Azərbaycanca
Deutsch
日本語
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
United State
Bu maddede bulunmasına karşın yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Mayıs 2017) () |
Antik Çağ, antik tarih ya da İlk Çağ, insanlık tarihinin başlangıcından erken dönem Orta Çağ'a (geç antik çağ’a) kadar uzanan zaman dilimindeki belirgin kültürel ve siyasi olayları konu alır. Her ne kadar bitiş tarihi olan erken Orta Çağ büyük oranda göreceli olsa da, çoğu Batılı akademisyenler Batı Roma İmparatorluğu'nun 476'daki çöküşünü antik Avrupa tarihinin sonu olarak tanımlarlar. Antik tarih için kullanılan bir başka terim de dir (antiquity). Yine de bu terim (antikite) daha çok Antik Yunan ve Antik Roma uygarlıklarını özel olarak tanımlamakta kullanılmaktadır.
Sümerce çivi yazısının keşfedilmiş en eski yazım türü olduğuna göre, kayıtlı tarihin süresi yaklaşık 5000 yıldır. Genetik delillere göre ise insanoğlunun ilk ortaya çıkışı yaklaşık 1,5 milyon yıl öncedir. Ayrıca, Homo sapiens'in Afrika'yı yaklaşık 60.000 yıl önce terk ettiğine dair gelişen bir düşünce ve deliller vardır.
Antik tarih, MÖ 3000 – MS 500 döneminde insanların yaşadığı tüm kıtaları kapsar. Üç çağ sistemi, eski tarihi Taş Devri, Bronz Devri ve Demir Devri olarak dönemlere ayırır ve kayıtlı tarihin genellikle Tunç Devri ile başladığı kabul edilir. Üç çağın başlangıcı ve bitişi dünyanın bölgelerine göre değişir. Birçok bölgede Tunç Çağı'nın genellikle MÖ 3000'den birkaç yüzyıl önce başladığı kabul edilirken, Demir Çağı'nın sonu bazı bölgelerde MÖ ilk binyılın başlarından diğerlerinde MS birinci binyılın sonlarına kadar değişir.
Antik Tarihin İncelenmesi
Antik tarihin incelenmesindeki en temel sorun, sadece bir kısmının kayıtlı ve belgelenmiş olması ve bu belgelenmiş kısmından sadece bir bölümünün günümüze ulaşabilmiş olmasıdır. Antik tarihin bitişinden çok sonraya kadar okuryazarlık herhangi bir kültüre yaygınlaşmamıştır, böylece tarihi yazma fırsatına sahip olmuş insan sayısı azdı. Yazılmış tarihler bile yaygınlaşmamış, dağılamamıştır, zira o dönemlerde matbaa makinesi olmadığı için bir eseri çoğaltmanın tek yolu el ile kopyasını çıkartmaktı. Antik Batı'nın okuryazarlık oranı en yüksek uygarlıklarından olan Roma İmparatorluğu'nun en ünlü ve önemli tarihçilerinden birçoğunun eserlerinin çoğu kayıptır. Örneğin, M.Ö. 1. yüzyılda yaşamış Romalı tarihçi Livy Roma'nın tarihini yazmış ve eserinin adını Ab Urbe Condite (Kentin Buluşundan) koymuştur. Eserin 142 cilt olduğu düşünülmektedir, bugüne sadece 35 cildi ulaşabilmiştir.
Tarihçilerin antik dünyaya dair bilgi edinmelerinin iki ana yolu vardır: arkeoloji ve birincil kaynakların incelenmesi.
Arkeoloji
- Ana madde: Arkeoloji
Arkeoloji, geçmiş medeniyetlerden kalma eserleri bulmak, tarih ve sanat açısından incelemektir. Antik tarihin incelenmesinde, arkeologlar antik kentlerin kalıntılarında kazılar yaparak o dönemlerde insanların yaşayışlarına ve kurdukları uygarlığın özelliklerine dair ipuçları ararlar.
Birincil Kaynaklar
Antik dünya hakkında bilinenlerin çoğu, o dönemlerde yaşayan tarihçilerin çevreleri, geçmişleri ve dönemleri hakkında yazdıklarındandır. Her ne kadar yazarın bakış açısı ve önyargıları eserleri etkilemiş olsa da, onların ilk elden yaptıkları bu izah ve tasvirler antik geçmişi anlamak için büyük önem arz etmektedir.
Tanınmış antik yazarlardan bazıları:
Antik Tarihteki Bazı Önemli Uygarlıklar
Avrupa ve Akdeniz
Doğu Asya
Orta ve Güneybatı Asya
- Antik İran
- Asur
- Babil
- Gutiler
- İndus Vadisi Uygarlığı
- İsrail Krallığı
- Yehuda Krallığı
- Medler
- Mezopotamya
- Mitanni
- Sümer
- Urartu
Sahra ve Alt-Sahra Afrikası
Amerika Uygarlıkları
Ayrıca bakınız
Kaynakça ve diğer okumalar
- Eyewitness Testimony, Elizbeth Loftus, Harvard, (1996)
- Decoding Ancient History : A toolkit for the historian as detective, Carol G. Thomas, D.P. Wick, Prentice Hall. (1993)
- Changes in the Roman Empire: Essays in the Ordinary, Ramsay Mac Mullen, Princeton (1993)
- Greeks and the Irrational, E. R. Dodds, U of Calif Press (1964)
- History of Magic and Experimental Science, Lynn Thorndike (1923)
- Enemies of the Roman Order: Treason, Unrest & Alienation in the Empire, Ramsay Mac Mullen, Harvard (1966)
- Directory of Ancient Historians in the USA
- The Idea of History, R.G. Collingwood (1946)
- What is History?, E.H. Carr (Becker 1931, Loftus 1996, Mac Mullen 1990, Thorndike 1923, Mac Mullen 1966, Thomas & Wick 1993)
- Project Livius. Articles on Ancient History 4 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış bağlantılar
- Dünya Tarihi 10 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Birçok makaleye sahip büyük bir veritabanı (İngilizce)
- ^ (30 Nisan 2000). Encyclopedic Dictionary of Archaeology. New York: Springer Science & Business Media (2000 tarihinde yayınlandı). s. 564. ISBN . 10 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ocak 2021.
Three-Age system: The division of human prehistory into three successive stages - Stone Age, Bronze Age, and Iron Age - based on the main type of material used in tools of the period. [...] The Ages are only developmental stages, and some areas skipped one or more of the stages. At first entirely hypothetical, these divisions were later confirmed by archaeological observations.
- ^ Cline, Eric H. (2 Şubat 2021). 1177 B.C.: The Year Civilization Collapsed: Revised and Updated. Princeton University Press. s. xv. ISBN . OCLC 1193069840. 28 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Temmuz 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede kaynak listesi bulunmasina karsin metin ici kaynaklarin yetersizligi nedeniyle bazi bilgilerin hangi kaynaktan alindigi belirsizdir Lutfen kaynaklari uygun bicimde metin icine yerlestirerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Mayis 2017 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Antik Cag antik tarih ya da Ilk Cag insanlik tarihinin baslangicindan erken donem Orta Cag a gec antik cag a kadar uzanan zaman dilimindeki belirgin kulturel ve siyasi olaylari konu alir Her ne kadar bitis tarihi olan erken Orta Cag buyuk oranda goreceli olsa da cogu Batili akademisyenler Bati Roma Imparatorlugu nun 476 daki cokusunu antik Avrupa tarihinin sonu olarak tanimlarlar Antik tarih icin kullanilan bir baska terim de dir antiquity Yine de bu terim antikite daha cok Antik Yunan ve Antik Roma uygarliklarini ozel olarak tanimlamakta kullanilmaktadir Her biri belirli bir uygarligi temsil eden unlu Antik sanat eserleri Soldan saga Ur Standardi Sumer Misir Rahip Kral Harappan Milo Venusu Yunan Etrusk Prima Portali Augustus Roma Terracotta Ordusu ndan bir asker Cinli Keiko Zirhli Savasci ve bir Olmec Sumerce civi yazisinin kesfedilmis en eski yazim turu olduguna gore kayitli tarihin suresi yaklasik 5000 yildir Genetik delillere gore ise insanoglunun ilk ortaya cikisi yaklasik 1 5 milyon yil oncedir Ayrica Homo sapiens in Afrika yi yaklasik 60 000 yil once terk ettigine dair gelisen bir dusunce ve deliller vardir Antik tarih MO 3000 MS 500 doneminde insanlarin yasadigi tum kitalari kapsar Uc cag sistemi eski tarihi Tas Devri Bronz Devri ve Demir Devri olarak donemlere ayirir ve kayitli tarihin genellikle Tunc Devri ile basladigi kabul edilir Uc cagin baslangici ve bitisi dunyanin bolgelerine gore degisir Bircok bolgede Tunc Cagi nin genellikle MO 3000 den birkac yuzyil once basladigi kabul edilirken Demir Cagi nin sonu bazi bolgelerde MO ilk binyilin baslarindan digerlerinde MS birinci binyilin sonlarina kadar degisir Antik Tarihin IncelenmesiAntik tarihin incelenmesindeki en temel sorun sadece bir kisminin kayitli ve belgelenmis olmasi ve bu belgelenmis kismindan sadece bir bolumunun gunumuze ulasabilmis olmasidir Antik tarihin bitisinden cok sonraya kadar okuryazarlik herhangi bir kulture yayginlasmamistir boylece tarihi yazma firsatina sahip olmus insan sayisi azdi Yazilmis tarihler bile yayginlasmamis dagilamamistir zira o donemlerde matbaa makinesi olmadigi icin bir eseri cogaltmanin tek yolu el ile kopyasini cikartmakti Antik Bati nin okuryazarlik orani en yuksek uygarliklarindan olan Roma Imparatorlugu nun en unlu ve onemli tarihcilerinden bircogunun eserlerinin cogu kayiptir Ornegin M O 1 yuzyilda yasamis Romali tarihci Livy Roma nin tarihini yazmis ve eserinin adini Ab Urbe Condite Kentin Bulusundan koymustur Eserin 142 cilt oldugu dusunulmektedir bugune sadece 35 cildi ulasabilmistir Tarihcilerin antik dunyaya dair bilgi edinmelerinin iki ana yolu vardir arkeoloji ve birincil kaynaklarin incelenmesi Arkeoloji Ana madde Arkeoloji Arkeoloji gecmis medeniyetlerden kalma eserleri bulmak tarih ve sanat acisindan incelemektir Antik tarihin incelenmesinde arkeologlar antik kentlerin kalintilarinda kazilar yaparak o donemlerde insanlarin yasayislarina ve kurduklari uygarligin ozelliklerine dair ipuclari ararlar Birincil Kaynaklar Antik dunya hakkinda bilinenlerin cogu o donemlerde yasayan tarihcilerin cevreleri gecmisleri ve donemleri hakkinda yazdiklarindandir Her ne kadar yazarin bakis acisi ve onyargilari eserleri etkilemis olsa da onlarin ilk elden yaptiklari bu izah ve tasvirler antik gecmisi anlamak icin buyuk onem arz etmektedir Taninmis antik yazarlardan bazilari Herodot Josephus Livy Polybius Suetonius Tacitus Thucydides Sima QianAntik Tarihteki Bazi Onemli UygarliklarAvrupa ve Akdeniz Antik Misir Antik Yunanistan Antik Roma Kartaca Etruskler Fenike IskitlerDogu Asya Antik Cin Mogollar Antik Turkler HunlarOrta ve Guneybati Asya Antik Iran Asur Babil Gutiler Indus Vadisi Uygarligi Israil Kralligi Yehuda Kralligi Medler Mezopotamya Mitanni Sumer UrartuSahra ve Alt Sahra Afrikasi Aksum KralligiAmerika Uygarliklari Aztekler Inkalar Mayalar Kizilderililer OlmeklerAyrica bakinizAntik felsefe Historiyografi Antik caglarda savasKaynakca ve diger okumalarEyewitness Testimony Elizbeth Loftus Harvard 1996 Decoding Ancient History A toolkit for the historian as detective Carol G Thomas D P Wick Prentice Hall 1993 Changes in the Roman Empire Essays in the Ordinary Ramsay Mac Mullen Princeton 1993 Greeks and the Irrational E R Dodds U of Calif Press 1964 History of Magic and Experimental Science Lynn Thorndike 1923 Enemies of the Roman Order Treason Unrest amp Alienation in the Empire Ramsay Mac Mullen Harvard 1966 Directory of Ancient Historians in the USA The Idea of History R G Collingwood 1946 What is History E H Carr Becker 1931 Loftus 1996 Mac Mullen 1990 Thorndike 1923 Mac Mullen 1966 Thomas amp Wick 1993 Project Livius Articles on Ancient History 4 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde dd dl Dis baglantilarDunya Tarihi 10 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bircok makaleye sahip buyuk bir veritabani Ingilizce 30 Nisan 2000 Encyclopedic Dictionary of Archaeology New York Springer Science amp Business Media 2000 tarihinde yayinlandi s 564 ISBN 978 0 306 46158 3 10 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ocak 2021 Three Age system The division of human prehistory into three successive stages Stone Age Bronze Age and Iron Age based on the main type of material used in tools of the period The Ages are only developmental stages and some areas skipped one or more of the stages At first entirely hypothetical these divisions were later confirmed by archaeological observations Cline Eric H 2 Subat 2021 1177 B C The Year Civilization Collapsed Revised and Updated Princeton University Press s xv ISBN 978 0 691 20801 5 OCLC 1193069840 28 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Temmuz 2022