Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Gayda, kamıştan yapılmış çift düdük ve tulumdan oluşan, tiz sesli, nefesli bir çalgı. Trakya, Bulgar, Makedon ve İskoçların millî çalgısıdır.
İskoç gaydası, İrlanda savaş gaydası en bilinen gayda türlerindendir.
Kuzeydoğu Anadolu’da tulum, dankiyo (Rumca), tsimpona (Latince), guda (Lazca) adlarıyla da bilinen, sürekli pes ses veren ek boruya (ing. drone) sahip olmayan çeşitlerinin yanı sıra Trakya ve Balkanlar'da da gayda adıyla bilinmektedir. Macaristan'da 20. yüzyılın başlarında Meleyen Keçi adlı yapılan bir türü vardır. Bu alette körük kol altına alınır. Oğlak derisinden yapılma tulumu şişirmek için tulumun içine hava pompalanır. Bir kamışı bulunan kıvrımlı borudan, dem sesinde sürekli pes bir ses çıkar. Tulum, bunun yanı sıra çifte dedende bulunan çift kamışa üfürme yapar. Çifte dedende melodi çalmaya olanak veren parmak delikleri vardır. Fransa'nın Bretanya bölgesinde koyun postundan yapılan basit bir gaydadır. İlk önce üfleme borusundan üflenerek tulum şişirilir. Ardından dem borusuyla dedeni seslendirmek için bu tulum sıkıştırılır. Bu tür gaydalara Asya, Afrika ve Avrupa'nın her yerinde rastlanır. Eski tulumun sesi İskoç gaydalarından rahatlıkla ayırt edilebilir.
Gayda türleri
- Guda (Rize - Artvin)
- Bock (Çekya)
- Dankiyo (Trabzon)
- (Romanya)
- Duda (Macaristan - Polonya)
- Koza (Polonya)
- (Hırvatistan)
- Tulum (Türkiye)
- Tsambouna (Yunanistan - Oniki Adalar)
- Askambandoura (Girit)
- Gajdy (Polonya - Çekya - Slovakya)
- Gaita (İspanya)
- Surle (Sırbistan - Hırvatistan)
- Mezoued/Zukra (Kuzey Afrika)
- Bagpipe (İskoçya)
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gayda kamistan yapilmis cift duduk ve tulumdan olusan tiz sesli nefesli bir calgi Trakya Bulgar Makedon ve Iskoclarin milli calgisidir Gayda esliginde horon adli geleneksel danslarini yapan Bulgaristan gocmenleri Istanbul 1926 Iskoc gaydasi Irlanda savas gaydasi en bilinen gayda turlerindendir Kuzeydogu Anadolu da tulum dankiyo Rumca tsimpona Latince guda Lazca adlariyla da bilinen surekli pes ses veren ek boruya ing drone sahip olmayan cesitlerinin yani sira Trakya ve Balkanlar da da gayda adiyla bilinmektedir Macaristan da 20 yuzyilin baslarinda Meleyen Keci adli yapilan bir turu vardir Bu alette koruk kol altina alinir Oglak derisinden yapilma tulumu sisirmek icin tulumun icine hava pompalanir Bir kamisi bulunan kivrimli borudan dem sesinde surekli pes bir ses cikar Tulum bunun yani sira cifte dedende bulunan cift kamisa ufurme yapar Cifte dedende melodi calmaya olanak veren parmak delikleri vardir Fransa nin Bretanya bolgesinde koyun postundan yapilan basit bir gaydadir Ilk once ufleme borusundan uflenerek tulum sisirilir Ardindan dem borusuyla dedeni seslendirmek icin bu tulum sikistirilir Bu tur gaydalara Asya Afrika ve Avrupa nin her yerinde rastlanir Eski tulumun sesi Iskoc gaydalarindan rahatlikla ayirt edilebilir Gayda turleriGuda Rize Artvin Bock Cekya Dankiyo Trabzon Romanya Duda Macaristan Polonya Koza Polonya Hirvatistan Tulum Turkiye Tsambouna Yunanistan Oniki Adalar Askambandoura Girit Gajdy Polonya Cekya Slovakya Gaita Ispanya Surle Sirbistan Hirvatistan Mezoued Zukra Kuzey Afrika Bagpipe Iskocya Kaynakca Sadie Stanley 2021 The new Grove dictionary of music and musicians 5 bas New York Grove ISBN 978 0195170672