Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Kuyaş (Tatarca: Кояш veya Qoyaş, Başkurtça: Ҡояш, Özbekçe: Quyosh), Türk ve Altay mitolojilerinde Güneş Tanrısı. Koyaş Ata, Gün (Kün) Ata, Güneş (Küneş) Ata ya da Yaşık Ata olarak da bilinir. Moğollar Nar (Nara) Etzeg derler.
| Kuyaş | |
|---|---|
| Özellikleri | |
| Alanı | Güneş |
| Mekânı | Gökyüzü |
| Semboller | Tulpar, Tuğrul (mitoloji) |
| Kişisel bilgileri | |
| Ebeveynler | Kayra Han ve Yer Tanrı |
| Kardeşler | Erlik Umay Ay Ata |
Yeryüzüne gönderdiği yaşam enerjisi nedeniyle Türk kültüründe Güneş’e saygı duyulur ve Yaşam verici bir unsur olarak kabul edilir. Güneş’in doğduğu yön saygıyı hak eder. Avrupa medeniyeti “Eks Oriente Luks” (“Işık Doğudan Yükselir” yani uygarlığın kökeni doğudadır,) diyerek aynı anlayışı farklı bir biçimde vurgulamışlardır. Anadolu sözcüğü eski Yunan dilinde Güneş’in doğduğu yer demektir. Türkler doğan Güneşi üç veya dokuz kez selamlarlar. Hakanın çadırın kapısı doğuya bakar. Evlerin kapıları hep doğuya açılır. Moğolca söyleyişi Macarların Güneş Tanrısı Napkiraly’yi anımsatmaktadır. Tüm kültürlerde güneş dünyaya gönderdiği ışıklar, yani yaşam enerjisi nedeniyle saygı duyulmuştur. Verdiği ısı onun gücü olarak görülmüştür. Bu nedenle de neredeyse tüm uygarlıklarda ve tüm topluluklarda eril olarak algılanarak Baş Tanrı konumuna getirilmiştir. Göğün yedinci katında oturur. Türklerle de bağlantılı bazı ön Asya kültürlerinde dişil olarak algılanmıştır. Günümüzde kızlara Güneş adının verilmesinin nedenlerinden birisi de budur. Türklerde güneş sıcağın ay ise soğuğun sembolüdür. Ural Batır (Ural Han) söylencesinde Gök Tanrısı Samrav’ın iki karısı vardır birisinin adı Kuyaş Ana’dır. (Diğeri de Ay Ana’dır.) Gün Han ile karıştırılmamalıdır.
Divan-ı Lügati’t Türk’te sözcüğe Usıtgan kuyaş kapsadı (Bunaltıcı güneş bastırdı) şeklinde rastlanır.
Etimoloji
- Kuyaş: (Kuy/Kuz) kökünden türemiştir. Güneş demektir.
- Gün: (Gün/Kün) kökünden türemiştir. Gündüz ve ayrıca Güneş demektir.
Kaynakça
- Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0)27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dış bağlantılar
- Mongolian & Turkic Gods30 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Kuyash Ham Alav, H.B. Paksoy30 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Güneş de Alevdir
| Türk mitolojisi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kuyas Tatarca Koyash veya Qoyas Baskurtca Ҡoyash Ozbekce Quyosh Turk ve Altay mitolojilerinde Gunes Tanrisi Koyas Ata Gun Kun Ata Gunes Kunes Ata ya da Yasik Ata olarak da bilinir Mogollar Nar Nara Etzeg derler KuyasOzellikleriAlaniGunesMekaniGokyuzuSembollerTulpar Tugrul mitoloji Kisisel bilgileriEbeveynlerKayra Han ve Yer TanriKardeslerErlik Umay Ay Ata Yeryuzune gonderdigi yasam enerjisi nedeniyle Turk kulturunde Gunes e saygi duyulur ve Yasam verici bir unsur olarak kabul edilir Gunes in dogdugu yon saygiyi hak eder Avrupa medeniyeti Eks Oriente Luks Isik Dogudan Yukselir yani uygarligin kokeni dogudadir diyerek ayni anlayisi farkli bir bicimde vurgulamislardir Anadolu sozcugu eski Yunan dilinde Gunes in dogdugu yer demektir Turkler dogan Gunesi uc veya dokuz kez selamlarlar Hakanin cadirin kapisi doguya bakar Evlerin kapilari hep doguya acilir Mogolca soyleyisi Macarlarin Gunes Tanrisi Napkiraly yi animsatmaktadir Tum kulturlerde gunes dunyaya gonderdigi isiklar yani yasam enerjisi nedeniyle saygi duyulmustur Verdigi isi onun gucu olarak gorulmustur Bu nedenle de neredeyse tum uygarliklarda ve tum topluluklarda eril olarak algilanarak Bas Tanri konumuna getirilmistir Gogun yedinci katinda oturur Turklerle de baglantili bazi on Asya kulturlerinde disil olarak algilanmistir Gunumuzde kizlara Gunes adinin verilmesinin nedenlerinden birisi de budur Turklerde gunes sicagin ay ise sogugun semboludur Ural Batir Ural Han soylencesinde Gok Tanrisi Samrav in iki karisi vardir birisinin adi Kuyas Ana dir Digeri de Ay Ana dir Gun Han ile karistirilmamalidir Divan i Lugati t Turk te sozcuge Usitgan kuyas kapsadi Bunaltici gunes bastirdi seklinde rastlanir EtimolojiKuyas Kuy Kuz kokunden turemistir Gunes demektir Gun Gun Kun kokunden turemistir Gunduz ve ayrica Gunes demektir KaynakcaTurk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Dis baglantilarMongolian amp Turkic Gods30 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Kuyash Ham Alav H B Paksoy30 Aralik 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Gunes de AlevdirTurk mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz