hurmuz 1552 160 Temesvar 1552 160 Egri 1556 160 Vahran 1559 160 Bahreyn 1563 160 Vahran 1565 160 Malta 1566 160 Zigetvar 1569 70 160 Kevkeban 1570 160 Lefkosa 1570 71 160 Magusa 1574 160 Tunus 1585 160 Tebriz 1585 86 160 Tebriz 1592 160 Bihac 1593 160 Kulpa 1594 160 Yanikkale 1596 160 Egri 1598 160 Budin17 1601 160 Kanije 1602 160 Istolni Belgrad 1603 160 Tebriz 1605 160 Estergon 1616 160 Revan 1621 160 Hotin 1625 160 Bagdat 1630 160 Bagdat 1635 160 Revan 1638 160 Bagdat 1642 160 Azak 1645 160 Hanya 1646 160 Resmo 1660 160 Varad 1663 160 Uyvar 1664 160 Zerinvar 1648 1669 160 Kandiye 1672 160 Kamanice 1678 160 Cehrin 1683 160 Viyana 1684 160 Budin 1684 160 Ayamavra 1685 160 Uyvar 1686 160 Budin 1686 160 Pecuy 1688 160 Egriboz 1688 160 Belgrad 1689 160 Perekop 1690 160 Belgrad 1692 160 Hanya 1693 160 Belgrad 1695 160 Azak 1696 160 Azak18 1715 160 Anabolu 1716 160 Korfu 1716 160 Temesvar 1717 160 Belgrad 1724 160 Hoy 1724 160 Hemedan 1724 160 Revan 1725 160 Tebriz 1731 160 Revan 1731 160 Urmiye 1733 160 Bagdat 1734 35 160 Gence 1735 160 Kars 1737 160 Ozi 1739 160 Belgrad 1743 160 Musul 1744 160 Kars 1769 160 Hotin 1773 160 Silistre 1788 160 Ozi 1788 160 Hotin 1789 160 Belgrad 1789 160 Izmail 1799 160 El Aris 1799 160 Yafa 1799 160 Akka19 1801 160 Kahire 1806 160 Belgrad 1821 160 Patras 1821 22 160 Akropol 1821 160 Tripolice 1822 160 Mesalongi 1823 160 Mesalongi 1825 26 160 Mesalongi 1826 27 160 Akropol 1828 160 Kars 1828 160 Sumnu 1828 160 Silistre 1828 160 Varna 1854 160 Kalafat 1854 160 Silistre 1854 55 160 Sivastopol 1855 160 Kars 1877 160 Plevne20 1912 13 160 Iskodra 1912 13 160 Edirne 1915 160 Van 1915 16 160 Kut ul Amare 1916 1919 160 MedineOsmanli maglubiyetleri italik olarak gosterilmistir Otorite kontroluLCCN sh95002087 NLI 987007539533405171 TDVIA plevne muharebeleri https tr wikipedia org w index php title Plevne Savunmasi amp oldid 36037245 sayfasindan alinmistir Kategoriler 93 Harbi 039 nde muharebelerPlevneII AbdulhamidOsmanli Imparatorlugu 039 nun kusatmalari1870 039 lerde catismalar1870 039 lerde Osmanli ImparatorluguRusya tarihiRomanya tarihiBulgaristan tarihiGizli kategoriler Webarsiv sablonu wayback baglantilariOlu dis baglantilari olan maddelerEncyclopaedia Britannica 039 nin on birinci baskisindan metin iceren Vikipedi makaleleriLCCN tanimlayicisi olan Vikipedi maddeleriNLI tanimlayicisi olan Vikipedi maddeleriTDVIA tanimlayicisi olan Vikipedi maddeleri