Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Acheiropoietos Kilisesi (Yunanca: [Παναγία] Ἀχειροποίητος), Panagia Theotokos Kilisesi, Eskicuma Camii veya Eski Camii, Yunanistan'ın kuzeyindeki Orta Makedonya bölgesinde yer alan Selanik şehrinde bulunan 5. yüzyıla ait bir Bizans kilisesidir. Kilise, şehrin merkezindeki Agias Sofias Caddesi'nde, Makedonomachon Meydanı'nın karşısında yer almaktadır. Kilise, erken Bizans mimarisinin önde gelen örneklerinden biri olması nedeniyle 1988 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne, Selanik'in diğer Erken Hristiyan ve Bizans anıtları ile birlikte dahil edilmiştir.
| Acheiropoietos Kilisesi | |
|---|---|
| [Παναγία] Ἀχειροποίητος | |
 Acheiropoietos Kilisesi | |
 | |
| Konum | Selanik, Orta Makedonya |
| Ülke | Yunanistan |
| Koordinatlar | 40°38′06″K 22°56′52″D / 40.63500°K 22.94778°D |
| Mezhep | Rum Ortodoks |
| Eski ad(lar) | Panagia Theotokos |
| İthaf | Meryem |
| Mimarî tarz | Bizans mimarisi |
| Tamamlanma | 5. yüzyıl |
| Tür | Kültürel |
| Kriter | i, ii, iv |
| Belirleme | 1988 (12. oturum) |
| Referans no. | 456-003 |
| Ülke |  Yunanistan |
| Bölge | Güney Avrupa |
Tarih ve Tanım
Acheiropoietos Kilisesi, tuğla düzeni ve içindeki mozaiklerden yola çıkarak 450-470 yıllarına tarihlendirildiğinden şehrin günümüze ulaşan en eski kiliselerinden biridir. Kilise, 7. yüzyılda, 14. yüzyılda ve 15. yüzyılda olmak üzere birkaç kez değişiklik geçirmiştir. Bizans döneminde Panagia Theotokos olarak isimlendirilen yapı Meryem Ana'ya adanmıştır. Günümüzdeki adıyla kiliseden ilk olarak 1320 yılında bahsedilmektedir ve muhtemelen burada bulunan bir acheiropoietos ("elle yapılmamış") Panagia Odigitria ikonasından sonra bu ismi aldığı düşünülmektedir. Bizans kaynakları, şehrin koruyucu azizi olan Aziz Dimitrios'a yapılan ibadetlerin de burada gerçekleştirildiğini belirtmektedir.
Yapı, yaklaşık 28 metre genişliğinde ve 36,5 metre uzunluğunda, ahşap çatılı üç nefli bazilikal plandadır. Doğu kenarı yarım daire şeklinde bir tonozla sonlanırken, batı tarafında kulelerle çevrili bir narteks ve dış narteksin izleri görünmektedir. Üç nef sütunlarla ayrılmıştır ve iki yan nefin üzerinde galeriler bulunmaktadır. Kuzey yan nefin doğu ucuna, Orta Bizans dönemine ait Azize İrini'ye adanmış bir şapel eklenmiştir. Bazilikanın kuzeybatı köşesinde, galerilere çıkan merdivenler korunmuştur. Günümüzde kullanılan giriş, narteksi ana nef ile bağlayan üç kemerli bir açıklık (tribelon) ile sağlanmaktadır. Güney tarafında ise muhtemelen kiliseyi şehrin Bizans dönemi ana caddesiyle bağlayan büyük bir giriş yolu bulunmaktadır. Güney tarafında bulunan küçük ek binanın kilisenin vaftizhanesi olduğu ifade edilmiştir. Günümüzdeki çatı, özgün halinden daha alçaktır ve merkezi nefin üzerindeki bölüm, ışığın içeri girmesine izin vermek için yükseltilmiştir.
Kiliseye ait zengin özgün iç süslemelerden günümüze ulaşan kısımları arasında özellikle 5. yüzyıldan kalma, Konstantinopolisli bir atölyeden gelen zarif İyon başlıkları, tribelonun yeşil Teselya mermeri sütunları, merkezi nefin özgün Prokonesos mermeri döşemesi ve 5. yüzyıldan kalma dekoratif mozaiklerin parçaları yer almaktadır. Güney tarafında Sebasteli Kırk Şehitler Olayı'nı tasvir eden ince ama hasar görmüş erken 13. yüzyıl freskleri bulunmaktadır. Kuzey nefinin mevcut döşemesinin altında, daha önceki Roma dönemine ait bir hamamdan kalma üç katmanlı zemin mozaikleri ortaya çıkarılmıştır.
Şehrin 1430 yılında Osmanlılar tarafından fethedilmesinden sonra Acheiropoietos Kilisesi, Sultan II. Murad tarafından camiye çevrilen ilk kilise olmuş ve ilk cuma namazı da burada kılındığı için Eskicuma Camii olarak adlandırılmıştır. Osmanlı dönemi boyunca kentin ana camisi olarak kullanılan yapı ayrıca Eski Camii adıyla da anılmaktadır. Yapı içerisinde kuzey sütun dizisinde, doğudan sekizinci sütunda bulunan Osmanlı Türkçesi ile yazılmış kitabesinde "Fetih Sultan Murad Han - Şehr-i Selanik - 833" (Miladi 1430) ibaresi geçmektedir.
Yapı, Sultan II. Bayezid döneminde Hicri 894 (Miladi 1489) tarihinde tamir görmüştür.
Galeri
- Acheiropoietos Kilisesi
-
![image]()
Yapının arkadan görünümü. -
![image]()
Roma dönemi zemini. -
![image]()
İç mekanı. -
![image]()
Mozaik. -
![image]()
İç mekanı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d e "Arşivlenmiş kopya" Αχειροποίητος, Hellenic Ministry of Culture (Yunanca), 1 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 23 Nisan 2010
- ^ "Paleochristian and Byzantine monuments of Thessaloniki". UNESCO World Heritage Convention. United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization. 27 Ekim 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2022.
- ^ a b Kazhdan, Alexander, (Ed.) (1991), Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press, s. 12, ISBN
- ^ a b c Kourkoutidou-Nikolaidou, E.; Tourta, A. (1997), Wandering in Byzantine Thessaloniki, Kapon Editions, s. 185, ISBN
- ^ Kourkoutidou-Nikolaidou, E.; Tourta, A. (1997), Wandering in Byzantine Thessaloniki, Kapon Editions, ss. 185-191, ISBN
- ^ Kazhdan, Alexander, (Ed.) (1991), Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press, s. 13, ISBN
- ^ a b TDV İslâm Ansiklopedisi'nde Eskicuma Camii
Bibliyografya
- Fourlas, Benjamin (2012). Die Mosaiken der Acheiropoietos-Basilika in Thessaloniki. Eine vergleichende Analyse dekorativer Mosaiken des 5. und 6. Jahrhunderts. Berlin: Walter de Gruyter, .
- Weitzmann, Kurt, ed., Age of spirituality: late antique and early Christian art, third to seventh century, no. 587, 1979, Metropolitan Museum of Art, New York,
Dış bağlantılar
![image]()
Wikimedia Commons'ta Acheiropoietos Kilisesi ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Acheiropoietos Kilisesi Yunanca Panagia Ἀxeiropoihtos Panagia Theotokos Kilisesi Eskicuma Camii veya Eski Camii Yunanistan in kuzeyindeki Orta Makedonya bolgesinde yer alan Selanik sehrinde bulunan 5 yuzyila ait bir Bizans kilisesidir Kilise sehrin merkezindeki Agias Sofias Caddesi nde Makedonomachon Meydani nin karsisinda yer almaktadir Kilise erken Bizans mimarisinin onde gelen orneklerinden biri olmasi nedeniyle 1988 yilinda UNESCO Dunya Mirasi Listesi ne Selanik in diger Erken Hristiyan ve Bizans anitlari ile birlikte dahil edilmistir Acheiropoietos Kilisesi Panagia ἈxeiropoihtosAcheiropoietos KilisesiKonumSelanik Orta MakedonyaUlkeYunanistanKoordinatlar40 38 06 K 22 56 52 D 40 63500 K 22 94778 D 40 63500 22 94778MezhepRum OrtodoksEski ad lar Panagia TheotokosIthafMeryemMimari tarzBizans mimarisiTamamlanma5 yuzyilUNESCO Dunya MirasiTurKulturelKriteri ii ivBelirleme1988 12 oturum Referans no 456 003Ulke YunanistanBolgeGuney AvrupaTarih ve TanimAcheiropoietos Kilisesi tugla duzeni ve icindeki mozaiklerden yola cikarak 450 470 yillarina tarihlendirildiginden sehrin gunumuze ulasan en eski kiliselerinden biridir Kilise 7 yuzyilda 14 yuzyilda ve 15 yuzyilda olmak uzere birkac kez degisiklik gecirmistir Bizans doneminde Panagia Theotokos olarak isimlendirilen yapi Meryem Ana ya adanmistir Gunumuzdeki adiyla kiliseden ilk olarak 1320 yilinda bahsedilmektedir ve muhtemelen burada bulunan bir acheiropoietos elle yapilmamis Panagia Odigitria ikonasindan sonra bu ismi aldigi dusunulmektedir Bizans kaynaklari sehrin koruyucu azizi olan Aziz Dimitrios a yapilan ibadetlerin de burada gerceklestirildigini belirtmektedir Yapi yaklasik 28 metre genisliginde ve 36 5 metre uzunlugunda ahsap catili uc nefli bazilikal plandadir Dogu kenari yarim daire seklinde bir tonozla sonlanirken bati tarafinda kulelerle cevrili bir narteks ve dis narteksin izleri gorunmektedir Uc nef sutunlarla ayrilmistir ve iki yan nefin uzerinde galeriler bulunmaktadir Kuzey yan nefin dogu ucuna Orta Bizans donemine ait Azize Irini ye adanmis bir sapel eklenmistir Bazilikanin kuzeybati kosesinde galerilere cikan merdivenler korunmustur Gunumuzde kullanilan giris narteksi ana nef ile baglayan uc kemerli bir aciklik tribelon ile saglanmaktadir Guney tarafinda ise muhtemelen kiliseyi sehrin Bizans donemi ana caddesiyle baglayan buyuk bir giris yolu bulunmaktadir Guney tarafinda bulunan kucuk ek binanin kilisenin vaftizhanesi oldugu ifade edilmistir Gunumuzdeki cati ozgun halinden daha alcaktir ve merkezi nefin uzerindeki bolum isigin iceri girmesine izin vermek icin yukseltilmistir Kiliseye ait zengin ozgun ic suslemelerden gunumuze ulasan kisimlari arasinda ozellikle 5 yuzyildan kalma Konstantinopolisli bir atolyeden gelen zarif Iyon basliklari tribelonun yesil Teselya mermeri sutunlari merkezi nefin ozgun Prokonesos mermeri dosemesi ve 5 yuzyildan kalma dekoratif mozaiklerin parcalari yer almaktadir Guney tarafinda Sebasteli Kirk Sehitler Olayi ni tasvir eden ince ama hasar gormus erken 13 yuzyil freskleri bulunmaktadir Kuzey nefinin mevcut dosemesinin altinda daha onceki Roma donemine ait bir hamamdan kalma uc katmanli zemin mozaikleri ortaya cikarilmistir Sehrin 1430 yilinda Osmanlilar tarafindan fethedilmesinden sonra Acheiropoietos Kilisesi Sultan II Murad tarafindan camiye cevrilen ilk kilise olmus ve ilk cuma namazi da burada kilindigi icin Eskicuma Camii olarak adlandirilmistir Osmanli donemi boyunca kentin ana camisi olarak kullanilan yapi ayrica Eski Camii adiyla da anilmaktadir Yapi icerisinde kuzey sutun dizisinde dogudan sekizinci sutunda bulunan Osmanli Turkcesi ile yazilmis kitabesinde Fetih Sultan Murad Han Sehr i Selanik 833 Miladi 1430 ibaresi gecmektedir Yapi Sultan II Bayezid doneminde Hicri 894 Miladi 1489 tarihinde tamir gormustur GaleriAcheiropoietos Kilisesi Yapinin arkadan gorunumu Roma donemi zemini Ic mekani Mozaik Ic mekani Ayrica bakinizSelanik in Erken Hristiyan ve Bizans Anitlari Yunanistan daki eski camiler listesi Yunanistan daki camiler listesi Osmanli YunanistaniKaynakca a b c d e Arsivlenmis kopya Axeiropoihtos Hellenic Ministry of Culture Yunanca 1 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi erisim tarihi 23 Nisan 2010 Paleochristian and Byzantine monuments of Thessaloniki UNESCO World Heritage Convention United Nations Educational Scientific and Cultural Organization 27 Ekim 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Kasim 2022 a b Kazhdan Alexander Ed 1991 Oxford Dictionary of Byzantium Oxford University Press s 12 ISBN 978 0 19 504652 6 a b c Kourkoutidou Nikolaidou E Tourta A 1997 Wandering in Byzantine Thessaloniki Kapon Editions s 185 ISBN 960 7254 47 3 Kourkoutidou Nikolaidou E Tourta A 1997 Wandering in Byzantine Thessaloniki Kapon Editions ss 185 191 ISBN 960 7254 47 3 Kazhdan Alexander Ed 1991 Oxford Dictionary of Byzantium Oxford University Press s 13 ISBN 978 0 19 504652 6 a b TDV Islam Ansiklopedisi nde Eskicuma CamiiBibliyografyaFourlas Benjamin 2012 Die Mosaiken der Acheiropoietos Basilika in Thessaloniki Eine vergleichende Analyse dekorativer Mosaiken des 5 und 6 Jahrhunderts Berlin Walter de Gruyter 9783110278385 Weitzmann Kurt ed Age of spirituality late antique and early Christian art third to seventh century no 587 1979 Metropolitan Museum of Art New York 9780870991790Dis baglantilarWikimedia Commons ta Acheiropoietos Kilisesi ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur