Parkinson hastalığı

Parkinson hastalığı, hem motor sistemi hem de motor dışı sistemleri etkileyen, merkezî sinir sisteminin kronik dejeneratif bozukluğudur. Semptomlar genellikle yavaş yavaş ortaya çıkar ve hastalık kötüleştikçe motor dışı semptomlar daha yaygın hâle gelir. Erken semptomlar; tremor, rijidite, (hareket yavaşlaması) ve . Biliş, davranış, uyku ve duyu sistemleri ile ilgili sorunlar da ortaya çıkabilir.Parkinson hastalığı demansı, hastalığın ileri evrelerinde yaygın hâle gelir.

Parkinson hastalığı
Diğer adlar	Parkinson hastalığı, idiyopatik veya primer parkinsonizm, hipokinetik rijit sendrom, felç ajitanları, titreme felci
Olağan başlangıcı	60 yaş üstü
Uzmanlık	Nöroloji
Belirtiler	Tremor, rijidite, (hareket yavaşlaması),
Komplikasyon	Demans, depresyon, anksiyete, yeme problemleri ve uyku problemleri
Nedenleri	Bilinmiyor
Risk faktörü	Pestisit maruziyeti, kafa travması
Tanı	Semptomlara göre
Ayırıcı tanı	, , , antipsikotik kullanımı
Tedavi	İlaç, ameliyat
İlaç	L-DOPA, dopamin agonistis
Prognoz	Beklenen yaşam süresi: 7-15 yıl
Sıklık	6,2 milyon (2015)
Ölüm	117.400 (2015)

Hastalığın motor semptomları, orta beynin bazal ganglionlara dopamin sağlayan bir bölgesi olan substantia nigra'daki sinir hücrelerinin ölümünden kaynaklanır. Bu hücre ölümünün nedeni tam olarak anlaşılamamıştır, ancak proteininin nöron içindeki hâlinde toplanır. Toplu olarak, ana motor semptomlar parkinsonizm veya parkinson sendromu olarak bilinir.

Sınıflandırma

Parkinson hastalığı, parkinsonizmin en yaygın biçimidir ve idiyopatik parkinsonizm olarak da adlandırılır, yani tanımlanabilir bir nedeni yoktur. Beyindeki yanlış katlanmış alfa-sinüklein proteinlerinin birikimi ve yayılması, Parkinson hastalığını bir sinükleinopati olarak sınıflandırır.

Belirti ve bulgular

Parkinson hastalığının en tanınabilir belirtileri, hareketle ilgili (motor) belirtilerdir ve titreme, bradikinezi, rijidite ve sürünen/öne eğilmiş yürüyüş gibi içerir. Otonomik işlev bozukluğu (disotonomi), nöropsikiyatrik sorunlar (ruh hâli, biliş, davranış veya düşünce değişiklikleri), duyu (özellikle koku duyusu değişiklikleri) ve uyku zorlukları da dahil olmak üzere motor olmayan belirtiler de bulunabilir. Hastalar, motor belirtilerin başlamasından önce kabızlık, anosmi ve REM Davranış Bozukluğu dahil motor olmayan belirtilere sahip olabilirler. Genellikle bunun gibi belirtiler, demans, psikoz, ortostatizm ve daha ciddi düşmeler daha sonra meydana gelir.Disfaji (yutma güçlüğü), Parkinson hastalığının seyrinin herhangi bir döneminde başlayabilir ve hastaların %80'inden fazlasını etkiler.

Nedenler

Önerilen risk faktörlerinin hiçbiri kesin olarak kanıtlanmamıştır. En sık tekrarlanan ilişkiler, pestisitlere maruz kalanlarda artmış bir risk ve sigara içenlerde azalmış bir risktir. Parkinson hastalığı ile Helicobacter pylori enfeksiyonu arasında, levodopa dahil bazı ilaçların emilimini önleyebilen bir olası bir bağlantı bulunmaktadır.

Kaynakça

1. ^ ^{a b c d e f g} Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; NIH2016 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
2. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Car2016 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
3. ^ ^{a b c} Sveinbjornsdottir S (October 2016). "The clinical symptoms of Parkinson's disease". Journal of Neurochemistry. 139 (Suppl 1): 318-324. doi:10.1111/jnc.13691. (PMID) 27401947. 
4. ^ "Parkinson's disease – Symptoms and causes". . 1 Eylül 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Eylül 2023. 
5. ^ ^{a b c d e f} Kalia LV, Lang AE (August 2015). "Parkinson's disease". Lancet. 386 (9996): 896-912. doi:10.1016/s0140-6736(14)61393-3. (PMID) 25904081. 
6. ^ {{Kitap kaynağı|vauthors= Ferri FF|başlık=Ferri's differential diagnosis: a practical guide to the differential diagnosis of symptoms, signs, and clinical disorders|tarih=2010|yayıncı=Elsevier/Mosby|yer=Philadelphia, PA|isbn=978-0323076999|bölüm=Chapter P|basım=2.2
7. ^ Macleod AD, Taylor KS, Counsell CE (November 2014). "Mortality in Parkinson's disease: a systematic review and meta-analysis". Movement Disorders. 29 (13): 1615-1622. doi:10.1002/mds.25898. (PMID) 24821648. 
8. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; GBD2015Pre isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
9. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; GBD2015De isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
10. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Han2018 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
11. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; VillarPique2016 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
12. ^ Samii, Ali; Nutt, John G; Ransom, Bruce R (29 Mayıs 2004). "Parkinson's disease". The Lancet. 363 (9423): 1783-1793. doi:10.1016/S0140-6736(04)16305-8. ISSN 0140-6736. 7 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2023. 
13. ^ ^{a b} Jankovic, J. (1 Nisan 2008). "Parkinson's disease: clinical features and diagnosis". Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry (İngilizce). 79 (4): 368-376. doi:10.1136/jnnp.2007.131045. ISSN 0022-3050. (PMID) 18344392. 7 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2023. 
14. ^ Ciucci, Michelle (5 Kasım 2013). "Swallowing and Parkinson's Disease | Parkinson's Disease". www.michaeljfox.org (İngilizce). 10 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2023. 
15. ^ de Lau, Lonneke ML; Breteler, Monique MB (1 Haziran 2006). "Epidemiology of Parkinson's disease". The Lancet Neurology. 5 (6): 525-535. doi:10.1016/S1474-4422(06)70471-9. ISSN 1474-4422. 16 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2023. 

Dış bağlantılar

• Parkinson's Foundation 22 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde .