Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Katarina Taikon-Langhammer (d. 29 Temmuz 1932 – ö. 30 Aralık 1995), İsveçli bir Roman aktivist, sivil haklar hareketi lideri, yazar ve aktör. Kalderash kökenlidir. Rosa Taikon'un kız kardeşiydi. Kendisine İsveç'in Martin Luther Kralı denildi.
Katarina Taikon | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 29 Temmuz 1932 Almby, Örebro, İsveç |
| Ölüm | 30 Aralık 1995 (63 yaşında) , Hälsingland, İsveç |
| Milliyet | İsveçli |
| Meslek | Aktivist, yazar, aktör |
| Evlilik |
|
| Çocuk(lar) | 2 |
| Akraba(lar) | (kız kardeş) |
Aile geçmişi
Taikon'un büyükanne ve büyükbabası Cori Caldares ve eşi, yüzyılın başında on iki çocuklarıyla birlikte İsveç'e geldi. Roman topluluklarında zaten yaygın olan Taikon soyadını benimsediler ve böylece yakın zamanda göç ettiklerini açıklamaktan kaçındılar.
On iki çocuktan biri olan Katarina Taikon'un babası, hem bakır hem de gümüşçülükle çalışan Johan Taikon'du.
Erken dönem
Katarina Taikon, 1932'de Örebro yakınlarındaki bir kampta Johan Dimitri Taikon (1879–1950) ve İsveçli bir kadın olan ikinci eşinin çocuğu olarak dünyaya geldi. Annesi Katarina henüz bir yaşındayken öldü. Üç büyük kardeşi vardı: Paul, Rosa ve Paulina.
Taikon'un çocukluğu sırasında Romanlar hâlâ İsveç'teki kamplarda yaşıyordu ve sık sık taşınmak zorunda kalıyordu. Bu da çocukların okul eğitimi almasını zorlaştırıyordu. Taikon 26 yaşına kadar yazmayı öğrenmedi. Bu, 1930'lardan beri Roman çocukların eğitiminin savunuculuğunu yapan babasının çabalarına rağmen gerçekleşti. Çocuklarını okullara kaydettirmeye çalıştı ancak kendi çocuklarını okuldan almakla tehdit eden yerel ailelerin baskısıyla yönetim tarafından sıklıkla reddedildi.
1946'da Taikon kendisinden sekiz yaş büyük bir adamla evlendi. Birkaç ay sonra ailesi ve kocasıyla paylaştığı çadırdan başka bir Roman kampına kaçtı. Kampına geri gönderildi, ancak kısa süre sonra tekrar kaçtı. Bir hayır kurumu aracılığıyla bir dükkanda iş buldu ve birkaç yıl tek başına yaşadı.
Oyunculuk kariyeri
1948'de 16 yaşındaki Taikon, Arne Sucksdorff'un belgesel kısa filmi Uppbrott'ta yer aldı ve burada geleneksel Roman dansını taklit eden bir performansın parçası olarak kamp ateşi etrafında dans etti. Belgeselin çekilmesi Taikon'un kocasından boşanmasını sağladı. Sonraki on yıl boyunca Taikon birçok İsveç filminde rol aldı.
Aktivizm
Taikon, hayatını İsveç'teki ve dünyadaki Romanların koşullarını iyileştirmeye adadı. Yorulmak bilmez çalışmaları, tartışmaları, yazmaları ve İsveç yetkilileriyle konuşmaları sayesinde Romanlara diğer tüm İsveçlilerle aynı barınma ve eğitim hakkı tanındı. 1953'te Roman göçüne ilişkin 1914 yasağı sona erdi. Bu, diğer Romanların İsveç'e sığınmasına yol açtı ve ilk başta binden az olan nüfus arttı.
1964'te Katarina ve kız kardeşi Rosa, Zigenarsamfundet'in (Roman Topluluğu) kurulmasına yardım etti. Aynı yıl Taikon, İsveç Gençlik Barış İttifakının onursal üyesi olarak atandı. 1965'te Taikon, ülkedeki bu tür halka açık ilk Roman gösterisi olan Stockholm'deki Roman 1 Mayıs gösterisine başkanlık etti. Gösteride eğitim hakkı çağrısı yapıldı.
Taikon, İsveç yetkililerini, ülkelerinde baskıya maruz kaldıkları için bu kişilerin aslında siyasi mülteci olduklarına ikna etmeye çalıştı. 1967'de İsveç hükûmetini İtalyan ve Polonyalı Roman mültecilerin İsveç'te kalmasına izin vermeye ikna etmek için başarılı bir şekilde çalıştı. 47 Fransız Romandan oluşan bir grubun İsveç'e sığınma kazanmasına yardımcı olmak için yapılan sonuçsuz çabaların ardından stratejisini değiştirmeye karar verdi. Halkına karşı önyargıları sona erdirmenin tek yolunun gençlere hitap etmek olduğunu fark etti ve kendi çocukluğuyla ilgili Katitzi adlı popüler çocuk kitapları serisini yazmaya başladı. 1969-1980 yılları arasında seri halinde 13 kitap yayımladı. 1975'te çizgi roman uyarlaması yapıldı ve 1979'da kitaplardan uyarlanan bir televizyon dizisi çekildi. Kız kardeşi Rosa daha sonra şunu yazdı:
Eğer 1960 civarında Katarina Taikon mücadele etmeye karar vermeseydi Çingenelerin yüzyıllardır kurbanı olduğu ve bunun sonucunda benim neslimin ve ondan önceki nesillerin tüm sivil haklardan mahrum bırakıldığı korkunç adaletsizlikler ülkemizde devam edebilirdi. Önyargının ve ırkçılığın her türlüsüne karşı kitaplar ve sayısız gazete yazısı yazdı. Başbakanlara, Hükümete, Parlamentoya ve tüm siyasi partilere başvurdu.
Yazma kariyeri
1963'te Taikon, İsveç'teki Roman topluluğunun mücadelelerine odaklanan otobiyografik bir kitap olan Zigenerska'yı yayınladı.
1969'da Taikon, kendi çocukluğunu konu alan ilk çocuk kitabı Katitzi'yi yayınladı. 1980 yılına gelindiğinde seride on üç kitap yayımlandı. Daha önceki bazı İsveç çocuk kitaplarından farklı olarak Katitzi serisi, kitaplar ilerledikçe daha karanlık hikayelerden oluşuyordu. Son birkaç kitap gençleri hedef alıyordu. Kitaplar, sistemik toplumsal ve hukuki ayrımcılığın bir sonucu olarak Roman çocukların ve toplulukların karşılaştığı mücadeleleri göstermeyi amaçlıyordu.
1975'te Katitizi'nin çizgi roman uyarlaması yapıldı ve 1979'da kitaplardan uyarlanan bir televizyon dizisi çekildi.
Kişisel hayat
Taikon, 1962'de Björn Langhammer ile evlendi. İki çocuğu vardı, bunlardan biri Angelica Ström adında bir kızdı.
Ölüm ve Anısı
Katarina Taikon, 1982 yılında kalp krizinin neden olduğu 13 yıl süren komadan sonra 1995 yılında beyin hasarından öldü.
2012 yılında Lawen Mohtadi, Taikon'un Özgür Olacağım Gün adını taşıyan bir biyografisini yazdı. 2015 yılında Mohtadi'nin biyografisinin Taikon adlı belgesel uyarlaması yayınlandı.
Filmografi
- 1948 - Uppbrott
- 1949 - Singoalla
- 1950 -
- 1951 - Tull-Bom
- 1953 - Marianne
- 1953 - Åsa-Nisse på semester
- 1956 - Sceningång
Yayınlar
- Zigenerska (1963)
- Ziegnare är vi (1967)
- Katitzi I ormgropen (1971)
- Katitzi Rymmer (1971)
- Katitzi, Rosa ve Paul (1972)
- Katitzi I Stockholm (1973)
- Katitzi ve Lump-Nicke (1974)
- Katitzi I skolan (1975)
- Katitzi Z-1234 (1976)
- Katitzi barnbruden (1977)
- Katitzi uçmak (1978)
- Katitzi ve Gamla stan (1979)
- Uppbrottet (1980)
Dış bağlantılar
- IMDb'de Katarina Taikon
- Taikon kızkardeşler, Çek Roman Radyosu
- Rosa Taikon'dan Çingeneler ve kız kardeşi hakkında
- Ünlü Çingeneler
- Katitzi Katarina Taikon, Library Thing Sitesi
Kaynakça
- ^ "Uppbrott (1949)". Filmarkivet.se. Retrieved December 22, 2021.
- ^ "Katarina Maria Taikon".
- ^ Taikon, 2015 documentary by Gellert Tamas and Lawen Mohtadi.
- ^ a b c Haglund-Calley, Laila; Calley, Malcolm J.C. (July 1964). "Katarina Taikon and the Swedish Gypsies". Race. 6 (1): 63–65. doi:10.1177/030639686400600107. ISSN 0033-7277.
- ^ a b c "Documentary on Roma rights activist Katarina Taikon to premiere this fall".
- ^ Rodell Olgaç, Christina (2013). "The Education of Roma in Sweden: an interplay between policy and practice". Die Bildungssituation von Roma in Europa (İngilizce). s. 199.
- ^ a b Brunow, Dagmar (2017). "Curating Access to Audiovisual Heritage : Cultural Memory and Diversity in European Film Archives". Image & Narrative. 18 (1): 104-105.
- ^ a b c Zetterlund, Christina (2019). "Beauty and Struggle" (PDF). Bulletin muzea romské kultury (28): 67.
- ^ Selling, Jan (2022). "Chapter 1 International Perspective: The Long Road to Liberation". Romani Liberation: A Northern Perspective on Emancipatory Struggles and Progress (İngilizce). Central European University Press. s. 34.
- ^ Selling, Jan (2022). "Chapter 2 Romani Politics for Historical Justice and the Fight Against Antigypsyism". Romani Liberation: A Northern Perspective on Emancipatory Struggles and Progress (İngilizce). Central European University Press. s. 75.
- ^ a b c d Romani Liberation: A Northern Perspective on Emancipatory Struggles and Progress.
- ^ a b c d "Katitzi (Series)". 14 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d Widhe, Olle (2021). "The Politics of Autobiography in Katarina Taikon's Katitzi Series". Children's Literature. 49 (1): 59–73. doi:10.1353/chl.2021.0005. ISSN 1543-3374.
- ^ "Katarina Taikon".
- ^ "UNESCO Courier: The sharing, caring family - Gypsy families". 24 Mart 2006. 24 Mart 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021.
- ^ "The Day I Am Free / Katitzi".
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Katarina Taikon Langhammer d 29 Temmuz 1932 o 30 Aralik 1995 Isvecli bir Roman aktivist sivil haklar hareketi lideri yazar ve aktor Kalderash kokenlidir Rosa Taikon un kiz kardesiydi Kendisine Isvec in Martin Luther Krali denildi Katarina TaikonDogum29 Temmuz 1932 1932 07 29 Almby Orebro IsvecOlum30 Aralik 1995 63 yasinda Halsingland IsvecMilliyetIsvecliMeslekAktivist yazar aktorEvlilik e 1946 b 1948 Bjorn Langhammer e 1962 b 1981 Cocuk lar 2Akraba lar kiz kardes Aile gecmisiTaikon un buyukanne ve buyukbabasi Cori Caldares ve esi yuzyilin basinda on iki cocuklariyla birlikte Isvec e geldi Roman topluluklarinda zaten yaygin olan Taikon soyadini benimsediler ve boylece yakin zamanda goc ettiklerini aciklamaktan kacindilar On iki cocuktan biri olan Katarina Taikon un babasi hem bakir hem de gumusculukle calisan Johan Taikon du Erken donemKatarina Taikon 1932 de Orebro yakinlarindaki bir kampta Johan Dimitri Taikon 1879 1950 ve Isvecli bir kadin olan ikinci esinin cocugu olarak dunyaya geldi Annesi Katarina henuz bir yasindayken oldu Uc buyuk kardesi vardi Paul Rosa ve Paulina Taikon un cocuklugu sirasinda Romanlar hala Isvec teki kamplarda yasiyordu ve sik sik tasinmak zorunda kaliyordu Bu da cocuklarin okul egitimi almasini zorlastiriyordu Taikon 26 yasina kadar yazmayi ogrenmedi Bu 1930 lardan beri Roman cocuklarin egitiminin savunuculugunu yapan babasinin cabalarina ragmen gerceklesti Cocuklarini okullara kaydettirmeye calisti ancak kendi cocuklarini okuldan almakla tehdit eden yerel ailelerin baskisiyla yonetim tarafindan siklikla reddedildi 1946 da Taikon kendisinden sekiz yas buyuk bir adamla evlendi Birkac ay sonra ailesi ve kocasiyla paylastigi cadirdan baska bir Roman kampina kacti Kampina geri gonderildi ancak kisa sure sonra tekrar kacti Bir hayir kurumu araciligiyla bir dukkanda is buldu ve birkac yil tek basina yasadi Oyunculuk kariyeri1948 de 16 yasindaki Taikon Arne Sucksdorff un belgesel kisa filmi Uppbrott ta yer aldi ve burada geleneksel Roman dansini taklit eden bir performansin parcasi olarak kamp atesi etrafinda dans etti Belgeselin cekilmesi Taikon un kocasindan bosanmasini sagladi Sonraki on yil boyunca Taikon bircok Isvec filminde rol aldi AktivizmTaikon hayatini Isvec teki ve dunyadaki Romanlarin kosullarini iyilestirmeye adadi Yorulmak bilmez calismalari tartismalari yazmalari ve Isvec yetkilileriyle konusmalari sayesinde Romanlara diger tum Isveclilerle ayni barinma ve egitim hakki tanindi 1953 te Roman gocune iliskin 1914 yasagi sona erdi Bu diger Romanlarin Isvec e siginmasina yol acti ve ilk basta binden az olan nufus artti 1964 te Katarina ve kiz kardesi Rosa Zigenarsamfundet in Roman Toplulugu kurulmasina yardim etti Ayni yil Taikon Isvec Genclik Baris Ittifakinin onursal uyesi olarak atandi 1965 te Taikon ulkedeki bu tur halka acik ilk Roman gosterisi olan Stockholm deki Roman 1 Mayis gosterisine baskanlik etti Gosteride egitim hakki cagrisi yapildi Taikon Isvec yetkililerini ulkelerinde baskiya maruz kaldiklari icin bu kisilerin aslinda siyasi multeci olduklarina ikna etmeye calisti 1967 de Isvec hukumetini Italyan ve Polonyali Roman multecilerin Isvec te kalmasina izin vermeye ikna etmek icin basarili bir sekilde calisti 47 Fransiz Romandan olusan bir grubun Isvec e siginma kazanmasina yardimci olmak icin yapilan sonucsuz cabalarin ardindan stratejisini degistirmeye karar verdi Halkina karsi onyargilari sona erdirmenin tek yolunun genclere hitap etmek oldugunu fark etti ve kendi cocukluguyla ilgili Katitzi adli populer cocuk kitaplari serisini yazmaya basladi 1969 1980 yillari arasinda seri halinde 13 kitap yayimladi 1975 te cizgi roman uyarlamasi yapildi ve 1979 da kitaplardan uyarlanan bir televizyon dizisi cekildi Kiz kardesi Rosa daha sonra sunu yazdi Eger 1960 civarinda Katarina Taikon mucadele etmeye karar vermeseydi Cingenelerin yuzyillardir kurbani oldugu ve bunun sonucunda benim neslimin ve ondan onceki nesillerin tum sivil haklardan mahrum birakildigi korkunc adaletsizlikler ulkemizde devam edebilirdi Onyarginin ve irkciligin her turlusune karsi kitaplar ve sayisiz gazete yazisi yazdi Basbakanlara Hukumete Parlamentoya ve tum siyasi partilere basvurdu Yazma kariyeri1963 te Taikon Isvec teki Roman toplulugunun mucadelelerine odaklanan otobiyografik bir kitap olan Zigenerska yi yayinladi 1969 da Taikon kendi cocuklugunu konu alan ilk cocuk kitabi Katitzi yi yayinladi 1980 yilina gelindiginde seride on uc kitap yayimlandi Daha onceki bazi Isvec cocuk kitaplarindan farkli olarak Katitzi serisi kitaplar ilerledikce daha karanlik hikayelerden olusuyordu Son birkac kitap gencleri hedef aliyordu Kitaplar sistemik toplumsal ve hukuki ayrimciligin bir sonucu olarak Roman cocuklarin ve topluluklarin karsilastigi mucadeleleri gostermeyi amacliyordu 1975 te Katitizi nin cizgi roman uyarlamasi yapildi ve 1979 da kitaplardan uyarlanan bir televizyon dizisi cekildi Kisisel hayatTaikon 1962 de Bjorn Langhammer ile evlendi Iki cocugu vardi bunlardan biri Angelica Strom adinda bir kizdi Olum ve AnisiKatarina Taikon 1982 yilinda kalp krizinin neden oldugu 13 yil suren komadan sonra 1995 yilinda beyin hasarindan oldu 2012 yilinda Lawen Mohtadi Taikon un Ozgur Olacagim Gun adini tasiyan bir biyografisini yazdi 2015 yilinda Mohtadi nin biyografisinin Taikon adli belgesel uyarlamasi yayinlandi Filmografi1948 Uppbrott 1949 Singoalla 1950 1951 Tull Bom 1953 Marianne 1953 Asa Nisse pa semester 1956 SceningangYayinlarZigenerska 1963 Ziegnare ar vi 1967 Katitzi I ormgropen 1971 Katitzi Rymmer 1971 Katitzi Rosa ve Paul 1972 Katitzi I Stockholm 1973 Katitzi ve Lump Nicke 1974 Katitzi I skolan 1975 Katitzi Z 1234 1976 Katitzi barnbruden 1977 Katitzi ucmak 1978 Katitzi ve Gamla stan 1979 Uppbrottet 1980 Dis baglantilarIMDb de Katarina Taikon Taikon kizkardesler Cek Roman Radyosu Rosa Taikon dan Cingeneler ve kiz kardesi hakkinda Unlu Cingeneler Katitzi Katarina Taikon Library Thing SitesiKaynakca Uppbrott 1949 Filmarkivet se Retrieved December 22 2021 Katarina Maria Taikon Taikon 2015 documentary by Gellert Tamas and Lawen Mohtadi a b c Haglund Calley Laila Calley Malcolm J C July 1964 Katarina Taikon and the Swedish Gypsies Race 6 1 63 65 doi 10 1177 030639686400600107 ISSN 0033 7277 a b c Documentary on Roma rights activist Katarina Taikon to premiere this fall Rodell Olgac Christina 2013 The Education of Roma in Sweden an interplay between policy and practice Die Bildungssituation von Roma in Europa Ingilizce s 199 a b Brunow Dagmar 2017 Curating Access to Audiovisual Heritage Cultural Memory and Diversity in European Film Archives Image amp Narrative 18 1 104 105 a b c Zetterlund Christina 2019 Beauty and Struggle PDF Bulletin muzea romske kultury 28 67 Selling Jan 2022 Chapter 1 International Perspective The Long Road to Liberation Romani Liberation A Northern Perspective on Emancipatory Struggles and Progress Ingilizce Central European University Press s 34 Selling Jan 2022 Chapter 2 Romani Politics for Historical Justice and the Fight Against Antigypsyism Romani Liberation A Northern Perspective on Emancipatory Struggles and Progress Ingilizce Central European University Press s 75 a b c d Romani Liberation A Northern Perspective on Emancipatory Struggles and Progress a b c d Katitzi Series 14 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c d Widhe Olle 2021 The Politics of Autobiography in Katarina Taikon s Katitzi Series Children s Literature 49 1 59 73 doi 10 1353 chl 2021 0005 ISSN 1543 3374 Katarina Taikon UNESCO Courier The sharing caring family Gypsy families 24 Mart 2006 24 Mart 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2021 The Day I Am Free Katitzi