Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Kitapsı akciğer, akrepler ve örümcekler gibi birçok örümceğimside bulunan, atmosferik gaz alışverişi sağlayan bir solunum sistemi tipidir. Her bir organ açık, ventral-abdominal, havayla dolu bir oyuğun (atriyum) içinde yer alır ve solunum amacıyla çevresiyle küçük bir açıklık aracılığıyla bağlantı kurar.
Yapısı ve işlevi
Kitapsı akciğerler, modern kara omurgalılarının akciğerleriyle aynı evrimsel geçmişe sahip değildir. İsimleri ise yapılarını ve amaçlarını yakınsak evrimin bir örneği olarak tanımlıyor. Hemolenfle dolu alternatif hava cepleri yığınları ve dokuları, bu yapılara katlanmış bir kitap görüntüsü verir.
Sayıları çoğu örümcekte bir çiften akreplerde dört çifte kadar değişir. Kitap akciğerinin katlanmamış "sayfaları" (tabakları) hemolenfle doludur. Kıvrımlar, havayla temas eden yüzey alanını en üst düzeye çıkarır ve böylece çevreyle olan gaz alışverişinin en üst düzeye çıkmasını sağlar. Çoğu türde bu tür solunumu kolaylaştırmak için plakaların hareket etmesine gerek yoktur.
Yokluğu
Akarlar ve otbiçerler gibi birçok örümceğimside, kitapsı akciğerler bulunmaz ve bunun yerine trakeleri veya derileri aracılığıyla solunum yaparlar. Gaz alışverşi oyuğun içindeki ince duvarlar aracılığıyla gerçekleşir ve tracheae adı verilen kalın tüpler bedenin içinde dallanarak havayla temas eden yüzey alanı artırılır. Tracheae, doğrudan kitapsı akciğerlerinden evrimleşmiş olabilir çünkü bazı örümceklerde bu tüpler çok az sayıda ve oldukça uzun bölmelere sahiptir.
Örümceğimsi taksonomisi
Kitapsı akciğerinin bulunmasına göre örümceğimsileri iki ana gruba ayırır:
- Akciğerli örümceğimsiler
- (Uropygi, Schizomida, Amblypygi ve örümcekler) ve akrepler
- Akciğersiz örümceğimsiler
- palpigradi, otbiçerler, akarlar, yalancı akrepler, Ricinulei ve böğ
Tetrapulmonata ikinci ve üçüncü abdominal segmentlerde iki çift kitapsı akciğer bulunur (Schizomida bir çiftini kaybetmiştir ve gelişmiş örümceklerin çoğu çiftlerden en az birini trachea ile değiştirmiştir). Akreplerde dört çift kitapsı akciğer vardır ve üçüncüden altıncıya kadar olan abdominal segmentlerde yer alır.
Kitapsı akciğerlere sahip örümceğimsilerin, kanlarında solunum pigmenti hemosiyanin bulunan tek örümceğimsi üyeleri olduğu görülüyor.
Araknid evriminde uzun süredir devam eden tartışmalardan biri, kitapsı akciğerin, kitapsı solungaçtan yalnızca bir kez mi ortak bir örümceğimsi atasından türediği, yoksa kara yaşamına geçiş sürecinde çeşitli örümceğimsi gruplarında birbirinden bağımsız olarak mı evrimleştiğidir. Tetrapulmonata grubunda abdominal bölgesinin üçüncü segmentinde yaprak akciğerler bulunurken, akreplerde bunun yerini pektin adı verilen bir çift duyu organı alır.
En eski kitapsı akciğerler, İskoçya'daki 410 milyon yıllık oluşumunda korunmuş olan soyu tükenmiş örümceğimsilerden elde edilmiştir. Bu Devoniyen dönemine ait fosil akciğerler, kara yaşamına bütünüyle uyum sağlamış modern örümceğimsilerin akciğerlerinden neredeyse ayırt edilemez durumdadır.
Notlar
- ^ Hemolenf, eklem bacaklılarda kanın eşdeğeridir.
Kaynakça
- ^ Foelix, Rainer F. (1996). Biology of Spiders. Oxford University Press US. ss. 61-64. ISBN .
book lung.
- ^ The origins of tetrapulmonate book lungs and their significance for chelicerate phylogeny
- ^ The diversity and evolution of chelicerate hemocyanins
- ^ Scholtz, Gerhard; Kamenz, Carsten (2006). "The book lungs of Scorpiones and Tetrapulmonata (Chelicerata, Arachnida): Evidence for homology and a single terrestrialisation event of a common arachnid ancestor". Zoology. 109 (1). ss. 2-13. doi:10.1016/j.zool.2005.06.003. (PMID) 16386884.
- ^ Kamenz, Carsten; Dunlop, Jason A.; Scholtz, Gerhard; Kerp, Hans; Hass, Hagen (2008). "Microanatomy of early Devonian book lungs". Biology Letters. 4 (2). London, UK: Royal Society. ss. 212-215. doi:10.1098/rsbl.2007.0597. (PMC) 2429929 $2. (PMID) 18198139.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kitapsi akciger akrepler ve orumcekler gibi bircok orumcegimside bulunan atmosferik gaz alisverisi saglayan bir solunum sistemi tipidir Her bir organ acik ventral abdominal havayla dolu bir oyugun atriyum icinde yer alir ve solunum amaciyla cevresiyle kucuk bir aciklik araciligiyla baglanti kurar Bu orumcek diyagraminda kitapsi akcigerlerinin pozisyonu 1 olarak etiketlenmistir Orumcek kitapsi akcigerleri enine kesit Disi orumcegin ic anatomisi pembe renkle gosterilen kitapsi akcigerleriYapisi ve isleviKitapsi akcigerler modern kara omurgalilarinin akcigerleriyle ayni evrimsel gecmise sahip degildir Isimleri ise yapilarini ve amaclarini yakinsak evrimin bir ornegi olarak tanimliyor Hemolenfle dolu alternatif hava cepleri yiginlari ve dokulari bu yapilara katlanmis bir kitap goruntusu verir Sayilari cogu orumcekte bir ciften akreplerde dort cifte kadar degisir Kitap akcigerinin katlanmamis sayfalari tabaklari hemolenfle doludur Kivrimlar havayla temas eden yuzey alanini en ust duzeye cikarir ve boylece cevreyle olan gaz alisverisinin en ust duzeye cikmasini saglar Cogu turde bu tur solunumu kolaylastirmak icin plakalarin hareket etmesine gerek yoktur Yoklugu Akarlar ve otbicerler gibi bircok orumcegimside kitapsi akcigerler bulunmaz ve bunun yerine trakeleri veya derileri araciligiyla solunum yaparlar Gaz alisversi oyugun icindeki ince duvarlar araciligiyla gerceklesir ve tracheae adi verilen kalin tupler bedenin icinde dallanarak havayla temas eden yuzey alani artirilir Tracheae dogrudan kitapsi akcigerlerinden evrimlesmis olabilir cunku bazi orumceklerde bu tupler cok az sayida ve oldukca uzun bolmelere sahiptir Orumcegimsi taksonomisiKitapsi akcigerinin bulunmasina gore orumcegimsileri iki ana gruba ayirir Akcigerli orumcegimsiler Uropygi Schizomida Amblypygi ve orumcekler ve akrepler Akcigersiz orumcegimsiler palpigradi otbicerler akarlar yalanci akrepler Ricinulei ve bog Tetrapulmonata ikinci ve ucuncu abdominal segmentlerde iki cift kitapsi akciger bulunur Schizomida bir ciftini kaybetmistir ve gelismis orumceklerin cogu ciftlerden en az birini trachea ile degistirmistir Akreplerde dort cift kitapsi akciger vardir ve ucuncuden altinciya kadar olan abdominal segmentlerde yer alir Kitapsi akcigerlere sahip orumcegimsilerin kanlarinda solunum pigmenti hemosiyanin bulunan tek orumcegimsi uyeleri oldugu goruluyor Araknid evriminde uzun suredir devam eden tartismalardan biri kitapsi akcigerin kitapsi solungactan yalnizca bir kez mi ortak bir orumcegimsi atasindan turedigi yoksa kara yasamina gecis surecinde cesitli orumcegimsi gruplarinda birbirinden bagimsiz olarak mi evrimlestigidir Tetrapulmonata grubunda abdominal bolgesinin ucuncu segmentinde yaprak akcigerler bulunurken akreplerde bunun yerini pektin adi verilen bir cift duyu organi alir En eski kitapsi akcigerler Iskocya daki 410 milyon yillik olusumunda korunmus olan soyu tukenmis orumcegimsilerden elde edilmistir Bu Devoniyen donemine ait fosil akcigerler kara yasamina butunuyle uyum saglamis modern orumcegimsilerin akcigerlerinden neredeyse ayirt edilemez durumdadir Notlar Hemolenf eklem bacaklilarda kanin esdegeridir Kaynakca Foelix Rainer F 1996 Biology of Spiders Oxford University Press US ss 61 64 ISBN 0 19 509594 4 book lung The origins of tetrapulmonate book lungs and their significance for chelicerate phylogeny The diversity and evolution of chelicerate hemocyanins Scholtz Gerhard Kamenz Carsten 2006 The book lungs of Scorpiones and Tetrapulmonata Chelicerata Arachnida Evidence for homology and a single terrestrialisation event of a common arachnid ancestor Zoology 109 1 ss 2 13 doi 10 1016 j zool 2005 06 003 PMID 16386884 Kamenz Carsten Dunlop Jason A Scholtz Gerhard Kerp Hans Hass Hagen 2008 Microanatomy of early Devonian book lungs Biology Letters 4 2 London UK Royal Society ss 212 215 doi 10 1098 rsbl 2007 0597 PMC 2429929 2 PMID 18198139