Merkezkaç

Newton mekaniğinde merkezkaç kuvveti, dönen bir referans çerçevesinde bakıldığında tüm nesneler üzerinde etkili gibi görünen bir eylemsizlik kuvvetidir ("hayali" veya "sözde" kuvvet olarak da adlandırılır).

Newton’a göre duran bir cisme etki eden kuvvet o cismin ivme kazanmasına neden olur. Yine Newton’a göre hareket halindeki bir cisim, üzerine bir kuvvet etki etmediği sürece hareketine devam edecektir. Dairesel hareket sistemlerinde, yani dönen sistemler için, başlangıçta duran bir cisim (yatayda dönen bir levha ya da bir atlıkarınca ve üzerinde hareketsiz bir cisim) harekete başladığında dışa doğru kayma eğilimi gösterecektir. Yani cisim merkezden dışa doğru bir ivme kazanacaktır. Newton’a göre bu cisme, ivmenin yönünde (dışa doğru) bir kuvvet etki ediyor olması gerekir. İşte gerçekte olmayan bu kuvvete merkezkaç kuvveti denir. Bu durum sisteme içeriden bakıldığı zaman gerçekleşir. Eğer sistem dışardan incelenirse durumun farklı olduğu görülür. Otobanların keskin virajlardaki eğimi, araçların kontrolünü kaybetmesini azaltmak içindir. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri'nde yapılan NASCAR yarışlarında virajların eğimli olmasının nedeni merkezkaç kuvvetinin etkisini azaltmaktır. Böylece pilotlar, hem virajı rahat ve hızlı bir şekilde alır hem de korkunç kazaların önüne geçilmiş olur.

Merkezkaç kuvvetin büyüklüğü;

${\displaystyle F_{\text{mk}}=m{\frac {V^{2}}{r}}}$

eşitliğinden bulunur. Ayrıca bu eşitlikteki ${\displaystyle V}$, çizgisel hız, açısal hız ile yarıçapın çarpımı olarak da ifade edilebilir. (${\displaystyle V=\omega r}$)

Bu eşitlikten merkezkaç kuvveti, ${\displaystyle F_{\text{mk}}=m\cdot \omega ^{2}\cdot r}$ olarak da yazılabilir. Merkezkaç kuvveti merkezden uzaklaştıkça artar.