Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Astraryum, ayrıca diğer adıyla planetaryum, astronomik cisimlerin döngüsel niteliğini mekanik olarak temsil eden astronomik saat.
Tarihi
Yunan ve Roma Dünyası
İlk astrarya mekanik cihazlardan oluşuyordu. Arşimet, güneş, ay ve gezegenlerin konumlarını tahmin eden ilkel bir versiyon kullandığı söylenmiştir. 17 Mayıs 1902 tarihinde adlı bir arkeolog, yakınlarındaki bir gemi kazasından kurtarılan ve içinde oluşan bir mekanizma bulunduran bir miktar oksitlenmiş malzeme keşfetti. Parçaların X ışınları kullanılarak kapsamlı bir şekilde incelenmesi, araştırmacıların orijinal cihazın kısmî kopyalarını oluşturmak için yeterli ayrıntıları (dişliler, çarklar ve kol) ortaya çıkarmıştır. Büyük dişlilere kazınan gezegen isimleri (Venüs gibi); mekanizmanın amacı hakkında şüphe bırakmamıştır. Ancak, Roma İmparatorluğu'nun sonuna gelindiğinde, bu saat parçasının arkasındaki bilgi birikimi ve bilim kayboldu.
Orta Çağ ve Rönesans
Belgelenen ilk modern astraryum saati 1364 yılında astronomi ve zaman ölçme birimi ile ilgilenen Orta Çağ bilim adamlarından (1318-1388) tarafından tamamlandı. 1630 yılında Mantua'nın görevden alınması sırasında kaybedildiği tahmin edilen ilk saat 107 teker ve çarktan oluşuyordu. Ancak de' Dondi, saat hakkında kalan ayrıntılı açıklamaları kullanarak saati yeniden yapılandırdı. Saatte ortalama güneş saati, yıldız, zaman, güneş ve ayın hareketleri ile o zamana kadar bilinen beş gezegen Venüs, Mars, Satürn, Merkür ve Jüpiter'in hareketleri gösteriliyordu. Gezegenlerin hareketlerinin görünümü, Batlamyus'un güneş sistemi anlayışına göre tasarlanmıştı. De' Dondi, 1344 yılında babası Piazzi dei Signori, Padua'da astronomik saati tasarlayan 'dan ilham aldı.
İlerleyen dönemlerde daha fazla astrarya yapıldı. Bunun en çok bilinen örneği 1774 yılında Dronrijp, Friesland, Hollanda'da tarafından yapılan bir versiyonuydu. Bu versiyonda tüm gezegenler gösteriliyordu ve hâlâ ziyaret edilebilen 'deki bir evde tabana sabitlendi.
Modern zamanlarda astraryum, IMAX tiyatrolarında sergilenen, ticari olarak sömürülen bir planetaryum olarak turistik bir cazibe hâline geldi.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Annosphere16 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Dünya/güneş ilişkisinin elektromekanik modeli.
- Science and Society 31 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . sitesinde dünyanın ilk astronomik saati De Dondi'nin "Astrarium"un resmi, 1364.
- Het Eise Eisinga Planetarium 21 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Astraryum ayrica diger adiyla planetaryum astronomik cisimlerin dongusel niteligini mekanik olarak temsil eden astronomik saat tarafindan yapilmis saat yil gezegenler Gunes ve Ay in hareketlerini gosteren astraryum Milano daki Museo nazionale della scienza e della tecnologia Leonardo da Vinci de yeniden yapilandirilmis versiyonu TarihiYunan ve Roma Dunyasi Antikythera duzenegi ana parca Ilk astrarya mekanik cihazlardan olusuyordu Arsimet gunes ay ve gezegenlerin konumlarini tahmin eden ilkel bir versiyon kullandigi soylenmistir 17 Mayis 1902 tarihinde adli bir arkeolog yakinlarindaki bir gemi kazasindan kurtarilan ve icinde olusan bir mekanizma bulunduran bir miktar oksitlenmis malzeme kesfetti Parcalarin X isinlari kullanilarak kapsamli bir sekilde incelenmesi arastirmacilarin orijinal cihazin kismi kopyalarini olusturmak icin yeterli ayrintilari disliler carklar ve kol ortaya cikarmistir Buyuk dislilere kazinan gezegen isimleri Venus gibi mekanizmanin amaci hakkinda suphe birakmamistir Ancak Roma Imparatorlugu nun sonuna gelindiginde bu saat parcasinin arkasindaki bilgi birikimi ve bilim kayboldu Orta Cag ve Ronesans Belgelenen ilk modern astraryum saati 1364 yilinda astronomi ve zaman olcme birimi ile ilgilenen Orta Cag bilim adamlarindan 1318 1388 tarafindan tamamlandi 1630 yilinda Mantua nin gorevden alinmasi sirasinda kaybedildigi tahmin edilen ilk saat 107 teker ve carktan olusuyordu Ancak de Dondi saat hakkinda kalan ayrintili aciklamalari kullanarak saati yeniden yapilandirdi Saatte ortalama gunes saati yildiz zaman gunes ve ayin hareketleri ile o zamana kadar bilinen bes gezegen Venus Mars Saturn Merkur ve Jupiter in hareketleri gosteriliyordu Gezegenlerin hareketlerinin gorunumu Batlamyus un gunes sistemi anlayisina gore tasarlanmisti De Dondi 1344 yilinda babasi Piazzi dei Signori Padua da astronomik saati tasarlayan dan ilham aldi Ilerleyen donemlerde daha fazla astrarya yapildi Bunun en cok bilinen ornegi 1774 yilinda Dronrijp Friesland Hollanda da tarafindan yapilan bir versiyonuydu Bu versiyonda tum gezegenler gosteriliyordu ve hala ziyaret edilebilen deki bir evde tabana sabitlendi Modern zamanlarda astraryum IMAX tiyatrolarinda sergilenen ticari olarak somurulen bir planetaryum olarak turistik bir cazibe haline geldi Ayrica bakinizPlanetaryumKaynakca 6 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Temmuz 2017 6 Aralik 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Kasim 2006 16 Subat 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Kasim 2006 Dis baglantilarAnnosphere16 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dunya gunes iliskisinin elektromekanik modeli Science and Society 31 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde sitesinde dunyanin ilk astronomik saati De Dondi nin Astrarium un resmi 1364 Het Eise Eisinga Planetarium 21 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde