Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Karayca, Türk dillerinin Kıpçak öbeğine ait bir lehçedir. Kırım Tatarcasına yakındır. Musevi inancına mensup bir Türk grubu tarafından konuşulması sebebiyle de ayrı öneme sahiptir. Konuşucusunun sayısı az olan Karayca, yok olma tehlikesi altında yer alan Türk yazı dillerinden biridir.
| Karayca | |
|---|---|
| къарай тили | |
| Telaffuz | Karaj tili |
| Dönem | 2007 |
| Dil ailesi | Türk dilleri
|
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | kdr |
Yayılımı
20. yüzyılda hâlâ Litvanya'da Trakai ve Panevėžys bölgelerinde, Ukrayna'nın Luck ve Halicz bölgelerinde ve Kırım'da bu dili konuşanlar vardır. Türkiye ve İsrail'de hâlâ bu lehçeyi konuşanlara rastlamak mümkündür.
Konuşucu sayıları ve ağızları
Son Sovyetler Birliği döneminde yapılan nüfus sayımında sadece 2.602 kişi kalmış olduğu anlaşılan Karay halkından; ancak 503 kişi Karaycayı ana dil olarak kullandığını, 52 kişi ikinci dil olarak konuştuğunu belirtmiştir.
Günümüzde bu dilin; ancak iki ağzı kalmıştır: Trakay ve Galit.
Alfabeler
 |
| Yahudi dilleri |
| Diğer |
Orta Çağ'dan beri önemli bir edebiyat dili olan Karayca, İbrani alfabesi ile yazılmış birçok mektupta rastlanmaktadır. Örnek olarak 10. yüzyılda İspanya'daki bir hahamlık okulu öğrencisinin memleketi Varşova'ya yazdığı mektuplar saf Karaycanın en güzel örneklerindendir. Dilin konuşucuları, 8. yüzyılda Yahudilikten gelişmiş olan Karaylar cemaatine aittiler. Günümüzde Baltık Denizi'nin güneydoğusu, Doğu Avrupa, Türkiye ve İsrail'de hâlâ bu inanca ait olanlara rastlanabilmektedir.
20. yüzyılın ilk yarısında dinî içerikli olmayan Karayca yazılarda yazılmıştır: Örneğin Varşova'da yayınlanan karaim aivazy(?) adlı dergi. Ancak bugün bu lehçe artık yok olmak üzeredir. Litvanya'nın başkenti Vilnius, diğer şehirleri Trakai ve Panevėžys (Ponewiesch)'de hâlâ Karayca konuşabilen insanlar vardır. Litvanya'da bunların sayısı bugün toplam 267 kişidir. Ancak artık bulunabilen yazılı kaynaklar sadece dinsel içeriklidir.
"Karayca konuşmak" isimli Éva Á. Csató ve David Nathan tarafından yayınlanan son Multimedia CD-ROM versiyonu, Karay toplumu üyelerine ilgisi olan Türk dil bilimcileri ve dil bilimcilere bedava dağıtılmaktadır.
Kaynakça
- Tadeusz Kowalski, Karayim Lehçesi Sözlüğü, Engin Yayınevi
- Tülay Çulha, Karaycanın Kısa Sözvarlığı, Kebikeç Yayınları
- Mykolas Fırkovıcıus, Selomonun Masallary, Türk Dil Kurumu Yayınları
- Karaim, A language of Lithuania 28 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Nathan, David 2000. The spoken Karaim CD: Sound, text, lexicon and active morphology for language learning multimedia. In: Göksel & Kerslake (eds.) 2000: 405413.
İncubatordaki Türk Dilleri
- Karayca Vikipedi 26 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
![image]()
Gagavuzca Vikipedi10 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
![image]()
Kırımçakça Vikipedi3 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
![image]()
Kumukça Vikipedi3 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
![image]()
Güney Altayca Vikipedi26 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
![image]()
Osmanlı Türkçesi Vikipedi20 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
![image]()
Karaçayca Vikipedi29 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
![image]()
Salarca Vikipedi 3 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
![image]()
Hakasça Vikipedi 27 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.- Nogayca Vikipedi 23 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
![image]()
Kaşgayca Vikipedi 2 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
![image]()
Çulımca Vikipedi 31 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
![image]()
Tuvaca Vikipedi 3 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.- Eski Türkçe Vikipedi 23 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Karayca Turk dillerinin Kipcak obegine ait bir lehcedir Kirim Tatarcasina yakindir Musevi inancina mensup bir Turk grubu tarafindan konusulmasi sebebiyle de ayri oneme sahiptir Konusucusunun sayisi az olan Karayca yok olma tehlikesi altinda yer alan Turk yazi dillerinden biridir Karaycakaraj tiliTelaffuzKaraj tiliDonem2007Dil ailesiTurk dilleri Kipcak grubuKipcak KumanKaraycaDil kodlariISO 639 3kdrYayilimi20 yuzyilda hala Litvanya da Trakai ve Panevezys bolgelerinde Ukrayna nin Luck ve Halicz bolgelerinde ve Kirim da bu dili konusanlar vardir Turkiye ve Israil de hala bu lehceyi konusanlara rastlamak mumkundur Konusucu sayilari ve agizlariSon Sovyetler Birligi doneminde yapilan nufus sayiminda sadece 2 602 kisi kalmis oldugu anlasilan Karay halkindan ancak 503 kisi Karaycayi ana dil olarak kullandigini 52 kisi ikinci dil olarak konustugunu belirtmistir Gunumuzde bu dilin ancak iki agzi kalmistir Trakay ve Galit AlfabelerYahudi dilleri Afro Asya Ibraniceler Ibranice Kutsal Ibranice Samiri Ibranicesi Yemen IbranicesiAramiceler Hulaula Lisan Didan Lisana Deni Lisanid Nosan Yahudi AramicesiArapcalar Yahudi Arapcasi Yahudi Bagdat Arapcasi Yahudi Fas Arapcasi Yahudi Irak Arapcasi Yahudi Trablus Arapcasi Yahudi Tunus Arapcasi Yahudi Yemen ArapcasiDiger Kayla Yahudi BerbericesiHint Avrupa Cermen Yesivis Yidis YinglisRoman Italkian Katalanik Ladino Haketia Lusitanik Suadit Yahudi Aragoncasi Yahudi Latincesi ZarfatikHint Iran Buhori Cuhuri CidiDiger Knaanik YevanikTurk Karayca KirimcakcaDiger Kartveli GruzinikDravid Yahudi Malayalami gtd Orta Cag dan beri onemli bir edebiyat dili olan Karayca Ibrani alfabesi ile yazilmis bircok mektupta rastlanmaktadir Ornek olarak 10 yuzyilda Ispanya daki bir hahamlik okulu ogrencisinin memleketi Varsova ya yazdigi mektuplar saf Karaycanin en guzel orneklerindendir Dilin konusuculari 8 yuzyilda Yahudilikten gelismis olan Karaylar cemaatine aittiler Gunumuzde Baltik Denizi nin guneydogusu Dogu Avrupa Turkiye ve Israil de hala bu inanca ait olanlara rastlanabilmektedir 20 yuzyilin ilk yarisinda dini icerikli olmayan Karayca yazilarda yazilmistir Ornegin Varsova da yayinlanan karaim aivazy adli dergi Ancak bugun bu lehce artik yok olmak uzeredir Litvanya nin baskenti Vilnius diger sehirleri Trakai ve Panevezys Ponewiesch de hala Karayca konusabilen insanlar vardir Litvanya da bunlarin sayisi bugun toplam 267 kisidir Ancak artik bulunabilen yazili kaynaklar sadece dinsel iceriklidir Karayca konusmak isimli Eva A Csato ve David Nathan tarafindan yayinlanan son Multimedia CD ROM versiyonu Karay toplumu uyelerine ilgisi olan Turk dil bilimcileri ve dil bilimcilere bedava dagitilmaktadir Kaynakca Arsivlenmis kopya 20 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Aralik 2013 Lars Johanson Discoveries on the Turkic Linguistic Map Svenska Forskningsinstitutet i Istanbul Stockholm 2001 Tadeusz Kowalski Karayim Lehcesi Sozlugu Engin Yayinevi Tulay Culha Karaycanin Kisa Sozvarligi Kebikec Yayinlari Mykolas Firkovicius Selomonun Masallary Turk Dil Kurumu Yayinlari Karaim A language of Lithuania 28 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Nathan David 2000 The spoken Karaim CD Sound text lexicon and active morphology for language learning multimedia In Goksel amp Kerslake eds 2000 405 413 Incubatordaki Turk DilleriKarayca Vikipedi 26 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Gagavuzca Vikipedi10 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Kirimcakca Vikipedi3 Agustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Kumukca Vikipedi3 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Guney Altayca Vikipedi26 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Osmanli Turkcesi Vikipedi20 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Karacayca Vikipedi29 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Salarca Vikipedi 3 Agustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Hakasca Vikipedi 27 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Nogayca Vikipedi 23 Eylul 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Kasgayca Vikipedi 2 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Culimca Vikipedi 31 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Tuvaca Vikipedi 3 Agustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Eski Turkce Vikipedi 23 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Wikimedia IncubatorWikimedia Incubator de Karayca Vikipedi deneme projesi bulunmaktadir