Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Lewis satranç figürleri (İngilizce : Lewis Chessmen) toplam 78 satranç figüründen oluşan bir karışımdır. Hebrides ada gruplarından sonra en büyüğü olan İskoç Hebridler'deki Lewis adasında(de•) keşfedilmiştir. Norveç'te üretildiği tahmin ediliyor ve Orta Çağın oyun taşları olarak geçerliliğini koruyor. Ayrıca Roma süsleme sanatının muhteşem bir kanıtıdır.
Kökenleri
Bu satranç figürleri tahminen Norveç'te benzer figürlerin bulunduğu 12. yüzyılın ikinci yarısına dayanıyor. Bu zaman diliminde Satranç Arap Bölgeleri'nden Sicilya ve İspanya üzerinden de Avrupa'ya yayıldı. Akdeniz'de Araplar ile hareketli bir ticaret yapan Vikingler satrancı önceleri İskandinavya'ya getirdiler. Böyle de İskandinav kökenli ancak daha çok arap figürlerine benzeyen 10. yüzyıldan dağınık satranç figürleri ortaya çıktı. Lewis Satranç Figürleri'nde ise önceleri koşucu olarak bilinen Fil Piskopos olarak tasvir edildi.(Esaslı durumu file binen bir süvariydi) Bu sayede bu figürler Batı-Avrupa tipi fügürler olarak kabul edilmektedir.
Lewis satranç figürleri, Romalı tarzda deniz ayısının diş kemiklerinden imal edilmiştir. Bugüne kadar ikisi tamamlanmış olan dört takıma ait toplam 78 figürden oluşmaktadır. Toplam olarak 8 şah (erkek tarzı), 8 şah(kadın tarzı), 16 piskopos(Fil/Koşucu), 15 at, 12 kale ve 19 piyon bulundu. Mezar taşına benzeyen piyonların haricinde tüm figürler insani özelliklere sahiptir. Şah (kadın ve erkek) tahta oturmuş, süvari atın üzerindedir. Elbiseler ve silahlar detaylı bir şekilde işlenmiştir. Örneğin piskoposlar bir piskopos değneği ve İncil ile donatılmıştır. Kalelerden birkaçı kalkanı arkasında vahşi bakış ile dişlerini biribirine bastıran vahşi bir savaşçı olarak tasarlanmıştır. Fakat birçok figür daha çok kederli veya şaşkın yüz ifadelerine sahiptir. En büyük oyun taşı 10,2 cm'ye kadar olan yüksekliğiyle piskoposlardır (filler). Bundan dolayı bir satranç tahtasının çapı 82 cm ye sahip olmalıdır. Figürlerin bazıları aslı itibarı ile kırmızıya boyandığından, satranç tahtasının beyaz ve kırmızı alanlara paylaştırılmış olması gerekir. Beyaz ve siyaha boyananlarda şahsi ve karşı tarafın figürleri pek ayırt edilememektedir.
Satranç figürleri'nin keşfi ve gösterimi
Keşif tarihi açıklık kazanmamıştır. Çeşitli efsaneler ve rivayetler vardır. Figürlerin Isle of Lewis adasına gelişi ile ilgili hakikatlerde meçhuldur. Tahmin edilen, 12. ve 13. yüzyıllarda Isle of Lewis adasında Norveçli bir satıcı tarafından saklanıldığıdır. Lewis Satranç Figürleri, ilk defa 11 Nisan 1831'de Society of Antiquaries of Scotland (İskoçya Antikatoplayıcıları Vakfı) tarafından bir toplantıda sergilenmiştir.
Günümüzde keşfine dair tam bir tarih yoktur. Fakat figürler Uig (Lewis adasında bir yerleşim merkezi) deki körfezin kumsalında gömülü olan bir kamaranın içinde bulunmuş olduğu tahmin edilmektedir. Satranç figürleri ile 14 yazısız levha ve tokalar bulunmuştur.
Satranç figürlerinin koleksiyonu ilk gösterimden sonra dağılmıştır. 10 figür boyacı Charles Kirkpatrick Sharpe tarafından satın alındı. 67 figür ise bugün halen daha sergilendiği Britanya Müzesi tarafından 84 britanya lirası karşılığında satın alınmıştır. Sharpe daha sonraları bir figür daha bulmuş ve elindeki 11 satranç figürünü koleksiyoncu Lord Londesborough'a satmıştır. 1888'de Society of Antiquaries of Scotland tarafından satın alınmış ve onlar Edinburgh'taki Kraliyet Müzesi'ne devredilmiştir.
Arkeolojik açıdan bakıldığında, Lewis Satranç Figürleri İskoçya'nın kuzey yerleşim merkezlerinin kanıtı olarak bakılabilir. Her şeyden önce Britanya Müzesi'nin bu koleksiyonu figürlerin popülaritesine önderlik ediyor. Orta Çağ'ın en meşhur oyun figürleri olarak geçerliliğini korumakla beraber satranç oyuncuları için çeşitli taklitleri elde edilebilir. Harry Potter ve Felsefe Taşı adlı filmde figürlerden kırmızı şah (kadın tarzı olan) Lewis koleksiyonundan uyarlanmıştır. 2002 yılındaki televizyon filmi 'de ise bir adet Lewis Figürü, satranç oyununda önemli bir role sahiptir.
Dipnotlar
- ^ Ian Armit: The Archaeology of Skye and the Western Isles . Edinburgh University Press, Edinburgh 1996, s. 204.
- ^ Rolf Schneider: Alltag im Mittelalter. Das Leben in Deutschland vor 1000 Jahren. Bassermann, 2006, Sayfa 12
- ^ H. E. Bird:Chess History And Reminiscences. Kessinger Publishing Co, 2004. .
- ^ Anna Ritchie: Viking Scotland. B.T. Batsford Ltd, 2001. .
Bibliyografya
- James Robinson: The Lewis Chessmen. British Museum Press, London 2004, . (ing.)
- Neil Stratford: The Lewis Chessmen and the Enigma of the Hoard . British Museum Press, London 1997, ISBN
0-7141-0857-2. (ing.)
Dış bağlantılar
- British Museum: The Lewis Chessmen13 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Lewis satranc figurleri Ingilizce Lewis Chessmen toplam 78 satranc figurunden olusan bir karisimdir Hebrides ada gruplarindan sonra en buyugu olan Iskoc Hebridler deki Lewis adasinda de kesfedilmistir Norvec te uretildigi tahmin ediliyor ve Orta Cagin oyun taslari olarak gecerliligini koruyor Ayrica Roma susleme sanatinin muhtesem bir kanitidir KokenleriBu satranc figurleri tahminen Norvec te benzer figurlerin bulundugu 12 yuzyilin ikinci yarisina dayaniyor Bu zaman diliminde Satranc Arap Bolgeleri nden Sicilya ve Ispanya uzerinden de Avrupa ya yayildi Akdeniz de Araplar ile hareketli bir ticaret yapan Vikingler satranci onceleri Iskandinavya ya getirdiler Boyle de Iskandinav kokenli ancak daha cok arap figurlerine benzeyen 10 yuzyildan daginik satranc figurleri ortaya cikti Lewis Satranc Figurleri nde ise onceleri kosucu olarak bilinen Fil Piskopos olarak tasvir edildi Esasli durumu file binen bir suvariydi Bu sayede bu figurler Bati Avrupa tipi fugurler olarak kabul edilmektedir Lewis satranc figurleri Romali tarzda deniz ayisinin dis kemiklerinden imal edilmistir Bugune kadar ikisi tamamlanmis olan dort takima ait toplam 78 figurden olusmaktadir Toplam olarak 8 sah erkek tarzi 8 sah kadin tarzi 16 piskopos Fil Kosucu 15 at 12 kale ve 19 piyon bulundu Mezar tasina benzeyen piyonlarin haricinde tum figurler insani ozelliklere sahiptir Sah kadin ve erkek tahta oturmus suvari atin uzerindedir Elbiseler ve silahlar detayli bir sekilde islenmistir Ornegin piskoposlar bir piskopos degnegi ve Incil ile donatilmistir Kalelerden birkaci kalkani arkasinda vahsi bakis ile dislerini biribirine bastiran vahsi bir savasci olarak tasarlanmistir Fakat bircok figur daha cok kederli veya saskin yuz ifadelerine sahiptir En buyuk oyun tasi 10 2 cm ye kadar olan yuksekligiyle piskoposlardir filler Bundan dolayi bir satranc tahtasinin capi 82 cm ye sahip olmalidir Figurlerin bazilari asli itibari ile kirmiziya boyandigindan satranc tahtasinin beyaz ve kirmizi alanlara paylastirilmis olmasi gerekir Beyaz ve siyaha boyananlarda sahsi ve karsi tarafin figurleri pek ayirt edilememektedir Satranc figurleri nin kesfi ve gosterimiKesif tarihi aciklik kazanmamistir Cesitli efsaneler ve rivayetler vardir Figurlerin Isle of Lewis adasina gelisi ile ilgili hakikatlerde mechuldur Tahmin edilen 12 ve 13 yuzyillarda Isle of Lewis adasinda Norvecli bir satici tarafindan saklanildigidir Lewis Satranc Figurleri ilk defa 11 Nisan 1831 de Society of Antiquaries of Scotland Iskocya Antikatoplayicilari Vakfi tarafindan bir toplantida sergilenmistir Gunumuzde kesfine dair tam bir tarih yoktur Fakat figurler Uig Lewis adasinda bir yerlesim merkezi deki korfezin kumsalinda gomulu olan bir kamaranin icinde bulunmus oldugu tahmin edilmektedir Satranc figurleri ile 14 yazisiz levha ve tokalar bulunmustur Satranc figurlerinin koleksiyonu ilk gosterimden sonra dagilmistir 10 figur boyaci Charles Kirkpatrick Sharpe tarafindan satin alindi 67 figur ise bugun halen daha sergilendigi Britanya Muzesi tarafindan 84 britanya lirasi karsiliginda satin alinmistir Sharpe daha sonralari bir figur daha bulmus ve elindeki 11 satranc figurunu koleksiyoncu Lord Londesborough a satmistir 1888 de Society of Antiquaries of Scotland tarafindan satin alinmis ve onlar Edinburgh taki Kraliyet Muzesi ne devredilmistir Arkeolojik acidan bakildiginda Lewis Satranc Figurleri Iskocya nin kuzey yerlesim merkezlerinin kaniti olarak bakilabilir Her seyden once Britanya Muzesi nin bu koleksiyonu figurlerin popularitesine onderlik ediyor Orta Cag in en meshur oyun figurleri olarak gecerliligini korumakla beraber satranc oyunculari icin cesitli taklitleri elde edilebilir Harry Potter ve Felsefe Tasi adli filmde figurlerden kirmizi sah kadin tarzi olan Lewis koleksiyonundan uyarlanmistir 2002 yilindaki televizyon filmi de ise bir adet Lewis Figuru satranc oyununda onemli bir role sahiptir Dipnotlar Ian Armit The Archaeology of Skye and the Western Isles Edinburgh University Press Edinburgh 1996 s 204 Rolf Schneider Alltag im Mittelalter Das Leben in Deutschland vor 1000 Jahren Bassermann 2006 Sayfa 12 H E Bird Chess History And Reminiscences Kessinger Publishing Co 2004 ISBN 1 4191 1280 5 Anna Ritchie Viking Scotland B T Batsford Ltd 2001 ISBN 0 7134 7225 1 BibliyografyaJames Robinson The Lewis Chessmen British Museum Press London 2004 ISBN 0 7141 5023 1 ing Neil Stratford The Lewis Chessmen and the Enigma of the Hoard British Museum Press London 1997 ISBN 0 7141 0857 2 ing Dis baglantilarWikimedia Commons ta Lewis satranc figurleri ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir British Museum The Lewis Chessmen13 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce