Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Eski Latince (aynı zamanda İlk Latince ya da Arkaik Latince olarak bilinir) Klasik Latin Çağı'nda, yani MÖ 75 yılına kadar kullanılan Latin dilidir.
Ses bilimi
Latince dilinin ses bilimdeki özelliklerinden biri sözcüklerin genel olarak -os ve -om ile (ilerleyen zamanlarda -us ve -um) bitiyor olmasıdır. Aynı zamanda "C" harfi hem C hem de G olarak kullanılmaktaydı. Bazı durumlarda kelimelerin sonundaki "s" harfi önüne "r" getirilerek değişime uğramıştır. Örneğin "honos" kelimesi "honoris" olarak değiştirilmiştir.
Bilinen yazıtlar
Dilbilgisi
İsimler
Birinci çekim (a)
Sonu "a" harfi ile biten kelimelerin çekimleri. Sonu a ile biten kelimeler genelde "dişil" kelimelerdir. Birçok Latin dilinde kelimeler eril, dişil ve yansız olarak ayrılırlar.
| puella, –aī kız f. | ||
|---|---|---|
| Tekil | Çoğul | |
| yalın hâl | puella | puellai |
| hitap hâli | puella | puellai |
| belirtme hâli | puellam | puellā |
| tamlayan hâli | puellās/-es/-ai | puellōm/ -āsom |
| yönelme hâli | puellai | puellaīs/-eīs/ -abos |
| çıkma hâli | puellād | puellaīs/-eīs/ -abos |
| bulunma hâli | puellā | puellaīs/-eīs |
İkinci çekim (o)
Sonu "o" harfi ile biten kelimelerin çekimleri. Sonu "o" harfi ile biten kelimeler ya eril ya da yansızdırlar.
| campos, –oī field, plain m. | saxom, –oī rock, stone n. | |||
|---|---|---|---|---|
| Tekil | Çoğul | Tekil | Çoğul | |
| yalın hâl | campos | campoī | saxom | saxa |
| hitap hâli | campe | campoī | saxe | saxoī |
| belirtme hâli | campom | campōs | saxom | saxa |
| tamlayan hâli | campoī | campōm/ -ōsom | saxoī | saxōm/ -ōsom |
| yönelme hâli | campoī | campoīs | saxoī | saxoīs |
| çıkma hâli | campōd | campoīs | saxōd | saxoīs/ -oes |
| bulunma hâli | campō | campoīs | saxō | saxoīs/ -oes |
Hitap hâllerinin çoğul çekimleri iki şekilde yapılır: Bunun ilk kullanım şekli -ōm iken daha sonra Arkaik Latincede -ōsom olarak değişikliğe uğramıştır. Arkaik Latincedeki "r" harfinden "s" harfine değişimde olduğu gibi Klasik Latincedeki -ōrum şeklindeki bitişler daha sonra Arkaik Latincede -ōsom şekline dönüşmüştür.
Üçüncü çekim
Sonu "e" harfi ve "i" harfi ile biten üçüncü tip çekimler eril, dişil ve yansız bütün kelimeleri kapsamaktadır.
| Regs –es kral m. | ||
|---|---|---|
| Tekil | Çoğul | |
| yalın hâl | regs | reges |
| hitap hâli | regs | reges |
| belirtme hâli | regem | reges |
| tamlayan hâli | regis | regōm |
| yönelme hâli | regei | regebos |
| çıkma hâli | regeid | regebos |
| bulunma hâli | regei | regebos |
Şahıs zamirleri
Kişi zamirleri Eski Latince eserlerinde en çok kullanılan dilbilgisi terimleridir. Belirtme ve çıkma hâllerinin çekimleri tam olarak birbirinin aynıdır.
| Ego, ben | Tu, sen | Suī, o kendisi | |
|---|---|---|---|
| yalın hâl | ego | tu | - |
| belirtme hâli | mēd | tēd | sēd |
| tamlayan hâli | mis | tis | sei |
| yönelme hâli | mihei, mehei | tibei | sibei |
| çıkma hâli | mēd | tēd | sēd |
| Çoğul | |||
| yalın hâl | nōs | vōs | - |
| belirtme hâli | nōs | vōs | sēd |
| tamlayan hâli | nostrōm, -ōrum, -i | vostrōm, -ōrum, -i | sei |
| yönelme hâli | nōbeis, nis | vōbeis | sibei |
| çıkma hâli | nōbeis, nis | nōbeis | sēd |
Tamlama zamirleri
Eski Latincede, tamlama zamirleri eserlerde sıkça ekullanılan kavramlardan biridir. Ancak birbirleriyle tutarsızlık göstermeleri bilginler tarafından daha sonra değiştirilmeleri ile sonuçlanmıştır.
| queī, quaī, quod who, what | |||
|---|---|---|---|
| Eril | Dişil | Yansız | |
| yalın hâl | queī | quaī | quod |
| belirmte hâli | quem | quam | quod |
| tamlayan hâli | quoius, quoios | quoia | quoium, quoiom |
| yönelme hâli | quoī, queī, quoieī, queī | ||
| çıkma hâli | quī, quōd | quād | quōd |
| Çoğul | |||
| yalın hâl | ques, queis | quaī | qua |
| belirtme hâli | quōs | quās | quōs |
| tamlayan hâli | quōm, quōrom | quōm, quārom | quōm, quōrom |
| yönelme hâli | queis, quīs | ||
| çıkma hâli | queis, quīs | ||
Fiiller
Şimdiki zaman ve geçmiş zaman
Latincedeki fiil çekimleri arasında tutarsızlıklar bulunmasından dolayı kesin olarak kulanılan bir çekim türü bulunduğu söylenemez. Ancak Eski Latince oymaları üzerindeki eserlerden birçok Avrupa dili diyalekti ile çeşitli benzerlikler gözlenmektedir.
| Şimdiki Zaman: Sum | şimdiki Zaman: Facio | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Eski | Klasik | Eski | Klasik | |||||
| Tekil | Çoğul | Tekil | Çoğul | Tekil | Çoğul | Tekil | Çoğul | |
| Birinci Şahıs | som, esom | somos, sumos | sum | sumus | fac(e/ī)o | fac(e)imos | facio | facīmus |
| İkinci Şahıs | es | esteīs | es | estis | fac(e/ī)s | fac(e/ī)teis | facis | facitis |
| Üçüncü Şahıs | est | sont | est | sunt | fac(e/ī)d/-(e/i)t | fac(e/ī)ont | facit | faciunt |
| Geçmiş Zaman: Sum | Geçmiş Zaman: Facio | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Eski | Klasik | Eski | Klasik | |||||
| Tekil | Çoğul | Tekil | Çoğul | Tekil | Çoğul | Tekil | Çoğul | |
| Birinci Şahıs | fuei | fuemos | fui | fuimus | (fe)fecei | (fe)fecemos | feci | fecīmus |
| İkinci Şahıs | fuistei | fuisteīs | fuisti | fuistis | (fe)fecistei | (fe)fecisteis | fecisti | fecistis |
| Üçüncü Şahıs | fued/fuit | fueront/-erom | fuit | fuerunt | (fe)feced/-et | (fe)feceront/-erom | fecit | fecerunt |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Eski Latince ayni zamanda Ilk Latince ya da Arkaik Latince olarak bilinir Klasik Latin Cagi nda yani MO 75 yilina kadar kullanilan Latin dilidir Ses bilimiLatince dilinin ses bilimdeki ozelliklerinden biri sozcuklerin genel olarak os ve om ile ilerleyen zamanlarda us ve um bitiyor olmasidir Ayni zamanda C harfi hem C hem de G olarak kullanilmaktaydi Bazi durumlarda kelimelerin sonundaki s harfi onune r getirilerek degisime ugramistir Ornegin honos kelimesi honoris olarak degistirilmistir Bilinen yazitlarForum kitabesi Duenos kitabesi Castor Pollux Garigliano Bowl Tibur pedestal MO 400 Senatusconsultum de Bacchanalibus MO 186 Lapis Satricanus Vase Inscription from Ardea Carmen Arvale Carmen Saliare Scipionum ElogiaDilbilgisiIsimler Birinci cekim a Sonu a harfi ile biten kelimelerin cekimleri Sonu a ile biten kelimeler genelde disil kelimelerdir Bircok Latin dilinde kelimeler eril disil ve yansiz olarak ayrilirlar puella ai kiz f Tekil Cogulyalin hal puella puellaihitap hali puella puellaibelirtme hali puellam puellatamlayan hali puellas es ai puellōm asomyonelme hali puellai puellais eis aboscikma hali puellad puellais eis abosbulunma hali puella puellais eisIkinci cekim o Sonu o harfi ile biten kelimelerin cekimleri Sonu o harfi ile biten kelimeler ya eril ya da yansizdirlar campos oi field plain m saxom oi rock stone n Tekil Cogul Tekil Cogulyalin hal campos campoi saxom saxahitap hali campe campoi saxe saxoibelirtme hali campom campōs saxom saxatamlayan hali campoi campōm ōsom saxoi saxōm ōsomyonelme hali campoi campois saxoi saxoiscikma hali campōd campois saxōd saxois oesbulunma hali campō campois saxō saxois oes Hitap hallerinin cogul cekimleri iki sekilde yapilir Bunun ilk kullanim sekli ōm iken daha sonra Arkaik Latincede ōsom olarak degisiklige ugramistir Arkaik Latincedeki r harfinden s harfine degisimde oldugu gibi Klasik Latincedeki ōrum seklindeki bitisler daha sonra Arkaik Latincede ōsom sekline donusmustur Ucuncu cekim Sonu e harfi ve i harfi ile biten ucuncu tip cekimler eril disil ve yansiz butun kelimeleri kapsamaktadir Regs es kral m Tekil Cogulyalin hal regs regeshitap hali regs regesbelirtme hali regem regestamlayan hali regis regōmyonelme hali regei regeboscikma hali regeid regebosbulunma hali regei regebosSahis zamirleri Kisi zamirleri Eski Latince eserlerinde en cok kullanilan dilbilgisi terimleridir Belirtme ve cikma hallerinin cekimleri tam olarak birbirinin aynidir Ego ben Tu sen Sui o kendisiyalin hal ego tu belirtme hali med ted sedtamlayan hali mis tis seiyonelme hali mihei mehei tibei sibeicikma hali med ted sedCogulyalin hal nōs vōs belirtme hali nōs vōs sedtamlayan hali nostrōm ōrum i vostrōm ōrum i seiyonelme hali nōbeis nis vōbeis sibeicikma hali nōbeis nis nōbeis sedTamlama zamirleri Eski Latincede tamlama zamirleri eserlerde sikca ekullanilan kavramlardan biridir Ancak birbirleriyle tutarsizlik gostermeleri bilginler tarafindan daha sonra degistirilmeleri ile sonuclanmistir quei quai quod who whatEril Disil Yansizyalin hal quei quai quodbelirmte hali quem quam quodtamlayan hali quoius quoios quoia quoium quoiomyonelme hali quoi quei quoiei queicikma hali qui quōd quad quōdCogulyalin hal ques queis quai quabelirtme hali quōs quas quōstamlayan hali quōm quōrom quōm quarom quōm quōromyonelme hali queis quiscikma hali queis quisFiiller Simdiki zaman ve gecmis zaman Latincedeki fiil cekimleri arasinda tutarsizliklar bulunmasindan dolayi kesin olarak kulanilan bir cekim turu bulundugu soylenemez Ancak Eski Latince oymalari uzerindeki eserlerden bircok Avrupa dili diyalekti ile cesitli benzerlikler gozlenmektedir Simdiki Zaman Sum simdiki Zaman FacioEski Klasik Eski KlasikTekil Cogul Tekil Cogul Tekil Cogul Tekil CogulBirinci Sahis som esom somos sumos sum sumus fac e i o fac e imos facio facimusIkinci Sahis es esteis es estis fac e i s fac e i teis facis facitisUcuncu Sahis est sont est sunt fac e i d e i t fac e i ont facit faciuntGecmis Zaman Sum Gecmis Zaman FacioEski Klasik Eski KlasikTekil Cogul Tekil Cogul Tekil Cogul Tekil CogulBirinci Sahis fuei fuemos fui fuimus fe fecei fe fecemos feci fecimusIkinci Sahis fuistei fuisteis fuisti fuistis fe fecistei fe fecisteis fecisti fecistisUcuncu Sahis fued fuit fueront erom fuit fuerunt fe feced et fe feceront erom fecit fecerunt