Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT; Rusça: Содружество Независимых Государств, СНГ), 8 Aralık 1991 tarihinde Rusya, Ukrayna ve Belarus arasında imzalanan anlaşma ile kurulmuş devletler topluluğudur. Anlaşma ile Sovyetler Birliği resmen yıkılmış oldu. 21 Aralık 1991 tarihinde de Estonya, Letonya, Litvanya, Ukrayna ve Gürcistan hariç tüm eski Sovyet Cumhuriyetleri bu anlaşmayı imzaladı.
Содружество Независимых Государств (СНГ) Sodrujestvo Nezavisimıh Gosudarstv (SNG) Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Bayrak  Arma | |||||||||
 | |||||||||
| Başkent | Minsk | ||||||||
| En büyük şehir | Moskova | ||||||||
| Dil | Rusça | ||||||||
| Demonim | 1 de-facto
| ||||||||
| Hükûmet | Milletler Topluluğu | ||||||||
| |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||
• Toplam | 20.996.932 km2 | ||||||||
| Nüfus | |||||||||
• Tahminî | 276.917.629 | ||||||||
• Yoğunluk | 12.53/km2 | ||||||||
| Para birimi | |||||||||
| Zaman dilimi | +02.00 ile arası | ||||||||
Resmî site cis.minsk.by | |||||||||
1993 yılında Gürcistan da bu anlaşmayı imzaladı (2008'de Gürcistan ayrıldı). Üye ülkeler sırasıyla; Azerbaycan, Belarus, Ermenistan, Kazakistan, Kırgızistan, Moldova, Özbekistan, Rusya ve Tacikistan'dır.
Siyasi Durum
İki kutuplu bir siyasi akım etkisinde olan Avrupa’da 1990 yılında Doğu Almanya ve Batı Almanya birleşince, Doğu Almanya NATO’ya alternatif olarak kurulmuş olan Varşova Paktı'ndan dolaylı olarak çekilmiş oldu. 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasını ve üye devletlerde sosyalist rejimden çok partili parlamenter rejimlere geçilmesini takip eden 1 Temmuz 1991 tarihinde Varşova Paktı dağıtıldı. Rusya'nın bölge ve dünya siyasetindeki konumunu koruyabilmek için ihtiyacı olan yeni oluşum olan Bağımsız Devletler Topluluğu, Sovyetler Birliği'nde yer almış olan 15 devletin 11’inin katılımı ile aynı yılın aralık ayında kurulmuştur. 1993 yılında Gürcistan'ın da katılımı ile üye sayısı 12 olmuştur. 2005 yılında Türkmenistan'ın tam üyelikten çıkması, Ukrayna parlamentosunun anlaşmayı onaylamaması ve 2009 yılında Gürcistan ile 2014 yılında Ukrayna'nın topluluktan ayrılması sonucunda şu an 9 üye ülkesi bulunmaktadır.
2008 Güney Osetya Savaşı ile başlayan ve Rusya ile aralarında çıkan savaş sonrası Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili, Bağımsız Devletler Topluluğundan (BDT) çıkmaya karar verdiklerini açıkladı. 15 Ağustos 2008 tarihinde Gürcistan meclisi, Bağımsız Devletler Topluluğu'ndan ayrılma kararını onayladı. Gürcistan'ın Bağımsız Devletler Topluluğu üyeliği resmen 17 Ağustos 2009 tarihinde sona erdi.
Ukrayna, 2014 yılının Mart ayında Rusya'nın Kırım'ı ilhak etmesinden sonra topluluktan ayrıldı.[]
Oluşumlar
BDT’ye üye ülkelerin, çok yönlü iş birliğine yaklaşım farklılıkları ve gündemlerindeki sorunlara bölgesel çözüm arayışları gibi nedenlerden dolayı, katılımcıların sayısı ve daha etkin iş birliğinin sağlanması için bazı farklı devletler arası oluşumlara gidilmiştir. Söz konusu oluşumlar:
- (OEA): Belarus, Kazakistan, Rusya ve Ukrayna arasında Ortak Ekonomik Alan Kurulmasına Dair Anlaşma. Anılan ülkelerin devlet başkanları tarafından 19 Eylül 2003 tarihinde Ukrayna'nın Yalta şehrinde imzalanmıştır. Bu anlaşma üye ülkeler arasında serbet ticaret bölgeleri kurulmasını, mal ve hizmet ticaretinde sınırlamaların kaldırılarak ortak gümrük ve ticaret politikaları uygulanmasını hedeflemektedir.
- (AET): (Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Rusya ve Tacikistan arasında gümrük birliğinin sağlanmasını takiben ortak ekonomik alanın kurulmasını hedef alınmıştr. Topluluğun kuruluş anlaşması 10 Ekim 2000 yılında imzalanmış, Mayıs 2001 yılında yürürlüğe girmiştir. Mayıs 2002'de Moldova ve Ukrayna, Nisan 2003'te ise Ermenistan AET'ye gözlemci olarak katıldılar. Entegrasyon Komitesi Rusya'nın başkenti Moskova'da ve Kazakistan'ın Almatı kentinde faaliyet göstermektedir. Mayıs 2002'de AET Devletlerarası Konseyi tarafından alınan karar gereğince (Gözlemci üye olan Türkmenistan ve DTÖ'ye üye olan Kırgızistan hariç olmak üzere) Topluluk üyeleri devlet başkanları seviyesinde Dünya Ticaret Örgütü'ne katılım konularını koordine etmektedirler.
Organlar
- Devlet Başkanları Konseyi
- Hükûmet Başkanları Konseyi
- Parlamentolar Arası Asamble
- Dış İşleri Bakanları Konseyi
- Ekonomik Konsey
- İcra Komitesi
- Savunma Bakanları Konseyi
- Sınır Muhafız Komutanları Konseyi
- Terörle Mücadele Merkezi
- Devletler Arası Banka
- Devletler Arası İstatistik Komitesi
- İşbirliği Komiteleri
Üyelik
Üye ülkeler
| Ülke | Anlaşma/protokol onayı | Sözleşme onayı | Notlar |
|---|---|---|---|
 Azerbaycan | 24 Aralık 1993 | 24 Eylül 1993 | |
 Belarus | 10 Aralık 1991 | 18 Ocak 1994 | Kurucu Devlet |
 Ermenistan | 18 Şubat 1992 | 16 Mart 1994 | Kurucu Devlet |
 Kazakistan | 23 Aralık 1991 | 20 Nisan 1994 | Kurucu Devlet |
 Kırgızistan | 6 Mart 1992 | 12 Nisan 1994 | Kurucu Devlet |
 Moldova | 8 Nisan 1994 | 15 Nisan 1994 | |
 Özbekistan | 4 Ocak 1992 | 9 Şubat 1994 | Kurucu Devlet |
 Rusya | 12 Aralık 1991 | 20 Temmuz 1993 | Kurucu Devlet |
 Tacikistan | 26 Haziran 1993 | 4 Ağustos 1993 |
İlişkili ülke
| Ülke | Anlaşma/protokol onayı | Sözleşme onayı | Notlar |
|---|---|---|---|
 Türkmenistan | 26 Aralık 1991 | Onaylamadı | Kurucu Devlet. 2005 yılından beri ortak üye. |
Eski üye devletler
| Ülke | Anlaşma/protokol onayı | Sözleşme onayı | Çekilme | Yürürlük | Notlar |
|---|---|---|---|---|---|
 Ukrayna | 10 Aralık 1991 | Onaylamadı | 2014 | 2014 | Donbass Savaşı yüzünden çekilmiştir. |
 Gürcistan | 3 Aralık 1993 | 19 Nisan 1994 | 18 Ağustos 2008 | 18 Ağustos 2009 | 2008 Güney Osetya Savaşı yüzünden çekilmiştir. |
Yönetici Sekreterler
| İsim | Ülke | Dönem |
|---|---|---|
| Belarus | 26 Aralık 1991 – 29 Nisan 1998 | |
| Rusya | 29 Nisan 1998 – 4 Mart 1999 | |
| Belarus | 4 Mart – 2 Nisan 1999 | |
| Rusya | 2 Nisan 1999 – 14 Haziran 2004 | |
| Rusya | 14 Haziran 2004 – 5 Ekim 2007 | |
| Rusya | 5 Ekim 2007 – Görevde |
Ekonomik veriler
| Ülke | Nüfus (2015) | GSYH 2007 (USD) | GSYH 2012 (USD) | GSYH büyümesi (2012) | Kişi başına GSYİH (2007) | Kişi başına GSYİH (2012) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Belarus | 9.475.100 | 45.275.738.770 | 58.215.100.000 | %4,3 | 4.656 | 6.710 |
| Kazakistan | 17.417.447 | 104.849.915.344 | 196.642.000.000 | %5,2 | 6.805 | 11.700 |
| Kırgızistan | 5.776.500 | 3.802.570.572 | 6.197.000.000 | %0,8 | 711 | 1.100 |
| Rusya | 146.270.033 | 1.294.381.844.081 | 2.022.000.000.000 | %3,4 | 9.119 | 14.240 |
| Tacikistan | 8.610.000 | 2.265.340.888 | 7.263.000.000 | %2,1 | 337 | 900 |
| Özbekistan | 31.025.500 | 22.355.214.805 | 51.622.000.000 | %4,1 | 831 | 1.800 |
| Azerbaycan | 9.356.100 | 33.049.426.816 | 71.043.000.000 | %3,8 | 3.829 | 7.500 |
| Gürcistan | 4.490.000 | 10.172.920.422 | 15.803.000.000 | %5,0 | 2.334 | 3.400 |
| Moldova | 3.558.200 | 4.401.137.824 | 7.589.000.000 | %4,4 | 1.200 | 2.100 |
| Ukrayna | 42.818.000 | 142.719.009.901 | 175.174.000.000 | %0,2 | 3.083 | 3.870 |
| Ermenistan | 3.022.000 | 9.204.496.419 | 10.551.000.000 | %2,1 | 2.996 | 3.500 |
| Türkmenistan | 5.084.000 | 7.940.143.236 | 33.466.000.000 | %6,9 | 1.595 | 6.100 |
Kaynakça
- ^ "Bağımsız Devletler Topluluğu Serbest Ticaret Anlaşması". 29 Kasım 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Aralık 2011.
- ^ "Russia expects CIS countries to create free trade zone by yearend | Ex-Soviet States | RIA Novosti". En.rian.ru. 17 Haziran 2010. 2 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Aralık 2011.
- ^ . Commonwealth of Independent States. 11 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2014.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bagimsiz Devletler Toplulugu BDT Rusca Sodruzhestvo Nezavisimyh Gosudarstv SNG 8 Aralik 1991 tarihinde Rusya Ukrayna ve Belarus arasinda imzalanan anlasma ile kurulmus devletler toplulugudur Anlasma ile Sovyetler Birligi resmen yikilmis oldu 21 Aralik 1991 tarihinde de Estonya Letonya Litvanya Ukrayna ve Gurcistan haric tum eski Sovyet Cumhuriyetleri bu anlasmayi imzaladi Sodruzhestvo Nezavisimyh Gosudarstv SNG Sodrujestvo Nezavisimih Gosudarstv SNG Bagimsiz Devletler Toplulugu BDT Bayrak ArmaBaskentMinskEn buyuk sehirMoskovaDilRuscaDemonim9 uye Azerbaycan Belarus 1 Ermenistan Kazakistan Kirgizistan Moldova Rusya 1 Tacikistan Ozbekistan 1 de facto Turkmenistan 1 2HukumetMilletler Toplulugu Sekreter Donem Baskanligi KirgizistanTarihce Kurulus21 Aralik 1991 KGAO15 Mayis 1992 BDTSTA nin imzalanmasi1994 BDTSTA nin kurulusu2010 yili sonu itibariylaYuzolcumu Toplam20 996 932 km2Nufus Tahmini276 917 629 Yogunluk12 53 km2Para birimi10 Azerbaycan ManatiErmeni dramiBelarus rublesiKazakistan tengesiKirgizistan somuMoldova leyiRus rublesiTacikistan somoniTurkmenistan manatiOzbekistan somuZaman dilimi 02 00 ile UTC 12 00 arasiResmi site cis minsk byAnlasmayi onaylamadiOrtak uyeGurcistan 1993 yilinda kurucu uye oldu 2009 yilinda topluluktan ayrildi Ukrayna 1993 yilinda fiili uye oldu 2014 yilinda topluluktan ayrildi 1993 yilinda Gurcistan da bu anlasmayi imzaladi 2008 de Gurcistan ayrildi Uye ulkeler sirasiyla Azerbaycan Belarus Ermenistan Kazakistan Kirgizistan Moldova Ozbekistan Rusya ve Tacikistan dir Siyasi DurumBagimsiz Devletler Toplulugu Toplantisi Iki kutuplu bir siyasi akim etkisinde olan Avrupa da 1990 yilinda Dogu Almanya ve Bati Almanya birlesince Dogu Almanya NATO ya alternatif olarak kurulmus olan Varsova Pakti ndan dolayli olarak cekilmis oldu 1991 yilinda Sovyetler Birligi nin dagilmasini ve uye devletlerde sosyalist rejimden cok partili parlamenter rejimlere gecilmesini takip eden 1 Temmuz 1991 tarihinde Varsova Pakti dagitildi Rusya nin bolge ve dunya siyasetindeki konumunu koruyabilmek icin ihtiyaci olan yeni olusum olan Bagimsiz Devletler Toplulugu Sovyetler Birligi nde yer almis olan 15 devletin 11 inin katilimi ile ayni yilin aralik ayinda kurulmustur 1993 yilinda Gurcistan in da katilimi ile uye sayisi 12 olmustur 2005 yilinda Turkmenistan in tam uyelikten cikmasi Ukrayna parlamentosunun anlasmayi onaylamamasi ve 2009 yilinda Gurcistan ile 2014 yilinda Ukrayna nin topluluktan ayrilmasi sonucunda su an 9 uye ulkesi bulunmaktadir 2008 Guney Osetya Savasi ile baslayan ve Rusya ile aralarinda cikan savas sonrasi Gurcistan Cumhurbaskani Mihail Saakasvili Bagimsiz Devletler Toplulugundan BDT cikmaya karar verdiklerini acikladi 15 Agustos 2008 tarihinde Gurcistan meclisi Bagimsiz Devletler Toplulugu ndan ayrilma kararini onayladi Gurcistan in Bagimsiz Devletler Toplulugu uyeligi resmen 17 Agustos 2009 tarihinde sona erdi Ukrayna 2014 yilinin Mart ayinda Rusya nin Kirim i ilhak etmesinden sonra topluluktan ayrildi kaynak belirtilmeli OlusumlarMoldova Posta Pulu BDT ye uye ulkelerin cok yonlu is birligine yaklasim farkliliklari ve gundemlerindeki sorunlara bolgesel cozum arayislari gibi nedenlerden dolayi katilimcilarin sayisi ve daha etkin is birliginin saglanmasi icin bazi farkli devletler arasi olusumlara gidilmistir Soz konusu olusumlar OEA Belarus Kazakistan Rusya ve Ukrayna arasinda Ortak Ekonomik Alan Kurulmasina Dair Anlasma Anilan ulkelerin devlet baskanlari tarafindan 19 Eylul 2003 tarihinde Ukrayna nin Yalta sehrinde imzalanmistir Bu anlasma uye ulkeler arasinda serbet ticaret bolgeleri kurulmasini mal ve hizmet ticaretinde sinirlamalarin kaldirilarak ortak gumruk ve ticaret politikalari uygulanmasini hedeflemektedir AET Belarus Kazakistan Kirgizistan Rusya ve Tacikistan arasinda gumruk birliginin saglanmasini takiben ortak ekonomik alanin kurulmasini hedef alinmistr Toplulugun kurulus anlasmasi 10 Ekim 2000 yilinda imzalanmis Mayis 2001 yilinda yururluge girmistir Mayis 2002 de Moldova ve Ukrayna Nisan 2003 te ise Ermenistan AET ye gozlemci olarak katildilar Entegrasyon Komitesi Rusya nin baskenti Moskova da ve Kazakistan in Almati kentinde faaliyet gostermektedir Mayis 2002 de AET Devletlerarasi Konseyi tarafindan alinan karar geregince Gozlemci uye olan Turkmenistan ve DTO ye uye olan Kirgizistan haric olmak uzere Topluluk uyeleri devlet baskanlari seviyesinde Dunya Ticaret Orgutu ne katilim konularini koordine etmektedirler OrganlarDevlet Baskanlari Konseyi Hukumet Baskanlari Konseyi Parlamentolar Arasi Asamble Dis Isleri Bakanlari Konseyi Ekonomik Konsey Icra Komitesi Savunma Bakanlari Konseyi Sinir Muhafiz Komutanlari Konseyi Terorle Mucadele Merkezi Devletler Arasi Banka Devletler Arasi Istatistik Komitesi Isbirligi KomiteleriUyelikUye ulkeler Ulke Anlasma protokol onayi Sozlesme onayi Notlar Azerbaycan 24 Aralik 1993 24 Eylul 1993 Belarus 10 Aralik 1991 18 Ocak 1994 Kurucu Devlet Ermenistan 18 Subat 1992 16 Mart 1994 Kurucu Devlet Kazakistan 23 Aralik 1991 20 Nisan 1994 Kurucu Devlet Kirgizistan 6 Mart 1992 12 Nisan 1994 Kurucu Devlet Moldova 8 Nisan 1994 15 Nisan 1994 Ozbekistan 4 Ocak 1992 9 Subat 1994 Kurucu Devlet Rusya 12 Aralik 1991 20 Temmuz 1993 Kurucu Devlet Tacikistan 26 Haziran 1993 4 Agustos 1993Iliskili ulke Ulke Anlasma protokol onayi Sozlesme onayi Notlar Turkmenistan 26 Aralik 1991 Onaylamadi Kurucu Devlet 2005 yilindan beri ortak uye Eski uye devletler Ulke Anlasma protokol onayi Sozlesme onayi Cekilme Yururluk Notlar Ukrayna 10 Aralik 1991 Onaylamadi 2014 2014 Donbass Savasi yuzunden cekilmistir Gurcistan 3 Aralik 1993 19 Nisan 1994 18 Agustos 2008 18 Agustos 2009 2008 Guney Osetya Savasi yuzunden cekilmistir Yonetici Sekreterler2008 BDT liderler zirvesi Biskek Isim Ulke Donem Belarus 26 Aralik 1991 29 Nisan 1998 Rusya 29 Nisan 1998 4 Mart 1999 Belarus 4 Mart 2 Nisan 1999 Rusya 2 Nisan 1999 14 Haziran 2004 Rusya 14 Haziran 2004 5 Ekim 2007 Rusya 5 Ekim 2007 GorevdeEkonomik verilerUlke Nufus 2015 GSYH 2007 USD GSYH 2012 USD GSYH buyumesi 2012 Kisi basina GSYIH 2007 Kisi basina GSYIH 2012 Belarus 9 475 100 45 275 738 770 58 215 100 000 4 3 4 656 6 710Kazakistan 17 417 447 104 849 915 344 196 642 000 000 5 2 6 805 11 700Kirgizistan 5 776 500 3 802 570 572 6 197 000 000 0 8 711 1 100Rusya 146 270 033 1 294 381 844 081 2 022 000 000 000 3 4 9 119 14 240Tacikistan 8 610 000 2 265 340 888 7 263 000 000 2 1 337 900Ozbekistan 31 025 500 22 355 214 805 51 622 000 000 4 1 831 1 800Azerbaycan 9 356 100 33 049 426 816 71 043 000 000 3 8 3 829 7 500Gurcistan 4 490 000 10 172 920 422 15 803 000 000 5 0 2 334 3 400Moldova 3 558 200 4 401 137 824 7 589 000 000 4 4 1 200 2 100Ukrayna 42 818 000 142 719 009 901 175 174 000 000 0 2 3 083 3 870Ermenistan 3 022 000 9 204 496 419 10 551 000 000 2 1 2 996 3 500Turkmenistan 5 084 000 7 940 143 236 33 466 000 000 6 9 1 595 6 100Veriler Birlesmis Milletler den alinmistir Statistics Division26 Aralik 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde CIA 1 4 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca Bagimsiz Devletler Toplulugu Serbest Ticaret Anlasmasi 29 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Aralik 2011 Russia expects CIS countries to create free trade zone by yearend Ex Soviet States RIA Novosti En rian ru 17 Haziran 2010 2 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Aralik 2011 Commonwealth of Independent States 11 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Ekim 2014