Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Bu maddenin veya maddenin bir bölümünün gelişebilmesi için veya konusunda uzman kişilere gereksinim duyulmaktadır. (Mayıs 2020) |
Halvetilik, cehri zikir adı verilen ve ilahi isimlerin yüksek sesle tekrar edilmesi anlamına gelen zikir yöntemini kullanan bir tarîkattır. Tarikat 14. yüzyılda yaşamış olan Ömer el-Halvetî'ye nisbet edilir. Pîr Ömer Halvetî'nin bir ağaç kovuğunda uzun süre halvet çıkarması ve ardından gelen müridlerin de tenhada kalmayı tercih etmeleri üzerine tarikat bu isimle anılmaya başlamıştır.
Halvet’îyye Tarîkatı
Halvet’îyye yolu ile birlikte yaygınlık kazanmaya başlamışsa da sonrasında pek çok kollar zuhur etmiş ve bu nedenle de "tarikatların anası" olarak anılmıştır. Halvet gönlünden Allah'tan gayrısını uzaklaştırmak ya da Allah'tan gayrısından uzaklaşarak ona yaklaşmak üzere yalnız kalmak anlamlarına kullanılır.
Özellikle Osmanlı döneminde Anadolu, Balkanlar, Ortadoğu ve Afrika'da geniş bir yayılma alanı bulmuştur. Kıbrıs'ta Gazimagosa'ya Kutub Osman Efendi gitmiştir. Kurucusu Türk olan Halveti tarikatı, Azerbaycan'ın Şah İsmail tarafından Şiileştirilmeden önce Şirvanşahlar devletinde yaygındı. Merkezi bugünkü Bakü şehrinde bulunan Şirvanşahlar devletinin son hükümdarları Halveti şeyhlerine büyük saygı göstermişler, zaviyelerini saray binasının yanıbaşına açmalarına müsaade etmişlerdir. "Pîr-i Sâni" olarak anılan Seyyid Yahya Şirvanî tarîkatın 15-16 yüzyıllarda Osmanlı coğrafyasında yayılmasını sağlayan en önemli sîmâlarından biridir. Günümüzde de Halveti mensupları tarafından okunan ismiyle anılan eser Yahya Şirvani'ye aittir. Yahya Şirvani tarafından yetiştirilen dervişlerin Anadolu'ya halife olarak gönderilmeleri tarikatın Anadolu'da yayılmasında etkili olmuştur.
Kol ve şubeleri
Halvetilik'nin en yaygın kolu Şâbânîlik koludur. Kastamonu Taşköprü doğumlu Pîr Şeyh Şâban-ı Veli'nin piri olduğu Halvetî-Şâbânî yolu mevcuttur.
İki ana kola ayrılan tarîkatın bazı önemli şubeleri aşağıda belirtilmiştir.
Şubeleri
- kolu
- Seyyîd Yâhyâ-yı Şirvânî kolu
- Molla Hâbib Karamanî şubesi
- Cemâli’îyye şubesi (Çelebi Hâlife Cemâl-i Halvetî’ye atfedilen)
- Sünbül’îyye
- Assâl’îyye
- Bahş’îyye
- Şâbân’îyye
- Karabaş’îyye
- Bekr’îyye
- Kemal’îyye
- Hufn’îyye
- Tecân’îyye
- Dırdîr’îyye
- Sâv’îyye
- Semmân’îyye
- Feyz’îyye
- Nasûh’îyye
- Çerkeş’îyye
- İbrahim’îyye/Kuşadav’îyye
- Halîl’îyye
- Çerkeş’îyye
- Bekr’îyye
- Karabaş’îyye
- Ahmed’îyye şubesi (Yiğitbaşı Ahmed Şemseddîn bin Îsâ Marmarâvî’ye atfedilen)
-
- Buhûr’îyye
- Hayât'iyye
- Cerrah’îyye
- Raûf’îyye
- Cihangiri'yye
- Sinan’îyye
- Muslih’îyye
- Zeherr’îyye
- Hayât’îyye
- Uşşâk’îyye
- Câhid’îyye
- Selâh’îyye
- Niyâz’îyye/Mısr’îyye
- Beyûm’îyye
-
- Rûşen’îyye şubesi (Dede Ömer-i Rûşenî’ye atfedilen)
- Gülşen’îyye
- Sezâ’îyye
- Hâlet’îyye
- Demirtâş’îyye
- Gülşen’îyye
- Şems’îyye şubesi (Şemseddîn Ahmed Sivâsî’ye atfedilen)
Halvetiyye-i Cemâl’îyye/Şâbân’îyye Silsilesi
- Muhammed
- Ali
- Hasan Basrî
- Habib Acemî
- Dâvud et-Taî
- Marûf el-Kerhî
- Serî es-Sekatî
- Cüneyd-i Bağdâdî
- Mimşâd Dîneverî
- Muhammed el-Bekrî
- Kadı Vecîhüddîn Ömer el-Bekrî
- Ebu’n-Necib Sühreverdî
- Kutbeddîn el-Ebherî
- Rükneddîn Necaşî
- Şehâbeddîn Tebrîzî
- Hâce Cemâleddîn Şirazî
- Sultân-ul HalvetîTac’ed-Dîn İbrahim Zahid el-Geylânî
- Ahî Muhammed el-Halvetî
- Pîr Umar (Ömer) el-Halvetî (Halveti Tarîkatı Şeyh Ebû Abdullah Sirac’ed-Dîn Ömer bin Ekmel’ud-Dîn-i Lahicî tarafından Herat'ta kuruldu).
- Ahî Mîrim el Halvetî
- Sadreddîn Hayyamî
- Pîr-i Sânî Seyyid Yahyâ-yı Şirvânî (Yetiştirdiği şeyhler aracılığıyle Halveti Tarîkatını Anadolu'ya yaydı).
- Muhammed Bahaeddîn-i Erzincanî
- Çelebi Hâlife Cemâl el-Halvetî
- Hayreddîn Tokadî
- Şabân-i Veli Kastamônî
- Pir-i Sani Mustafa Çerkeşi
- Mehmet Hilmi Efendi (Hacı Baba)
- Kutbu'l Cihan İbrahim Hakkı
- Hasan Muştak Efendi
- Hacı Cemal Efendi
- Hacı Nuri Efendi
- İlyas Efendi El-Kastamonî
Türk tasavvufundaki yeri
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Abdülbaki Gölpınarlı, Türkiye'de Mezhepler ve Tarîkatlar, İnkılâp Yayınevi, 1997.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin veya maddenin bir bolumunun gelisebilmesi icin Islam veya Turkiye konusunda uzman kisilere gereksinim duyulmaktadir Ayrintilar icin lutfen tartisma sayfasini inceleyin veya yeni bir tartisma baslatin Konu hakkinda uzman birini bulmaya yardimci olarak ya da maddeye gerekli bilgileri ekleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Mayis 2020 Halvetilik cehri zikir adi verilen ve ilahi isimlerin yuksek sesle tekrar edilmesi anlamina gelen zikir yontemini kullanan bir tarikattir Tarikat 14 yuzyilda yasamis olan Omer el Halveti ye nisbet edilir Pir Omer Halveti nin bir agac kovugunda uzun sure halvet cikarmasi ve ardindan gelen muridlerin de tenhada kalmayi tercih etmeleri uzerine tarikat bu isimle anilmaya baslamistir Halvet iyye TarikatiHalvet iyye yolu ile birlikte yayginlik kazanmaya baslamissa da sonrasinda pek cok kollar zuhur etmis ve bu nedenle de tarikatlarin anasi olarak anilmistir Halvet gonlunden Allah tan gayrisini uzaklastirmak ya da Allah tan gayrisindan uzaklasarak ona yaklasmak uzere yalniz kalmak anlamlarina kullanilir Ozellikle Osmanli doneminde Anadolu Balkanlar Ortadogu ve Afrika da genis bir yayilma alani bulmustur Kibris ta Gazimagosa ya Kutub Osman Efendi gitmistir Kurucusu Turk olan Halveti tarikati Azerbaycan in Sah Ismail tarafindan Siilestirilmeden once Sirvansahlar devletinde yaygindi Merkezi bugunku Baku sehrinde bulunan Sirvansahlar devletinin son hukumdarlari Halveti seyhlerine buyuk saygi gostermisler zaviyelerini saray binasinin yanibasina acmalarina musaade etmislerdir Pir i Sani olarak anilan Seyyid Yahya Sirvani tarikatin 15 16 yuzyillarda Osmanli cografyasinda yayilmasini saglayan en onemli simalarindan biridir Gunumuzde de Halveti mensuplari tarafindan okunan ismiyle anilan eser Yahya Sirvani ye aittir Yahya Sirvani tarafindan yetistirilen dervislerin Anadolu ya halife olarak gonderilmeleri tarikatin Anadolu da yayilmasinda etkili olmustur Kol ve subeleriHalvetilik nin en yaygin kolu Sabanilik koludur Kastamonu Taskopru dogumlu Pir Seyh Saban i Veli nin piri oldugu Halveti Sabani yolu mevcuttur Iki ana kola ayrilan tarikatin bazi onemli subeleri asagida belirtilmistir Subeleri kolu Seyyid Yahya yi Sirvani kolu Molla Habib Karamani subesi Cemali iyye subesi Celebi Halife Cemal i Halveti ye atfedilen Sunbul iyye Assal iyye Bahs iyye Saban iyye Karabas iyye Bekr iyye Kemal iyye Hufn iyye Tecan iyye Dirdir iyye Sav iyye Semman iyye Feyz iyye Nasuh iyye Cerkes iyye Ibrahim iyye Kusadav iyye Halil iyye Ahmed iyye subesi Yigitbasi Ahmed Semseddin bin Isa Marmaravi ye atfedilen Buhur iyye Hayat iyye Cerrah iyye Rauf iyye Cihangiri yye Sinan iyye Muslih iyye Zeherr iyye Hayat iyye Ussak iyye Cahid iyye Selah iyye Niyaz iyye Misr iyye Beyum iyye Rusen iyye subesi Dede Omer i Ruseni ye atfedilen Gulsen iyye Seza iyye Halet iyye Demirtas iyye Sems iyye subesi Semseddin Ahmed Sivasi ye atfedilen Halvetiyye i Cemal iyye Saban iyye Silsilesi Muhammed Ali Hasan Basri Habib Acemi Davud et Tai Maruf el Kerhi Seri es Sekati Cuneyd i Bagdadi Mimsad Dineveri Muhammed el Bekri Kadi Vecihuddin Omer el Bekri Ebu n Necib Suhreverdi Kutbeddin el Ebheri Rukneddin Necasi Sehabeddin Tebrizi Hace Cemaleddin Sirazi Sultan ul HalvetiTac ed Din Ibrahim Zahid el Geylani Ahi Muhammed el Halveti Pir Umar Omer el Halveti Halveti Tarikati Seyh Ebu Abdullah Sirac ed Din Omer bin Ekmel ud Din i Lahici tarafindan Herat ta kuruldu Ahi Mirim el Halveti Sadreddin Hayyami Pir i Sani Seyyid Yahya yi Sirvani Yetistirdigi seyhler araciligiyle Halveti Tarikatini Anadolu ya yaydi Muhammed Bahaeddin i Erzincani Celebi Halife Cemal el Halveti Hayreddin Tokadi Saban i Veli Kastamoni Pir i Sani Mustafa Cerkesi Mehmet Hilmi Efendi Haci Baba Kutbu l Cihan Ibrahim Hakki Hasan Mustak Efendi Haci Cemal Efendi Haci Nuri Efendi Ilyas Efendi El KastamoniTurk tasavvufundaki yeri Islam Siilik Tasavvuf Sunniler Hariciler Hanefi Maliki Safi i Hanbeli Zahiri Z ul Nun el Misri Ibrahim ibn Edhem Ebu l Hasan Sazeli Ebu n Necib Suhreverdi Eba Yezid i Bistami Sazel iyye Suhreverd iyye Ebu l Hasan Harakani Ebu Hafs Omer es Suhreverdi Sehl el Tusteri Arslan Baba Yusuf Hemedani Hallac i Mansur Ahmed Yesevi Abdulhalik Gucdevani Abdulkadir Geylani Yesev iyye Tarikat Naksibend iyye Tarikat Kadir iyye Tarikat Seyh ul Ekber Ibn ʿArabi Gal iyye Zahid Gilani Ekber iyye Yunus Emre Halvet iyye Vahdet i Vucud Yahya yi Sirvani Saban i Veli Ayrica bakinizNaksibendilik Bayramilik Celvetilik Rahmanilik TekkeKaynakca Abdulbaki Golpinarli Turkiye de Mezhepler ve Tarikatlar Inkilap Yayinevi 1997