Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Kilikya Ermeni Krallığı, Kilikya Ermeni Prensliği ya da kısaca Kilikya, 1080-1198 arası prenslik ve 1198-1375 arası krallık olan Çukurova bölgesinde bulunan bir devlettir. Bölgedeki adında olan bir Ermeni beyi tarafından Bizans İmparatorluğundan aldığı toprak üzerine kurulmuştur ve zamanla daha geniş bir alana yayılmıştır. 1375'te Memlük Sultanlığı tarafından varlığına son verilmiştir.
Kilikya Ermeni Krallığı Կիլիկիոյ Հայոց Թագաւորութիւն | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1080-1375 | |||||||||||||||
  Üst: Ruben Hanedanı tarafından tercih edilen bayrak (1198-1219) Alt: Lüzinyanlar tarafından tercih edilen bayrak (1341-1375)  Arma | |||||||||||||||
Krallığın sınırlarını gösteren harita | |||||||||||||||
| Tür | Prenslik (1080-1198) Moğol İmparatorluğu'nun ve daha sonra İlhanlı'nın vasalı (1245-1335) | ||||||||||||||
| Başkent | Tarsus (1080-1198) Sis (1198-1375) | ||||||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Ermenice (resmi) Latince Eski Fransızca | ||||||||||||||
| Resmî din | Ermeni Apostolik | ||||||||||||||
| Hükûmet | Feodal Monarşi | ||||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Tarihi
I. Levon devletin ilk kralı olmuştur. Devlet Haçlılarla ve özellikle Fransızlarla sıkı ilişkiler kurmuştur. Komşu Hristiyan ve Müslüman devletlerle ve kendi içinde mücadelelerde bulunmuştur. Moğol istilasından sonra İlhanlılara bağlanmış ve birlikte Memluk Devletine karşı savaşmıştır. Devlet 1252'den sonra Hethumid Hanedanı tarafından yönetilmiştir. Memluklar 1375 senesinde Sis'i ele geçirince devlet son bulmuştur ve bundan sonra bölgede Memluklere bağlı Ramazanoğlu Beyliği kurulmuştur. Kilikya Kralı unvanı Lüzinyan Hanedanına geçmiştir. Başkenti ve kilisenin merkezi Sis idi. Krallığın pek çok kalesi vardı ve ayrıca Toros dağları tabii bir savunma bölgesi oluşturuyordu.
Arapça kaynaklardan Kilikya bölgesinde karşılaşılan halkın Rum olduğu anlaşılmakta, bu belgelerde Ermeni halkından söz edilmemektedir, Ermenilerin Kafkasya ile ilişkili olduğu yazılmaktadır. Bizans 10. yüzyılda doğu ve kuzeybatı Anadolu'daki Ermeni halkı zorla Çukurova bölgesine yerleştirdiği bilinmektedir. Ermeni nüfusunu zorunlu göçe geçiren ilk Bizans imparatoru II. Basileios'dur. Yaklaşık 50 bin kişilik bir Ermeni nüfusu Orta Anadolu'ya göç ettirmiştir. Daha sonra Türk akınlarının baskısıyla 1064 yılında bu aileler Toroslar'a kaçışmışlardır. Zaten 1045 sonrasında Türklerin Doğu Anadolu'ya akınları buralardaki Ermenileri de göçe zorlamıştı. Toroslar ve güneyinde toplanan bu Ermeni nüfusu "Kilikya Ermeni Baronluğu"'nun kurulmasına zemin hazırlamıştır. I. Haçlı Seferi sırasında Haçlılar tarafından da desteklenip bu baronluğu kurmuşlardır. Haçlıların yıllar süresinde devam eden destekleriyle baronluk krallığa dönüştürülmüştür. Kilikya Ermeni Krallığı tarihi boyunca Bizans İmparatorluğu'na, Papalık'a, Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na, Büyük Selçuklu'lara, Anadolu Selçuklu Devleti'ne, İlhanlılar'a, Kudüs Krallığı'na ve Memlûk Sultanlığı'na tabi olarak varlığını sürdürebilmiştir. Bağlılıkları konusunda titiz ve girişken olmuşlardır. Örneğin Anadolu Selçuklu Devleti'nin Kösedağ Muharebesi yenilgisinden sonra Konya istikametinde ilerleyen Moğol kuvvetleri nedeniyle Ermeni krallığına sığınan I. Alaeddin Keykubat'ın eşi, I. Gıyaseddin Keyhüsrev'ın annesi Hunat Hatun, Ermeniler tarafından Moğollara teslim edilmiş, kısa süre sonra Moğollar tarafından öldürülmüştür.
Özellikle İlhanlı'lara bağlılıklarını göstermek konusunda son derece girişken bir tutum izlemiştir. Bu yüzden sık sık Memluk sultanlarının hışmını üzerlerine çekmişlerdir. Çoğu kez Memluk tüccarlarına engel olunagelmiştir. Memluk Sultanlığı, demir ve başta gemi yapımı için kereste ihtiyacını Anadolu'dan ithal etmektedir.
Krallığın tarihi boyunca her zaman Haçlılarla iyi ilişkiler içinde olduğunu söylemek zordur. Kilikya, Antakya Haçlı Krallığı ana yayılma hatlarından biri olduğundan aralarında zaman zaman sürtüşmeler yaşanmıştır. Bununla birlikte Ermeni Kralları Haçlı tarikatlarının yüksek mevkiinde bulunan şövalyelere imtiyazlar ve kaleler bağışlamışlardır.
Fotoğraflar
-
![image]()
Anavarza kalesinden -
![image]()
Anavarza kalesinden
Ayrıca bakınız
| Wikimedia Commons'ta Kilikya Ermeni Krallığı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça
- ^ a b İlyas Gökhan, sh.: 71
- ^ İlyas Gökhan, sh.: 74, 75
- ^ İlyas Gökhan, sh.: 70
- ^ Gülay Çalık, Sultan Baybars ve Haçlılarla Mücadelesi (Gazi Üniversitesi, master tezi, Ankara 2008) sh.: 51
- ^ Mehmet Ersan, Wilband von Oldenburg Seyahatnamesine Göre XIII. Yüzyılın Başlarında Çukurova 27 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış bağlantılar
- İlyas Gökhan, Türkiye Selçukluları ile Kilikya Ermenileri Arasındaki Siyasi İlişkiler
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kilikya Ermeni Kralligi Kilikya Ermeni Prensligi ya da kisaca Kilikya 1080 1198 arasi prenslik ve 1198 1375 arasi krallik olan Cukurova bolgesinde bulunan bir devlettir Bolgedeki adinda olan bir Ermeni beyi tarafindan Bizans Imparatorlugundan aldigi toprak uzerine kurulmustur ve zamanla daha genis bir alana yayilmistir 1375 te Memluk Sultanligi tarafindan varligina son verilmistir Kilikya Ermeni KralligiԿիլիկիոյ Հայոց Թագաւորութիւն1080 1375Ust Ruben Hanedani tarafindan tercih edilen bayrak 1198 1219 Alt Luzinyanlar tarafindan tercih edilen bayrak 1341 1375 ArmaKralligin sinirlarini gosteren haritaTurPrenslik 1080 1198 Mogol Imparatorlugu nun ve daha sonra Ilhanli nin vasali 1245 1335 BaskentTarsus 1080 1198 Sis 1198 1375 Yaygin dil ler Ermenice resmi Latince Eski FransizcaResmi dinErmeni ApostolikHukumetFeodal MonarsiTarihce Kurulusu1080 I Levon un ilk Kilikya Ermeni Krali olusu6 Ocak 1198 Mogollara baglanmasi1236 Sis in Memluk Sultanligi tarafindan fethedilmesi sonucunda kralligin yikilmasi1375 Dagilisi1375Onculler ArdillarBuyuk Selcuklu DevletiDogu Roma ImparatorluguErmeni Kralligi ortacag Memluk SultanligiKibris KralligiTarihiI Levon devletin ilk krali olmustur Devlet Haclilarla ve ozellikle Fransizlarla siki iliskiler kurmustur Komsu Hristiyan ve Musluman devletlerle ve kendi icinde mucadelelerde bulunmustur Mogol istilasindan sonra Ilhanlilara baglanmis ve birlikte Memluk Devletine karsi savasmistir Devlet 1252 den sonra Hethumid Hanedani tarafindan yonetilmistir Memluklar 1375 senesinde Sis i ele gecirince devlet son bulmustur ve bundan sonra bolgede Memluklere bagli Ramazanoglu Beyligi kurulmustur Kilikya Krali unvani Luzinyan Hanedanina gecmistir Baskenti ve kilisenin merkezi Sis idi Kralligin pek cok kalesi vardi ve ayrica Toros daglari tabii bir savunma bolgesi olusturuyordu Arapca kaynaklardan Kilikya bolgesinde karsilasilan halkin Rum oldugu anlasilmakta bu belgelerde Ermeni halkindan soz edilmemektedir Ermenilerin Kafkasya ile iliskili oldugu yazilmaktadir Bizans 10 yuzyilda dogu ve kuzeybati Anadolu daki Ermeni halki zorla Cukurova bolgesine yerlestirdigi bilinmektedir Ermeni nufusunu zorunlu goce geciren ilk Bizans imparatoru II Basileios dur Yaklasik 50 bin kisilik bir Ermeni nufusu Orta Anadolu ya goc ettirmistir Daha sonra Turk akinlarinin baskisiyla 1064 yilinda bu aileler Toroslar a kacismislardir Zaten 1045 sonrasinda Turklerin Dogu Anadolu ya akinlari buralardaki Ermenileri de goce zorlamisti Toroslar ve guneyinde toplanan bu Ermeni nufusu Kilikya Ermeni Baronlugu nun kurulmasina zemin hazirlamistir I Hacli Seferi sirasinda Haclilar tarafindan da desteklenip bu baronlugu kurmuslardir Haclilarin yillar suresinde devam eden destekleriyle baronluk kralliga donusturulmustur Kilikya Ermeni Kralligi tarihi boyunca Bizans Imparatorlugu na Papalik a Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu na Buyuk Selcuklu lara Anadolu Selcuklu Devleti ne Ilhanlilar a Kudus Kralligi na ve Memluk Sultanligi na tabi olarak varligini surdurebilmistir Bagliliklari konusunda titiz ve girisken olmuslardir Ornegin Anadolu Selcuklu Devleti nin Kosedag Muharebesi yenilgisinden sonra Konya istikametinde ilerleyen Mogol kuvvetleri nedeniyle Ermeni kralligina siginan I Alaeddin Keykubat in esi I Giyaseddin Keyhusrev in annesi Hunat Hatun Ermeniler tarafindan Mogollara teslim edilmis kisa sure sonra Mogollar tarafindan oldurulmustur Ozellikle Ilhanli lara bagliliklarini gostermek konusunda son derece girisken bir tutum izlemistir Bu yuzden sik sik Memluk sultanlarinin hismini uzerlerine cekmislerdir Cogu kez Memluk tuccarlarina engel olunagelmistir Memluk Sultanligi demir ve basta gemi yapimi icin kereste ihtiyacini Anadolu dan ithal etmektedir Kralligin tarihi boyunca her zaman Haclilarla iyi iliskiler icinde oldugunu soylemek zordur Kilikya Antakya Hacli Kralligi ana yayilma hatlarindan biri oldugundan aralarinda zaman zaman surtusmeler yasanmistir Bununla birlikte Ermeni Krallari Hacli tarikatlarinin yuksek mevkiinde bulunan sovalyelere imtiyazlar ve kaleler bagislamislardir FotograflarAnavarza kalesinden Anavarza kalesindenAyrica bakinizWikimedia Commons ta Kilikya Ermeni Kralligi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Ruben Hanedani Kilikya Roma eyaleti Kaynakca a b Ilyas Gokhan sh 71 Ilyas Gokhan sh 74 75 Ilyas Gokhan sh 70 Gulay Calik Sultan Baybars ve Haclilarla Mucadelesi Gazi Universitesi master tezi Ankara 2008 sh 51 Mehmet Ersan Wilband von Oldenburg Seyahatnamesine Gore XIII Yuzyilin Baslarinda Cukurova 27 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilarIlyas Gokhan Turkiye Selcuklulari ile Kilikya Ermenileri Arasindaki Siyasi Iliskiler