Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
İsmail Nihat Erim (17 Mart 1912, Kandıra, Kocaeli - 19 Temmuz 1980, İstanbul), Türk hukukçu, akademisyen ve siyasetçi. Türkiye Büyük Millet Meclisinde beş dönem Cumhuriyet Halk Partisinden milletvekili olarak siyaset yapan Erim, 1948-50 yılları arasında bayındırlık bakanlığı ve başbakan yardımcılığı görevlerinde bulundu. 12 Mart Muhtırası'nın ardından 1971-1972 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı olarak görev aldı. 19 Temmuz 1980 tarihinde İstanbul Dragos'ta Devrimci Sol militanları tarafından düzenlenen suikast sonucunda 68 yaşında öldü.
| Nihat Erim | |
|---|---|
| 1972'de Nihat Erim | |
| 13. Türkiye Başbakanı | |
| Görev süresi 26 Mart 1971 - 22 Mayıs 1972 | |
| Cumhurbaşkanı | Cevdet Sunay |
| Yerine geldiği | Süleyman Demirel |
| Yerine gelen | Ferit Melen |
| 3. Türkiye Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı | |
| Görev süresi 16 Ocak 1949 - 22 Mayıs 1950 | |
| Başbakan | Şemsettin Günaltay |
| Yerine geldiği | Faik Ahmet Barutçu |
| Yerine gelen | Samet Ağaoğlu |
| Türkiye Bayındırlık Bakanı | |
| Görev süresi 10 Haziran 1948 - 16 Ocak 1949 | |
| Başbakan | Hasan Saka |
| Yerine geldiği | Kasım Gülek |
| Yerine gelen | Şevket Adalan |
| Türkiye Büyük Millet Meclisi 7., 8., 12., 13. ve 14. Dönem Milletvekili | |
| Görev süresi 25 Ekim 1961 - 14 Ekim 1973 | |
| Seçim bölgesi | 1961 - Kocaeli 1965 - Kocaeli 1969 - Kocaeli |
| Görev süresi 8 Mart 1943 - 24 Mart 1950 | |
| Seçim bölgesi | 1943 - Kocaeli 1946 - Kocaeli |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | İsmail Nihat 17 Mart 1912 Kandıra, İstanbul Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 19 Temmuz 1980 (68 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul |
| Partisi | Cumhuriyet Halk Partisi (1943-1971) |
| Evlilik(ler) | Kamile Erim |
| Çocuk(lar) | Işık Asım Erim (1937) Ayşe Işıl Önalp (1940) |
| Ebeveyn(ler) | Raif Erim Macide Erim |
| Bitirdiği okul | Galatasaray Lisesi, İstanbul Hukuk Fakültesi, İstanbul |
| Mesleği | Akademisyen · Hukukçu · Siyasetçi |
Yaşamı
İlk yılları, eğitimi ve akademisyenliği
Nihat Erim, 17 Mart 1912 tarihinde, bugün Kocaeli sınırları içinde kalan İstanbul vilayetine bağlı Kandıra kazasında doğdu. Raif Bey ve Macide Hanım'ın oğludur. Erim'i konu alan doktora tezinde Yazar Ahmet Gülen, Erim'in doğum tarihinin Erim'in damadı Akın Önalp tarafından 4 Kasım 1911 olarak bildirildiğini belirtmiştir.
Galatasaray Lisesini, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi. Paris Hukuk Fakültesinde doktora yaptı. 1939 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesine kamu hukuku doçentliğine atandı, 1941 yılında profesör oldu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesindeki kamu hukuku derslerine ek olarak Siyasal Bilgiler Okulunda devletler hukuku dersleri verdi. 1959-1961 yılları arasında BM Uluslararası Hukuk Komisyonu üyesi olarak görev aldı.
Siyasi kariyeri
1943-1950 yılları arasında CHP Milletvekili olarak TBMM'de bulundu, 2. Saka Hükûmetinde bayındırlık bakanlığı, Günaltay Hükûmetinde başbakan yardımcılığı yaptı. Demokrat Partinin yerel seçimleri boykot etmesi üzerine 30 Mayıs 1946'da ünlü, "... sosyal bünyede derin rahatsızlıklar müşahede edildiğinde bunu gidermenin yolu, bir müddet için 'hürriyet ilâhının üzerine bir şal örtmek' ve yukardan aşağı bir otorite tesis eylemektir." sözlerini yazdı.CHP muhalefete geçtikten sonra partinin yayın organı Ulus'un başyazarlığını üstlendi. Bu gazetenin 1953 yılında kapanması üzerine 1955 yılına kadar Yeni Ulus ve Halkçı gazetelerini çıkardı. Başbakan Adnan Menderes'in isteği üzerine Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası'nın hazırlanmasında görev aldı. 1961 yılında CHP Milletvekili olarak yeniden TBMM'ye döndü. CHP içinde İsmet İnönü'nün başlattığı "Ortanın Solu" hareketine katıldı, daha sonra CHP'den ayrılarak Cumhuriyetçi Güven Partisini kuracak olan Prof. Dr. Turhan Feyzioğlu'yla birlikte muhalefet etti.
12 Mart 1971 Muhtırası'nın ardından CHP'den ayrılması koşuluyla hükûmeti kurmakla görevlendirildi. 26 Mart 1971 tarihinde kurduğu askerî cunta hükûmeti 3 Aralık 1971 tarihinde istifa etti. Yeniden hükûmeti kurmakla görevlendirildi, kurduğu 34. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti 22 Mayıs 1972 tarihine kadar işbaşında kaldı. 1961 Anayasası'nın Türkiye'ye ''lüks'' olduğunu ifade etti[] ve 12 Mart Muhtırası'nı verenlerin direktifi doğrultusunda Anayasa'nın 40 maddesinde değişiklikler yaptırdı.Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan'ın idam edilmelerine kadar varacak olan ve "Balyoz Harekâtı" olarak bilinen uygulamaları başlatması nedeniyle "Balyoz" lakabıyla anıldı.[] 1977 yılına kadar Cumhuriyet Senatosunda Kontenjan Senatörü olarak görev yaptı.
Özel yaşamı
Bayan Kamile (1911) ile evli olup Işık Asım (1937) ve Ayşe Işıl Önalp'in (1940) babasıdır.
Kitapları
Kıbrıs'la ilgili anı ve gözlemlerini, "Bildiğim ve Gördüğüm Ölçüler İçinde Kıbrıs" adıyla 1975 yılında kitaplaştırdı. Ölümünden yıllar sonra Yapı Kredi Yayınları tarafından "12 Mart Anıları" ve "Günlükler"i yayımlandı.
Ölümü
15 Temmuz 1979 günü evine patlayıcı madde atılan ve bir zarar görmeyen Nihat Erim, bir yıl sonra ise 19 Temmuz 1980 tarihinde İstanbul Maltepe Dragos'taki Deniz Kulübünün önünde Dev-Sol militanları tarafından düzenlenen suikast sonucu öldü. Olay yerinde, "Faşist Gün Sazak'tan sonra faşist Erim’i de işkenceleri ve devrimcilerin katlini protesto için cezalandırdık. (Devrimci Sol)" yazılı bir bildiri bulundu. Ölümü Türkiye çapında büyük yankı yaptı, Bülent Ecevit ve Alparslan Türkeş millî birlik çağrısında bulundu, basın büyük tepki gösterdi.
22 Temmuz 1980'de düzenlenen cenaze töreni sonrası Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.
Kaynakça
| Vikisöz'de Nihat Erim ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
- ^ a b c d e f g h (PDF). 12 Kasım 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ a b c d (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ . TBMM.gov.tr. 11 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2014.
- ^ (PDF). 30 Ocak 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ . 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "12 Mart Belgeseli 10. Bölüm | Rövanş | 32.Gün Arşivi". 12 Mart Belgeseli. 32. Gün. 25 Nisan 2017. 9 Ocak 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2020.
- ^ . 19 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Meydan-Larousse Büyük Lügat ve Ansiklopedisi, Cilt:4 s.319. Meydan Yayınevi, İstanbul.
Dış bağlantılar
![image]()
Wikimedia Commons'ta Nihat Erim ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur- İsmail Nihat Erim Biyografisi4 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Süleyman Demirel | 13. Türkiye başbakanı 26 Mart 1971 - 22 Mayıs 1972 | Sonra gelen: Ferit Melen |
| Önce gelen: Faik Ahmet Barutçu | Türkiye Başbakan Yardımcısı 16 Ocak 1949 - 22 Mayıs 1950 | Sonra gelen: Samet Ağaoğlu |
| Önce gelen: Kasım Gülek | Türkiye Bayındırlık Bakanı 10 Haziran 1948 - 16 Ocak 1949 | Sonra gelen: Hasan Şevket Adalan |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ismail Nihat Erim 17 Mart 1912 Kandira Kocaeli 19 Temmuz 1980 Istanbul Turk hukukcu akademisyen ve siyasetci Turkiye Buyuk Millet Meclisinde bes donem Cumhuriyet Halk Partisinden milletvekili olarak siyaset yapan Erim 1948 50 yillari arasinda bayindirlik bakanligi ve basbakan yardimciligi gorevlerinde bulundu 12 Mart Muhtirasi nin ardindan 1971 1972 yillari arasinda Turkiye Cumhuriyeti Basbakani olarak gorev aldi 19 Temmuz 1980 tarihinde Istanbul Dragos ta Devrimci Sol militanlari tarafindan duzenlenen suikast sonucunda 68 yasinda oldu Nihat Erim1972 de Nihat Erim13 Turkiye BasbakaniGorev suresi 26 Mart 1971 22 Mayis 1972Cumhurbaskani Cevdet SunayYerine geldigi Suleyman DemirelYerine gelen Ferit Melen3 Turkiye Cumhuriyeti Basbakan YardimcisiGorev suresi 16 Ocak 1949 22 Mayis 1950Basbakan Semsettin GunaltayYerine geldigi Faik Ahmet BarutcuYerine gelen Samet AgaogluTurkiye Bayindirlik BakaniGorev suresi 10 Haziran 1948 16 Ocak 1949Basbakan Hasan SakaYerine geldigi Kasim GulekYerine gelen Sevket AdalanTurkiye Buyuk Millet Meclisi 7 8 12 13 ve 14 Donem MilletvekiliGorev suresi 25 Ekim 1961 14 Ekim 1973Secim bolgesi 1961 Kocaeli 1965 Kocaeli 1969 KocaeliGorev suresi 8 Mart 1943 24 Mart 1950Secim bolgesi 1943 Kocaeli 1946 KocaeliKisisel bilgilerDogum Ismail Nihat 17 Mart 1912 1912 03 17 Kandira Istanbul Vilayeti Osmanli ImparatorluguOlum 19 Temmuz 1980 68 yasinda Istanbul TurkiyeDefin yeri Zincirlikuyu Mezarligi IstanbulPartisi Cumhuriyet Halk Partisi 1943 1971 Evlilik ler Kamile ErimCocuk lar Isik Asim Erim 1937 Ayse Isil Onalp 1940 Ebeveyn ler Raif Erim Macide ErimBitirdigi okul Galatasaray Lisesi Istanbul Hukuk Fakultesi IstanbulMeslegi Akademisyen Hukukcu Siyasetci24 Mart 1950 tarihli Aksam gazetesinde Nihat Erim in cocukluk fotografi 27 Mart 1950 tarihli Aksam gazetesinde Nihat Erim in solda Galatasaray Lisesi yillari 17 Mart 1950 tarihli Aksam gazetesinde Nihat Erim ve ailesi YasamiIlk yillari egitimi ve akademisyenligi Nihat Erim 17 Mart 1912 tarihinde bugun Kocaeli sinirlari icinde kalan Istanbul vilayetine bagli Kandira kazasinda dogdu Raif Bey ve Macide Hanim in ogludur Erim i konu alan doktora tezinde Yazar Ahmet Gulen Erim in dogum tarihinin Erim in damadi Akin Onalp tarafindan 4 Kasim 1911 olarak bildirildigini belirtmistir Galatasaray Lisesini Istanbul Universitesi Hukuk Fakultesini bitirdi Paris Hukuk Fakultesinde doktora yapti 1939 yilinda Ankara Universitesi Hukuk Fakultesine kamu hukuku docentligine atandi 1941 yilinda profesor oldu Ankara Universitesi Hukuk Fakultesindeki kamu hukuku derslerine ek olarak Siyasal Bilgiler Okulunda devletler hukuku dersleri verdi 1959 1961 yillari arasinda BM Uluslararasi Hukuk Komisyonu uyesi olarak gorev aldi Siyasi kariyeri 1943 1950 yillari arasinda CHP Milletvekili olarak TBMM de bulundu 2 Saka Hukumetinde bayindirlik bakanligi Gunaltay Hukumetinde basbakan yardimciligi yapti Demokrat Partinin yerel secimleri boykot etmesi uzerine 30 Mayis 1946 da unlu sosyal bunyede derin rahatsizliklar musahede edildiginde bunu gidermenin yolu bir muddet icin hurriyet ilahinin uzerine bir sal ortmek ve yukardan asagi bir otorite tesis eylemektir sozlerini yazdi CHP muhalefete gectikten sonra partinin yayin organi Ulus un basyazarligini ustlendi Bu gazetenin 1953 yilinda kapanmasi uzerine 1955 yilina kadar Yeni Ulus ve Halkci gazetelerini cikardi Basbakan Adnan Menderes in istegi uzerine Kibris Cumhuriyeti Anayasasi nin hazirlanmasinda gorev aldi 1961 yilinda CHP Milletvekili olarak yeniden TBMM ye dondu CHP icinde Ismet Inonu nun baslattigi Ortanin Solu hareketine katildi daha sonra CHP den ayrilarak Cumhuriyetci Guven Partisini kuracak olan Prof Dr Turhan Feyzioglu yla birlikte muhalefet etti 12 Mart 1971 Muhtirasi nin ardindan CHP den ayrilmasi kosuluyla hukumeti kurmakla gorevlendirildi 26 Mart 1971 tarihinde kurdugu askeri cunta hukumeti 3 Aralik 1971 tarihinde istifa etti Yeniden hukumeti kurmakla gorevlendirildi kurdugu 34 Turkiye Cumhuriyeti Hukumeti 22 Mayis 1972 tarihine kadar isbasinda kaldi 1961 Anayasasi nin Turkiye ye luks oldugunu ifade etti kaynak belirtilmeli ve 12 Mart Muhtirasi ni verenlerin direktifi dogrultusunda Anayasa nin 40 maddesinde degisiklikler yaptirdi Deniz Gezmis Huseyin Inan ve Yusuf Aslan in idam edilmelerine kadar varacak olan ve Balyoz Harekati olarak bilinen uygulamalari baslatmasi nedeniyle Balyoz lakabiyla anildi kaynak belirtilmeli 1977 yilina kadar Cumhuriyet Senatosunda Kontenjan Senatoru olarak gorev yapti Ozel yasami Bayan Kamile 1911 ile evli olup Isik Asim 1937 ve Ayse Isil Onalp in 1940 babasidir Kitaplari Kibris la ilgili ani ve gozlemlerini Bildigim ve Gordugum Olculer Icinde Kibris adiyla 1975 yilinda kitaplastirdi Olumunden yillar sonra Yapi Kredi Yayinlari tarafindan 12 Mart Anilari ve Gunlukler i yayimlandi Olumu15 Temmuz 1979 gunu evine patlayici madde atilan ve bir zarar gormeyen Nihat Erim bir yil sonra ise 19 Temmuz 1980 tarihinde Istanbul Maltepe Dragos taki Deniz Kulubunun onunde Dev Sol militanlari tarafindan duzenlenen suikast sonucu oldu Olay yerinde Fasist Gun Sazak tan sonra fasist Erim i de iskenceleri ve devrimcilerin katlini protesto icin cezalandirdik Devrimci Sol yazili bir bildiri bulundu Olumu Turkiye capinda buyuk yanki yapti Bulent Ecevit ve Alparslan Turkes milli birlik cagrisinda bulundu basin buyuk tepki gosterdi 22 Temmuz 1980 de duzenlenen cenaze toreni sonrasi Zincirlikuyu Mezarligi na defnedildi KaynakcaVikisoz de Nihat Erim ile ilgili sozleri bulabilirsiniz a b c d e f g h PDF 12 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi a b c d PDF TBMM Basin ve Halkla Iliskiler Mudurlugu 21 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi TBMM gov tr 11 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Kasim 2014 PDF 30 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi 12 Mart Belgeseli 10 Bolum Rovans 32 Gun Arsivi 12 Mart Belgeseli 32 Gun 25 Nisan 2017 9 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2020 19 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Meydan Larousse Buyuk Lugat ve Ansiklopedisi Cilt 4 s 319 Meydan Yayinevi Istanbul Dis baglantilarWikimedia Commons ta Nihat Erim ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Ismail Nihat Erim Biyografisi4 Aralik 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Siyasi goreviOnce gelen Suleyman Demirel 13 Turkiye basbakani 26 Mart 1971 22 Mayis 1972 Sonra gelen Ferit MelenOnce gelen Faik Ahmet Barutcu Turkiye Basbakan Yardimcisi 16 Ocak 1949 22 Mayis 1950 Sonra gelen Samet AgaogluOnce gelen Kasim Gulek Turkiye Bayindirlik Bakani 10 Haziran 1948 16 Ocak 1949 Sonra gelen Hasan Sevket Adalan