Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Fisher prensibi veya Fisher ilkesi, eşeyli üreme yoluyla döl üreten türlerin çoğunda, erkekler ve dişiler arasındaki neden 1:1 oranında olduğunu açıklayan bir evrimsel modeldir. 'e göre bu, "muhtemelen evrimsel biyolojideki en ünlü argümandır.
Fisher ilkesinin ana hatları Ronald Fisher tarafından 1930 yılında yayımladığı The Genetical Theory of Natural Selection kitabında çizilmiştir (ancak yanlışlıkla Fisher'a ait olduğu düşünülmüştür). Fisher, savını açısından ifade etmiş ve her iki cinsiyete yönelik ebeveyn yatırımının eşit olması gerektiğini öngörmüştür. 1:1 cinsiyet oranları bundan ötürü "Fisherci" ("Fisherian") olarak bilinir ve bu orana uymayanlara "Fisherci olmayan" ("non-Fisherian") veya "olağanüstü" ("extraordinary") denir çünkü Fisher'in modelindeki varsayımlara uymazlar.
Temel açıklama
W. D. Hamilton, 1967 tarihli "Extraordinary sex ratios" başlıklı makalesinde, dişi ve erkeklerin üretim maliyetinin eşit olduğu koşuluyla, şu basit açıklamayı getirmiştir:
- Diyelim ki erkek doğumları dişi doğumlara nazaran daha az.
- Yeni doğan erkeğin üreme şansı, yeni doğan dişiden daha fazladır ve haliyle daha fazla yavruya sahip olması beklenir.
- Böylece genetik olarak erkek yavru verme ihtimali daha fazla olan ebeveynlerin ortalamadan daha fazla torun sahibi olma eğilimi vardır.
- Haliyle erkek üretme eğilimlerine yönelik genler yayılır ve erkek doğumları daha yaygın hale gelir.
- 1:1 oranına yaklaşıldığında, erkek doğumlarının getirdiği avantaj ortadan kalkar
- Aynı mantık, dişilerin erkeklerle yer değiştirmesi durumunda da geçerlidir. Bu nedenle 1:1 denge oranıdır.
Modern terminolojiyle ifade edilecek olursa, 1:1 oranı .
Ebeveyn yatırımı
Fisher, ve tarafından "tipik biçimde kısa" ve "gizemli" olarak tanımlanan açıklamayı 6. Bölüm olan "Sexual Reproduction and Sexual Selection"da yazmıştır.
| Tüm organizmalarda, yavrular yaşam yolculuklarına ebeveynlerinden miras aldıkları belli bir miktar biyolojik sermayeyle başlarlar. Bu sermayenin miktarı türden türe büyük farklılıklar gösterir; ancak tüm türlerde, yavrunun bağımsız bir yaşam sürebilecek duruma gelmesinden önce, hemen her zaman besinsel bir harcama ve bunun yanı sıra neredeyse evrensel biçimde, ebeveynlerin içgüdüleriyle yavrularının yararına gerçekleştirdiği bir miktar zaman ya da etkinlik harcaması söz konusudur. Gelin, bu ebeveynsel harcamanın sona erdiği anda, bu yavruların üreme değerlerini birlikte düşünelim. Eğer bu koşullar altındaki bir bütün nesli ele alırsak, bu grubun içindeki erkeklerin toplam üreme değerinin, dişilerin toplam üreme değeriyle tam olarak eşit olduğu açıktır; çünkü her iki cinsiyet de, gelecekteki tüm nesillerin soy kütüğünün yarısını sağlamak zorundadır. Bu durumdan şu sonuç çıkar: Doğal Seçilim etkisi altında, cinsiyet oranı öyle bir biçimde ayarlanacaktır ki, her bir cinsiyete yapılan toplam ebeveynsel harcama eşit olacaktır. Zira eğer bu durum sağlanmazsa —örneğin erkeklerin üretimine yapılan toplam harcama, dişilere yapılan toplam harcamadan daha azsa—, o zaman, erkeklerin toplam üreme değeri dişilerle eşit olduğu halde, erkek yavrular üretme yönünde doğuştan eğilim taşıyan ebeveynler, aynı harcamayla daha fazla üreme değeri üretmiş olacaklardır. Bunun sonucu olarak da, bu eğilime sahip ebeveynler, gelecek nesillerin daha büyük bir kısmının atası haline gelecektir. Seçilim bu durumda cinsiyet oranını erkekler lehine artıracak ve bu oran, erkeklere yapılan harcama, dişilere yapılan harcamaya eşitleninceye kadar yükselecektir. |
Kaynakça
- ^ a b (1998). "Natural selection and the sex ratio: Fisher's sources". American Naturalist. 151 (6): 564-569. doi:10.1086/286141. (PMID) 18811377.
- ^ a b c Fisher, R.A. (1930). "Chapter 6: Sexual Reproduction and Sexual Selection § Natural Selection and the sex-ratio". The Genetical Theory of Natural Selection. Oxford, UK: Clarendon Press. s. 141.
- ^ a b Hamilton, W.D. (1967). "Extraordinary sex ratios". Science. 156 (3774): 477-488. Bibcode:1967Sci...156..477H. doi:10.1126/science.156.3774.477. (PMID) 6021675.
- ^ Charnov, E., and Bull, J. (1989). "Non-fisherian sex ratios with sex change and environmental sex determination", Nature 338, pp. 148–150. https://doi.org/10.1038/338148a0 Retrieved 29 March 2022.
- ^ Maynard Smith, J.; Price, G.R. (1973). "The logic of animal conflict". Nature. 246 (5427): 15-18. Bibcode:1973Natur.246...15S. doi:10.1038/246015a0.
- ^ ; (1988). "How fundamental are Fisherian sex ratios?". Harvey, P.H.; Partridge, L. (Ed.). Oxford Surveys on Evolutionary Biology. 5. Oxford, UK: Oxford University Press. ss. 96-135.
Ek okuma
"Evrimsel biyolojideki en ünlü argüman" olarak, (Edwards, 1998, s. 564–569) Fisher ilkesi, evrim üzerine popüler bilim kitaplarının temel unsurudur. Örneğin, bkz.:
- Gould, Stephen Jay (2002). The Structure of Evolutionary Theory. ss. 648-649, 678, 692.
- Dawkins, Richard (2008). "Fok'un Hikayesi". Ataların Hikayesi: Yaşamın Kökenine Yolculuk. Yıldırım, Ahmet Fethi tarafından çevrildi. Kağıthane, İstanbul: Hil Yayın. s. 213. ISBN .
Daha ileri seviye bir eseri okumak isteyenler için:
- Pen, Ido; Weissing, Franz J. (2002). "chapters 1 and 2". Hardy, Ian C.W. (Ed.). Sex Ratios: Concepts and Research Methods.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Fisher prensibi veya Fisher ilkesi eseyli ureme yoluyla dol ureten turlerin cogunda erkekler ve disiler arasindaki neden 1 1 oraninda oldugunu aciklayan bir evrimsel modeldir e gore bu muhtemelen evrimsel biyolojideki en unlu argumandir Fisher ilkesinin ana hatlari Ronald Fisher tarafindan 1930 yilinda yayimladigi The Genetical Theory of Natural Selection kitabinda cizilmistir ancak yanlislikla Fisher a ait oldugu dusunulmustur Fisher savini acisindan ifade etmis ve her iki cinsiyete yonelik ebeveyn yatiriminin esit olmasi gerektigini ongormustur 1 1 cinsiyet oranlari bundan oturu Fisherci Fisherian olarak bilinir ve bu orana uymayanlara Fisherci olmayan non Fisherian veya olaganustu extraordinary denir cunku Fisher in modelindeki varsayimlara uymazlar Temel aciklamaW D Hamilton 1967 tarihli Extraordinary sex ratios baslikli makalesinde disi ve erkeklerin uretim maliyetinin esit oldugu kosuluyla su basit aciklamayi getirmistir Diyelim ki erkek dogumlari disi dogumlara nazaran daha az Yeni dogan erkegin ureme sansi yeni dogan disiden daha fazladir ve haliyle daha fazla yavruya sahip olmasi beklenir Boylece genetik olarak erkek yavru verme ihtimali daha fazla olan ebeveynlerin ortalamadan daha fazla torun sahibi olma egilimi vardir Haliyle erkek uretme egilimlerine yonelik genler yayilir ve erkek dogumlari daha yaygin hale gelir 1 1 oranina yaklasildiginda erkek dogumlarinin getirdigi avantaj ortadan kalkar Ayni mantik disilerin erkeklerle yer degistirmesi durumunda da gecerlidir Bu nedenle 1 1 denge oranidir Modern terminolojiyle ifade edilecek olursa 1 1 orani Ebeveyn yatirimiFisher ve tarafindan tipik bicimde kisa ve gizemli olarak tanimlanan aciklamayi 6 Bolum olan Sexual Reproduction and Sexual Selection da yazmistir Tum organizmalarda yavrular yasam yolculuklarina ebeveynlerinden miras aldiklari belli bir miktar biyolojik sermayeyle baslarlar Bu sermayenin miktari turden ture buyuk farkliliklar gosterir ancak tum turlerde yavrunun bagimsiz bir yasam surebilecek duruma gelmesinden once hemen her zaman besinsel bir harcama ve bunun yani sira neredeyse evrensel bicimde ebeveynlerin icguduleriyle yavrularinin yararina gerceklestirdigi bir miktar zaman ya da etkinlik harcamasi soz konusudur Gelin bu ebeveynsel harcamanin sona erdigi anda bu yavrularin ureme degerlerini birlikte dusunelim Eger bu kosullar altindaki bir butun nesli ele alirsak bu grubun icindeki erkeklerin toplam ureme degerinin disilerin toplam ureme degeriyle tam olarak esit oldugu aciktir cunku her iki cinsiyet de gelecekteki tum nesillerin soy kutugunun yarisini saglamak zorundadir Bu durumdan su sonuc cikar Dogal Secilim etkisi altinda cinsiyet orani oyle bir bicimde ayarlanacaktir ki her bir cinsiyete yapilan toplam ebeveynsel harcama esit olacaktir Zira eger bu durum saglanmazsa ornegin erkeklerin uretimine yapilan toplam harcama disilere yapilan toplam harcamadan daha azsa o zaman erkeklerin toplam ureme degeri disilerle esit oldugu halde erkek yavrular uretme yonunde dogustan egilim tasiyan ebeveynler ayni harcamayla daha fazla ureme degeri uretmis olacaklardir Bunun sonucu olarak da bu egilime sahip ebeveynler gelecek nesillerin daha buyuk bir kisminin atasi haline gelecektir Secilim bu durumda cinsiyet oranini erkekler lehine artiracak ve bu oran erkeklere yapilan harcama disilere yapilan harcamaya esitleninceye kadar yukselecektir Kaynakca a b 1998 Natural selection and the sex ratio Fisher s sources American Naturalist 151 6 564 569 doi 10 1086 286141 PMID 18811377 a b c Fisher R A 1930 Chapter 6 Sexual Reproduction and Sexual Selection Natural Selection and the sex ratio The Genetical Theory of Natural Selection Oxford UK Clarendon Press s 141 a b Hamilton W D 1967 Extraordinary sex ratios Science 156 3774 477 488 Bibcode 1967Sci 156 477H doi 10 1126 science 156 3774 477 PMID 6021675 Charnov E and Bull J 1989 Non fisherian sex ratios with sex change and environmental sex determination Nature 338 pp 148 150 https doi org 10 1038 338148a0 Retrieved 29 March 2022 Maynard Smith J Price G R 1973 The logic of animal conflict Nature 246 5427 15 18 Bibcode 1973Natur 246 15S doi 10 1038 246015a0 1988 How fundamental are Fisherian sex ratios Harvey P H Partridge L Ed Oxford Surveys on Evolutionary Biology 5 Oxford UK Oxford University Press ss 96 135 Ek okuma Evrimsel biyolojideki en unlu arguman olarak Edwards 1998 s 564 569 Fisher ilkesi evrim uzerine populer bilim kitaplarinin temel unsurudur Ornegin bkz Gould Stephen Jay 2002 The Structure of Evolutionary Theory ss 648 649 678 692 Dawkins Richard 2008 Fok un Hikayesi Atalarin Hikayesi Yasamin Kokenine Yolculuk Yildirim Ahmet Fethi tarafindan cevrildi Kagithane Istanbul Hil Yayin s 213 ISBN 978 975 7638 34 6 Daha ileri seviye bir eseri okumak isteyenler icin Pen Ido Weissing Franz J 2002 chapters 1 and 2 Hardy Ian C W Ed Sex Ratios Concepts and Research Methods