Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Physalis, Solanaceae familyasına bağlı bir bitki cinsidir.
| Physalis | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||
 | |||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||
| Değerlendirilmedi (IUCN 3.1) | |||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||
| |||||||||||||
Özellikler
Yaklaşık olarak 30 cm (12 in)-40 cm (16 in) yüksekliğe erişen bitkinin meyveleri bilye büyüklüğünde ve turuncumsudur. Dokusu domatesi andırır. Meyvesi kağıdımsı bir kabuğa sarılıdır. Güneşe ve sıcaklığa ihtiyaç duyar. Bazı türleri soğuğa karşı hassas olmasına karşın bazı türleri soğuğa dayanabilir.
Sınıflandırma
Etimoloji
Physalis sözcüğü, Yunanca φυσαλλίς: phusallis (idrar kesesi) kelimesinden gelir.
Taksonomi
Physalis cinsine bağlı türler (2024):
- Physalis acutifolia
- Physalis aggregata
- Physalis ampla
- Physalis angulata - L.
- Physalis angustifolia - Nutt.
- Physalis angustiloba
- Physalis angustior
- Physalis angustiphysa
- Physalis arborescens
- Physalis arenicola - Kearney
- Physalis breviloba
- Physalis campanula
- Physalis campechiana
- Physalis carnosa
- Physalis carpenteri - Riddell ex Rydb.
- Physalis caudella - Standl.
- Physalis chamaesarchoides
- Physalis cinerascens - (Dunal) Hitchc.
- Physalis cordata - Mill.
- Physalis coztomatl
- Physalis coztomtl
- Physalis crassifolia - Benth.
- Physalis eggersii
- Physalis filipendula
- Physalis fuscomaculata
- Physalis glabra
- Physalis glutinosa
- Physalis gracilis
- Physalis greenmanii
- Physalis grisea - (Waterf.) M. Martiñez
- Physalis hastatula
- Physalis hederaefolia
- Physalis hederifolia - A. Gray
- Physalis heterophylla - Nees
- Physalis hintonii
- Physalis hunzikeriana
- Physalis ignota
- Physalis ingrata
- Physalis integrifolia
- Physalis jalicensis
- Physalis lagascae
- Physalis lanceolata - Michx.
- Physalis lassa
- Physalis latecorollata
- Physalis laterocorollata
- Physalis lathyroides
- Physalis latiphylla
- Physalis latiphysa - Waterf.
- Physalis leptophylla
- Physalis lignescens
- Physalis longicaulis
- Physalis longifolia - Nutt.
- Physalis longiloba
- Physalis longipedicellata
- Physalis macvaughii
- Physalis mcvaughii
- Physalis melanocystis
- Physalis microcarpa
- Physalis microphysa
- Physalis minimaculata
- Physalis minuta
- Physalis missouriensis - Mack. & Bush
- Physalis mollis - Nutt.
- Physalis muelleri
- Physalis neomexicana - Rydb.
- Physalis nicandroides
- Physalis oregonensis
- Physalis orizabae
- Physalis parvianthera
- Physalis patula - Mill.
- Physalis pennellii
- Physalis peruviana - L.
- Physalis philadelphica - Lam.
- Physalis philippensis
- Physalis porrecta
- Physalis pringlei
- Physalis pruinosa
- Physalis pubescens - L.
- Physalis pumila - Nutt.
- Physalis purpurea
- Physalis quillabambensis
- Physalis rydbergii
- Physalis saadei
- Physalis sancti-josephi
- Physalis solanacea
- Physalis sordida
- Physalis spathulifolia
- Physalis stapelioides
- Physalis subilsiana
- Physalis subrepens
- Physalis sulphurea
- Physalis tamayoi
- Physalis tehuacanensis
- Physalis turbinata
- Physalis vestita
- Physalis victoriana
- Physalis virginiana - Mill.
- Physalis viscida
- Physalis viscosa - L.
- Physalis volubilis
- Physalis walteri - Nutt.
- Physalis waterfallii
- Soyu tükenen türler
Dağılım ve habitat
Sıcak ve subtropik bölgelere özgü, Amerika ve Avustralasya'da doğal olarak yetişen bir bitkidir. Birçok türü ise Meksika'ya endemiktir. Melezleme olarak dünya çapında birçok ülkeye tanıtılmıştır.
Kullanımı
Arkeolojik olarak geçmiş tarihlerde Kuzey Meksika ve Amerikan yerli halkı tarafından yiyecek olarak kullanıldığı bilinmektedir.
Meyveleri açısından zengindir. Domatesin kullanıldığı gibi kullanılabilir. Dış kabuğundan ayrıldıktan sonra içindeki meyve yenebilir veya salatalarda kullanılabilir.
Physalis peruviana veya Altın çilek adı altında ticareti yapılan meyvesi içeriğinde lifler barındırır. Özellikle zayıflamada etkili olduğu yönünde tanıtımı yapılan “Altın Çilek” meyvesinin hapı piyasaya çıkarılmış olsa da Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Türk Eczacılar Birliği bu konuda önemli açıklamalarda bulunmaktadır.
Galeri
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
Açık durumda bir Physalis peruviana -
![image]()
Physalis peruviana
Dış bağlantılar
![image]()
Wikimedia Commons'ta Physalis ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.![image]()
Vikitür'de Physalis ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça
- ^ . Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. 1 Eylül 2009. 29 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2010.
- ^ "ITIS". 19 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2022.
- ^ Morton JF (1987). "Cape gooseberry, Physalis peruviana L. in Fruits of Warm Climates". Purdue University, Center for New Crops & Plant Products. 18 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Ocak 2024.
- ^ . 22 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. URL–vikibağı karışıklığı ()
- ^ Vargas, O. (2001). "Two new species of Physalis (Solanaceae) endemic to Jalisco, Mexico". Brittonia. 53 (4): 505-10. doi:10.1007/bf02809650.
- ^ Vargas-Ponce, Ofelia; Sánchez Martínez, José; Zamora Tavares, María del Pilar; Valdivia Mares, Luis Enrique (1 Aralık 2016). "Traditional management of a small-scale crop of Physalis angulata in Western Mexico". Genetic Resources and Crop Evolution (İngilizce). 63 (8): 1383-1395. doi:10.1007/s10722-015-0326-3. ISSN 1573-5109.
- ^ Jennings, Jesse D. (April 1970). "The Prehistory of the Tehuacan Valley, Vol. 1: Environment and Subsistence. Edited by Douglas S. Byers. University of Texas Press, Austin, 1967. - The Prehistory of the Tehuacan Valley, Vol. 2: The Non-Ceramic Artifacts. Richard S. MACNEISH, Antoinette Nelken-Terner, and Irmgard W. Johnson. University of Texas, Austin, 1967". American Antiquity. 35 (2): 234-236. doi:10.2307/278167. ISSN 0002-7316. JSTOR 278167.
- ^ Ruz Sosa, Mario Humberto (15 Şubat 2013). "El añil en el Yucatán del siglo XVI". Estudios de Cultura Maya. 12. doi:10.19130/iifl.ecm.1979.12.525
![image]()
. ISSN 2448-5179. - ^ Le Paige, Gustavo (1977). "Recientes descubrimientos arqueológicos en la zona de San Pedro de Atacama". Estudios Atacameños (5): 111-126. doi:10.22199/s07181043.1977.0005.00008
![image]()
. ISSN 0716-0925. - ^ McClung de Tapia, Emily; Martínez Yrízar, Diana; Ibarra Morales, Emilio; Adriano Morán, Carmen Cristina (January 2014). "Los orígenes prehispánicos de una tradición alimentaria en la cuenca de méxico". Anales de Antropología. 48 (1): 97-121. doi:10.1016/s0185-1225(14)70491-6
![image]()
. ISSN 0185-1225. - ^ (1974). Field Guide to Edible Wild Plants. Harrisburg, PA: Stackpole Books. s. 90. ISBN . OCLC 799792.
- ^ . www.haberdar.com. 9 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2011.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Physalis Solanaceae familyasina bagli bir bitki cinsidir Physalis Yasadigi donem araligi 52 0 myo Wasatchian Gunumuz PreYeYeOSDCPTJKPgNPhysalis peruvianaKorunma durumuDegerlendirilmedi IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem PlantaeBolum TracheophytaSinif MagnoliopsidaTakim SolanalesFamilya SolanaceaeCins Physalis L OzelliklerYaklasik olarak 30 cm 12 in 40 cm 16 in yukseklige erisen bitkinin meyveleri bilye buyuklugunde ve turuncumsudur Dokusu domatesi andirir Meyvesi kagidimsi bir kabuga sarilidir Gunese ve sicakliga ihtiyac duyar Bazi turleri soguga karsi hassas olmasina karsin bazi turleri soguga dayanabilir SiniflandirmaEtimoloji Physalis sozcugu Yunanca fysallis phusallis idrar kesesi kelimesinden gelir Taksonomi Physalis cinsine bagli turler 2024 Physalis acutifolia Physalis aggregata Physalis ampla Physalis angulata L Physalis angustifolia Nutt Physalis angustiloba Physalis angustior Physalis angustiphysa Physalis arborescens Physalis arenicola Kearney Physalis breviloba Physalis campanula Physalis campechiana Physalis carnosa Physalis carpenteri Riddell ex Rydb Physalis caudella Standl Physalis chamaesarchoides Physalis cinerascens Dunal Hitchc Physalis cordata Mill Physalis coztomatl Physalis coztomtl Physalis crassifolia Benth Physalis eggersii Physalis filipendula Physalis fuscomaculata Physalis glabra Physalis glutinosa Physalis gracilis Physalis greenmanii Physalis grisea Waterf M Martinez Physalis hastatula Physalis hederaefolia Physalis hederifolia A Gray Physalis heterophylla Nees Physalis hintonii Physalis hunzikeriana Physalis ignota Physalis ingrata Physalis integrifolia Physalis jalicensis Physalis lagascae Physalis lanceolata Michx Physalis lassa Physalis latecorollata Physalis laterocorollata Physalis lathyroides Physalis latiphylla Physalis latiphysa Waterf Physalis leptophylla Physalis lignescens Physalis longicaulis Physalis longifolia Nutt Physalis longiloba Physalis longipedicellata Physalis macvaughii Physalis mcvaughii Physalis melanocystis Physalis microcarpa Physalis microphysa Physalis minimaculata Physalis minuta Physalis missouriensis Mack amp Bush Physalis mollis Nutt Physalis muelleri Physalis neomexicana Rydb Physalis nicandroides Physalis oregonensis Physalis orizabae Physalis parvianthera Physalis patula Mill Physalis pennellii Physalis peruviana L Physalis philadelphica Lam Physalis philippensis Physalis porrecta Physalis pringlei Physalis pruinosa Physalis pubescens L Physalis pumila Nutt Physalis purpurea Physalis quillabambensis Physalis rydbergii Physalis saadei Physalis sancti josephi Physalis solanacea Physalis sordida Physalis spathulifolia Physalis stapelioides Physalis subilsiana Physalis subrepens Physalis sulphurea Physalis tamayoi Physalis tehuacanensis Physalis turbinata Physalis vestita Physalis victoriana Physalis virginiana Mill Physalis viscida Physalis viscosa L Physalis volubilis Physalis walteri Nutt Physalis waterfalliiSoyu tukenen turler Dagilim ve habitatSicak ve subtropik bolgelere ozgu Amerika ve Avustralasya da dogal olarak yetisen bir bitkidir Bircok turu ise Meksika ya endemiktir Melezleme olarak dunya capinda bircok ulkeye tanitilmistir KullanimiArkeolojik olarak gecmis tarihlerde Kuzey Meksika ve Amerikan yerli halki tarafindan yiyecek olarak kullanildigi bilinmektedir Meyveleri acisindan zengindir Domatesin kullanildigi gibi kullanilabilir Dis kabugundan ayrildiktan sonra icindeki meyve yenebilir veya salatalarda kullanilabilir Physalis peruviana veya Altin cilek adi altinda ticareti yapilan meyvesi iceriginde lifler barindirir Ozellikle zayiflamada etkili oldugu yonunde tanitimi yapilan Altin Cilek meyvesinin hapi piyasaya cikarilmis olsa da Tarim ve Koyisleri Bakanligi Turk Eczacilar Birligi bu konuda onemli aciklamalarda bulunmaktadir GaleriPhysalis crassifolia Acik durumda bir Physalis peruviana Physalis peruvianaDis baglantilarWikimedia Commons ta Physalis ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Vikitur de Physalis ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Kaynakca Germplasm Resources Information Network United States Department of Agriculture 1 Eylul 2009 29 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Nisan 2010 ITIS 19 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mayis 2022 Morton JF 1987 Cape gooseberry Physalis peruviana L in Fruits of Warm Climates Purdue University Center for New Crops amp Plant Products 18 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Ocak 2024 22 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi URL vikibagi karisikligi yardim Vargas O 2001 Two new species of Physalis Solanaceae endemic to Jalisco Mexico Brittonia 53 4 505 10 doi 10 1007 bf02809650 Vargas Ponce Ofelia Sanchez Martinez Jose Zamora Tavares Maria del Pilar Valdivia Mares Luis Enrique 1 Aralik 2016 Traditional management of a small scale crop of Physalis angulata in Western Mexico Genetic Resources and Crop Evolution Ingilizce 63 8 1383 1395 doi 10 1007 s10722 015 0326 3 ISSN 1573 5109 Jennings Jesse D April 1970 The Prehistory of the Tehuacan Valley Vol 1 Environment and Subsistence Edited by Douglas S Byers University of Texas Press Austin 1967 The Prehistory of the Tehuacan Valley Vol 2 The Non Ceramic Artifacts Richard S MACNEISH Antoinette Nelken Terner and Irmgard W Johnson University of Texas Austin 1967 American Antiquity 35 2 234 236 doi 10 2307 278167 ISSN 0002 7316 JSTOR 278167 Ruz Sosa Mario Humberto 15 Subat 2013 El anil en el Yucatan del siglo XVI Estudios de Cultura Maya 12 doi 10 19130 iifl ecm 1979 12 525 ISSN 2448 5179 Le Paige Gustavo 1977 Recientes descubrimientos arqueologicos en la zona de San Pedro de Atacama Estudios Atacamenos 5 111 126 doi 10 22199 s07181043 1977 0005 00008 ISSN 0716 0925 McClung de Tapia Emily Martinez Yrizar Diana Ibarra Morales Emilio Adriano Moran Carmen Cristina January 2014 Los origenes prehispanicos de una tradicion alimentaria en la cuenca de mexico Anales de Antropologia 48 1 97 121 doi 10 1016 s0185 1225 14 70491 6 ISSN 0185 1225 1974 Field Guide to Edible Wild Plants Harrisburg PA Stackpole Books s 90 ISBN 0 8117 0616 8 OCLC 799792 www haberdar com 9 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Mayis 2011