Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Kelâm ya da İlm-i Kelâm (Arapça: عِلْمُ الْكَلَام); İslâm dininin akāid konularını irdeleyen ve tarihî olarak bu çerçevede gelişen dinî-felsefî teorilerle ilgilenen ilim dalı. Bu anlamda kelâm, imanla ilgili konu ve sorulara izâh ve ispat getirme amacıyla geliştirilen teolojik felsefenin adıdır.
İtikadî mezhep imamlarına göre kelâm ilmi metotları farklılık gösterdiği gibi konulara getirilen açıklamalar ve sorulara verilen cevaplar da farklılık göstermektedir.
Tarihçe
Başlangıçta fıkıh içerisinde mütalaa edilen kelâm, daha sonra ilm-i tevhid olarak adlandırılmıştır. Fıkıh; âmelî (ibadetsel) meseleler üzerinde, kelâm ise itîkâdî meseleler üzerinde yoğunlaşmıştır.
Muhammed peygamberin zamanında nispeten dar ve aksiyona dayalı islam toplumunda fazlaca dini-felsefi tartışma görülmez. Örneğin hicri birinci yüzyılın son çeyreğinde kader konusu bir inanç konusu olarak ele alınarak tartışılmaya başlanmıştır.
Başlangıç itibarıyla Kelâm, imanın esası olan Allah'a iman, Allah'ın sıfatları ile ilgilenmişse de, özellikle Gazali'den sonra bütün imanî meseleleri kapsayacak genişlikte değerlendirilmeye başlanmıştır. Burada Gazali'nin Yunan felsefesinin tesirlerine karşı aldığı tavır, önemli bir parametre olarak gözükmektedir. Mutezile mezhebi kelamcıları akılcı-nakilci tartışmalarında aklı esas alan yaklaşımları ile öne çıkmışlardır. Sünni itikad mezheb imamlarından Ebü'l Hasan Eş'arî ile İmâm Mâtürîdî Sünni kelam ilminin kurucularından sayılır; akıl ve nakili birlikte kullanır.
Eleştiriler
Tarihte kelam tartışmalarında taraflar sıklıkla birbirlerini dinden çıkmış mürted veya sapkın olarak nitelendirmişlerdir. Birçok sufi ve İslam alimi bu tartışmalara girmeyi de sapkınlık olarak değerlendirmiş ve kendi müritlerine yasaklamışlardır.
Konuları
Kelamcılar inancı ilgilendiren birçok sorular sormuşlar veya sorulan sorulara akli cevaplar aramışlardır.
- Allah'ın zat ve sıfatları nelerdir, bu sıfatlar zâtından ayrı mıdır yoksa aynısı mıdır? Bu sıfatlar ezeli ve ebedi midirler, yoksa hadis (yani sonradan olma, yaratılmış) mıdırlar?
- Marifetullah: Allah'ın zatı bilinebilir mi? Bu bilgiye nasıl ulaşılır? Bu bilgiye ulaşmanın tek yolu peygamber ve din yoluyla mı olur yoksa akıl yolu ile bu bilgiye ulaşılabilir mi?
- Ru'yetullah: Allah'ın görülüp görülemeyeceği meselesi, Allah'ın hem her yerde olması hem de hiçbir yerde olmaması konusu.
- Kur'an mahluk (yaratık) mudur yoksa mahluk değil midir? Kur'an Allah'ın sözü ise bu söz Allah'ın zatı ile birlikte ezelden beri var mı idi, yoksa sonradan mı konuşulmuştur?
- Kaza ve kader konusu, kader karşısında insanın irade ve sorumluluğu nedir?
- Nübüvvet (peygamberlik): Peygamberliğin nitelikleri ve şartları nelerdir? Peygamberle görüşmeyen insanlar, Allah'a inanmakla sorumlu tutulurlar mı?
- Mucize ve kerâmet hak mıdır ve gerçek midir?
- Büyük günahlar'ın neler olduğu ve büyük günah işleyenin durumun ne olduğu, büyük günah işleyenin imanı azalır mı azalmaz mı, dinden çıkıp irtidad mı etmiş olur, yoksa çıkmaz da fasık mı olur? Gibi konular.
- İmâmet, (halifelik hakkı ile ilgili Şii-Sünni tartışmasının inanç boyutu)
- Hidâyet, hidayet Kur'anda belirtildiği gibi Allah tarafından verilen ve alınan bir şey midir, değil midir?
- Doğru ve yanlışın tanımı, bir şey yanlış ve kötü olduğu için mi günah olur, yoksa bir şeyi kötü yapan o şeyin Allah tarafından yasaklanması mıdır?
- İman'ın sabit mi yoksa artan ya da eksilebilen bir kavram mı olduğu, iman-âmel münahasebeti (âmelin imandan bir parça olup olmadığı) tartışmaları.
- Ruh'un mâhiyeti gibi konularda tartışma ve görüşler geliştirmişlerdir.
- Cennet-Cehennem Şu anda yaratılmış mıdır? Oraya gidecekler orada ebedi olarak kalacak mıdır? Tartışmaları.
Mezhepler
Kelam tartışmalarında ortaya çıkan itikadi mezhepler'in bazıları:
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Akılcı-nakilci tartışmaları çerçevesinde Türk müslümanlığı
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kelam ya da Ilm i Kelam Arapca ع ل م ال ك ل ام Islam dininin akaid konularini irdeleyen ve tarihi olarak bu cercevede gelisen dini felsefi teorilerle ilgilenen ilim dali Bu anlamda kelam imanla ilgili konu ve sorulara izah ve ispat getirme amaciyla gelistirilen teolojik felsefenin adidir Itikadi mezhep imamlarina gore kelam ilmi metotlari farklilik gosterdigi gibi konulara getirilen aciklamalar ve sorulara verilen cevaplar da farklilik gostermektedir TarihceBaslangicta fikih icerisinde mutalaa edilen kelam daha sonra ilm i tevhid olarak adlandirilmistir Fikih ameli ibadetsel meseleler uzerinde kelam ise itikadi meseleler uzerinde yogunlasmistir Muhammed peygamberin zamaninda nispeten dar ve aksiyona dayali islam toplumunda fazlaca dini felsefi tartisma gorulmez Ornegin hicri birinci yuzyilin son ceyreginde kader konusu bir inanc konusu olarak ele alinarak tartisilmaya baslanmistir Baslangic itibariyla Kelam imanin esasi olan Allah a iman Allah in sifatlari ile ilgilenmisse de ozellikle Gazali den sonra butun imani meseleleri kapsayacak genislikte degerlendirilmeye baslanmistir Burada Gazali nin Yunan felsefesinin tesirlerine karsi aldigi tavir onemli bir parametre olarak gozukmektedir Mutezile mezhebi kelamcilari akilci nakilci tartismalarinda akli esas alan yaklasimlari ile one cikmislardir Sunni itikad mezheb imamlarindan Ebu l Hasan Es ari ile Imam Maturidi Sunni kelam ilminin kurucularindan sayilir akil ve nakili birlikte kullanir ElestirilerTarihte kelam tartismalarinda taraflar siklikla birbirlerini dinden cikmis murted veya sapkin olarak nitelendirmislerdir Bircok sufi ve Islam alimi bu tartismalara girmeyi de sapkinlik olarak degerlendirmis ve kendi muritlerine yasaklamislardir KonulariKelamcilar inanci ilgilendiren bircok sorular sormuslar veya sorulan sorulara akli cevaplar aramislardir Allah in zat ve sifatlari nelerdir bu sifatlar zatindan ayri midir yoksa aynisi midir Bu sifatlar ezeli ve ebedi midirler yoksa hadis yani sonradan olma yaratilmis midirlar Marifetullah Allah in zati bilinebilir mi Bu bilgiye nasil ulasilir Bu bilgiye ulasmanin tek yolu peygamber ve din yoluyla mi olur yoksa akil yolu ile bu bilgiye ulasilabilir mi Ru yetullah Allah in gorulup gorulemeyecegi meselesi Allah in hem her yerde olmasi hem de hicbir yerde olmamasi konusu Kur an mahluk yaratik mudur yoksa mahluk degil midir Kur an Allah in sozu ise bu soz Allah in zati ile birlikte ezelden beri var mi idi yoksa sonradan mi konusulmustur Kaza ve kader konusu kader karsisinda insanin irade ve sorumlulugu nedir Nubuvvet peygamberlik Peygamberligin nitelikleri ve sartlari nelerdir Peygamberle gorusmeyen insanlar Allah a inanmakla sorumlu tutulurlar mi Mucize ve keramet hak midir ve gercek midir Buyuk gunahlar in neler oldugu ve buyuk gunah isleyenin durumun ne oldugu buyuk gunah isleyenin imani azalir mi azalmaz mi dinden cikip irtidad mi etmis olur yoksa cikmaz da fasik mi olur Gibi konular Imamet halifelik hakki ile ilgili Sii Sunni tartismasinin inanc boyutu Hidayet hidayet Kur anda belirtildigi gibi Allah tarafindan verilen ve alinan bir sey midir degil midir Dogru ve yanlisin tanimi bir sey yanlis ve kotu oldugu icin mi gunah olur yoksa bir seyi kotu yapan o seyin Allah tarafindan yasaklanmasi midir Iman in sabit mi yoksa artan ya da eksilebilen bir kavram mi oldugu iman amel munahasebeti amelin imandan bir parca olup olmadigi tartismalari Ruh un mahiyeti gibi konularda tartisma ve gorusler gelistirmislerdir Cennet Cehennem Su anda yaratilmis midir Oraya gidecekler orada ebedi olarak kalacak midir Tartismalari MezheplerKelam tartismalarinda ortaya cikan itikadi mezhepler in bazilari Selefiyye Maturidiye Es ariyye Mutezile Kaderiyye Cebriyye Murcie Mucessime Musebbihe Neccariyye Kerramiyye HariciyyeAyrica bakinizIslam mezhepleri Itikadi mezhepler Fikhi mezhepler Islam Ilahiyati Islam felsefesi Islam ilimleri Islam hukuku SeriatDis baglantilarAkilci nakilci tartismalari cercevesinde Turk muslumanligi