Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Esker, Avrupa ve Kuzey Amerika'nın geçmişte buzullarla kaplı olan bölgelerinde bulunan kum, çakıl ve buzultaş katmanlardan oluşan uzun, yılankavi çökelti yığınlarına verilen addır. İrlandaca eiscir kelimesinden gelmektedir. Çok uzun olabilen eskerler Demiryolu setlerine benzer.
Jeoloji
Buzul çağında, buzulun içinde getirdiği kum ve moren taşları buz kaplı bölgenin sınırına dökülmüş ya da buzul tarafından bırakılmıştır. Buzul çağı sonunda buzul ile kaplı bölge sınırı uzun bir dönem içinde iklimin yumuşamasıyla yavaş yavaş, bazen ileri geri, bazen duraklayarak kuzeye doğru ilerleyerek bölgeyi bugünkü kutup çevresine çekmiştir. Buzulların bıraktığı bu çökelti ve tortular buzullar tarafından daha önceden aşındırılmış kayalık düzeyler üzerinde morenlerden oluşan ve yumuşak kavisli bir yüzey sunan bir tabaka olarak dökülmüştür. Bu moren ve kum yığını tabakasının kalınlığı buzul sınırının o noktada iklimin yumuşama hızına bağlı olarak ne kadar eğlenmiş olduğuna bağlıdır. Esker sırtları bu iklim yumuşamasının duraklama yaptığı dönemlerin ürünüdür. Sınır uzun süre aynı nokta yakınında kalınca ya da gidip gelince sırtlar, hızla eriyip geri çekilince çukurlar oluşmuştur. Eskerlerin en iyi bilinen örneği İrlanda da Dublin ve Galway sehirleri arasındaki 200 km’lik yolun üzerinde bulunduğu bir eskerdir. Bu yolun doğu-batı yönünde olması, buzul kaplı bölge sınırının (buzul cephesinin) o yönde ve bölgeyi daraltan erimelerin yönünün güneyden kuzeye doğru olmasındandır. Eskerler için bir başka terim / tanım da (cephe moreni depolarıdır).
Başka yönlerde olanları da vardır bunlar da genellikle iki buzul birleştiklerinde oluşan (orta morenlerdir). Bunlar her buzulun kendi eşelediği fjord vadisinin kenarlarında oluşan (Yan morenlerin) vadilerin buluştuğu noktada birleşmesiyle oluşur.
Etimoloji
Esker adı İrlanda kökenli bir kelimedir (Eski İrlandaca: escir), demektir. “bir sırt veya yükselmesi, özellikle ovaları ya da depresif yüzeyleri ayırma “ anlamına gelir. Özellikle uzun ve kıvrımlı sırtları tanımlamak için kullanılmıştır.
Kaynakça
- Gedney, Larry (August 1, 1984). "Eskers: The Upside-Down Riverbeds". Alaska Science Forum Article #674. Retrieved 29 September 2011.
- Easterbrook, D.J. (1999). Surface Processes and Landforms. New Jersey: Prentice Hall. p. 352. .
Wikimedia Commons'ta Esker ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
 | Buzul bilimi ile ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Esker Avrupa ve Kuzey Amerika nin gecmiste buzullarla kapli olan bolgelerinde bulunan kum cakil ve buzultas katmanlardan olusan uzun yilankavi cokelti yiginlarina verilen addir Irlandaca eiscir kelimesinden gelmektedir Cok uzun olabilen eskerler Demiryolu setlerine benzer JeolojiBuzul caginda buzulun icinde getirdigi kum ve moren taslari buz kapli bolgenin sinirina dokulmus ya da buzul tarafindan birakilmistir Buzul cagi sonunda buzul ile kapli bolge siniri uzun bir donem icinde iklimin yumusamasiyla yavas yavas bazen ileri geri bazen duraklayarak kuzeye dogru ilerleyerek bolgeyi bugunku kutup cevresine cekmistir Buzullarin biraktigi bu cokelti ve tortular buzullar tarafindan daha onceden asindirilmis kayalik duzeyler uzerinde morenlerden olusan ve yumusak kavisli bir yuzey sunan bir tabaka olarak dokulmustur Bu moren ve kum yigini tabakasinin kalinligi buzul sinirinin o noktada iklimin yumusama hizina bagli olarak ne kadar eglenmis olduguna baglidir Esker sirtlari bu iklim yumusamasinin duraklama yaptigi donemlerin urunudur Sinir uzun sure ayni nokta yakininda kalinca ya da gidip gelince sirtlar hizla eriyip geri cekilince cukurlar olusmustur Eskerlerin en iyi bilinen ornegi Irlanda da Dublin ve Galway sehirleri arasindaki 200 km lik yolun uzerinde bulundugu bir eskerdir Bu yolun dogu bati yonunde olmasi buzul kapli bolge sinirinin buzul cephesinin o yonde ve bolgeyi daraltan erimelerin yonunun guneyden kuzeye dogru olmasindandir Eskerler icin bir baska terim tanim da cephe moreni depolaridir Baska yonlerde olanlari da vardir bunlar da genellikle iki buzul birlestiklerinde olusan orta morenlerdir Bunlar her buzulun kendi eseledigi fjord vadisinin kenarlarinda olusan Yan morenlerin vadilerin bulustugu noktada birlesmesiyle olusur EtimolojiEsker adi Irlanda kokenli bir kelimedir Eski Irlandaca escir demektir bir sirt veya yukselmesi ozellikle ovalari ya da depresif yuzeyleri ayirma anlamina gelir Ozellikle uzun ve kivrimli sirtlari tanimlamak icin kullanilmistir KaynakcaGedney Larry August 1 1984 Eskers The Upside Down Riverbeds Alaska Science Forum Article 674 Retrieved 29 September 2011 Easterbrook D J 1999 Surface Processes and Landforms New Jersey Prentice Hall p 352 ISBN 0 13 860958 6 Wikimedia Commons ta Esker ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Buzul bilimi ile ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz