Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli. (13 Nisan 2024) () |
Peygamberdevesi (Mantodea), Polyneoptera üsttakımına bağlı bir böcek takımıdır.Dönencel ve sıcak bölgelerde yaşar, başka böcekler üzerinden beslenir.
| Peygamberdevesi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Genç bir dişi Mantis religiosa, Fransa | |||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||
| |||||||||
| Sinonimler | |||||||||
| |||||||||
Peygamberdevesi olarak adlandırılmasının nedeni, öndeki iki ayağının eklemlerden kıvrıldığında dua ediyor gibi görünmesidir.
Özellikler
Peygamberdeveleri yavaş hareket eden ve öngöğüs bölütleri çok uzamış olan böceklerdir. Ön bacaklarının birbirini eklemlenen biri dikenli iki uzun parçası (uyluk ve kaval kemikleri) kıvrıldığında avlarını yakalayıp parçalayan bir kıskaca dönüştürür. Peygamber devesi genellikle canlı böceklerle beslenir fakat protein ihtiyaçlarını tam olarak karşılayamadıkları zamanlarda memeli sınıfından olan cüce fare ve sinek kuşu yediklerine de rastlanmıştır. Vücutları uzun ve incedir. Üçgen kafa yapıları vardır. Ergin bir peygamberdevesi, genelde 5 ile 13 cm arasındadır. Erkekler dişilerden daha küçüktür. Erkeklerin göğüsü 8 segmente dişilerinki ise 6 segmente ayrılır.[]
Dağılım ve habitat
Peygamber develerinin büyük bölümü tropik ve astropik bölgelerde yaşar. En iyi bilinen türlerinden olan 7–12 cm uzunluğundaki Mantis religiosa Afrika’nın kuzeyinden Avrupa’nın içlerine kadar yayılmıştır. Yenidünya’daki peygamber develerinden Kanada’da yaşayan tek peygamber devesi türüdür.[]
Ekoloji
Yaşam döngüsü
Dişi böcek çiftleşme sırasında, genelde erkek böceği yer ama erkek böcek kafası ve ayakları yense bile dişiyle çiftleşme yeteneğini kaybetmezler ve dişiler kozaya benzer büyükçe bir kapsül içinde yaklaşık 100-200 yumurta bırakırlar. Kapsül yumurtaları düşmanlardan ve kötü hava şartlarından korur. Dişi mantidlerin yumurtaları ağaç kabuklarında, çalılarda, kayaların üzerinde bulunur. Yumurtaları koyu kahverengi ve çizgilidir. Yumurtadan çıkan nimf 27 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'in kanatları yoktur. Ama vücudunun öbür bölümleri erişkinlere çok benzer. Nimfler erişkinler kadar oburdur ve birbirlerini bile yerler.
Besin kaynağı
Peygamberdevesi kendinden küçük böceklerle (termit, karınca, hamam böceği, kakalak, sinek, kulağakaçan, kene, cırcır böceği, çekirge, tahta kurdu, tahta kurusu, vs.) beslenir. Ayrıca, yamyamlık vardır ve özellikle çiftleşme sırasında dişiler erkekleri yiyebilir (seksüel yamyamlık). Eğer protein ihtiyaçlarını tam karşılayamazlar ise büyük sürüngen veya iri haşerelerle (kertenkele, çıyan, akrep, örümcek, yılan, fare, vs.) ve bunun yanında küçük kuş türleriyle beslenmeye çalışır. Ender olarak bitki ile beslenir.
İletişim ve sosyal davranış
Hareketsiz bir şekilde avlarını beklerler. Ön ayaklarında avını tutmak için kancalar ve dikenler vardır. Tehlike karşısında dikleşerek, kanatlı türleri ise kanatlarını hışırdatıp parlak uyarı renklerini gösterir. Bunun sebebi kendisini daha büyük göstermektir.[]
Kamufle olmak için üzerinde yaşadıkları bitkinin, yerin rengini alırlar. Yerde dolaşmaktan çok bitkiler arasında bulunmayı yeğlerler. Bir peygamber devesi yeşil ya da kurumuş bir yaprağa, ince bir dala, bir likene, parlak renkli bir çiçeğe ya da karıncaya benzer bir görünümde olabilir. Bu kamuflaj peygamber devesini düşmanlarından gizlemenin yanı sıra avına sezdirmeden yaklaşmaya ya da kurbanını hareketsiz bir biçimde bekleyerek tuzağa düşürmeye yarar. Karınca taklit eden türleri de bulunur.[]
Galeri
-
![image]()
-
![image]()
Yaprak görüntüsüne bürünmüş bir Mantid -
![image]()
İyi kamufle olmuş bir Mantid -
![image]()
Çiftleşme sırasında dişi, erkeği yerken -
![image]()
Ters dönmüş bir Mantid.
Dış bağlantılar
![image]()
Wikimedia Commons'ta Peygamberdevesi ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.![image]()
Vikitür'de Peygamberdevesi ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça
- ^ . 30 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2023.
- ^ Bakırcı, Çağrı Mert (20 Ocak 2017). . Evrim Ağacı. 23 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2024.
- ^ Beckman, Noelle; Hurd, Lawrence E. (2003). "Pollen Feeding and Fitness in Praying Mantids: The Vegetarian Side of a Tritrophic Predator". Environmental Entomology. 32 (4). s. 881. doi:10.1603/0046-225X-32.4.881.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ağustos 2015.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Peygamberdevesi haber gazete kitap akademik JSTOR 13 Nisan 2024 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Peygamberdevesi Mantodea Polyneoptera usttakimina bagli bir bocek takimidir Donencel ve sicak bolgelerde yasar baska bocekler uzerinden beslenir Peygamberdevesi Yasadigi donem araligi 145 0 myo Kretase Gunumuz PreYeYeOSDCPTJKPgNGenc bir disi Mantis religiosa FransaBiyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ArthropodaSinif InsectaTakim Mantodea Burmeister 1838SinonimlerManteodea Burmeister 1829 Mantearia MantopteraPeygamberdevelerinde Mantidae gorulen on bacaklar yakalayici bacaklar cok sayida dis ve diken tasir Peygamberdevesi olarak adlandirilmasinin nedeni ondeki iki ayaginin eklemlerden kivrildiginda dua ediyor gibi gorunmesidir OzelliklerPeygamberdeveleri yavas hareket eden ve ongogus bolutleri cok uzamis olan boceklerdir On bacaklarinin birbirini eklemlenen biri dikenli iki uzun parcasi uyluk ve kaval kemikleri kivrildiginda avlarini yakalayip parcalayan bir kiskaca donusturur Peygamber devesi genellikle canli boceklerle beslenir fakat protein ihtiyaclarini tam olarak karsilayamadiklari zamanlarda memeli sinifindan olan cuce fare ve sinek kusu yediklerine de rastlanmistir Vucutlari uzun ve incedir Ucgen kafa yapilari vardir Ergin bir peygamberdevesi genelde 5 ile 13 cm arasindadir Erkekler disilerden daha kucuktur Erkeklerin gogusu 8 segmente disilerinki ise 6 segmente ayrilir kaynak belirtilmeli Mantid yumurta kesesiDagilim ve habitatPeygamber develerinin buyuk bolumu tropik ve astropik bolgelerde yasar En iyi bilinen turlerinden olan 7 12 cm uzunlugundaki Mantis religiosa Afrika nin kuzeyinden Avrupa nin iclerine kadar yayilmistir Yenidunya daki peygamber develerinden Kanada da yasayan tek peygamber devesi turudur kaynak belirtilmeli Bir Peygamberdevesi turu Mantis religiosaEkolojiYasam dongusu Disi bocek ciftlesme sirasinda genelde erkek bocegi yer ama erkek bocek kafasi ve ayaklari yense bile disiyle ciftlesme yetenegini kaybetmezler ve disiler kozaya benzer buyukce bir kapsul icinde yaklasik 100 200 yumurta birakirlar Kapsul yumurtalari dusmanlardan ve kotu hava sartlarindan korur Disi mantidlerin yumurtalari agac kabuklarinda calilarda kayalarin uzerinde bulunur Yumurtalari koyu kahverengi ve cizgilidir Yumurtadan cikan nimf 27 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi in kanatlari yoktur Ama vucudunun obur bolumleri eriskinlere cok benzer Nimfler eriskinler kadar oburdur ve birbirlerini bile yerler Besin kaynagi Peygamberdevesi kendinden kucuk boceklerle termit karinca hamam bocegi kakalak sinek kulagakacan kene circir bocegi cekirge tahta kurdu tahta kurusu vs beslenir Ayrica yamyamlik vardir ve ozellikle ciftlesme sirasinda disiler erkekleri yiyebilir seksuel yamyamlik Eger protein ihtiyaclarini tam karsilayamazlar ise buyuk surungen veya iri haserelerle kertenkele ciyan akrep orumcek yilan fare vs ve bunun yaninda kucuk kus turleriyle beslenmeye calisir Ender olarak bitki ile beslenir Iletisim ve sosyal davranis Hareketsiz bir sekilde avlarini beklerler On ayaklarinda avini tutmak icin kancalar ve dikenler vardir Tehlike karsisinda dikleserek kanatli turleri ise kanatlarini hisirdatip parlak uyari renklerini gosterir Bunun sebebi kendisini daha buyuk gostermektir kaynak belirtilmeli Kamufle olmak icin uzerinde yasadiklari bitkinin yerin rengini alirlar Yerde dolasmaktan cok bitkiler arasinda bulunmayi yeglerler Bir peygamber devesi yesil ya da kurumus bir yapraga ince bir dala bir likene parlak renkli bir cicege ya da karincaya benzer bir gorunumde olabilir Bu kamuflaj peygamber devesini dusmanlarindan gizlemenin yani sira avina sezdirmeden yaklasmaya ya da kurbanini hareketsiz bir bicimde bekleyerek tuzaga dusurmeye yarar Karinca taklit eden turleri de bulunur kaynak belirtilmeli GaleriTenodera sinensis Yaprak goruntusune burunmus bir Mantid Iyi kamufle olmus bir Mantid Ciftlesme sirasinda disi erkegi yerken Ters donmus bir Mantid Dis baglantilarWikimedia Commons ta Peygamberdevesi ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Vikitur de Peygamberdevesi ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Kaynakca 30 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Agustos 2023 Bakirci Cagri Mert 20 Ocak 2017 Evrim Agaci 23 Mart 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2024 Beckman Noelle Hurd Lawrence E 2003 Pollen Feeding and Fitness in Praying Mantids The Vegetarian Side of a Tritrophic Predator Environmental Entomology 32 4 s 881 doi 10 1603 0046 225X 32 4 881 Arsivlenmis kopya 9 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Agustos 2015