Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Messier 77 (ayrıca M77 veya NGC 1068 olarak da bilinir), Balina takımyıldızı yönünde bulunan bir çubuklu sarmal gökada. Dünya'dan uzaklığı yaklaşık olarak 47 milyon ışık yılı olup, 1780 yılında Pierre Méchain tarafından keşfedilmiştir. Messier kataloğunun en büyük gökadalarından biridir.
| Cetus A | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Mount Lemmon SkyCenter tarafından elde edilen NGC 1068 fotoğrafı. | |||||
| Gözlem verisi (Dönem J2000) | |||||
| Takımyıldız | Balina | ||||
| Sağ açıklık (α) | 02sa 42d 40.7s | ||||
| Dik açıklık (δ) | −00° 00′ 48″ | ||||
| Galaksi sınıfı | (R)SA(rs)b | ||||
| Görünür büyüklük (V) | 9,6 | ||||
| Yüzey parlaklığı (SB) | +12,8 | ||||
| Görünür boyut (V) | 7′.1 × 6′.0 | ||||
| Özellikler | |||||
| Grup veya küme | (NGC 1068 Grubu) | ||||
| Kırmızıya kayma (z) | (3793 ± 10) · 10-6 | ||||
| Helyo dikey hız () | +1137 ± 3 km/s | ||||
| Mesafe | 47 mIy | ||||
Keşif | |||||
| |||||
| Katalog belirtmeleri | |||||
M 77 • NGC 1068 • GC 600 • IRAS 02401-0013 • Arp 37 • MCG +0-7-83, • PGC 10266 • UGC 2188 • ZWG 388.98 • KUG 0240-002 • h 262 | |||||
 Wikimedia Commons'ta ilgili ortam | |||||
Messier 77, etkin gökada çekirdeğiyle aktif bir gökadadır. Görünen dalgaboylarında yıldızlararası toz görünümünü gizlemektedir. Moleküler disk ve sıcak plazma, gizlenen maddeyle birlikte ilk kez VLBA ve VLA ile radyo dalgaboylarında ölçüldü. Gökada, oldukça parlak bir tip 2 seyfert gökadadır.
Kara delik
NGC 1068'in X-ışını (mavi ve yeşil) ve optik dalga boylarındaki görüntülerinden oluşturulan montajda, merkezdeki dev kütleli bir karadelik yakınlarından kaynaklanan şiddetli bir rüzgarla savrulan gaz görülüyor. Gökadanın iç sarmal kolları üzerindeki yoğun yıldız oluşum bölgeleri hem optik hem de X-ışını dalga boylarında izlenebiliyor. Gaz bulutunun uzamış biçiminin, karadeliği çevreleyen çörek biçimli soğuk gaz ve toz bulutundan (torus) kaynaklandığı düşünülüyor. Görüntülerde üç renkli X-ışını görüntülerinde uzamış birer beyaz leke biçiminde izlenen torusun yaklaşık beş milyon Güneş kütlesinde olduğu hesaplanıyor. Radyo gözlemleri, torusun karadeliğin birkaç ışıkyılı yakınından, 300 ışıkyılı ötesine kadar uzandığını gösteriyor.
Chandra X-ışını Uzay teleskopu'ndaki tayfölçerler, gazın bileşimini, sıcaklığını ve akış hızını ölçüyorlar. Ölçümler rüzgardaki maddenin bir oksijen eksikliği dışında, Güneş'in atmosferindeki maddeyle aşağı yukarı aynı olduğunu gösteriyor. Rüzgarla sürüklenen maddenin sıcaklığı 100.000 °C. Gazın ortalama hızı da saatte yaklaşık 1,6 milyon km.
Dev kütleli karadeliklerin genellikle buradaki gibi torus biçimli gaz ve toz bulutlarıyla çevrili olmasına karşın, bazen karadelik, Pergel gökadasının merkezinde olduğu gibi ince bir gaz ve toz diski tarafından beslenebilir. Bu örnekte, diskin egriliği hemen göze çarpıyor. Disk, tıpkı bir şemsiye gibi gökadanın bazı kesimlerini, karadeliğe düşen ısınmış maddeden kaynaklanan yoğun ışınımdan koruyor. Karadeliklerin çok güçlü kütleçekimleri, kritik bir eşiği geçen madde ve ışınımın bir daha geri dönmesine izin vermiyor. Ancak, delik yakınında disk yüzeylerindeki ışınım basıncı ve diskte dolanan madde içindeki akım kararsızlıkları nedeniyle bir kısım madde uzaya kaçabiliyor. Kaçan bu madde açısal momentumu da birlikte taşıdığından geride kalan maddenin delik içine düşmesine yol açıyor. Pergel karadelik diskinin bir özelliği de, kaçan maddenin, öteki disklerde olduğu gibi dar bir fıskiye (jet) biçiminde değil, geniş bir demet halinde uzaklaşması. Bu durum bir paradoks yaratıyor: Işınım, öteki karadeliklerde olduğu gibi yoğun ve konsantre biçimde uzaklaşırken, madde parçacıklarından oluşan rüzgarın şiddeti görece düşük. Bu da sürüklenen parçacıkların moleküller ve toz oluşturmasına izin veriyor.
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Sarmal gökada M77 @ SEDS Messier sayfası5 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- VLBA ayın fotoğrafı: radio continuum and water masers of NGC 106819 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ESO: Göz Kamaştırıcı Sarmalın Hareketli Merkezi23 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . incl. Fotos & Animation
NGC 1044 | NGC 1045 | NGC 1046 | NGC 1047 | NGC 1048 | NGC 1049 | NGC 1050 | NGC 1051 | NGC 1052 | NGC 1053 | NGC 1054 | NGC 1055 | NGC 1056 | NGC 1057 | NGC 1058 | NGC 1059 | NGC 1060 | NGC 1061 | NGC 1062 | NGC 1063 | NGC 1064 | NGC 1065 | NGC 1066 | NGC 1067 | NGC 1068 | NGC 1069 | NGC 1070 | NGC 1071 | NGC 1072 | NGC 1073 | NGC 1074 | NGC 1075 | NGC 1076 | NGC 1077 | NGC 1078 | NGC 1079 | NGC 1080 | NGC 1081 | NGC 1082 | NGC 1083 | NGC 1084 | NGC 1085 | NGC 1086 | NGC 1087 | NGC 1088 | NGC 1089 | NGC 1090 | NGC 1091 | NGC 1092 | NGC 1093
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Messier 77 ayrica M77 veya NGC 1068 olarak da bilinir Balina takimyildizi yonunde bulunan bir cubuklu sarmal gokada Dunya dan uzakligi yaklasik olarak 47 milyon isik yili olup 1780 yilinda Pierre Mechain tarafindan kesfedilmistir Messier katalogunun en buyuk gokadalarindan biridir Cetus AMount Lemmon SkyCenter tarafindan elde edilen NGC 1068 fotografi Gozlem verisi Donem J2000 TakimyildizBalinaSag aciklik a 02sa 42d 40 7sDik aciklik d 00 00 48 Galaksi sinifi R SA rs bGorunur buyukluk V 9 6Yuzey parlakligi SB 12 8Gorunur boyut V 7 1 6 0OzelliklerGrup veya kume NGC 1068 Grubu Kirmiziya kayma z 3793 10 10 6Helyo dikey hiz vr displaystyle v r 1137 3 km sMesafe47 mIyKesifPierre Mechain 1780 Katalog belirtmeleriM 77 NGC 1068 GC 600 IRAS 02401 0013 Arp 37 MCG 0 7 83 PGC 10266 UGC 2188 ZWG 388 98 KUG 0240 002 h 262 Wikimedia Commons ta ilgili ortam Messier 77 etkin gokada cekirdegiyle aktif bir gokadadir Gorunen dalgaboylarinda yildizlararasi toz gorunumunu gizlemektedir Molekuler disk ve sicak plazma gizlenen maddeyle birlikte ilk kez VLBA ve VLA ile radyo dalgaboylarinda olculdu Gokada oldukca parlak bir tip 2 seyfert gokadadir Kara delikNGC 1068 in X isini mavi ve yesil ve optik dalga boylarindaki goruntulerinden olusturulan montajda merkezdeki dev kutleli bir karadelik yakinlarindan kaynaklanan siddetli bir ruzgarla savrulan gaz goruluyor Gokadanin ic sarmal kollari uzerindeki yogun yildiz olusum bolgeleri hem optik hem de X isini dalga boylarinda izlenebiliyor Gaz bulutunun uzamis biciminin karadeligi cevreleyen corek bicimli soguk gaz ve toz bulutundan torus kaynaklandigi dusunuluyor Goruntulerde uc renkli X isini goruntulerinde uzamis birer beyaz leke biciminde izlenen torusun yaklasik bes milyon Gunes kutlesinde oldugu hesaplaniyor Radyo gozlemleri torusun karadeligin birkac isikyili yakinindan 300 isikyili otesine kadar uzandigini gosteriyor M77 cekirdeginin HUT tarafindan elde edilmis fotografi Chandra X isini Uzay teleskopu ndaki tayfolcerler gazin bilesimini sicakligini ve akis hizini olcuyorlar Olcumler ruzgardaki maddenin bir oksijen eksikligi disinda Gunes in atmosferindeki maddeyle asagi yukari ayni oldugunu gosteriyor Ruzgarla suruklenen maddenin sicakligi 100 000 C Gazin ortalama hizi da saatte yaklasik 1 6 milyon km Dev kutleli karadeliklerin genellikle buradaki gibi torus bicimli gaz ve toz bulutlariyla cevrili olmasina karsin bazen karadelik Pergel gokadasinin merkezinde oldugu gibi ince bir gaz ve toz diski tarafindan beslenebilir Bu ornekte diskin egriligi hemen goze carpiyor Disk tipki bir semsiye gibi gokadanin bazi kesimlerini karadelige dusen isinmis maddeden kaynaklanan yogun isinimdan koruyor Karadeliklerin cok guclu kutlecekimleri kritik bir esigi gecen madde ve isinimin bir daha geri donmesine izin vermiyor Ancak delik yakininda disk yuzeylerindeki isinim basinci ve diskte dolanan madde icindeki akim kararsizliklari nedeniyle bir kisim madde uzaya kacabiliyor Kacan bu madde acisal momentumu da birlikte tasidigindan geride kalan maddenin delik icine dusmesine yol aciyor Pergel karadelik diskinin bir ozelligi de kacan maddenin oteki disklerde oldugu gibi dar bir fiskiye jet biciminde degil genis bir demet halinde uzaklasmasi Bu durum bir paradoks yaratiyor Isinim oteki karadeliklerde oldugu gibi yogun ve konsantre bicimde uzaklasirken madde parcaciklarindan olusan ruzgarin siddeti gorece dusuk Bu da suruklenen parcaciklarin molekuller ve toz olusturmasina izin veriyor Kaynakca a b c d e f g NASA IPAC Extragalactic Database NED results for object NGC 1068 Ingilizce Erisim tarihi 1 Agustos 2010 Dis baglantilarSarmal gokada M77 SEDS Messier sayfasi5 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde VLBA ayin fotografi radio continuum and water masers of NGC 106819 Kasim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ESO Goz Kamastirici Sarmalin Hareketli Merkezi23 Kasim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde incl Fotos amp AnimationMessier Katalogu Bahar acisina gore onceki M 34 Bahar acisina gore sonraki M 45 Katalog sirasina gore onceki M 76 Katalog sirasina gore sonraki M 78 Bakmak istediginiz cisminin resmini seciniz Messier nesneleri katalogu NGC cisimleri Liste NGC 1044 NGC 1045 NGC 1046 NGC 1047 NGC 1048 NGC 1049 NGC 1050 NGC 1051 NGC 1052 NGC 1053 NGC 1054 NGC 1055 NGC 1056 NGC 1057 NGC 1058 NGC 1059 NGC 1060 NGC 1061 NGC 1062 NGC 1063 NGC 1064 NGC 1065 NGC 1066 NGC 1067 NGC 1068 NGC 1069 NGC 1070 NGC 1071 NGC 1072 NGC 1073 NGC 1074 NGC 1075 NGC 1076 NGC 1077 NGC 1078 NGC 1079 NGC 1080 NGC 1081 NGC 1082 NGC 1083 NGC 1084 NGC 1085 NGC 1086 NGC 1087 NGC 1088 NGC 1089 NGC 1090 NGC 1091 NGC 1092 NGC 1093