Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Hidrojen çizgisi ya da 21 cm çizgisi, uzaydaki nebulaların yaydığı 21 cm dalga boyuna sahip bir ışınımdır. Bu ışınımın varlığı kuramsal olarak Hollandalı astronom H.C. van de Hulst tarafından öne sürülmüş, 1951 yılında da saptanmıştır.
Hidrojen atomu
Işınımın kaynağı evrende en bol bulunan element olan hidrojendir. Hidrojen atomu bir elektron ve bir protondan meydana gelir. Gerek proton ve gerekse elektronun spin hareketi vardır. Proton ve elektronun spini kimi atomlarda aynı yönde yani paralel, kimi atomlarda ise ters yöndedir. Bu iki durum arasında küçük te olsa bir enerji farkı vardır. Paralel spinli atomlar ters spinli atomlardan daha yüksek enerjiye sahiptir. Bu fark;
- ya da joule cinsinden,
En düşük enerji düzeyindeki bir hidrojen atomunda elektron spini çevre bulutsularin ısısı sebebiyle değişebilir ve enerji düzeyi artabilir. Spinin tekrar eski halime gelmesi için yaklaşık 10 milyon yıl geçer. Bu sürenin sonunda spin yeniden eski haline gelirken, atom fazladan enerjiyi ışınım olarak yayınlar.Bu ışınımın frekansı Planck formülüne göre;
- Bu formüldeki h Planck sabitidir ve SI birimlerinde değeri
![image]()
- Buna göre;
![image]()
Hz
- Dalga boyu da
![image]()
m = ![image]()
cm
Astronomide 21 cm ışınımı
Tek bir atomun 21 cm dalga boyunda bir foton yayınlaması için yaklaşık 10 milyon yıl geçmesi gerekir. Ancak dev nebulalarda ki madde miktarı o kadar çoktur ki bu nebulalar her an Dünya'dan izlenecek kadar 21 cm ışınımı yaparlar. Bu ışınım radyo astronomide büyük öneme sahiptir. Çünkü arka plandaki ışıklı kaynakları perdeleyen sisli bölgeler 21 cm. ışınımına saydamdır ve bu ışınımdan yararlanarak görünmeyen bölgelerin haritaları çizilebilir. Astronomlar nebulaların hareketini izlemek için 21 cm ışınımını izler ve bu ışınımdaki kırmızıya kayma veya maviye kayma miktarına bakarak bu nebulaların uzaklaşma veya yaklaşma süratlerini hesaplarlar.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hidrojen cizgisi ya da 21 cm cizgisi uzaydaki nebulalarin yaydigi 21 cm dalga boyuna sahip bir isinimdir Bu isinimin varligi kuramsal olarak Hollandali astronom H C van de Hulst tarafindan one surulmus 1951 yilinda da saptanmistir Hidrojen atomunda elektron ve proton spinleri Ust sekilde paralel spin Alt sekilde ise ters spin haline gecerken atomum yaydigi isinim Hidrojen atomuIsinimin kaynagi evrende en bol bulunan element olan hidrojendir Hidrojen atomu bir elektron ve bir protondan meydana gelir Gerek proton ve gerekse elektronun spin hareketi vardir Proton ve elektronun spini kimi atomlarda ayni yonde yani paralel kimi atomlarda ise ters yondedir Bu iki durum arasinda kucuk te olsa bir enerji farki vardir Paralel spinli atomlar ters spinli atomlardan daha yuksek enerjiye sahiptir Bu fark E 5 874 10 6eV displaystyle E approx 5 874 cdot 10 6 eV ya da joule cinsinden E 5 874 10 6 1 602 10 19 9 41 10 25J displaystyle E 5 874 cdot 10 6 cdot 1 602 cdot 10 19 9 41 cdot 10 25 J En dusuk enerji duzeyindeki bir hidrojen atomunda elektron spini cevre bulutsularin isisi sebebiyle degisebilir ve enerji duzeyi artabilir Spinin tekrar eski halime gelmesi icin yaklasik 10 milyon yil gecer Bu surenin sonunda spin yeniden eski haline gelirken atom fazladan enerjiyi isinim olarak yayinlar Bu isinimin frekansi Planck formulune gore f Eh displaystyle f frac E h Bu formuldeki h Planck sabitidir ve SI birimlerinde degeri h 6 626 10 34 displaystyle h approx 6 626 cdot 10 34 Buna gore f 9 41 10 256 626 10 34 1 42 109 displaystyle f frac 9 41 cdot 10 25 6 626 cdot 10 34 1 42 cdot 10 9 HzDalga boyu dal cf 3 1081 42 109 0 21 displaystyle lambda frac c f frac 3 cdot 10 8 1 42 cdot 10 9 0 21 m 21 displaystyle 21 cmAstronomide 21 cm isinimiTek bir atomun 21 cm dalga boyunda bir foton yayinlamasi icin yaklasik 10 milyon yil gecmesi gerekir Ancak dev nebulalarda ki madde miktari o kadar coktur ki bu nebulalar her an Dunya dan izlenecek kadar 21 cm isinimi yaparlar Bu isinim radyo astronomide buyuk oneme sahiptir Cunku arka plandaki isikli kaynaklari perdeleyen sisli bolgeler 21 cm isinimina saydamdir ve bu isinimdan yararlanarak gorunmeyen bolgelerin haritalari cizilebilir Astronomlar nebulalarin hareketini izlemek icin 21 cm isinimini izler ve bu isinimdaki kirmiziya kayma veya maviye kayma miktarina bakarak bu nebulalarin uzaklasma veya yaklasma suratlerini hesaplarlar Kaynakca Britannica Ansiklopedisi Ingilizce 26 Subat 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Subat 2019 Hyper phyicis sayfasi Ingilizce 29 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Subat 2019 Eric Chaisson Steeve McMillan Astronomy Today ISBN 978 1 292 05773 6 sf 488 489