Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Tanımlık, tanım edatı, harf-ı târif veya artikel; bir isimle birlikte kullanılan bir sözcük olup o isme nasıl değinildiğini belirtir. O sözcüğün belirli veya belirsiz, bilinir veya bilinmez olduğuna ilişkin bilgi verir. Türkçede olmayan tanımlık sınıfı, Hint-Avrupa dillerinin birçoğunda bulunur.
Dil bilimciler, tanımlıkları belirleyiciler sınıfına koyarlar.
Tanımlıkların çeşitli fonksiyonları olabilir:
- Belirli tanımlık (İngilizcede the, Fransızcada le ve la gibi) bir grubun belli bir üyesine değinen tekil ve çoğul isimlerden önce kullanılır. Bu tip tanımlık, daha evvel bahsi geçmiş olan bir isme tekrar değinirken kullanılır.
- İngilizce: The cat is sick ("(söz konusu) kedi hasta")
- Belirsiz tanımlık (İngilizce a/an) bir grubun herhangi bir üyesine değinmek için tekil isimlerden önce kullanılır.
- İngilizce: A cat is a mammal ("Kedi bir memelidir")
- Parçasal tanımlık, belirsiz bir miktarını ifade eder. Türkçe "biraz" sözcüğü bu işleve sahiptir.
- Fransızca: Voulez-vous du café ? ("Biraz kahve ister misiniz?" veya "Kahveden ister misiniz?")
- Sıfır tanımlık, tanımlığın yokluğudur, bazı dillerde "bir" sözcüğüne tezat olarak kullanılır.
- İngilizce: Cats love fish ("Kediler balık sever")
Bazı dillerde belirli tanımlık bir ek olarak sözcüğün sonuna gelir.
Çeşitli Dillerde Tanımlıkların Kullanımı
Arapça
Arapçada belirsiz tanımlık yokken belirli tanımlık, sözcüğün önüne getirilen bir ektir: بيت (bejt(un)) ev, البيت (al-bejt(u)), (söz konusu) ev
Arnavutça
Arnavutçada belirli tanımlık, sözcüğün sonuna getirilen bir harftir: shtëpi, ev shtëpia, (söz konusu) ev
Fransızca
Fransızcada yalnızca iki adet cinsiyet bulunduğundan (feminin ve masculin) iki temel tanımlık vardır. Tanımlıklar kendi içlerinde tekil ve çoğul olmak üzere ikiye ayrılırlar. Çoğul tanımlıklar genellikle cinsiyet taşımazlar. Bunun dışında Fransızca, belirli (le, la, les) ve belirsiz (un, une, des) tanımlıkları da birbirinden ayırmaktadır.
Belirli tanımlıklar diğer dillerde de olduğu gibi doğrudan ve net bir biçimde tanımlanan sözcükler için kullanılır.
Fransızcada belirli tanımlık kullanımı
Le frère de Marie habite à Nantes. (Marie'nin kardeşi Nantes'de oturuyor.) → Bu cümleden herhangi bir erkek kardeşten ziyade, net bir biçimde Marie'nin kardeşi ifade edilmektedir.
La maison de mes parents est grande. (Ebeveynlerimin evi büyük.) → Burada da net bir biçimde kime ait olduğu belli olan bir evden söz edilmektedir. Bu nedenle belirli tanımlık kullanılmaktadır.
Fransızcada belirsiz tanımlık kullanımı
J’aime les fleurs de Marie ! (Marie'nin çiçeklerini seviyorum!) → Bu cümleden de anlaşıldığı üzere tam olarak hangi çiçeklerin sevildiği net bir biçimde belirlenmiş değildir.
Marie a un frère. (Marie'nin bir kardeşi var.) Mes parents habitent dans une maison rouge. (Annem ve babam kırmızı bir evde oturuyorlar.) J’aime des fleurs. (Çiçekleri severim.) → Verilen tüm örneklerde bahsi geçen sözcük net bir biçimde açıklanmış değildir. Hangi kardeş, hangi ev, hangi çiçekler gibi sorular cevaplanamamaktadır.
Fransızcada parçasal tanımlık kullanımı
Ayrıca bakınız (Parçasal tanımlık)
İzlandaca
İzlandacada belirli tanımlık, sözcüğün sonuna getirilen bir ektir: hestur, at; hesturinn, (söz konusu) at
Norveççe
Norveççede belirli tanımlık, sözcüğün sonuna getirilen bir ektir:
hest: at;
hesten: (söz konusu edilen) at
Tanımlada eklenen "en" eki İngilizce'de kullanılan "the" ekinin işlevini görmektedir.
Rumence
Rumencede belirli tanımlık, sözcüğün sonuna getirilen bir ektir: drum, yol; drumul, (söz konusu) yol
Türkçe
Türkçede ayrı bir sözcük olarak belirli tanımlık bulunmamasına rağmen -i bazı cümlelerde benzer bir işlevi yerine getirir.
- Cam kırdı. (herhangi bir cam)
- Camı kırdı. (o camdan söz edilmekte)
Benzer şekilde "bir" sıfatı da bazen belirsiz tanımlık fonksiyonunu yerine getirir:
- Sepetten bir elma aldım.
Kaynakça
- ^ Prof Dr. Muharrem Ergin. Üniversiteler için Türk Dili. sf 196. Bayrak Yayınevi. İstanbul. 2009.
 | Dilbilim ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tanimlik tanim edati harf i tarif veya artikel bir isimle birlikte kullanilan bir sozcuk olup o isme nasil deginildigini belirtir O sozcugun belirli veya belirsiz bilinir veya bilinmez olduguna iliskin bilgi verir Turkcede olmayan tanimlik sinifi Hint Avrupa dillerinin bircogunda bulunur Avrupa dillerinde tanimliklar belirsiz ve belirli tanimliklar sadece belirli tanimlik belirsiz ve eklemeli belirli tanimliklar sadece eklemeli belirli tanimlik tanimlik yok Dil bilimciler tanimliklari belirleyiciler sinifina koyarlar Tanimliklarin cesitli fonksiyonlari olabilir Belirli tanimlik Ingilizcede the Fransizcada le ve la gibi bir grubun belli bir uyesine deginen tekil ve cogul isimlerden once kullanilir Bu tip tanimlik daha evvel bahsi gecmis olan bir isme tekrar deginirken kullanilir Ingilizce The cat is sick soz konusu kedi hasta Belirsiz tanimlik Ingilizce a an bir grubun herhangi bir uyesine deginmek icin tekil isimlerden once kullanilir Ingilizce A cat is a mammal Kedi bir memelidir Parcasal tanimlik belirsiz bir miktarini ifade eder Turkce biraz sozcugu bu isleve sahiptir Fransizca Voulez vous du cafe Biraz kahve ister misiniz veya Kahveden ister misiniz Sifir tanimlik tanimligin yoklugudur bazi dillerde bir sozcugune tezat olarak kullanilir Ingilizce Cats love fish Kediler balik sever Bazi dillerde belirli tanimlik bir ek olarak sozcugun sonuna gelir Cesitli Dillerde Tanimliklarin KullanimiArapca Arapcada belirsiz tanimlik yokken belirli tanimlik sozcugun onune getirilen bir ektir بيت bejt un ev البيت al bejt u soz konusu ev Arnavutca Arnavutcada belirli tanimlik sozcugun sonuna getirilen bir harftir shtepi ev shtepia soz konusu ev Fransizca Fransizcada yalnizca iki adet cinsiyet bulundugundan feminin ve masculin iki temel tanimlik vardir Tanimliklar kendi iclerinde tekil ve cogul olmak uzere ikiye ayrilirlar Cogul tanimliklar genellikle cinsiyet tasimazlar Bunun disinda Fransizca belirli le la les ve belirsiz un une des tanimliklari da birbirinden ayirmaktadir Belirli tanimliklar diger dillerde de oldugu gibi dogrudan ve net bir bicimde tanimlanan sozcukler icin kullanilir Fransizcada belirli tanimlik kullanimi Le frere de Marie habite a Nantes Marie nin kardesi Nantes de oturuyor Bu cumleden herhangi bir erkek kardesten ziyade net bir bicimde Marie nin kardesi ifade edilmektedir La maison de mes parents est grande Ebeveynlerimin evi buyuk Burada da net bir bicimde kime ait oldugu belli olan bir evden soz edilmektedir Bu nedenle belirli tanimlik kullanilmaktadir Fransizcada belirsiz tanimlik kullanimi J aime les fleurs de Marie Marie nin ciceklerini seviyorum Bu cumleden de anlasildigi uzere tam olarak hangi ciceklerin sevildigi net bir bicimde belirlenmis degildir Marie a un frere Marie nin bir kardesi var Mes parents habitent dans une maison rouge Annem ve babam kirmizi bir evde oturuyorlar J aime des fleurs Cicekleri severim Verilen tum orneklerde bahsi gecen sozcuk net bir bicimde aciklanmis degildir Hangi kardes hangi ev hangi cicekler gibi sorular cevaplanamamaktadir Fransizcada parcasal tanimlik kullanimi Ayrica bakiniz Parcasal tanimlik Izlandaca Izlandacada belirli tanimlik sozcugun sonuna getirilen bir ektir hestur at hesturinn soz konusu at Norvecce Norveccede belirli tanimlik sozcugun sonuna getirilen bir ektir hest at hesten soz konusu edilen at Tanimlada eklenen en eki Ingilizce de kullanilan the ekinin islevini gormektedir Rumence Rumencede belirli tanimlik sozcugun sonuna getirilen bir ektir drum yol drumul soz konusu yol Turkce Turkcede ayri bir sozcuk olarak belirli tanimlik bulunmamasina ragmen i bazi cumlelerde benzer bir islevi yerine getirir Cam kirdi herhangi bir cam Cami kirdi o camdan soz edilmekte Benzer sekilde bir sifati da bazen belirsiz tanimlik fonksiyonunu yerine getirir Sepetten bir elma aldim Kaynakca Prof Dr Muharrem Ergin Universiteler icin Turk Dili sf 196 Bayrak Yayinevi Istanbul 2009 Dilbilim ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz