Vikipedi özgür ansiklopedi Miklagård sayfasından yönlendirildi çemberlitaş Sütunu veya Konstantin Sütunu 330 yıllarında

Vikipedi ozgur ansiklopedi Miklagard sayfasindan yonlendirildi Cemberlitas Sutunu veya Konstantin Sutunu 330 yillarinda Imparator I Konstantin onuruna Cemberlitas semtteki tepeye dikilmis olan anitsal sutun Istanbul a caglar boyunca degisik adlar verilmistir Bu kent adlari kent tarihinin farkli donemleriyle iliskilidir Bu adlar tarihsel sirayla Bizantion Augusta Antonina Nova Roma Konstantinopolis Kostantiniyye Islambol ve Istanbul dur Bunun disinda tarihte Mogollar Cakduryan Polonlar Kanatorya Cekler Aylana Macarlar Vizenduvar olarak adlandirmislardir 91 1 93 Tarihi isimleri degistir kaynagi degistir Tarih boyunca Istanbul kentine verilen onlarca ad icinde Turkler tarafindan yaygin bicimde benimseneni ve gunumuzde kullanilani Istanbul dur Bu adin eis tin polin Yunanca 160 eis thn polin tamlamasindan geldigi sanilmaktadir 91 2 93 Bu tamlama o donem Yunancasinda sehirde sehrin icinde sehirici gibi anlamlara gelmekteydi 91 2 93 Ayrica halk dilinde n unsuzune bitisen p sesi b sesine donusuyordu 91 2 93 Bu baglamda Istanbul adinin kokeni pek cok kaynakta bu tamlamayla iliskilendirilmektedir MS 2 yuzyildan kalma Ermeni kaynaklarinda da Istanbolya da Istinbol biciminde anilan sehir adinin Turkceye bu sekilde giris yapmis olmasi olasidir 91 3 93 Osmanli doneminde sehir merkezi icin kullanilan adlar cesitlilik gosterse de vilayet capinda adlandirma hemen hemen sabit kalmistir Istanbul kentine ev sahipligi yapan ust idari birimin sehirle ayni adi tasimasi Osmanli Imparatorlugu doneminden kalma bir uygulamadir Roma egemenligi altindayken sehrin topraklarinin bulundugu eyalet ise Avrupa Yakasinda Trakya Latince 160 Tracia Yunanca 160 8rakh Anadolu Yakasi nda Bitinya Latince 160 Bithynia Yunanca 160 Bi8ynia eyaletiydi 91 4 93 Bizantion degistir kaynagi degistir Plinius un aktarimina gore sehri bilinen en eski adi Ligos Grekce 160 Lygkos olmakla birlikte bu konuda detayli bilgi yoktur 91 5 93 Sonralari sehir Bizantion Yunanca Byzantion adini almistir MO 667 de Antik Yunanistan daki Megara sehir devletinden gelen Dor asilli Yunan yerlesimciler bugunku Istanbul uzerinde bir koloni kurdu ve yeni koloniye krallari Byzas veya Byzantas in Yunanca Byzas veya Byzantas serefine Byzantion adini verdiler 91 6 93 91 7 93 Byzantium orijinal adi Byzantion olan antik kentin adinin 1 yuzyilda kenti Romalilar ele gecirince onlar tarafindan Latincelestirilmis halidir Augusta Antonina degistir kaynagi degistir Bozdogan Kemeri veya Valens Su kemeri Romalilar tarafindan Istanbul da yaptirilan su kemeridir Roma Imparatoru Valens tarafindan 4 yuzyilin sonlarinda tamamlanmistir Augusta Antonina miladi 3 yuzyilin basinda Roma Imparatoru Septimius Severus un oglu Antonius sonraki Roma Imparatoru Caracalla serefine kente verdigi kisa sureli addir 91 8 93 Nova Roma degistir kaynagi degistir 330 yilinda Roma Imparatoru I Konstantin tarafindan kent Roma Imparatorlugu nun baskenti ilan edilince kente Latince Yeni Roma anlamina gelen Nova Roma Yunanca Nea Rwmh Nea Roma adini koydu ve bu adi tesvik etmeye calistiysa da bu ad hic benimsenmedi 91 9 93 Konstantinopolis degistir kaynagi degistir Ancak 337 yilinda Imparator I Konstantin in olumuyle kentin adi onun serefine Konstantin in kenti anlamina gelen Konstantinopolis e Yunanca Kwnstantinoypolis Kōnstantinoupolis Latincelestirilmis Constantinopolis cevrildi Konstantinopolis Bizans Imparatorlugu boyunca kentin resmi adi olarak kaldi Ama Konstantinopolis kentin yerlileri tarafindan sadece Yunanca kent anlamina gelen Polis Polis olarak anilirdi 91 10 93 1453 yilinda Osmanli Padisahi Fatih Sultan Mehmet onderliginde Osmanli Imparatorlugu tarafindan fethinden sonra bile Konstantinopolis Bati da kullanilan en yaygin ad olarak kaldi Istanbul adi ancak 1928 de Latin harflerine gecilmesi sonrasi Bati dillerinde Konstantinopolis in yerini almaya basladi Kostantiniyye degistir kaynagi degistir Kitab i Bahriye ye 1629 yilinda Mustafa bin Mehmed Cundi tarafindan eklenen Istanbul cizimi Kostantiniyye Arapca القسطنطينية al Qusṭanṭiniyah Osmanli Turkcesi قسطنطينيه Kostantiniyye Konstantinopolis in Arapca seklidir ve kentin Islam dunyasinda bilinir hale gelen ve en cok kullanilan adi oldu Yunancada Konstantin in kenti anlamina gelen Konstantinopolis in aksine Kostantiniyye Arapcada Konstantin in yeri anlamina geliyordu 1453 yilinda fetihten sonra kent Osmanli Imparatorlugu nun dorduncu baskenti ilan edildi ve Kostantiniyye Osmanli Imparatorlugu tarafindan kentin resmi adi olarak kullanildi ve 1923 yilinda Osmanli Imparatorlugu nun cokusune kadar cogu zaman bu ad kullanimda kaldi Ornegin Osmanli Imparatorlugu ve mahkemeleri Kostantiniyye de yayimlanan resmi belgelerin kaynagini belirtmek icin be Makam i Daru s Saltanat i Kostantiniyyetu l Mahrusatu l Mahmiyye gibi basliklar kullanilirdi 91 11 93 Evliya Celebi nin Seyahatname adli eserinde de sehir icin kullanilan adlardan birisi de Kostantiniyye dir 91 12 93 Ancak bazi donemlerde Osmanli yetkilileri kent icin diger adlardan yanaydi Hem kent icin hem de Osmanli hukumetini tanimlamak ve diplomatik yazismalar icin ozellikle bu yuceltici adlar es anlamli kullanilirdi ve tesvik edilirdi Dersaadet Farsca Arapca 160 در سعادت Mutluluk Kapisi Deraliye Farsca Arapca 160 در عاليه Yuce Kapi Bab i Ali Arapca Arapca 160 باب عالی Yuce Kapi Payitaht Farsca Arapca 160 پایتخت Tahtin Ayagi veya Baskent Asitane Farsca Farsca 160 آستانه Devletin Esigi Istanbul Haritasi Bugunku Fatih Tarihi Yarimada Islambol degistir kaynagi degistir Tarihte sehir icin kullanilan adlar icinde Islambol dar kullanim alanina sahip olsa da kayitlarda gorulen adlardandir Evliya Celebi nin 17 yuzyila tarihlenen Seyahatname sinde Kostantiniyye adiyla beraber bircok cildinde soz konusu Islambol اسلامبول kelimesi de kullanilmistir Soz konusu seyahatnamede bu ad diger adlardan daha yogun bir kullanima sahiptir 91 13 93 Istanbul isminin kokeninin Islam ve bol ekine dayandirilmasi halk etimolojisi orneklerinden biridir ve etimolojik acidan dogru degildir 91 14 93 Istanbul degistir kaynagi degistir Etimolojik olarak Istanbul adinin kokeni Turkce telaffuz 160 isˈtanbuɫ ve halk arasinda bazen Turkce telaffuz 160 ɯsˈtambuɫ Ortacag Bizans Yunancasinda kent e dogru veya kent te anlamina gelen Yunanca telaffuz eἰs ton boyle is ton bule kelimelerinin Turkcelestirilmesiyle olusmustur boyle Yonetim merkezi Baskent anlamlarini tasir 91 15 93 Kiz Kulesi Uskudar in sembolu haline gelen kule Uskudar da Bizans devrinden kalan tek eserdir Istanbul Osmanli doneminde resmi belgelere girdi ve sikca kullanildi Sehrin bu isminin Turkcede en eski kullanimi 1360 yilina tarihlenen Danismendname eserinde gorulur 91 16 93 91 17 93 Osmanli tarih yaziciliginin ilk donemlerinde uretilmis anonim bir gazavatname olan Gazavat i Sultan Murad adli eser de sehir Istanbul adi altinda ele almistir 91 16 93 91 18 93 Ayrica Osmanli Ordusu nda Istanbul un merkez ordu komutani icin resmen Istanbul agasi ve Istanbul un en yuksek sivil hakimi icin resmen Istanbul efendisi sifatlari kullanilirdi Konstantiniyye de dahil olmak uzere diger adlarin da kullanilmasina devam edildi ancak Istanbul Osmanlica 160 استانبول zamanla sehrin Turkcede en yaygin bilinen adi oldu ve diger adlandirmalar kullanimdan kalkti Fakat Batililar tarafindan Konstantinopolis adi kullanilmaya devam edildi 1918 yilinda sehrin kullanimda olan iki adi mevcuttu Resmi belgelerde ve azinliklar arasinda Konstantin temelli isimler kullanilirken Turk halki arasinda Istanbul ismi yaygindi Donemin siyasi kosullari icerisinde sehrin isminin kullaniminda halihazirda bir ayrisma mevcuttu Bu ayrismaya ithafen Istanbul un Isgali sirasinda Istanbul daki Osmanli vatandasi olan Yunan azinliklar o donemki Yunanistan Krali I Konstantin in adiyla ilintili olacak sekilde isgal ordularini Iste Konstantin Istanbul iste Konstantin tezahuratiyla karsiladi Bu tezahurat yayilip bir slogana donustu Boylece Konstantin ismi Turkler arasinda fazlasiyla olumsuz bir anlama burundu Istanbul un tekrar alinmasiyla yapilan ilk islerden biri de olumsuz bir anlama sahip Konstantin ismini Istanbul ismiyle resmi olarak degistirilmesi oldu 91 19 93 1928 de Latin harflerine gecilmesi sonrasi kentin Turkce adinin Latin harfleriyle yazilmis hali Istanbul uluslararasi kullanima girdi Istanbul kentin uluslararasi adi ilan edildikten sonra Konstantinopolis adinin mektuplarda veya diger yazismalarda ve uluslararasi alanlarda kullanilmasi yasaklandi Ornegin yurt disindan Istanbul a gonderilen mektuplarda adres olarak Konstantinopolis yaninda Istanbul yazsa bile yazildiysa bu mektuplar geri gonderilmeye baslandi Zaman icinde Istanbul adi ve bunun cesitli benzer yazilislari cogu dunya dilinde yerini aldi 91 20 93 91 21 93 Miklagard degistir kaynagi degistir Gerhard Munthe cizimiyle Miklagard Miklagard Eski Norsca Miklagardr buyuk anlamindaki mikla veya mykil ve kale veya duvar anlamindaki gard sozcuklerinden Vikinglerin sehre vermis oldugu isimdir 91 22 93 Kaynakca degistir kaynagi degistir Istanbul Efsaneleri Kitapcik Focus Dergisi Eki Temmuz 2005 38 Sayfa a b c Kelimebaz Istanbul Sevan Nisanyan 29 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Haziran 2010 160 Goncuoglu Suleyman Faruk 2010 En cok ismi olan sehir Istanbul un Ilkleri Enleri Istanbul Otuken s 160 233 ISBN 978 975 437 753 8 160 The Bithynian cities under the later empire 29 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Haziran 2010 160 Ingilizce Sevin Veli 2016 Anadolu nun Tarihi Cografyasi I 4 bas Ankara Turk Tarih Kurumu Yayinlari s 160 24 ISBN 160 9789751609847 160 Georgacas Demetrius John 1947 The Names of Constantinople Transactions and Proceedings of the American Philological Association Cilt 160 78 The Johns Hopkins University Press ss 160 347 67 doi 10 2307 283503 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi23 Ocak 2011 160 Evans 2000 s 160 16 Necdet Sakaoglu 1993 Istanbul un adlari Dunden bugune Istanbul ansiklopedisi Turkiye Kultur Bakanligi Room 2006 ss 160 177 Constantinople Thomas K Wukitsch B A M S 28 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ocak 2011 160 Necdet Sakaoglu 1993 Kostantiniyye Dunden bugune Istanbul ansiklopedisi Turkiye Kultur Bakanligi Evliya Celebi Seyahatnamesi 5 Kitap Hazirlayan Yucel Dagli Seyit Ali Kahraman Ibrahim Sezgin YKY Yayinlari Istanbul 2001 s 44 109 119 137 157 ISBN 975 08 0235 7 Evliya Celebi Seyahatnamesi 5 Kitap Hazirlayan Yucel Dagli Seyit Ali Kahraman Ibrahim Sezgin YKY Yayinlari Istanbul 2001 s 7 8 10 ISBN 975 08 0235 7 Aktan Sertac 3 Haziran 2019 Istanbul ismi nereden geliyor euronews 7 Haziran 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ekim 2020 160 Lexicorient Istanbul 23 Eylul 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Ocak 2011 160 a b istanbul Nisanyan Sozluk 13 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ekim 2020 160 Danismendname 1360 Niksardan ta Istanbula varinca lagimdan giderlerdi Gazavat i Sultan Murad 1451 yilindan once Tekvur daxi kalyonuŋa suvar olub sehr i Istanbula gelub Afyoncu F 2009 Osmanli Arsiv Belgelerine Gore Isgal Doneminde Istanbul 16 Mart 1920 31 Aralik 1922 Yayinlanmamis Yuksek Lisans Tezi Istanbul Marmara Universitesi Turkiyat Arastirmalari Enstitusu Ataturk Ilkeleri ve Inkilap Tarihi Anabilim Dali Richard D Robinson 1965 The First Turkish Republic A Case Study in National Development Cambridge University Press 160 Stanford and Ezel Shaw 1977 History of the Ottoman Empire and Modern Turkey Cambridge University Press 160 Mats G Larsson Varingar Nordbor hos kejsaren i Miklagard Stockholm 1994 https tr wikipedia org w index php title Istanbul 27un isimleri amp oldid 36066882 sayfasindan alinmistir Kategoriler Istanbul ili tarihiKonstantinopolisGizli kategori ISBN sihirli baglantisini kullanan sayfalar