Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Külliye (Arapça: كلية), cami ile birlikte hamam, medrese, mektep, imaret, türbe, kütüphane, aşevi, darüşşifa, çarşı, tekke, zaviye binalarından oluşan yapılar topluluğu. (Kervansaraylar belirli bir süre sonra ücretli hale geldikleri ve hayır işi kavramını kaybettikleri için dahil değildir.)
Etimoloji
Kulliyye, Arapça külli kelimesinden türetilmiştir.[1]
Gelişmesi
İslam toplumunun oluşumunda şehirlerde mahalle hayatı külliyeler çevresindeki mimari yapıda yoğunlaşıyordu. Külliye, İslam toplumunun vakıf hukuku sistemi ve hayrat kavramını geliştirmesiyle ortaya çıktı. Merkezindeki yapı camidir. Cami en az cuma namazlarındaki zorunlu toplanma yeri olması yanında bir forum ve ilim, tören ve müzakere merkeziydi. Külliye bu merkezi tamamlayan yapılardan oluşur.
Kentin en önemli yapısı olan cami zamanla kurumsallaşarak genişlemiş ve yeni işlevler eklenmiştir. Cami yanında küçük yapılarla başlayan külliyeler zamanla yerini büyük külliyelere bırakmışlardır. Osmanlı dönemi külliyeler açısından en ünlü örneklere sahiptir. Külliye içinde ve dışında han, çarşı, fırın, değirmen, mum imalathanesi, boyahane, sal-hane, bayram ve pazar yerleri gibi ticaret amacıyla kurulmuş yapılardan elde edilen gelirler külliye giderlerine ayrılırdı. Sosyal hizmet olarak üretilen külliye kavramının temelinde halka parasız hizmet ilkesi vardır.
Külliyenin merkezinde genellikle cami vardır. Diğer her şey camiyi çevreler. Manisa Ulu Camii ve Medresesi (1376), İlyas Bey Camii ve Türbesi (1403) önemli ilk örneklerdir. Osmanlı Beyliği'nde ilk külliye örneği cami ve hamamdan oluşan İznik Orhan Gazi Külliyesi'dir. Bursa (1340) ise cami, medrese, mektep, hamam ve şifahaneden oluşur. İstanbul'un alınmasından sonra Fatih Sultan Mehmet, Fatih'te 16 medrese, , kervansaray, darüşşifa, türbe, aşhane ve saire yapılardan oluşan geniş bir külliye oluşturmuştur.
İstanbul'daki külliyelerden bazıları
- (Çemberlitaş),
- ,
- ,
- Haseki Külliyesi,
- ,
- Koca Sinan Paşa Külliyesi,
- Laleli Külliyesi,
- ,
- (Edirnekapı ve Üsküdar),
- ,
- (Kasımpaşa),
- (Beşiktaş),
- (Fener),
- ,
- Süleymaniye Külliyesi (Süleymaniye),
- ,
- Yeni Cami Külliyesi,
- Yeni Valide Külliyesi (Üsküdar),
- .
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kulliye Arapca كلية cami ile birlikte hamam medrese mektep imaret turbe kutuphane asevi darussifa carsi tekke zaviye binalarindan olusan yapilar toplulugu Kervansaraylar belirli bir sure sonra ucretli hale geldikleri ve hayir isi kavramini kaybettikleri icin dahil degildir Suleymaniye Camii barindiran Suleymaniye KulliyesiEtimolojiKulliyye Arapca kulli kelimesinden turetilmistir 1 GelismesiIslam toplumunun olusumunda sehirlerde mahalle hayati kulliyeler cevresindeki mimari yapida yogunlasiyordu Kulliye Islam toplumunun vakif hukuku sistemi ve hayrat kavramini gelistirmesiyle ortaya cikti Merkezindeki yapi camidir Cami en az cuma namazlarindaki zorunlu toplanma yeri olmasi yaninda bir forum ve ilim toren ve muzakere merkeziydi Kulliye bu merkezi tamamlayan yapilardan olusur Kentin en onemli yapisi olan cami zamanla kurumsallasarak genislemis ve yeni islevler eklenmistir Cami yaninda kucuk yapilarla baslayan kulliyeler zamanla yerini buyuk kulliyelere birakmislardir Osmanli donemi kulliyeler acisindan en unlu orneklere sahiptir Kulliye icinde ve disinda han carsi firin degirmen mum imalathanesi boyahane sal hane bayram ve pazar yerleri gibi ticaret amaciyla kurulmus yapilardan elde edilen gelirler kulliye giderlerine ayrilirdi Sosyal hizmet olarak uretilen kulliye kavraminin temelinde halka parasiz hizmet ilkesi vardir Kulliyenin merkezinde genellikle cami vardir Diger her sey camiyi cevreler Manisa Ulu Camii ve Medresesi 1376 Ilyas Bey Camii ve Turbesi 1403 onemli ilk orneklerdir Osmanli Beyligi nde ilk kulliye ornegi cami ve hamamdan olusan Iznik Orhan Gazi Kulliyesi dir Bursa 1340 ise cami medrese mektep hamam ve sifahaneden olusur Istanbul un alinmasindan sonra Fatih Sultan Mehmet Fatih te 16 medrese kervansaray darussifa turbe ashane ve saire yapilardan olusan genis bir kulliye olusturmustur Istanbul daki kulliyelerden bazilari Cemberlitas Haseki Kulliyesi Koca Sinan Pasa Kulliyesi Laleli Kulliyesi Edirnekapi ve Uskudar Kasimpasa Besiktas Fener Suleymaniye Kulliyesi Suleymaniye Yeni Cami Kulliyesi Yeni Valide Kulliyesi Uskudar Kaynakca Kulliye nedir 19 Mart 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2015 Kulliye Nedir 2 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Nisan 2015