Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Hasenanlı Ferzende Bey veya Ferzende Beg (Kürtçe: Ferzende Begê Hesenî,1881; Hınıs - 1939; , Tahran, İran), Hasenanlı aşiretine mensup olan Kürt asıllı isyancı ve siyasetçi.
| Ferzende Bey | |
|---|---|
 | |
| Lakabı | Siware Eznavir |
| Doğum | 1881 Hınıs, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1939 Tahran, Pehlevî İranı |
| Defin yeri | Behişt-i Zehra |
| Bağlılığı | Osmanlı: 1910-1919 Türkiye: 1919- 3-4 Eylül 1924 Ağrı Cumhuriyeti: Ekim 1927-Eylül 1930 |
| Çatışma/savaşları | I. Dünya Savaşı Türk Kurtuluş Savaşı Şeyh Sait İsyanı Ağrı İsyanları |
| Ailesi | |
| Eşi | Besra Hanım |
Hayatı
Şeyh Said İsyanı
Ferzende Asîye ve Süleymanê Ahmed'in oğlu olarak dünyaya geldi. Şeyh Said İsyanı'na katılıp Malazgirt bölgesinde savaştı. İsyanın başarısızlığından sonra 150 adamı ile birlikte İran'a sığındı. İran hükûmeti silahsızlaştırılmasını istedi. Fakat Ferzende bunu reddedince iki taraf arasında çatışma patlak verdi. Bu çatışmada 'in oğullarından Şemseddin, Ferzende'nin babası Süleymanê Ahmed, Kolağası Kerem Bey ve Abdülbaki gibi savaşçılar öldürüldüler. Ferzende de bu çatışmada yaralandı. Hayatta kalanlar ise Simko'ın yanına sığındılar.
Ağrı ayaklanmaları
1927 yılında Türkiye'ye geri dönüp Ağrı ayaklanmalarına katıldı. Hemen hemen bütün muharebelere ve sabotaj eylemlerine katıldı. 1930 yılında Kürtlerin Taşburun saldırısı esnasında yaralandı ve isyanın bastırılmasından sonra sınırı geçerek İran'a sığınmak zorunda kaldı.
Maku ayaklanması
1931 yılında Maku civarında Fars (İran) Ordusu ile Kürtler arasında şiddetli çatışma yaşandığında Albay Muhammed Ali Han'un komutasındaki 2 nci Azerbaycan Tuğayı bununla uğraştı ve takviye kuvveti olarak Tabriz ve Erdebil'den Albay 'ın komutasındaki birlikleri gönderildi. 25 Temmuz tarihinde, Çaldıran'ın Siyahçeşme civarında yaşanan çatışmada, Albay Kalb Ali Han öldürüldü ve Kürtler de başta İbrahim Heski ve onun kardeşleri olmak üzere üç ya da dört önderini kaybetti. Ferzende de bu çatışmada yaralandı ve Fars (İran) güvenlik kuvvetleri tarafından yakalandı.
Ölümü
Bir yandan, 1941 yılında Osman Sabri iki yıl önce Ferzende'nin Hoy'daki hapishanede öldürülmüş olduğunu yazar. Öte yandan, 'nın oğlu Nadir Süphandağ'ın ikinci eşi olup Tehran'da dört yıl Ferzende'nin eşi Besra Hanım ile birlikte yaşamış olan Zarife Hanım'a göre ise, kendisinin 1939 yılında Türkiye'ye geri dönmesinden dört yıl önce Ferzende Kasr-ı Kaçar Hapishanesinde ölmüştür.
Kaynakça
- ^ Rohat Alakom, Hoybûn örgütü ve Ağrı ayaklanması, Avesta, 1998, , p. 180.
- ^ Uğur Mumcu, Kürt Dosyası, Tekin Yayınevi, 1993, p. 140. 2 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Susan Meiselas, Martin van Bruinessen, Kurdistan: in the shadow of history, Random House, 1997, p. 142. 2 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- ^ Celal Sayan, La construction de l'état national turc et le mouvement national kurde, 1918-1938, Presses universitaires du septentrion, 2002, p. 595. 2 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Fransızca)
- ^ Mehmet Şerif Fırat, Doğu İlleri ve Varto Tarihi, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, 1983, p. 183.
- ^ Great Britain Foreign Office, British documents on foreign affairs: reports and papers from the foreign office confidential print. From the first to the second world war. Turkey, Iran, and the Middle-East, 1918-1939. The Allies take control, 1920-1921, University Publications of America, 1985, , p. 180. 17 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- ^ Robert Michael Burrell, Iran: political diaries, 1881-1965. 1931-1934, Archive Editions, 1997, , p. 186. 17 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- ^ Great Britain Foreign Office, ibid, p. 252. 17 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- ^ Osman Sebri, "Agirî", Hawar, No. 36, 1941. (Kürtçe)
- ^ Kemal Süphandağ, Ağrı direnişi ve Haydaranlılar, Fırat Yayınları, 2001, p. 320.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hasenanli Ferzende Bey veya Ferzende Beg Kurtce Ferzende Bege Heseni 1881 Hinis 1939 Tahran Iran Hasenanli asiretine mensup olan Kurt asilli isyanci ve siyasetci Ferzende BeyLakabiSiware EznavirDogum1881 Hinis Osmanli ImparatorluguOlum1939 Tahran Pehlevi IraniDefin yeriBehist i ZehraBagliligiOsmanli 1910 1919 Turkiye 1919 3 4 Eylul 1924 Agri Cumhuriyeti Ekim 1927 Eylul 1930Catisma savaslariI Dunya Savasi Turk Kurtulus Savasi Seyh Sait Isyani Agri IsyanlariAilesiEsiBesra HanimSoldan saga Sipkanli Halis Bey Ihsan Nuri Pasa Hasenanli Ferzende BeyHayatiSeyh Said Isyani Ferzende Asiye ve Suleymane Ahmed in oglu olarak dunyaya geldi Seyh Said Isyani na katilip Malazgirt bolgesinde savasti Isyanin basarisizligindan sonra 150 adami ile birlikte Iran a sigindi Iran hukumeti silahsizlastirilmasini istedi Fakat Ferzende bunu reddedince iki taraf arasinda catisma patlak verdi Bu catismada in ogullarindan Semseddin Ferzende nin babasi Suleymane Ahmed Kolagasi Kerem Bey ve Abdulbaki gibi savascilar oldurulduler Ferzende de bu catismada yaralandi Hayatta kalanlar ise Simko in yanina sigindilar Agri ayaklanmalari 1927 yilinda Turkiye ye geri donup Agri ayaklanmalarina katildi Hemen hemen butun muharebelere ve sabotaj eylemlerine katildi 1930 yilinda Kurtlerin Tasburun saldirisi esnasinda yaralandi ve isyanin bastirilmasindan sonra siniri gecerek Iran a siginmak zorunda kaldi Maku ayaklanmasi 1931 yilinda Maku civarinda Fars Iran Ordusu ile Kurtler arasinda siddetli catisma yasandiginda Albay Muhammed Ali Han un komutasindaki 2 nci Azerbaycan Tugayi bununla ugrasti ve takviye kuvveti olarak Tabriz ve Erdebil den Albay in komutasindaki birlikleri gonderildi 25 Temmuz tarihinde Caldiran in Siyahcesme civarinda yasanan catismada Albay Kalb Ali Han olduruldu ve Kurtler de basta Ibrahim Heski ve onun kardesleri olmak uzere uc ya da dort onderini kaybetti Ferzende de bu catismada yaralandi ve Fars Iran guvenlik kuvvetleri tarafindan yakalandi OlumuBir yandan 1941 yilinda Osman Sabri iki yil once Ferzende nin Hoy daki hapishanede oldurulmus oldugunu yazar Ote yandan nin oglu Nadir Suphandag in ikinci esi olup Tehran da dort yil Ferzende nin esi Besra Hanim ile birlikte yasamis olan Zarife Hanim a gore ise kendisinin 1939 yilinda Turkiye ye geri donmesinden dort yil once Ferzende Kasr i Kacar Hapishanesinde olmustur Kaynakca Rohat Alakom Hoybun orgutu ve Agri ayaklanmasi Avesta 1998 ISBN 975 7112 45 3 p 180 Ugur Mumcu Kurt Dosyasi Tekin Yayinevi 1993 p 140 2 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Susan Meiselas Martin van Bruinessen Kurdistan in the shadow of history Random House 1997 p 142 2 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Celal Sayan La construction de l etat national turc et le mouvement national kurde 1918 1938 Presses universitaires du septentrion 2002 p 595 2 Subat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fransizca Mehmet Serif Firat Dogu Illeri ve Varto Tarihi Turk Kulturunu Arastirma Enstitusu 1983 p 183 Great Britain Foreign Office British documents on foreign affairs reports and papers from the foreign office confidential print From the first to the second world war Turkey Iran and the Middle East 1918 1939 The Allies take control 1920 1921 University Publications of America 1985 ISBN 978 0 89093 603 0 p 180 17 Mayis 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Robert Michael Burrell Iran political diaries 1881 1965 1931 1934 Archive Editions 1997 ISBN 978 1 85207 710 5 p 186 17 Mayis 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Great Britain Foreign Office ibid p 252 17 Mayis 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Osman Sebri Agiri Hawar No 36 1941 Kurtce Kemal Suphandag Agri direnisi ve Haydaranlilar Firat Yayinlari 2001 p 320