Koordinatlar 31 39 50 40 K 35 07 23 70 D 31 6640000 K 35 1232500 D 31 6640000 35 1232500 Vikipedi özgür ansiklopedi sayf

Koordinatlar 31 39 50 40 K 35 07 23 70 D 31 6640000 K 35 1232500 D 31 6640000 35 1232500 Vikipedi ozgur ansiklopedi sayfasindan yonlendirildi Beth Zekeriya MuharebesiMakkabi IsyaniJan Luyken in 1698 de Eleazar in savasta bir fille dovustugunu gosteren cizimiKoordinatlar 31 39 50 40 K 35 07 23 70 D 31 6640000 K 35 1232500 D 31 6640000 35 1232500 TarihMO Mayis 162Bolge gunumuz unun yakininda Bati SeriaSonucSeleukos zaferiTaraflarMakkabi ordusuSeleukos ImparatorluguKomutanlar ve liderlerYehuda Makkabi Eleazar Avaran olu Guclery 10 000 20 000 piyadey 50 000 asker 30 savas fili 5 000 sovalyegdMakkabi IsyaniLebonah Bethoron Emmaus Beth Zur Makkabi seferleri Beth Zekeriya Adasa Elasa Beth Zekeriya Muharebesi MO 162 yili Mayis ayi civarinda Yehuda Makkabi liderligindeki Yahudi isyancilar arasinda Suriye ve Babil i kontrol eden Makedonya fetihlerinin Yunanlarin halefi Diadohoi olan Seleukos Imparatorlugu nun ordusuna karsi yapilan Makkabi Isyani sirasinda gerceklesti Savas da bugunku gerceklesti ve isyancilarin geri cekilerek savas alanindan surulmesiyle Seleukos zaferi oldu Yehova nin kardesi Eleazar Avaran bir savas filiyle yapilan catismada oldu Bu yenilgi Seleukoslarin seferlerine devam etmelerine ve Yahudi kutsal sehri Kudus u kusatmalarina olanak sagladi Birincil kaynaklar span Beth Zekeriya Muharebesi 1 Makabeler kitabinda 1 Makabiler 6 28 47 ve Josephus un iki tarih kitabinda kaydedilmistir Yahudilerin Eski Eserleri Kitap 12 Bolum 9 ve Yahudilerin Savasi Kitap 1 1 41 46 1 Makabeler savasla ilgili ana kaynak olarak kabul edilir Seleukos kuvvetlerinin ayrintili aciklamasi yazarin ya bir gorgu tanigi oldugunu ya da bir gorgu tanigiyla ayrintili bir sekilde gorusebildigini dusundurmektedir Yahudilerin Eski Eserleri Josephus un ana kaynagi olan 1 Makabeler i buyuk olcude yansitir ancak Yahudiye topografyasi ve cografyasi hakkindaki birinci elden bilgisine dayanarak ek ayrintilar ekler Yahudilerin Savasi 1 Makabeler de bulunmayan ve bazen onunla celisen yeni materyaller icerir ancak Josephus un kompozisyonunda Samli Nikolaos gibi diger Yunan kaynaklarini kullandigini dusundurmektedir 2 Makabeler Lysias in seferini cok genel terimlerle anlatir 2 Makabiler 13 13 26 ancak Yehuda Makkabi nin gece yaptigi bir baskina ve Seleukoslulara sirlari verirken yakalanan Yahudi hain Rhodocus a odaklanir Yazarin savasin gercegini bildigi anlasiliyor cunku 2 Makabeler Lysias in nihai geri cekilmesinin askeri bir yenilginin sonucu degil siyasi kaygilar nedeniyle oldugunu ve isyan icin utanc verici bir aksilik uzerinde durmak istemedigini belirtir 2 Makabeler ayrica seferi 1 Makabeler den biraz daha erken 149 SE ye MO 163 tarihlendirir hangi tarihin tercih edildigi akademisyenler tarafindan tartisilmaktadir Arka plani span MO 164 sonbaharinda Naip Lysias Makkabi isyanini bastirmak icin Yahudiye ye bir sefer baslatti Yehuda Makkabi komutasindaki Makkabiler Beth Zur Muharebesi nde Yunanlilarla savasti Savastaki kayiplardan veya Kral IV Antiohos un olum haberinin Yahudiye ye ulasmasindan dolayi Lysias Yahudiye yi terk etti ve bir uzlasma muzakeresi yuruttu Imparatorlugun dogu yarisindaki Medya dan onde gelen bir Seleukos yetkilisi olan ve IV Antiohos un olumunden once kendisini naip olarak atadigini iddia eden Filip in Yunanca Philippus liderlik icin yaptigi siyasi meydan okumayi savusturmak icin Seleukos baskenti Antakya ya dondu Makkabiler Kudus u ele gecirdi tapinagi temizledi ve sunagi Yahudi ibadetine yeniden atadilar Ancak Seleukos gucleri Tapinak Dagi na bakan sehrin icindeki guclu bir kale olan Akra yi hala kontrol ediyordu Makkabiler Seleukos hukumeti baskentteki ic politikayla ilgilenirken Buyuk Filistin de bir dizi sefere katildi MO 162 Nisan i civarinda Antik Makedonya takviminin 150 yili Yehuda Makkabi Yahudiye deki Seleukos gucunun en belirgin sembolunu ortadan kaldirmaya calisarak Akra yi kusatti Bu Seleukoslarin guclu bir tepkisine yol acti Lysias Antakya dan ayrildi ve Akra yi rahatlatmak icin Yahudiye ye ikinci bir sefer duzenledi Her iki tarafin da mucadele ettigi bir sorun da yiyecek kitligiydi Kaynaklar daha once verimsiz bir yil oldugunu soyluyor bu ifadenin kesin sonuclari belirsiz ancak yiyecek kaynaklarinin kitlik seviyesinde olmasa bile yetersiz oldugu anlasiliyor Sorun dis bolgelerdeki baskinlar sivil siddet ve Yahudi ve Yahudi olmayan nufus arasinda cinayetlerle karisiklik yasanirken kendi guvenlikleri icin Yahudiye ye getirilen Yahudi multeci dalgasiyla daha da kotulesmisti Lysias in sefer gucu oldukca buyuktu ve ordular erzaklarinin onemli bir kismini antik caglarda yerel gida ve el koymalardan elde ediyordu Josephus a gore Seleukoslar yaklasik 50 000 piyade yaklasik 5 000 suvari ve yaklasik 80 savas filinden olusan bir orduya sahipti 1 Makabeler daha da buyuk bir piyade ordusundan bahseder ancak yalnizca 32 fil tarihciler genellikle daha azini alir ve Josephus un piyade tahmininde daha dogru oldugunu varsayarlar ve 1 Makabeler fil sayisi konusunda daha dogruydu Yahudi ordusunun buyuklugu bilinmiyor ancak Josephus un bir Yahudi falanksindan bahsetmesi nedeniyle Kudus u aldiktan sonraki bir bucuk yilda Helenistik tarzda bir ordu egitmis gorunuyorlar Tarihciler Yahudilerin 10 000 ila 20 000 arasinda askeri olabilecegini tahmin ediyorlar Lysias in seferi span Eleazar Avaran bir savas fili tarafindan cigneniyor Adasa Seleukoslar icin onemli olcude savas fili kullanilan son savas olacakti cunku Romalilar sonraki aylarda kalan filleri de sakatlayacakti Gustave Dore nin 1866 tarihli illustrasyonu Lysias ve Suriyeli Yunanlardan olusan Seleukos ordusu guneybatidan Hebron Dagi uzerinden Yahudiye ye yaklasti ve Beth Zur u kusatti Beth Zur teslim olduktan sonra yaklasik 32 kilometre 20 mil uzakliktaki Kudus e kuzeye dogru ilerlediler Yehuda isyanin baslarinda uygulanan gerilla taktiklerine geri donmeyi reddetti cunku bu muhtemelen guney Yahudiye ve Kudus u tartismasiz teslim etmek anlamina gelecekti Bunun yerine seferi engellemek icin bir ordu topladi ve birliklerini Kudus e giden ana yol uzerindeki yuksek bir alana yerlestirdi Seleukoslarin sayisal avantajlarini kisitlayacak sekilde vadi yaklasimiyla girmeleri gerekecekti MO 162 Mayis ayinin sonlarina dogru iki ordu yakinlarindaki dar bir gecitte carpisti Lysias ana kuvvetlerinin ilerleyisini ve kanatlarini korumak icin yakindaki sirtlari ele gecirecek bir kuvvet gonderdi muhtemelen suvarileri ve muharebe birlikleri Buradaki yuksek arazi ayni zamanda kesif ve savasin ilerleyisinin daha iyi gorulebilmesini saglayacakti Birliklerin buyuk kismi onde hafif piyadeler arkada savas filleri ve donanmis bir Yunan falanksi olan agir piyadelerle vadi yolundan yurudu Hafif piyadeler filin yolunda karsilasabilecekleri engelleri ortadan kaldirabilir ve birlige yonelik herhangi bir surpriz saldiriyi yavaslatabilirdi Savas filleri Yehuda nin birliklerini tedirgin etti Yahudiler geri cekilmeye baslayinca Yehuda nin kardesi Eleazar Avaran asker arkadaslarina fillerin savunmasiz oldugunu gostermeye calisti Suriye guclerinin agzina dogru hucum ederek buyuk bir file saldirdi Eleazar hayvanin altina girdi ve kilicini karnina sapladi Fil Eleazar i ezerek oldurdu ancak sonunda kendisi de yok oldu Bu cesaret gosterisi Yunan falanksinin agir baskisi altinda coken Yahudi guclerini toparlamaya yetmedi Makkabiler isyanin ilk merkezinin yakinindaki daglik ve savunulabilir Aphairema ya cekildiler Lysias kuzeye Kudus e yurudu ve oradaki isyanci gucleri kusatti Ancak Lysias in zamani kisitliydi Liderlik konumunu riske atmadan baskentten cok uzun sure uzakta kalamazdi Her iki taraf da yiyecek sikintisi cekiyordu Kusatma sonunda bir baris anlasmasiyla sona erdi Lysias Kudus kusatmasini sona erdirmeyi kabul etti ve Makabiler de Akra kusatmasini sonlandirdi Lysias IV Antiohos un Yahudi karsiti kararnamelerinin yururlukten kaldirilmasini onayladi Yunanlilar ayrica muhtemelen Tapinak Dagi na atifta bulunan Siyon Dagi ndaki bir savunma duvarini yiktilar Baris anlasmasinin yururluge girmesiyle Lysias Seleukos Imparatorlugu nun liderligi ve genc V Antiohos un koruyuculugu icin Filip in yenilenen meydan okumasini savusturmak icin Antakya ya donebildi MO 162 yilinin Haziran veya Temmuz ayi civarinda ayrildi ancak guclerinin bir kismini daha once geri gondermis olabilir Josephus a gore Filip yakalandi ve idam edildi Josephus un Philip in nihai kaderi icin bilinmeyen ve kayip bir kaynagi olup olmadigi bilinmiyor yoksa bu sadece Philip in Imparatorlugun liderligini hicbir zaman elde edememis olmasi gercegine dayanan bir varsayim miydi Analiz span 2 Makabiler 13 2 seferin bir parcasi olarak 300 tirpanli savas arabasinin konuslandirildigini yazar Tirpanli savas arabalari genellikle duz ovalardaki ova muharebelerinde kullanildigindan bu bilgi suphelidir Yahudiye deki zemin cok duz degildir ve savas arabalarini etkili hale getirmek icin gereken hiza cikarmak zor olurdu Seleukoslarin isteseler bile gonderebilecekleri bu kadar cok savas arabasi olup olmadigi belirsizdir Ne 1 Makabiler ne de Josephus savas arabalarindan bahseder her iki kaynak da 2 Makabiler den daha cok askeri ayrintilarla ilgilenir Polibios MO 166 165 te Daphne deki askeri gecit toreninde 140 savas arabasindan bahseder ancak uzerlerinde tirpan oldugundan bahsetmez bunlarin savastan ziyade normal ulasim amacli torensel ve islevsel savas arabalari olmasi mumkundur 1 Makabiler Josephus un anlattigindan daha buyuk bir ordudan bahseder ve kesif seferinin yuz bin piyade yirmi bin atli ve otuz iki filden olustugunu soyler Bilim insanlari bu sayilarin fazlasiyla abartili olduguna inanir boyle bir insan gucu muhtemelen tum Seleukos ordusunu asar ve eger gercekten gonderilmis olsaydi Josephus un 50 000 piyade ve 5 000 suvari onerisinden bile daha buyuk bir lojistik kabus olurdu Fil sayisi daha belirsizdir Josephus kesif seferinde seksen filin bulundugunu yazarken tarihci Bezalel Bar Kochva daha dusuk bir rakam oldugunu savunur Josephus un 8 Eta rakamini 80 Pi olarak yanlis okumus olabilecegini one surer ve Polibios un Daphne gecit toreninde yalnizca 36 42 fil kaydettigini belirtir Filler esaret altindayken uremedikleri ve Seleukoslarin Hindistan a en yakin topraklarindaki kayiplar nedeniyle yeni fillerin temin edilmesinin zor olmasi nedeniyle Seleukoslarin MO 162 ye kadar hayatta kalan fillerin neredeyse tamamini Yahudiye ye gondermis olmasi pek olasi degildir bu da daha dusuk bir tahmini daha makul kilmaktadir Eleazar ile fil arasindaki catismada belirsizlik yaratan bir nokta 1 Makabiler in kralin Eleazar in saldirdigi filin uzerinde oldugunu yazmasidir Ancak on yasindaki kralin sefere eslik ettigi belirtilmemistir Kralin gercekten naipten bahsediyor olmasi ve Eleazar in belki de etkileyici bir kraliyet muhru veya nisani nedeniyle Lysias veya baska bir onemli komutanin filin uzerinde oldugunu dusunmesi mumkundur eger oyleyse bu inanc muhtemelen yanlistir cunku Helenistik komutanlar neredeyse her zaman Buyuk Iskender tarzinda atlara binerlerdi 1 Makabiler ayrica fili aninda olen olarak tanimlar bu muhtemelen savasin sisinden kaynaklanan bir abartidir Fil sonunda olmus olabilir ancak fil avcilarinin da dogrulayabilecegi gibi cabuk veya kolay olmezler Donemin teknolojisiyle guclu bir yaydan beyne veya kalbe neredeyse tam isabetle atilan bir ok bir fili aninda devirebilirdi ve ciddi bir karin yarasi bile fili kan kaybindan oldurmek icin birkac saat surebilirdi Belirsizligin son noktasi Alcimus un Basrahip olarak ne zaman iktidara gelecegidir 1 Makabiler e gore bu ancak I Demetrius Soter in iktidara gelmesinden sonra gerceklesecektir ve bu da MO 162 161 gibi daha gec bir tarihi isaret etmektedir 2 Makabiler ise Alcimus un V Antiohos doneminde atandigini one surmektedir 2 Makabiler deki versiyona guvenilirse Lysias in Alcimus un Basrahip olmasini seferini sonlandiran baris anlasmasinin bir parcasi olarak ayarlamis olmasi mumkundur Sonuclari span Savas fillerinin kullanimi muhtemelen MO 188 de Roma Seleukos Savasi ni sona erdiren ve Seleukoslarin savas fillerini teslim etmesini gerektiren baris antlasmasi olan Apamea Antlasmasi ile yasaklanmisti Ancak Seleukoslar genellikle Antlasma nin yalnizca o sirada teslim ettikleri filler icin gecerli oldugunu dusunuyorlardi Romalilar savastan birkac ay sonra MO 162 de bir heyet gondererek antlasmayi mumkun olan en sert sekilde yorumlayarak bulabildikleri kalan filleri de baltalayip bazi Seleukos savas gemilerini yaktilar Sonuc olarak bu savas Seleukoslarin buyuk bir savas fili kuvveti konuslandirabildigi son savaslardan biriydi sonrasinda ise fil kullanimi daha nadirdi Makkabiler Roma doneminden Sanayi Cagi na kadar Hristiyan sanat ve edebiyatinda Yahudi eserlerinden daha yaygin bir konuydu Cunku Hasmonaylar Hasmonay kralliginin yikilmasindan sonra Yahudi kanonunu derleyen Yahudi hahamlar ve bilgeler tarafindan cesitli nedenlerle pek de iyi karsilanmiyordu Eleazar Hristiyan eserlerinde ozverili fedakarligi nedeniyle Isa Mesih in habercisi olarak goruluyordu Avrupali Hristiyan sanatcilar da en azindan kismen Orta Cag ve Ronesans donemlerinde egzotik ve heyecan verici bir konu olan fili cizme firsati sayesinde eserler uretmislerdi Yahudiler sonunda Makkabi Isyani konusuna geri donduler ancak bu buyuk olcude 19 ve 20 yuzyillarda gerceklesti Eleazar in kahramanligi 1961 de Israil Bankasi tarafindan basilan bir Hanuka madeni parasiyla anildi Bati Seria daki kasabasi Beth Zur yolu uzerinde gunumuzde ve Arap kasabasi yakinlarinda bulundugu icin Matatyahu nun oglunun adini almistir Antik Bizans yerlesiminde yer alan kucuk Arap koyu ve buyuk tek mese agaci antik Zekeriya Zakariya nin yasadigi yerlerdir Notlar span Bazi bilim insanlari Lysias in Yahudiye ye yalnizca tek bir sefer duzenledigine inaniyor zira 2 Makabeler Beth Zur Muharebesi nin tapinagin temizlenmesinden sonra gerceklestigini ve Lysias in seferinin Makedonya versiyonuna gore 149 SE de Babil versiyonuna gore 150 SE de degil gerceklestigini one suruyor Bu senaryoda ilk seferin olaylari Beth Zekeriya Muharebesi nden hemen once gerceklesiyor Yine de cogu bilim insani ikiser yil arayla iki seferin gerceklestigi 1 Makabeler versiyonunu tercih ediyor Kaynakca span Ozel span a b Josephus Flavius 2017 tarafindan cevrildi Oxford Oxford University Press s 8 ISBN 978 0 19 964602 9 a b c d Bar Kochva 1989 s 291 296 2012 Ed 2 Maccabees A Critical Commentary Hermeneia Minneapolis Augsburg Fortress Press s 212 ISBN 9780800660505 Bar Kochva 1989 p 275 282 Bar Kochva 1989 s 341 342 a b Tropper Amram 2017 The Battle of Beth Zechariah in Light of a Literary Study of 1 Maccabees 6 32 47 Hebrew Union College Annual Cilt 88 s 7 doi 10 15650 hebruniocollannu 88 2017 0001 JSTOR 10 15650 hebruniocollannu 88 2017 0001 a b c Bar Kochva 1989 s 334 337 Bar Kochva 1989 s 551 Bar Kochva 1989 s 343 346 Bar Kochva 1989 s 305 a b Bar Kochva 1989 s 306 309 2004 Alcimus Enemy of the Maccabees University Press America Inc s 143 144 ISBN 0 7618 3044 8 Polybius Histories Book 31 Genel span 1989 Judas Maccabaeus The Jewish Struggle Against the Seleucids Cambridge University Press s 291 358 ISBN 0521323525 Dis baglantilar span Vikikaynak ta Beth Zekeriya Muharebesi ile ilgili metin bulabilirsiniz Kategoriler Makkabi Isyani muharebeleriMO 162MO 2 yuzyilda Seleukos ImparatorluguYehuda Makkabi