Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Meddah (Arapça: مداح, meddâh), kıssahan veya şehnâmehân. Meddahın sözcük anlamı çok öven olup ilk başlarda İslam Peygamberi Muhammed zamanını öven kişileri ifade ederken zamanla topluluk önünde halk hikâyesi anlatan kişi anlamına dönüşmüştür. Araplarda bu kimselere “kāss” (çoğulu: kussâs), “kassâs, İranlılarda ve Osmanlı Türklerinde ise “kıssahân” ve “şehnâmehân” denmiştir.
| Meddahlık | |
|---|---|
 Osmanlı kahvehanesinde gösterisini yapan bir meddah. | |
| Ülke | Türkiye |
| Kaynak | 37 |
| Bölge | Avrupa ve Kuzey Amerika |
| Tescil geçmişi | |
| Tescil | 2008 (3. oturum) |
Tarihçe
Meddah, Arapça مدخ kökünden türetilmiş bir mübalağalı ism-i faildir, çok öven (kişi) anlamına gelir. İlk kullanımının İslam peygamberi Muhammed'i savunan şiirler yazmış Hassan bin Sabit'e hitaben kullanıldığı kaydedilmiştir.
Mekan ve kostüm
Kişiler, anlatılarını Osmanlı sarayında, şehir ve kasabalarda ve kahvehanelerde aktarırlardı. Özel bir anlatım yeri yoktur ve çoğunlukla kahvehanelerde anlatırlar.
Meddah olayları canlandırırken seyircinin rahatça görebileceği şano türü yüksek bir yere oturur. Bir eline değnek alırdı. Bu değnekle dinleyicilerin dikkatini toplar, at, eşek vb. hayvanların anlatımı sırasında kullanır. Mendili taklit yaparken sesini farklılaştırmak için kullanır. Omzunda büyükçe bir mendil ya da makrame bulunur ve bunu kadın taklidi yaparken başörtüsü olarak örter.
Sözel anlatı
Meddahın anlatısını, günlük yaşamdaki olaylar, masallar, destanlar, öyküler ve efsaneler oluşturur. Ferhat ile Şirin, Leyla ile Mecnun, Arzu ile Kamber başlıcası olmak halk hikâyelerini, gerçek olayları, duyumlarını tekrar kurgulayarak aktarır. En heyecanlı yerinde anlatıya ara verip izleyicilerden para toplar.
Oyunun başlangıcında ve bitişinde kalıplara başvurur. Örneğin; Başlarken şu kalıp kullanılır:
| “ | Sühensâz-ı gülistan-ı nezaket Nihâl-i gonce-i bağ-ı zerafet Söyledikçe sergüzeşti verir bezme letafet Dinle imdi bende-i âcizden hoş bir hikâyet. | „ |
Karakterler tanıtılıp şu uyarıda bulunulur:
| “ | İsim isme, kisip kisbe,semt semte benzer, geçmiş zaman söylenir, yalan gerçek vakit geçer. | „ |
Sonda da şu kalıp kullanılır:
| “ | Bu kıssadır bir mecmua kenarında kaydolunmuş, biz de gördük söyledik. Sakiye sohbet kalmazmış baki. Her ne kadar sürçülisan ettikse affola, inşallah gelecek defa daha güzel bir hikâye söyleriz. | „ |
Temsilcileri
- Aşkî
- Sururî
- Yusufi (XVII. yy)
Kaynakça
- ^ a b c d Türkiye'nin somut olmayan kültürel mirası. 1.baskı. M.Öcal Oğuz, Erdoğan Yavuz. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı. 2008. s. 67. ISBN . OCLC 794360417.
- ^ Tülücü, Süleyman (2001). "Meddahlık ve Meddah Hikâyeleri ile İlgili Önemli Bir Eser" (PDF), 17. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. ss. 173-190. 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Ağustos 2021.
- ^ a b Sekmen, Mustafa (1 Aralık 2009). "OYUNCU MEDDAH YA DA "KENDİ VE DİĞERLERİ" MEKANİZMASI". Tiyatro Araştırmaları Dergisi. 30 (30): 27-45. doi:10.1501/TAD_0000000249. ISSN 1300-1523. 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Ağustos 2021.
- Elçin, Şükrü (1992) [ilk olarak 1976 yılında yayımlanmıştır]. Türk Dünyası El Kitabı: Edebiyat. 3 (2. bas.). Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü. s. 370. ISBN .
- TDV İslâm Ansiklopedisi'nde meddah
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Meddah Arapca مداح meddah kissahan veya sehnamehan Meddahin sozcuk anlami cok oven olup ilk baslarda Islam Peygamberi Muhammed zamanini oven kisileri ifade ederken zamanla topluluk onunde halk hikayesi anlatan kisi anlamina donusmustur Araplarda bu kimselere kass cogulu kussas kassas Iranlilarda ve Osmanli Turklerinde ise kissahan ve sehnamehan denmistir MeddahlikUNESCO Somut Olmayan Kulturel MirasiOsmanli kahvehanesinde gosterisini yapan bir meddah UlkeTurkiyeKaynak37BolgeAvrupa ve Kuzey AmerikaTescil gecmisiTescil2008 3 oturum TarihceMeddah Arapca مدخ kokunden turetilmis bir mubalagali ism i faildir cok oven kisi anlamina gelir Ilk kullaniminin Islam peygamberi Muhammed i savunan siirler yazmis Hassan bin Sabit e hitaben kullanildigi kaydedilmistir Mekan ve kostumKisiler anlatilarini Osmanli sarayinda sehir ve kasabalarda ve kahvehanelerde aktarirlardi Ozel bir anlatim yeri yoktur ve cogunlukla kahvehanelerde anlatirlar Meddah olaylari canlandirirken seyircinin rahatca gorebilecegi sano turu yuksek bir yere oturur Bir eline degnek alirdi Bu degnekle dinleyicilerin dikkatini toplar at esek vb hayvanlarin anlatimi sirasinda kullanir Mendili taklit yaparken sesini farklilastirmak icin kullanir Omzunda buyukce bir mendil ya da makrame bulunur ve bunu kadin taklidi yaparken basortusu olarak orter Sozel anlatiMeddahin anlatisini gunluk yasamdaki olaylar masallar destanlar oykuler ve efsaneler olusturur Ferhat ile Sirin Leyla ile Mecnun Arzu ile Kamber baslicasi olmak halk hikayelerini gercek olaylari duyumlarini tekrar kurgulayarak aktarir En heyecanli yerinde anlatiya ara verip izleyicilerden para toplar Oyunun baslangicinda ve bitisinde kaliplara basvurur Ornegin Baslarken su kalip kullanilir Suhensaz i gulistan i nezaket Nihal i gonce i bag i zerafet Soyledikce serguzesti verir bezme letafet Dinle imdi bende i acizden hos bir hikayet Karakterler tanitilip su uyarida bulunulur Isim isme kisip kisbe semt semte benzer gecmis zaman soylenir yalan gercek vakit gecer Sonda da su kalip kullanilir Bu kissadir bir mecmua kenarinda kaydolunmus biz de gorduk soyledik Sakiye sohbet kalmazmis baki Her ne kadar surculisan ettikse affola insallah gelecek defa daha guzel bir hikaye soyleriz TemsilcileriAski Sururi Yusufi XVII yy Kaynakca a b c d Turkiye nin somut olmayan kulturel mirasi 1 baski M Ocal Oguz Erdogan Yavuz Ankara Kultur ve Turizm Bakanligi 2008 s 67 ISBN 978 975 17 3368 9 OCLC 794360417 Tulucu Suleyman 2001 Meddahlik ve Meddah Hikayeleri ile Ilgili Onemli Bir Eser PDF 17 A U Turkiyat Arastirmalari Enstitusu Dergisi ss 173 190 3 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Agustos 2021 a b Sekmen Mustafa 1 Aralik 2009 OYUNCU MEDDAH YA DA KENDI VE DIGERLERI MEKANIZMASI Tiyatro Arastirmalari Dergisi 30 30 27 45 doi 10 1501 TAD 0000000249 ISSN 1300 1523 3 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Agustos 2021 Elcin Sukru 1992 ilk olarak 1976 yilinda yayimlanmistir Turk Dunyasi El Kitabi Edebiyat 3 2 bas Ankara Turk Kulturunu Arastirma Enstitusu s 370 ISBN 975 456 050 1 TDV Islam Ansiklopedisi nde meddah