Vikipedi özgür ansiklopedi Bakü Han Sarayı Azerice Bakı xan sarayıKompleksin büyük Kale Caddesi ne bakan cephesi40 22 05

Vikipedi ozgur ansiklopedi Baku Han Sarayi Azerice Baki xan sarayiKompleksin buyuk Kale Caddesi ne bakan cephesi40 22 05 K 49 50 12 D 40 36806 K 49 83667 D 40 36806 49 83667Ulke AzerbaycanSehir BakuBulunan Icerisehir Devlet Tarihi ve Mimari Koruma AlaniAit Baku HanligiInsaat tarihi XVII XVIII yuzyillarStil Sirvan Abseron mimarlik okuluAlan 20 hektarDurum restore edildiUNESCO Dunya MirasResmi adi Walled City of Baku with the Shirvanshah s Palace and Maiden TowerTip KulturelKriter viAtandi 2000Referans numarasi 958Durum AzerbaycanBolge AvrupaAzerbaycan daki tarihi eserlerin ulusal tesciliReferans numarasi 69 70 71 73Onemi Ulke onemliKategori Mimari anitlar30 Ekim 1809 da yapilan olcu calismalari sonucunda hazirlanan sarayin plani Baku Han Sarayi veya Baku hanlarinin evi Icerisehir de yer alan XVII XVIII yuzyillara ait saray tipli konut yapilari kompleksidir Kompleksin insasina 1754 yilinda Abdulrehim Bey ve Mehdikulu Bey in siparisiyle baslanmistir Kompleksin ilk yapilari Buyuk Kale Caddesi boyunca insa edilmis sonraki yuzyil boyunca yani XIX yuzyilin sonlarina kadar avlu yonunde de yapilarin sayisi artirilmistir Baku han sarayi nin gunumuze ulasan ilk tarihi planinda bes ic avlu etrafinda sekillenen genis bir yerlesim kompleksi tasvir edilmistir Han ailesine ait olan ilk buyuk avlu birinci sirada yer alir Bu avlunun merkezinde kucuk bir havuz bulunan bir bahce vardir Kompleksin icinde yer alan cok sayida binadan gunumuze yalnizca Buyuk Kale Caddesi ne bakan cepheye sahip yapilar ve avluda yer alan iki bagimsiz bina ulasmistir Baku han sarayi nin bulundugu alanda ilk restorasyon calismalarina 1985 yilinda baslanmis bu calismalarla eszamanli olarak 1985 1986 yillarinda anit arkeolojik acidan incelenmistir Arkeolojik arastirmalar sirasinda kompleks alaninda cok sayida kulturel miras ornegi yeralti su yollari ve yeralti hamami kesfedilmistir 2015 yilindan itibaren kompleks alaninda arkeolojik arastirmalar ve koruma calismalari baslatilmistir 2018 yilindan itibaren ise Baku Hanlarinin Sarayi restore edilmektedir Tarihi span XVIII yuzyilda Azerbaycan hanliklarinin olusumundan sonra saray tipli yapilar esas olarak Seki Karabag Gence Kuba ve Baku hanlari tarafindan insa ettirilmistir Nahcivan ve Lenkeran han saraylari oldukca gec insa edilmisti Derbent han sarayi ise Kuba hani Feteli han tarafindan yaptirilmistir Baku han sarayi sehrin eski cekirdegi olan Icerisehir de insa edilmistir Saray Dogu Avrupa uslubunda yapilmis duvarlari muhtesem resimlerle tavanlari ise bitki suslemeleri ve savas sahneleriyle suslenmistir L S Bretanitskiy de sarayin ic mekanlarinin guzel resimlerle suslenmesine dikkat cekerek soyle yazmistir Sarayin duvarlarinda yagli boyalarla yapilmis ve daha sonra altin varakla kaplanmis resimler buyuk bir degere sahiptir Kompleksin insasina 1754 yilinda Abdulrehim Bey ve Mehdikulu Bey in siparisiyle baslanmistir Kompleksin ilk yapilari Buyuk Kale Caddesi boyunca insa edilmis sonraki yuzyil boyunca yani XIX yuzyilin sonlarina kadar avlu yonunde de bu yapilarin sayisi artirilmistir A Salamzade ye gore saray kompleksinin insasi icin en uygun tarih XVIII yuzyildir Ancak arastirmaci kompleksi olusturan yapilarin bir kisminin ozellikle Abdulrehim Bey in evinin XVII yuzyilda insa edilmis olabilecegini de ihtimal dahilinde gormektedir5 Baku Kalesi nin 1738 yilinda hazirlanmis planinda su an sarayin bulundugu alanda bir saray oldugu belirtilmektedir Sarayda yasayan Baku Hanlari span 1747 1765 I Mirza Muhammed Han Dergahkuli Han in oglu 1765 1784 Melik Muhammed Han I Mirza Muhammed Han in oglu 1784 1791 II Mirza Muhammed Han Melik Muhammed Han in oglu 1791 1792 Muhammed Kulu Han I Mirza Muhammed Han in oglu 1792 1806 Huseyin Kulu Han Haci Ali Kulu Aga Han in oglu Rus Iimparatorlugu donemi span 1806 yilinda Baku Hanligi nin Rus Imparatorlugu tarafindan isgal edilmesinden sonra Han Sarayi na Rus savas garnizonu yerlestirildi Azerbaycan in SSCB ye katilmasina kadar sarayin birinci avlusunda cesmeler ve bir bahce vardi Kompleks alanina konut binalarinin yani sira kucuk bir cami binasi ve yeralti hamami da dahildi 1850 lere kadar Baku han sarayi nin gorunumunu iyi koruduguna Prusya ve Rus devlet adami August von Haxthausen taniklik eder Kalede Baku nun son bagimsiz hani olan Huseyin Kulu Han in sarayi vardir Merkezinde buyuk bir kapi bulunan bu buyuk dikdortgen kompleks su anda komutanin evidir ve Avrupa zevkine gore suslenmistir Arkeolojik arastirmalar ve restorasyon calismalari span Baku han sarayi nin bulundugu alanda ilk restorasyon calismalarina 1985 yilinda baslanmis ayni zamanda 1985 1986 yillarinda anit arkeolojik acidan da incelenmistir Arkeolojik arastirmalar sirasinda kompleks alanindan cok sayida kulturel miras ornegi yeralti su yollari ve yeralti hamam kesfedilmistir 2016 yilindan itibaren Baku han sarayi ve Yeralti Hamam alaninda temizlik ve arkeolojik kazi calismalarina baslanmistir Burada XI XIII yuzyillara ait toprak kupler cok sayida monokrom tek renkli ve polikrom cok renkli kap kiriklari ocak yerleri bulunmustur Arkeolojik kazi ve arastirmalar sirasinda ayrica toprak temizligi sirasinda dikkatle yerlestirilmis toprak borulardan yapilmis yeralti su hatti kesfedilmistir Kuzey guney yonunde uzanan borularin birbirine gecirilmesi teknigiyle yapilan su hatti XIV yuzyila aittir Icerisehir de sehir kulturu IX yuzyilda sekillenmistir Bes yuzyil sonra ise bu tur bir teknikle su hatti insa edilmistir 2018 yilindan itibaren Baku Han Sarayi kompleksine dahil olan binalarin restorasyon ve konservasyon calismalarina baslanmistir Mimari ozellikler span Saray kompleksinin mimarisi span Baku han sarayi ve Yeralti hamam in en kesiti ve cepheleri 1830 yili cizimlerine dayanilarak yapilmistir Sarayin plani esas alinarak hazirlanmis aksonometrik gorunum Baku han sarayi hakkinda ayrintili bilgiler 30 Ekim 1809 da gerceklestirilen olcumler ve cizimler sayesinde gunumuze ulasmistir kayit 2 Cizimlerde Han Sarayi ve Kacan Beylerin Evleri olarak adlandirilan kompleksin ayrintili planlari cepheleri ve kesitleri verilmistir Han Sarayi kompleksi Baku Kalesi nin Samahi Kapisindan girildiginde sol tarafta yer alir Baku han sarayi nin gunumuze ulasan ilk tarihi planinda bes ic avlu etrafinda sekillenmis genis bir konut kompleksi tasvir edilmistir Han ailesine ait olan ilk buyuk avlu ilk sirada yer alir Bu avlunun ortasinda kucuk bir havuzun bulundugu bir bahce vardir Planda yer alan aciklamalarda bu bahce eski han bahcesi olarak belirtilmistir Diger iki avludaki evlerden biri Abdulrehim Bey in Evi digeri ise Mehdikulu Bey in Evi olarak adlandirilmistir Diger iki avludaki evlerin kime ait oldugu belirtilmemistir Kesitler ve cephelerden anlasildigina gore avlular etrafinda gruplanmis konut binalari iki katli olmustur Planlama ozelliklerine gore komplekse dahil olan binalar iki tipe ayrilir Birinci tipe ait olan binalar karmasik planlama ozelliklerine sahiptir ve bu bakimdan Icerisehir de yer alan Sirvansahlar Sarayi nin plan ozelliklerini hatirlatir Ikinci gruba ait olan binalar ise tek sirali planlama ozelligine sahiptir Planlar ve cephe tasvirlerinden konut binalarinin kompleksin avlularina yonelmis buyuk pencerelere sahip oldugu gorulmektedir Mehdikulu Han in evinin ikinci katindaki pencerelerin yerinde gunumuze ulasmis karakteristik cercevelerden evlerin pencerelerinin sebeke teknigi ile yapilmis oldugu anlasilmaktadir A Salamzade en azindan Han Sarayi nin balkonunun sebeke pencerelere sahip oldugunu kesinlikle soyleyebilecegimizi yazmaktadir Han Sarayi nin avlu cephesi asimetrik bir sekilde cozulmus ve kompleks alanina giris saglayan buyuk kemerli kapinin vurgulanmasina yonelik olarak tasarlanmistir Sarayin birinci katinda yer alan kor nislerin uzerinde dikdortgen pencereler yer almistir Sarayin Sokaga Bakan Cephesi 1950 li yillardaSarayin girisi Mehdikulu Bey in evinin cephesi uc katmanli girislerle karakterize olmasina ragmen evin cizimlerde gosterilen kesitinden iki katli oldugu anlasilmaktadir Abdulrehim Bey in evinin cephesi mimari acidan daha iyi islenmistir Bu bina icin cephenin iki katmanli kemerli bir sekilde bolunmesi karakteristiktir Bu yaklasim XVII yuzyilin dini ve kamu yapilari icin karakteristiktir A Salamzade bu evin kompleksin en eski parcasi olabilecegini one surmektedir Tum planlama ozellikleri ve cephelerinin mimari cozumune ragmen Baku han sarayi kompleksine dahil olan yapilar Abseron halk konutlari ve bazi Ordubad evleri ile ortak ozelliklere de sahiptir Kompleks dahilindeki yapilar tamamen tastan insa edilmistir Cizimlerde evlerin tamaminin duz tahta tavanla ortulmus oldugu gosterilmistir Yuksek kubbe seklindeki tahta tavan yalnizca giris islevini yerine getiren kucuk oda uzerinde bulunmustur Saray kompleksi etrafinda kale veya savunma duvarlarinin insa edilmemesi yer seciminin avantajli olmasiyla telafi edilmistir Bir yandan kompleks Samahi Kapilari na yakin bir konumda yer alirken diger yandan ise Han Sarayi dogrudan denize gunumuzde Aziz Aliyev Caddesi nin bulundugu alan acilmaktaydi Boylece tehlike durumunda han ve ailesi icin iki cikis yolu saglanmis oluyordu Kompleksin alanina dahil olan cok sayidaki binadan gunumuze yalnizca Buyuk Kale Sokagi na bakan cepheler ve avluda yer alan iki bagimsiz yapi ulasabilmistir Muhtemelen sokaga bakan pencereler sonradan acilmistir Kompleksin sokaga acilan tek buyuk kapisi ve onun uzerinde pencereleri vardi Kapinin uzerindeki oda yasam alani olarak kullanilmamis gozlem yeri balahana islevi gormustu Sarayin duvarlari kose tasindan insa edilmis ve sivanmistir Pencere yerleri arkitrav formundadir Han Sarayi 49 6 metre uzunluk 28 metre genislik ve 7 metre yukseklik olculerine sahiptir Yeralti hamami span Insasinda kose taslarindan faydalanilan hamam kompleksi Icerisehir bolgesinin guneydogusunda yer almaktadir Cati yuzeyinde kil kirec karisimi bir malzeme izolasyon amaciyla kullanilmis ic duvarlarda ise kirec harci siva malzemesi olarak tercih edilmistir Ic duvar ve zemin kaplamalari icin gulbahar turu kalker taslarindan yararlanilmistir Yaklasik 340 m alani kapsayan hamam kompleksinin giris kismi guneydogu yonunde yer almakta olup alani 2 33 m giris merdivenleri dogu duvarlarina dogru yonlendirilmistir 2015 yilinda gerceklestirilen kazi calismalari sonucunda hamam kompleksinin ana kismi topraktan temizlenmis mimari yapisi belirlenmistir O yil bazi odalarda guvenlik acisindan sadece temizleme calismalari yapilmamis yalnizca guclendirme islemleri yapildiktan sonra bu yil tamamen topraktan cikarilmasi mumkun olmustur 2016 yilinda anitin dogu kisminda tehlikeli olan odalarin guclendirilmesinin ardindan arkeolojik kazi calismalarina baslanmistir Kompleksin bati kismindaki alanda kazilarin genisletilmesi sonucunda 3 metre derinliginde bir yapi ve duvar ortaya cikarilmistir Han bahcesi span Park alaninda Azerbaycan florasinin ayrilmaz unsurlari olan Eldar cami cinar sedir akcaagac ve diger agaclar korunmus ek olarak ise ilgili alanda gumusi koknar beyaz akasya Leylan servisi siradan yasemin Dogu simsiri ve cesitli gul calilari bulunmaktadir Edebiyat span Salamzade A V 1964 Arhitektura Azerbajdana XVI XIX vv Baku Izdatelstvo Akademii nauk Azerbajdzhanskoj SSR Tairova Ajdan 2016 Dvorcovyj kompleks bakinskih hanov Baku Iceri seher tarixde tarix Iceri seherde Elmi praktik konfrans Meqaleler toplusu Elm ve tehsil nesriyyati Ayrica bakiniz span Karabag Han Sarayi Gence Hanlari Sarayi Seki Hanlari SarayiGaleri span Kaynakca span Salamzade 1964 s 78 Kadzhar Ch 2007 Staryj Baku Baku OKA s 153 L S Bretanickij B V Vejmarn 1976 Iskusstvo Azerbajdzhana IV XVIII vekov Ocherki istorii i teorii izobrazitelnyh iskusstv Moskva Iskusstvo s 260 a b c Tairova 2016 s 230 a b c d e Tairova 2016 s 229 a b Salamzade 1964 s 84 a b Tairova 2016 s 231 Fon Gakstgauzen A 1857 Kavkazskij kraj ch II SPb s 154 Tairova 2016 s 232 Baki xanlarinin evi 30 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Ekim 2018 Salamzade 1964 s 81 a b c d Salamzade 1964 s 82 a b c d e Salamzade 1964 s 83 Baki Xanlari Parki icherisheher gov az 24 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2019 Dis baglantilar span Baku hanlarinin evi27 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Baku Hanlari Sarayi Devam eden proje 11 Eylul 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ilham Aliyev Icer Seher in bir bolumunde yurutulen restorasyon ve koruma calismalarina asina oldu10 Eylul 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Iciseher de essiz bir mimari anit kesfedildi Kategoriler Baku deki yapilarBaku tarihiAzerbaycan daki saraylarAzerbaycan daki kraliyet ikametgahlariAzerbaycan daki harabelerBaku deki gorulecek yerlerAzerbaycan daki Dunya MiraslariGizli kategori Webarsiv sablonu wayback baglantilari