Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Balık kartalı (Pandion haliaetus), monotipik balık kartalıgiller (Pandionidae) familyasından balıkla beslenen yırtıcı bir kuş türü. İri, uzun kanatlı, suya dalarak avlanan bir avcıdır.
| Balık kartalı | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Pandion haliaetus Linnaeus, 1758 | |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
| Balık kartalı dağılım haritası. | |||||||||||||||
Osprey sözcüğü, Latince "Kemik Kıran" anlamındaki ossifragus'dan gelir. Pandion, mitolojideki Athena'dan, haliaetus Yunanca "Deniz" ve "Balık" sözcüklerinden ("Hals" ve "aetus") gelir.
Özellikleri
Suya dalabilen tek yırtıcı kuştur. Beyaz gövdesiyle ve özgün uçuşuyla hemen tanınır. Alttan kanat örtüleri ve gövdesi beyaz, el bileği lekesi koyu renklidir. Kanatları uzundur, el bileğinden aşağı kıvrık tutulur, önden bir martı gibi m şekli oluşturur.
Balık kartalı iyi bir balık avcısıdır. Sıklıkla asılı kalarak, bazen süzülerek avlanır. Genellikle tamamen suyun içine girer. Su derinliğinden yaklaşık 1 metre derine dalabilirler. Yakaladığı balığın kafasını öne doğru tutar. Hemen hemen sadece balıkla beslenir. Diyetinde kurbağa, yılan gibi yiyecekler olabilir. Her zaman suya yakında bulunur, sadece göç sırasında uzaklaşır. Üreyen bireyler avlanma sırasında yuvadan 14 km uzaklaşabilir. Üremeyen bireyler 10 km alanda beslenebilirler. Yuvaları genelde deniz kenarına yakındır, sıklıkla da kuru ağaç tepelerindedir. Bazen yerde, sığlık bir adacıkta yuva yapabilirler.
Ötüşü ince ve yumuşak bir 'pip-pip-pip'dir.Yetişkinleri 1,4 kg boyları ise 50–65 cm'ye ulaşır.
Tüyleri
Normalde koyu renkli olan tüylerinin tamamı beyaz olduğu bireyler rapor edilmiştir. Fransa ve Kuzey Amerika'da melanist bireyler de gözlemlenmiştir.
Yaz ve kış boyunca tüy değiştirir, göç sırasında bunu durdururlar. Yırtıcılarda tipik olarak tüy değişimleri her yıl tüm primerlerde olur. Sekonderler genellikle iki yılda bir yenilirler. Yeniler ve sonraki sekonderlerin boyları aynıdır. Yaşlı kuşlarda tüy değişimi asimetrik ve rastgeledir. Gençlerde tüy değişimi kışın 5-7 aylık olduklarında başlar.
Uçuş
Oldukça esnek kanatlarıyla, düzenli, sığ ve yavaş kanat vurarak güçlü bir uçuşu vardır. Süzülerek yükselirken ve kayarak uçarken kanatlarını martı gibi bükük tutar. Vücut düzeyinin altnıda tuttuğu kanatlarını el bileğinden öne kaldırır, kanat uçlarını sivri şekilde aşağı ve geriye doğru tutar. Süzülerek yükselirken bazen kanatlarını düz tutar. Suyun üzerinde avlanırken sıklıkla havada asılı kalır.
Yaşam şekli
Bir martı gibi uçar, avlanırken sıkça havada asılı kalır, suya tamamen dalan tek yırtıcı kuştur. Çoğu kez elektrik direklerine ve ölü ağaçlara tüner. Tüm Dünya'da yayılmıştır ve suyun yakınındaki (göller, nehirler, deniz kıyıları)nda bulunurlar. Başlıca üreme noktaları Avrupa'dır. Az sayıda lokal olarak İskoçya, Orta Avrupa, Portekiz'in güneybatı noktalarıdır. Kanarya adalarında üreme kolonileri vardır.
Yaşama alanı
Kışın büyük ve tatlı acı göller, lagünler ve deniz kıyısında bulunur.
1960 larda balık kartalı popülasyonu DDT kullanımı sonrasında azalmıştır.DDT kullanımı yumurtadaki kalsiyum içeriğini ve kabuk kalınlığını azaltmıştır ve kolayca kırılmasına neden olmuştur.DDT kullanımının kısıtlanmasıyla yeniden popülerliği artmıştır. Yapay yuvaların kullanılması üreme başarısını %45.9’dan %62.9’a çıkarmıştır.
Yumurta, kuluçka, tüylenme
Göl ve nehirlerin çevresindeki ormanlık ve turbalık arazide ve kayalık adalarda ürer, ağaç tepelerinde ya da zeminde yuva yapar. Balık kartalları genellikle tek eşlidir. Bazen bir erkek iki dişi olabilir. Bir erkek, iki yuva görülür. Göçmen Balık kartallarının çoğu Nisan-Mayıs ayları başında 2-4 yumurta yaparlar (Kur dönemi mart sonu, Nisan başı). Kuluçka süreleri 5-6 haftadır.
Erkek yavru ve dişinin beslenmesini sağlar. Her gün 60-100 gr lık 3-1 balık getirir. Ortalama 1.1,1.3 civciv tüylenmelerini tamamlar. Tüylenme süresi yaklaşık 2 aydır (48-59 gün). 7-17 ayda bağımsız hale gelirler. Yerleşik balık kartalları kışın kuluçkaya yatar.
Avcıları
Timsahların çamur yığınlarında geceleyen balık kartallarını yedikleri bildirilmiştir. Erişken bir balık kartalını sadece baykuşlar (sıklıkla Bubo virginanus) düzenli olarak öldürebilir. Rakunlar (Procyon lotor) ve yılanlar, balık kartalı yumurtası ve civcivlerini yiyebilirler.
Yaşam süresi
Tüylenen 100 kuştan 37'si 4 yıl sonunda canlı kalmayı başarır. Bu sayı 8 yıl sonra 17'ye, 12 yıl sonra da 6-8'e iner. Kaydedilen en fazla yaşam süresi erkekte 25 yıl, dişide 23 yıldır.
Benzer türler
- Yılan kartalı (Circaetus gallicus): Beyaz alt kısımları, koyu kolyesiyle balık kartalına benzetilebilir. Süzülürken kanatlarını balık Kartalı gibi tutar. Kanat altında koyu renkli el bileği lekeleri yoktur ve genelde koyu siyah çizgileri bulunur.
- (Hieraaetus fasciatus): Gençleri uçuş sırasında soluk renkli alt tarafları, alttan biraz koyu sekonderleri, büyük kanat altı örtü tüylerindeki dar koyu bant nedeniyle biraz benzerlik gösterir. Koyu kafatası ve koyu el bilek lekelerinin olmayışıyla fark edilir.
Kaynakça
- ^ International), BirdLife International (BirdLife (1 Ekim 2016). . IUCN Red List of Threatened Species. 28 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
Dış bağlantılar
 | Virtual Birds'de Balık kartalı kuşunun kuş sesi bulunur. |
Balık Kartalı8 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Balik kartali Pandion haliaetus monotipik balik kartaligiller Pandionidae familyasindan balikla beslenen yirtici bir kus turu Iri uzun kanatli suya dalarak avlanan bir avcidir Balik kartali source source Korunma durumuAsgari endise altinda IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif AvesTakim AccipitriformesFamilya PandionidaeCins PandionTur P haliaetusIkili adlandirmaPandion haliaetusLinnaeus 1758Balik kartali dagilim haritasi Pandion haliaetus source source source source source source source source Balik kartali Osprey sozcugu Latince Kemik Kiran anlamindaki ossifragus dan gelir Pandion mitolojideki Athena dan haliaetus Yunanca Deniz ve Balik sozcuklerinden Hals ve aetus gelir OzellikleriSuya dalabilen tek yirtici kustur Beyaz govdesiyle ve ozgun ucusuyla hemen taninir Alttan kanat ortuleri ve govdesi beyaz el bilegi lekesi koyu renklidir Kanatlari uzundur el bileginden asagi kivrik tutulur onden bir marti gibi m sekli olusturur Balik kartali iyi bir balik avcisidir Siklikla asili kalarak bazen suzulerek avlanir Genellikle tamamen suyun icine girer Su derinliginden yaklasik 1 metre derine dalabilirler Yakaladigi baligin kafasini one dogru tutar Hemen hemen sadece balikla beslenir Diyetinde kurbaga yilan gibi yiyecekler olabilir Her zaman suya yakinda bulunur sadece goc sirasinda uzaklasir Ureyen bireyler avlanma sirasinda yuvadan 14 km uzaklasabilir Uremeyen bireyler 10 km alanda beslenebilirler Yuvalari genelde deniz kenarina yakindir siklikla da kuru agac tepelerindedir Bazen yerde siglik bir adacikta yuva yapabilirler Otusu ince ve yumusak bir pip pip pip dir Yetiskinleri 1 4 kg boylari ise 50 65 cm ye ulasir TuyleriNormalde koyu renkli olan tuylerinin tamami beyaz oldugu bireyler rapor edilmistir Fransa ve Kuzey Amerika da melanist bireyler de gozlemlenmistir Yaz ve kis boyunca tuy degistirir goc sirasinda bunu durdururlar Yirticilarda tipik olarak tuy degisimleri her yil tum primerlerde olur Sekonderler genellikle iki yilda bir yenilirler Yeniler ve sonraki sekonderlerin boylari aynidir Yasli kuslarda tuy degisimi asimetrik ve rastgeledir Genclerde tuy degisimi kisin 5 7 aylik olduklarinda baslar UcusOldukca esnek kanatlariyla duzenli sig ve yavas kanat vurarak guclu bir ucusu vardir Suzulerek yukselirken ve kayarak ucarken kanatlarini marti gibi bukuk tutar Vucut duzeyinin altnida tuttugu kanatlarini el bileginden one kaldirir kanat uclarini sivri sekilde asagi ve geriye dogru tutar Suzulerek yukselirken bazen kanatlarini duz tutar Suyun uzerinde avlanirken siklikla havada asili kalir Yasam sekliBir marti gibi ucar avlanirken sikca havada asili kalir suya tamamen dalan tek yirtici kustur Cogu kez elektrik direklerine ve olu agaclara tuner Tum Dunya da yayilmistir ve suyun yakinindaki goller nehirler deniz kiyilari nda bulunurlar Baslica ureme noktalari Avrupa dir Az sayida lokal olarak Iskocya Orta Avrupa Portekiz in guneybati noktalaridir Kanarya adalarinda ureme kolonileri vardir Yasama alaniKisin buyuk ve tatli aci goller lagunler ve deniz kiyisinda bulunur 1960 larda balik kartali populasyonu DDT kullanimi sonrasinda azalmistir DDT kullanimi yumurtadaki kalsiyum icerigini ve kabuk kalinligini azaltmistir ve kolayca kirilmasina neden olmustur DDT kullaniminin kisitlanmasiyla yeniden populerligi artmistir Yapay yuvalarin kullanilmasi ureme basarisini 45 9 dan 62 9 a cikarmistir Yumurta kulucka tuylenmeGol ve nehirlerin cevresindeki ormanlik ve turbalik arazide ve kayalik adalarda urer agac tepelerinde ya da zeminde yuva yapar Balik kartallari genellikle tek eslidir Bazen bir erkek iki disi olabilir Bir erkek iki yuva gorulur Gocmen Balik kartallarinin cogu Nisan Mayis aylari basinda 2 4 yumurta yaparlar Kur donemi mart sonu Nisan basi Kulucka sureleri 5 6 haftadir Erkek yavru ve disinin beslenmesini saglar Her gun 60 100 gr lik 3 1 balik getirir Ortalama 1 1 1 3 civciv tuylenmelerini tamamlar Tuylenme suresi yaklasik 2 aydir 48 59 gun 7 17 ayda bagimsiz hale gelirler Yerlesik balik kartallari kisin kuluckaya yatar AvcilariTimsahlarin camur yiginlarinda geceleyen balik kartallarini yedikleri bildirilmistir Erisken bir balik kartalini sadece baykuslar siklikla Bubo virginanus duzenli olarak oldurebilir Rakunlar Procyon lotor ve yilanlar balik kartali yumurtasi ve civcivlerini yiyebilirler Yasam suresiTuylenen 100 kustan 37 si 4 yil sonunda canli kalmayi basarir Bu sayi 8 yil sonra 17 ye 12 yil sonra da 6 8 e iner Kaydedilen en fazla yasam suresi erkekte 25 yil diside 23 yildir Benzer turlerYilan kartali Circaetus gallicus Beyaz alt kisimlari koyu kolyesiyle balik kartalina benzetilebilir Suzulurken kanatlarini balik Kartali gibi tutar Kanat altinda koyu renkli el bilegi lekeleri yoktur ve genelde koyu siyah cizgileri bulunur Hieraaetus fasciatus Gencleri ucus sirasinda soluk renkli alt taraflari alttan biraz koyu sekonderleri buyuk kanat alti ortu tuylerindeki dar koyu bant nedeniyle biraz benzerlik gosterir Koyu kafatasi ve koyu el bilek lekelerinin olmayisiyla fark edilir Kaynakca International BirdLife International BirdLife 1 Ekim 2016 IUCN Red List of Threatened Species 28 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Mayis 2021 Dis baglantilarVirtual Birds de Balik kartali kusunun kus sesi bulunur Balik Kartali8 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde