Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Coriolis kuvveti, dönen bir platformun merkezinden karşı tarafına yürümeye çalışan biri tarafından anlaşılabilir. Yürümek istediği tarafa doğru dik açıyla itildiğini görür. Benzer şekilde, dönen yer kürenin yüzeyi üzerinde hareket eden hava, kuzey yarım kürede hareket yönünün sağına, güney yarım kürede soluna saptırır. Bu saptırma gücüne coriolis kuvveti denir. Fransız matematikçi ve fizikçi Gaspard-Gustave Coriolis (1792-1843) onuruna atfen bu ad verilmiştir.
Coriolis kuvveti nedeniyle rüzgârlar irtifada izobarlara yaklaşık 10° açı ile neredeyse paralel, alçak basınca meyilli eser. Yeryüzünün sürtünme etkisi sonucu rüzgâr alçak irtifada daha yavaştır, dolayısıyla coriolis kuvveti de daha zayıftır. Bunun sonucunda rüzgârın izobarlara yaptığı açı denizde yaklaşık 20°, karada da 30°ye kadar çıkar.
Havaya düşey atılan bir topun dönen dünyanın merkezine olan mesafesi büyüyecektir. Tekrar yerine düşmesinde atıldığı noktanın aynı zaman aralığında aldığı mesafeden daha büyük bir yay boyunca hareket eder. Bu, topun bir çeşit ivmelendirilmiş olması gerektiği ve dolayısıyla kuvvet etkisi altında bulunduğunu gösterir. Bu tür kuvvetler, meteorolojide ve okyanus biliminde önemlidir. Genel olarak dönen bir referans sisteminde hareket eden cismin yörüngesine dik olarak etki eder. Bunlar görünen zahiri kuvvetlerdir. Mesela; dönen bir plak üzerine düz bir çizgi eğri şeklinde belirir. Eğer plak ortasında bir gözleyici bulunursa, o kimse tepesinin bir kuvvetle kenara doğru itildiği zannına kapılır.
Benzer olay, dünya gibi üç boyutlu dönen bir sisteme nazaran hareket ettiğinde müşahede edilir. Rüzgâr ve okyanus akımlarında bu kuvvetin etkisi görülür. Yörüngelerine dik hareket etme eğilimi gösterirler, bu kuvvetler uzun menzilli füzelerin yörüngelerinin hesaplanmasında önemli rol oynar.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Coriolis etkisi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Anders Persson History of Meteorology 2 (2005)
- - from the About.com Weather Page
- Coriolis Force 10 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . – from
- Coriolis Effect and Drains20 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Do bathtubs drain counterclockwise in the Northern Hemisphere? 15 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde . by Cecil Adams.
- Bad Coriolis.11 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- The Coriolis Effect: A (Fairly) Simple Explanation 15 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Coriolis Effect: A graphical animation 22 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Observe an animation of the Coriolis effect over Earth's surface 27 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Animation clip 26 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Vincent Mallette The Coriolis Force @ INWIT 31 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- NASA notes 31 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Interactive Coriolis Fountain7 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
 | Klâsik mekanik ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Coriolis kuvveti donen bir platformun merkezinden karsi tarafina yurumeye calisan biri tarafindan anlasilabilir Yurumek istedigi tarafa dogru dik aciyla itildigini gorur Benzer sekilde donen yer kurenin yuzeyi uzerinde hareket eden hava kuzey yarim kurede hareket yonunun sagina guney yarim kurede soluna saptirir Bu saptirma gucune coriolis kuvveti denir Fransiz matematikci ve fizikci Gaspard Gustave Coriolis 1792 1843 onuruna atfen bu ad verilmistir Coriolis kuvvetiIzlanda nin guneybati aciklarinda Soguk ve alcak basinc cold low alanlarindaki hava hareketlerinin goruntusu 4 Eylul 2003 Coriolis kuvvetinin etkisiyle kuzey yarim kurede hava ve ruzgarin hareket yonunun sagina saptirildigi gorulmektedir Coriolis kuvveti nedeniyle ruzgarlar irtifada izobarlara yaklasik 10 aci ile neredeyse paralel alcak basinca meyilli eser Yeryuzunun surtunme etkisi sonucu ruzgar alcak irtifada daha yavastir dolayisiyla coriolis kuvveti de daha zayiftir Bunun sonucunda ruzgarin izobarlara yaptigi aci denizde yaklasik 20 karada da 30 ye kadar cikar Birinci plakta siyah top dogrusal hareket eder Fakat kirmizi noktadan bakan birisi ikinci plaktaki gibi Coriolis ve merkezkac kuvvetinin siyah top uzerindeki etkisi ile siyah topu egrisel hareket ediyormus gibi gorur Havaya dusey atilan bir topun donen dunyanin merkezine olan mesafesi buyuyecektir Tekrar yerine dusmesinde atildigi noktanin ayni zaman araliginda aldigi mesafeden daha buyuk bir yay boyunca hareket eder Bu topun bir cesit ivmelendirilmis olmasi gerektigi ve dolayisiyla kuvvet etkisi altinda bulundugunu gosterir Bu tur kuvvetler meteorolojide ve okyanus biliminde onemlidir Genel olarak donen bir referans sisteminde hareket eden cismin yorungesine dik olarak etki eder Bunlar gorunen zahiri kuvvetlerdir Mesela donen bir plak uzerine duz bir cizgi egri seklinde belirir Eger plak ortasinda bir gozleyici bulunursa o kimse tepesinin bir kuvvetle kenara dogru itildigi zannina kapilir Benzer olay dunya gibi uc boyutlu donen bir sisteme nazaran hareket ettiginde musahede edilir Ruzgar ve okyanus akimlarinda bu kuvvetin etkisi gorulur Yorungelerine dik hareket etme egilimi gosterirler bu kuvvetler uzun menzilli fuzelerin yorungelerinin hesaplanmasinda onemli rol oynar Dis baglantilarWikimedia Commons ta Coriolis etkisi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Anders Persson History of Meteorology 2 2005 from the About com Weather Page Coriolis Force 10 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde from Coriolis Effect and Drains20 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Do bathtubs drain counterclockwise in the Northern Hemisphere 15 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde by Cecil Adams Bad Coriolis 11 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Coriolis Effect A Fairly Simple Explanation 15 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Coriolis Effect A graphical animation 22 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Observe an animation of the Coriolis effect over Earth s surface 27 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Animation clip 26 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Vincent Mallette The Coriolis Force INWIT 31 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde NASA notes 31 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Interactive Coriolis Fountain7 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Klasik mekanik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz