![]() Büyük Antonios. (Resimdeki Kıpti yazıtta "Büyük Baba Antonios" yazmaktadır.) | |
| İsimleri | Münzevi, Kapalı Keşiş |
|---|---|
| Meslek türü | Münzevi yaşam (Eremitik) |
| Çalışma alanları | Hristiyan manastır sistemi |
| İlgili meslekler | Keşiş, Hermit |
Ankorit (Grekçe: ἀναχωρητής, anachōrētḗs; "geri çekilen", "ayrılan"), Hristiyan manastır geleneğinde, dini sebeplerle toplumdan tamamen koparak ıssız bir yerde veya bir hücrede münzevi bir hayat süren kişidir.
Ankoritler, bir topluluk içinde yaşayan "Senobitik" (Manastır) keşişlerden ve yer değiştirebilen hermitlerden (gezgin münzevilerden) farklı olarak, genellikle "yerleşiklik yemini" (vow of stability of place) ederek belirli bir mekana (bir mağara veya kiliseye bitişik bir hücre) ömür boyu kapanan kişilerdir. Hermitlerden farklı olarak ankoritler, piskoposlar haricinde hiçbir kilise otoritesine karşı sorumlu değillerdi. Bu yaşam biçimi, Hristiyanlığın en eski ve en katı inziva formlarından biri kabul edilir.
Kapanma ritüeli genellikle bir cenaze törenine benzer şekilde gerçekleştirilir, bu ritüelden sonra ankorit "dünya için ölü", ancak Tanrı ile yaşayan bir tür "yaşayan aziz" olarak kabul edilirdi.
Etimoloji
| ]Kelime, Eski Yunanca'da "geri çekilmek", "bir yerden ayrılmak" anlamına gelen anachōreō (ἀναχωρέω) fiilinden türetilmiştir. Türkçede sıklıkla **Münzevi** kelimesi ile karşılansa da, dini terminolojide "Ankorit" terimi, sabit bir yere (ankorj/hücre) bağlı kalanları tanımlamak için spesifik olarak kullanılır.
Tarihçe
| ]Ankorit yaşam tarzı, 3. ve 4. yüzyıllarda Roma İmparatorluğu'nun Hristiyanlara uyguladığı zulümden kaçan veya dünyevi yozlaşmadan uzaklaşmak isteyen inananların Mısır ve Suriye çöllerine çekilmesiyle başlamıştır. Bu dönemin öncüleri "Çöl Babaları" olarak bilinir.
- **Mısır ve Anadolu:** Bilinen ilk ve en ünlü ankorit, Büyük Antonios'tur. Anadolu'da, özellikle Kapadokya bölgesinde (bugünkü Göreme civarı), tüf kayalara oyulmuş hücrelerde yaşayan ankoritler yaygındı. 4. yüzyılda Kayseri Piskoposu Büyük Basil, bu dağınık ve denetimsiz münzevi yaşamı disipline etmek için kurallar getirmiş ve manastır yaşamına yönlendirmiştir.
- **Orta Çağ İngilteresi:** Ankoritlik geleneği İngiltere'de oldukça yaygındı. Kaydedilen en eski ankoritler 11. yüzyılda yaşamıştır. 12. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar, kadın ankoritlerin (ankores) sayısı erkeklerden sürekli olarak daha fazlaydı; 13. yüzyılda bu oran bazen dörde bir şeklindeydi.
- **Geleneğin Sonu:** İngiltere'de bu gelenek, 1536-1539 yılları arasında Kral VIII. Henry'nin emriyle gerçekleşen Manastırların Feshi ile büyük ölçüde sona ermiştir.
Yaşam Tarzı ve "Ankorj" (Hücre)
| ]Orta Çağ Avrupa'sında ankoritler, genellikle bir kilisenin duvarına bitişik inşa edilen ve **"Ankorj"** (Anchorhold) adı verilen küçük hücrelerde yaşarlardı. Bu hücreler genellikle 3-4 metre kare büyüklüğündeydi.
- Kapanma Ayini:** Aday hücreye girerken piskopos tarafından "Ölüler Ofisi" (Office of the Dead) duaları okunurdu. Bu, ankoritin dünyaya ölüşünü ve Tanrı ile yalnız bir manevi yaşama yeniden doğuşunu simgelerdi. Bazen piskopos, otoritesini göstermek için hücresi duvarla örülen ankoritin duvarına kendi mührünü basardı.
Hücrenin dış dünyayla bağlantısı genellikle üç küçük pencereden ibaretti:
- **Kutsal Pencere (Hagioscope/Squint):** Kiliseye bakan, ankoritin ayini izleyip komünyon (ekmek-şarap) almasını sağlayan pencere.
- **Hizmet Penceresi:** Dışarıdan yiyecek ve su verilmesi ve atıkların alınması için kullanılan pencere.
- **Işık Penceresi:** Gün ışığı alması için bırakılan, genellikle yarı saydam bir bezle örtülü açıklık.
Ankoritlerin günlük yaşamı katı kurallara bağlıydı. Örneğin, 13. yüzyılda yazılan Ancrene Wisse, kadın ankoritler için yazılmış en ünlü rehber kitaptır ve günlük ibadetlerin yanı sıra hizmetçilerle ilişkileri düzenler.
Önemli Ankoritler
| ]- **Büyük Antonios:** (Mısır, 3. yy) Hristiyan manastır sisteminin babası kabul edilir.
- **Hilarion:** (Gazze, 291-371) Filistin bölgesindeki ankorit yaşamın kurucusu olarak bilinir.
- **Norwichli Julian:** (İngiltere, 1342-1416) Norwich'teki St. Julian Kilisesi'ndeki hücresinde yaşayan ünlü kadın ankorit. İngiliz dilinde bir kadın tarafından yazılan bilinen ilk kitap olan Revelations of Divine Love (İlahi Sevginin Vahiyleri) eserini kaleme almıştır.
- **Christina Carpenter:** 1329'da Shere Kilisesi'nde (Surrey) ankorit olmak için izin almıştır. Bir süre sonra hücresini terk etse de, 1332'de pişman olup tekrar hücreye kapatılmak (re-enclosed) için başvurmuş ve kabul edilmiştir.
Ayrıca bakınız
| ]Kaynakça
| ]- ^ Cross, F. L. (2005). The Oxford Dictionary of the Christian Church (İngilizce) (3 bas.). Oxford University Press. s. 59. ISBN .
- ^ Black, Joseph, (Ed.) (8 September 2011). "Julian of Norwich". The Broadview Anthology of British Literature: Concise Volume A (İngilizce). 1 (2 bas.). Broadview Press. s. 348. ISBN . Erişim tarihi: 22 October 2023.
[...] anchorites and anchoresses did not answer to any ecclesiastical authority other than the bishop.
- ^ "Liddell & Scott - Anachoreo" (İngilizce). Perseus Digital Library. Erişim tarihi: 17 Aralık 2025.
- ^ Kostof, Spiro (1972). Caves of God: The Monastic Environment of Byzantine Cappadocia (İngilizce). MIT Press. s. 65. ISBN .
- ^ McAvoy, Liz Herbert (2005). Anchorites, Wombs And Tombs : Intersections Of Gender And Enclosure In The Middle Ages (İngilizce). University of Wales. s. 13.
- ^ Rotha, Mary Clay (1914). The Hermits and Anchorites of England (İngilizce). Methuen.
- ^ Licence, Tom (2013). Hermits and Recluses in English Society, 950–1200 (İngilizce). OUP Oxford. ss. 123, 120. ISBN .
- ^ Black, J., (Ed.) (2011). The Broadview Anthology of British Literature (İngilizce). Broadview Press. s. 348.
- ^ Millett, Bella, (Ed.) (2005–2006). Ancrene Wisse: A Corrected Edition of the Text in Cambridge, Corpus Christi College, MS 402 (İngilizce).
- ^ O'Malley, John W. (2009). Four Cultures of the West (İngilizce). Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. s. 27. ISBN .
- ^ St. Jerome. Vita Sancti Hilarionis (İngilizce). III. Catholic Encyclopedia. s. 29–54.
- ^ Windeatt, Barry (2015). Revelations of Divine Love (İngilizce). Oxford University Press. ISBN .
- ^ Thomas, Wyndham (2012). Robert Saxton: Caritas (İngilizce). Ashgate Publishing. ss. 16–20. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Vikipedi ozgur ansiklopedi AnkoritBuyuk Antonios Resimdeki Kipti yazitta Buyuk Baba Antonios yazmaktadir IsimleriMunzevi Kapali KesisMeslek turuMunzevi yasam Eremitik Calisma alanlariHristiyan manastir sistemiIlgili mesleklerKesis Hermit Ankorit Grekce ἀnaxwrhths anachōretḗs geri cekilen ayrilan Hristiyan manastir geleneginde dini sebeplerle toplumdan tamamen koparak issiz bir yerde veya bir hucrede munzevi bir hayat suren kisidir Ankoritler bir topluluk icinde yasayan Senobitik Manastir kesislerden ve yer degistirebilen hermitlerden gezgin munzevilerden farkli olarak genellikle yerlesiklik yemini vow of stability of place ederek belirli bir mekana bir magara veya kiliseye bitisik bir hucre omur boyu kapanan kisilerdir Hermitlerden farkli olarak ankoritler piskoposlar haricinde hicbir kilise otoritesine karsi sorumlu degillerdi Bu yasam bicimi Hristiyanligin en eski ve en kati inziva formlarindan biri kabul edilir Kapanma ritueli genellikle bir cenaze torenine benzer sekilde gerceklestirilir bu rituelden sonra ankorit dunya icin olu ancak Tanri ile yasayan bir tur yasayan aziz olarak kabul edilirdi Etimoloji span Kelime Eski Yunanca da geri cekilmek bir yerden ayrilmak anlamina gelen anachōreō ἀnaxwrew fiilinden turetilmistir Turkcede siklikla Munzevi kelimesi ile karsilansa da dini terminolojide Ankorit terimi sabit bir yere ankorj hucre bagli kalanlari tanimlamak icin spesifik olarak kullanilir Tarihce span Ankorit yasam tarzi 3 ve 4 yuzyillarda Roma Imparatorlugu nun Hristiyanlara uyguladigi zulumden kacan veya dunyevi yozlasmadan uzaklasmak isteyen inananlarin Misir ve Suriye collerine cekilmesiyle baslamistir Bu donemin onculeri Col Babalari olarak bilinir Misir ve Anadolu Bilinen ilk ve en unlu ankorit Buyuk Antonios tur Anadolu da ozellikle Kapadokya bolgesinde bugunku Goreme civari tuf kayalara oyulmus hucrelerde yasayan ankoritler yaygindi 4 yuzyilda Kayseri Piskoposu Buyuk Basil bu daginik ve denetimsiz munzevi yasami disipline etmek icin kurallar getirmis ve manastir yasamina yonlendirmistir Orta Cag Ingilteresi Ankoritlik gelenegi Ingiltere de oldukca yaygindi Kaydedilen en eski ankoritler 11 yuzyilda yasamistir 12 yuzyildan 16 yuzyila kadar kadin ankoritlerin ankores sayisi erkeklerden surekli olarak daha fazlaydi 13 yuzyilda bu oran bazen dorde bir seklindeydi Gelenegin Sonu Ingiltere de bu gelenek 1536 1539 yillari arasinda Kral VIII Henry nin emriyle gerceklesen Manastirlarin Feshi ile buyuk olcude sona ermistir Yasam Tarzi ve Ankorj Hucre span Orta Cag Avrupa sinda ankoritler genellikle bir kilisenin duvarina bitisik insa edilen ve Ankorj Anchorhold adi verilen kucuk hucrelerde yasarlardi Bu hucreler genellikle 3 4 metre kare buyuklugundeydi Kapanma Ayini Aday hucreye girerken piskopos tarafindan Oluler Ofisi Office of the Dead dualari okunurdu Bu ankoritin dunyaya olusunu ve Tanri ile yalniz bir manevi yasama yeniden dogusunu simgelerdi Bazen piskopos otoritesini gostermek icin hucresi duvarla orulen ankoritin duvarina kendi muhrunu basardi Hucrenin dis dunyayla baglantisi genellikle uc kucuk pencereden ibaretti Kutsal Pencere Hagioscope Squint Kiliseye bakan ankoritin ayini izleyip komunyon ekmek sarap almasini saglayan pencere Hizmet Penceresi Disaridan yiyecek ve su verilmesi ve atiklarin alinmasi icin kullanilan pencere Isik Penceresi Gun isigi almasi icin birakilan genellikle yari saydam bir bezle ortulu aciklik Ankoritlerin gunluk yasami kati kurallara bagliydi Ornegin 13 yuzyilda yazilan Ancrene Wisse kadin ankoritler icin yazilmis en unlu rehber kitaptir ve gunluk ibadetlerin yani sira hizmetcilerle iliskileri duzenler Onemli Ankoritler span Buyuk Antonios Misir 3 yy Hristiyan manastir sisteminin babasi kabul edilir Hilarion Gazze 291 371 Filistin bolgesindeki ankorit yasamin kurucusu olarak bilinir Norwichli Julian Ingiltere 1342 1416 Norwich teki St Julian Kilisesi ndeki hucresinde yasayan unlu kadin ankorit Ingiliz dilinde bir kadin tarafindan yazilan bilinen ilk kitap olan Revelations of Divine Love Ilahi Sevginin Vahiyleri eserini kaleme almistir Christina Carpenter 1329 da Shere Kilisesi nde Surrey ankorit olmak icin izin almistir Bir sure sonra hucresini terk etse de 1332 de pisman olup tekrar hucreye kapatilmak re enclosed icin basvurmus ve kabul edilmistir Ayrica bakiniz span Col Babalari Inziva Kapadokya ManastirgdTarih ve KokenlerCol Babalari Buyuk Antonios Nursiali Benediktus Buyuk Basil Misirli Pavlus PachomiosYasam BicimleriAnkorit Senobitik Ortak Yasam Hermit Munzevi LavraKurallar ve KavramlarBasrahip Inziva Manastir Rahibe Papaz Kaynakca span Cross F L 2005 The Oxford Dictionary of the Christian Church Ingilizce 3 bas Oxford University Press s 59 ISBN 978 0192802903 Black Joseph Ed 8 September 2011 Julian of Norwich The Broadview Anthology of British Literature Concise Volume A Ingilizce 1 2 bas Broadview Press s 348 ISBN 9781770480865 Erisim tarihi 22 October 2023 anchorites and anchoresses did not answer to any ecclesiastical authority other than the bishop Liddell amp Scott Anachoreo Ingilizce Perseus Digital Library Erisim tarihi 17 Aralik 2025 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Kostof Spiro 1972 Caves of God The Monastic Environment of Byzantine Cappadocia Ingilizce MIT Press s 65 ISBN 0262110423 McAvoy Liz Herbert 2005 Anchorites Wombs And Tombs Intersections Of Gender And Enclosure In The Middle Ages Ingilizce University of Wales s 13 Rotha Mary Clay 1914 The Hermits and Anchorites of England Ingilizce Methuen Licence Tom 2013 Hermits and Recluses in English Society 950 1200 Ingilizce OUP Oxford ss 123 120 ISBN 978 0 19 967409 1 Black J Ed 2011 The Broadview Anthology of British Literature Ingilizce Broadview Press s 348 Millett Bella Ed 2005 2006 Ancrene Wisse A Corrected Edition of the Text in Cambridge Corpus Christi College MS 402 Ingilizce O Malley John W 2009 Four Cultures of the West Ingilizce Cambridge Massachusetts Harvard University Press s 27 ISBN 9780674041691 St Jerome Vita Sancti Hilarionis Ingilizce III Catholic Encyclopedia s 29 54 Windeatt Barry 2015 Revelations of Divine Love Ingilizce Oxford University Press ISBN 978 0 19 811206 8 Thomas Wyndham 2012 Robert Saxton Caritas Ingilizce Ashgate Publishing ss 16 20 ISBN 978 0 7546 6601 1 Gizli kategori Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler

